طب پيامبر اعظم صلى اللّه عليه و آله و سلّم
معروف به طب النّبى صلى اللّه عليه و آله و سلّم

محمد جعفر واصف

- ۴ -


مقصود ارزش بالاى رنگ كردن سر و ريش و احيانا دست و پا با حنا است ، مردان و زنان مسلمانى كه سروريش خود را با حنا رنگ مى كنند معمولا عمر طولانى كرده و غالبا سالم زندگى مى كنند.
123- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :زيّنوا موائدكم بالبقل فانّها مطردة للشياطين .
فرمود: سفره هاى خود را با سبزيجات بياراييد، زيرا سبزيجات از بين برنده ى آلودگى ها و ميكروب ها است .
124- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الشو نيز دواء من كل داء الّاالسام .
فرمود: سياه تخمه دواى هر دردى است مگر مرگ را.
سياه تخمه داراى خواص زيادى است . در گذشته براى آن كه روزانه مصرف شود، نان را با سياه تخمه آغشته مى كردند، اخيرا در مقاله اى ديدم كه در مراكز تحقيقاتى آمريكا روى سياه تخمه ، تحقيقات بسيارى كرده اند و حدود بيست نوع خاصيت آن را معلوم نموده اند.
125- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا الجبن فانّه يورث النّعاس و يهضم الطعام .
فرمود: پنير را بخوريد كه خواب آور و هاضم غذا است .
چنان كه در احاديث قبلى ديده شد، سفارش شده پنير با گردو مصرف شود.
126- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا الثّوم فان فيها شفاء من سبعين داء.
فرمود: سير بخوريد زيرا در آن شفاى هفتاد نوع بيمارى است .
منظور از هفتاد دقيقا هفتاد مورد نيست ، بلكه خاصيت بى شمار سير است كه علم امروز آن را تاءييد كرده است . از جمله : براى چربى خون ، فشارخون و از بين بردن اقسام انگل ها در بدن مفيد است . گويند: اگر در هنگام شيوع بيمارى وبا، چند بوته سير را در خانه آويزان كنيد، محيط خانه را از آلودگى حفظ خواهد كرد، و نيز در هنگام شيوع وبا، علاوه بر رعايت اصول بهداشتى ، بهتر است روزانه سير مصرف شود و دهان بوى سير دهد، و اين كار چه بسا از بيمارى وبا جلوگيرى نمايد.
پيامبر گرامى اسلام صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم در سال اول هجرى وقتى وارد مدينه شد در خانه ى جابربن عبداللّه انصارى سكنى گزيد. خانه ى جابر دو طبقه بود. پيامبر در طبقه هم كف زندگى مى كرد و جابر در طبقه بالا مى زيست . بيش تر اوقات همسر جابر غذايى كه مى پخت براى پيامبر صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم هم مى فرستاد. روزى غذايى درست كرد و به شوهرش جابر داد تا براى پيامبر صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم ببرد. بعد از وقت صرف غذا، وقتى كه جابر آمد ظرف راببرد غذا را نخورده ديد. از پيامبر صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم سؤ ال كرد، يا رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم اين غذا چه اشكالى داشت كه شما ميل نفرموديد؟ پيامبر فرمود: به خاطر سيرى كه در اين غذا هست . جابر گفت : يا رسول اللّه مگر خوردن سير اشكالى دارد. حضرت فرمود: خير، من سير را خيلى دوست دارم . اما چون با مردم حشر و نشر زيادى دارم از اين كه دهانم بوى سير دهد كراهت دارم وگرنه سير خوراكى بسيار مطلوبى است .
127- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اءكل الثّوم و البصل و الكرّاث فلا يقربنا و لايقرب المسجد.
فرمود: كسى كه سير و پياز و تره را بخورد نه به من نزديك شود و نه به مسجد برود.
كراث ، تره فرنگى را گويند كه بوى تندى دارد.
128- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اذا دخلتم بلدا فكلوا من بقله و بصله يطرد عنكم داؤ ه و يذهب بالنصب و يشّد العصب و يزيد فى الباه و يذهب بالحمى .
فرمود: هنگامى كه به محل و آبادى جديدى وارد شديد، از سبزيجات و پياز آن محل بخوريد، زيرا بيمارى بومى را از بين ببرد و اعصاب را قوى كند، شهوت را زياد نمايد و تب را زايل كند.
زيرا علاج بعضى بيمارى هاى بومى با سبزى و خصوصا پياز همان جا است . اگر ديده باشيد، ماماهاى قديم ، پياز را به دو نيم مى كردند و بالاى سر زن تازه زايمان كرده مى آويختند، اين كار طبق دستور اطباى قديم بود، كه بعدها به صورت خرافى درآمد و صورتكى روى پياز ترسيم مى كردند. در حالى كه اطباى قديم مى دانستند كه پياز جمع كننده ى ميكروب هاى داخل اطاق است ، لذا اطباى جديد گويند، پياز مانده را نخوريد، چون پياز جمع كننده و كشنده ميكروب هااست .
129- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم بالكرفس فانّه ان كان شى يزيد فى العقل فهو هو.
فرمود: شما را به خوردن كرفس سفارش مى كنم كه اگر چيزى باشد كه عقل را زياد كند پس همان كرفس است .
130- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لو كان فى شى شفاء لكان فى السناء.
فرمود: اگر در چيزى شفا و درمان باشد همانا آن چيز سنا است .
131- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم بالاهليلج الاءسود فانه من شجر الجنه طعمه مر و فيه شفاء من كل داء.
فرمود: بر شما باد خوردن هليله سياه ، زيرا از درختان بهشتى است ، گرچه طعمش تلخ است ولى درمان هر دردى است .
132- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :يستحب الحجامة فى تسعة عشر من الشهراو واحد و عشرين .
فرمود: حجامت كردن در نوزدهم يا بيست و يكم ماه مستحب است .
133- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :فى ليلة اسرى بى الى السّماء مامررت بملك من الملائكة و خير ما تداويتم به الحجامة و الشونيز و القسط.
فرمود: در شب اسرى در آسمان گذرم به گروهى از ملائكه افتاد. ملائكه گفتند: يا محمد صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم امتت را به حجامت و مداومت در آن و نيز به مصرف سياه تخمه و گردو سفارش كن .
134- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءكل الطين حرام على كل مسلم .
فرمود: خوردن خاك بر مسلمانان حرام است .
135- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :و من و فى بطنه مثقال ذرة من الطين ادخله اللّه النّار.
فرمود: اگر كسى بميرد و در شكمش ذره اى از خاك باشد، خداى متعال وى را داخل آتش خواهد كرد.
136- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اءكل من الطين فان فيها ثلاث خصال تورث الداء و تعظم البطن و تصفر اللّون .
فرمود: اگر كسى خاك بخورد سه خصلت بد در وى ايجاد شود، سبب بيمارى است ، شكمش بزرگ شود و رنگ صورتش زرد گردد.
137- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من مرض سبعة اءيام مرضا سخينا كفراللّه عنه ذنوب سبعين سنة .
فرمود: اگر مؤ منى هفت روز بيمار و تبدار شود، خداى متعال اين بيمارى را كفارى هفتاد سال گناهانش قرار دهد.
138- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لا تكرهوا اءربعة : الرمد، يقطع عروق العمى و الزّكام ، فانه يقطع عروق الجذام و السعال فانه يقطع عروق الفالج و الدما ميل ، فانه تقطع عروق البرص .
فرمود: چهار چيز را بد مداريد: 1- گُل مژه كه ريشه ى كورى را قطع كند. 2- زكام كه ريشه ى جذام را قطع كند. 3- سرفه كه ريشه ى فلج را قطع كند. 4- و دمل كه ريشه ى بيمارى پيسى را قطع كند.
139- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :لا وجع الا وجع العين و لاهم الا هم الدين .
فرمود: هيچ دردى چون درد چشم و هيچ غمى چون غم بدهكارى نيست .
140- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الحمى تحط الخطا يا كما تحط من الشجرة الورق .
فرمود: تب موجب ريزش گناهان شود، درست مثل ريختن برگ از درخت .
141- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الحمى نصيب كل مؤ من من النّار.
فرمود:تب براى مؤ من نصيبى از آتش است .
142- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من سبق العاطس ‍ بالحمدللّه امن من الشوص و اللوص و القلوص .
فرمود: اگر عطسه كننده به الحمدللّه سبقت جويد از درد شكم و سينه و گلو در امان خواهد بود.
143- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ما من عمل افضل من اشباع كبد جائع .
فرمود: هيچ كارى بهتر از سير كردن شكم گرسنه نيست .
144- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ما من عبد يبيع قالدا الا سلط اللّه عليه تالفا.
فرمود: هر بنده كه چيز فاسد فروشد خدا تلف كننده اى را براى مال او مسلط كند.
حديث ، اشاره به بعضى توليد كنندگان و يا فروشندگان مواد غذايى است كه وقتى يك ماده ى غذايى ، فاسد شد آن را با ماده ى غذايى ديگر و مواد داراى طعم تركيب كرده و به فروش مى رساند، تا ضرر نكنند و يا نفع بيشترى ببرند. در حالى كه طبق حديث فوق ، اموال چنين افرادى كه خدا را در كارها ناظر و رازق نمى دانند، به صورتى تلف خواهد شد. مثلا، خداوند فرزندى به وى مى دهد تا موجب شرمسارى و اتلاف مال وى گردد.
145- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ما ملاء آدمى و عاء شرا من بطنه يجب ابن آدم اءكلات يقمن صلبه .
فرمود: آدمى ظرفى بدتر از شكم پر نمى كند. براى آدمى زاده همين قدر غذا كه بُنيه ى او را نگه دارد كافى است .
146- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :السّواك نصف الايمان و الوضوء نصف الايمان .
فرمود: مسواك كردن نيمى از ايمان است و وضو هم نيمى از ايمان است .
147- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :السّواك يزيد الرجل فصاحة .
فرمود: مسواك كردن فصاحت مرد را افزون مى كند.
پيامبر بزرگوار اسلام صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم ، آن قدر براى بهداشت فردى اهميت قايل است كه در احاديث مختلف وضو و مسواك را بخشى از ايمان دانسته است ، اساسا شخصى كه سر و صورت و بدن پاكيزه اى دارد از نظر روحى و روانى نسبت به ديگران احساس سربلندى و عزت نفس ‍ مى كنند، گوستاو لوبون فرانسوى نويسنده ى تاريخ تمدن اسلام و عرب در كتاب خويش راجع به رعايت بهداشت و نظافت مسلمانان گويد: وقتى كه مسلمين در سال 1453 م اروپا را فتح كردند، در خيابان هاى شهر اروپايى ، علامت مشخصه ى يك فرد مسلمان از يك فرد مسيحى اروپايى ، رعايت بهداشت و نظافت از طرف مسلمانان بود.
148- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :السّواك مطهرة للفم مرضاة للرب و مجلاة للبصر.
فرمود: مسواك كردن موجب پاكى دهان و رضايت پروردگار و روشنى چشم است .
149- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :السواك سنة فستاكوا اءىّ وقت شئتم .
فرمود: مسواك كردن سنت است . هر وقت خواستيد مسواك كنيد. بعضى از مردم عادت كرده اند فقط در شب موقع خوابيدن مسواك كنند، در حالى كه رسول گرامى صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم براى مسواك كردن و تميزى دهان و دندان اهميت زيادى قايل بودند و اين كه فرمودند: هر وقت خواستيد مسواك كنيد، يعنى هر وقت غذا خورديد و يا هرگاه دهان نياز به شست وشو داشت ، مسواك كنيد.
150- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :السواك من الفطرة .
فرمود: مسواك كردن اقتضاى فطرت است .
151- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم بالزبيب فانه يكثف المرة و يذهب بالبلغم و يشد العصب و يذهب بالعياء و يحسن الخلق و يطيب النفس و يذهب بالهم .
فرمود: مويز(كشمش ) خوريد كه صفرا را غليظ كند و بلغم را ببرد و عصب را قوى كند و كُندذهنى را زايل نمايد و خُلق را نيكو كند و جان را پاك دارد و غم را ببرد.
152- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :نفقى و لاتحصى فيحصى اللّه عليك و لا توعى فيوعى اللّه عليك .
فرمود: خرج كن وحساب مَكن كه خدا بر تو حساب كند و بخل مَوَرز كه خدا بر تو بخل وَرزَد.
153- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءخشى ما خشيت على امّتى كبر البطن و مداومة النّوم و الكسل و ضعف اليقين .
فرمود: بر امّت خويش ، بيش تر از هر چيز، از شكم پرستى و پرخوابى و تنبلى و بى ايمانى بيمناكم .
154- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :البطانة تقسى القلب .
فرمود: پرخورى دل را سخت مى كند.
155- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من قل طعامه صح بدنه و من كثر طعامه سقم بدنه و قسى قلبه .
فرمود: هر كس كم خورد، سالم ماند، و هر كه بسيار خورد، تنش بيمار و دلش سخت گردد.
156- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :نصف ما يحفر لامتى من القبور من العين و المعدة .
فرمود: نيمى از قبرهايى كه براى امت من حفر مى شود از چشم بد و پرخورى است .
157- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :آكل كما ياءكل العبد و جالس كما يجلس العبد.
فرمود: مانند بندگان غذا مى خورم و مانند آن ها بر زمين مى نشينم .
158- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اذا استكتم فاستاكوا عرضا.
فرمود: وقتى مسواك مى كنيد مسواك را به عرض دهان بكشيد.
159- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اغسلواثيابكم و خذوا من شعوركم و اءستاكوا و تزينوا و تنظفوا فان بنى اسرائيل لم يكونوا يفعلون ذلك فزنت نساؤ هم .
فرمود: لباس هاى خود را تميز كنيد و موهاى خود را كم كنيد، (مرتب كنيد)مسواك بزنيد و آراسته و پاكيزه باشيد، زيرا جُهودان چنين نكردند و زنانشان زناكار شدند.
هر يك از اين احاديث در جاى خود ارزش والايى دارند، اما اين حديث شريف گوياى حقيقتى است ، خيلى از زنان و مردان جامعه ى ما وقتى كه ازدواج كردند، ديگر اهميتى به سر و وضع ظاهرى خود نمى دهند، در حالى كه آراستن خويش در هر موقع ، خصوصا بعد از ازدواج اهميت دارد، چه مرد و چه زن به رفتار طرف مقابل توجه دارد، رفتار و كردارش در ذهن وى اثر مى گذارد. وقتى همسرتان مدتى با موهاى ژوليده ، احيانا دهان بدبو و ظاهر كثيف در جلوى شما ظاهر شود آثار مخرب اين رفتار، خصوصا اگر يكى از زوجين به حفظ ظاهر اهميت داده و ديگرى چنين چيزى را مهم نداند، تدريجا در وى اثر بد مى گذارد.طبيعتا اين زندگى دوامى نخواهد داشت و اگر هم داشته باشد، همواره با اختلاف و درگيرى تواءم است . كسى كه به سر و وضع و ظاهر خود اهميت مى دهد، در واقع اهميتى است كه براى ديگران قايل است . گويند: ديوژن فيلسوف كلبى يونان با سر و وضعى نامرتب در انظار ظاهر مى شد، شخصى به وى گفت : چرا لباس زيبا و مرتب نمى پوشى ؟ وى گفت : لباس زيباى تن من ، زحمتى است براى من و لذتش ‍ براى ديگران است ، من چنين كارى را نمى كنم .
160- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءكرموا الخبز فان اللّه اءنزله من بركات السمآء و اءخرجه من بركات الاءرض .
فرمود: نان را گرامى شماريد، زيرا: خداوند آن را از بركات آسمان فرو فرستاد، و از بركات زمين بيرون آورد.
161- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءمرت بالسّواك حتى خشيت اءن يكتب على .
فرمود: مرا آن قدر به مسواك زدن فرمان دادند كه ترسيدم مسواك زدن بر من واجب شود.
162- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :اءمرت بالسّواك حتى خفت على اءسنانى .
فرمود:مرا آن قدر به مسواك زدن فرمان دادند كه بر دندان هاى خود بيمناك شدم .
163- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ان اءطيب طعامكم ما مسته النّار.
فرمود: بهترين غذاهاى شما آن است كه با آتش پخته شود.
164- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ان اءفواهكم طرق للقرآن فطيبوها بالسّواك .
فرمود: دهان هاى شما معبر قرائت قرآن است ، آن را با مسواك كردن پاكيزه كنيد.
165- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ان الاسلام نظيف فتنظفوا فانه لايدخل الجنة الا نظيف .
فرمود: اسلام پاكيزه است ، شما نيز پاكيزه باشيد كه هر كس پاكيزه نيست به بهشت نمى رود.
166- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه تعالى جميل يحب الجمال سخى يحب السخاء، نظيف يحب النظافة .
فرمود: خداوند زيباست و زيبايى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش ‍ را دوست دارد، پاكيزه است و پاكيزه گى را دوست دارد.
167- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه تعالى خلق الجنة بيضاء و اءحب شى الى اللّه البياض .
فرمود: خداوند بهشت را سفيد آفريده و سفيدى از همه ى رنگ ها پيش ‍ خداى متعال محبوب تر است .
168- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :ان اللّه تعالى طيب يحب الطيب نظيف يحب النظافة ، كريم يحب الكرم ، جواد يحب الجود فنظفوا افبيتكم و لا تشبهوا باليهود.
فرمود: خداوند خوش بو است و بوى خوش را دوست دارد، پاكيزه است و پاكيزه گى را دوست دارد، بزرگوار است و بزرگوارى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پس درون خانه هاى خويش را پاكيزه داريد و مانند يهودان مباشيد.
169- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه تعالى يبغض ‍ الوسخ و الشعث .
فرمود: خداوند متعال كثافت و ژوليدگى را دشمن دارد.
170- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه ليرضى عن العبداءن ياءكل الاكلة فيحمده عليها اويشرب الشربة فيحمده عليها.
فرمود: خداوند از بنده خشنود مى شود به اين كه غذا بخورد و خدا را سپاس گزارد، يا آب بياشامد و خدا را حمد نمايد.
171- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ اللّه يحب اذا اءنعم على عبده ان يرى اثر نعمته عليه و يبغض البؤ س و التباؤ س .
فرمود: خداوند دوست دارد كه وقتى به كسى نعمت داد، اثر نعمتش بر او آشكار ديده شود و از فقر و اظهار فقر بيزار است .
گويند: مقدّس اردبيلى روزى عمامه اى زيبا بر سر گذاشته بود، بعضى از حاضرين در مجلس ، به وى ايراد كردند كه اين عمامه ى زيبا و رنگارنگ زيبنده ى شما نيست ، مقدّس در جواب اشكال كننده ، حديث فوق را قرائت كرد. آدم هايى كه دائما زار مى زنند را ديده ايد، اينان تا از حالشان مى پرسى ، از گرفتارى زندگى خود شكوه مى كنند، اين چنين آدم هايى از هزاران نعمت الهى بهره مى برند ولى هيچ يك از اين نعمت ها آن ها را راضى نمى كند، اما با اندك كمبودى در زندگى ، شكوه و شكايت سر مى دهندكه اى داد بيداد!...
172- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ فى الجسد مضغة اذا صلحت صلح الجسد كله و اذا فسدت فسد الجسد كله الّا و هى القلب .
فرمود: در تن پاره گوشتى است كه وقتى سالم باشد تمام تن به صلاح آيد و وقتى فاسد شود همه ى تن فاسد شود و آن قلب است .
173- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ للطّاعم الشّاكر من الاءجر مثل ما للصّائم الصّابر.
فرمود: پاداش آن كه غذا مى خورد و شُكر مى گزارد مانند زوره دار صبور است .
174- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :انّ من السنة ان يخرج الرجل مع ضيفه الى باب الدار.
فرمود: خوبست كه مرد با مهمان خود تا درب خانه برود.
175- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :بئس الطعام العرس ‍ يطعمه الاغنياء و يمنعه المساكين .
فرمود: چه بد است غذاى عروسى كه ثروتمندان از آن بخورند و فقيران محروم مانند.
176- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :برد و اطعامكم يبارك لكم فيه .
فرمود: غذاى خود را سرد كنيد تا بر شما مبارك باشد.(گوارا باشد)
177- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :رب طاعم شاكر اءعظم اجرا من صائم صابر.
فرمود: چه بسا كسانى كه غذا خورند و شكر كنند و پاداششان از روزه دار صابر بيش تر باشد.
178- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :سخافة بالمرء اءن يستخدم ضيفه .
فرمود: سبك عقلى مرد آن است كه ميهمان خويش را به خدمت گيرد.
179- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :صوموا تصحوا.
فرمود: روزه بداريد تا تندرست شويد.
180- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الصحة والفراغ نعمتان مكفورتان .
فرمود: صحت و فراغت دو نعمت است كه كفران آن كنند.
181- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :طهور الطعام يزيد فى الطّعام و الدّين و الرزق .
فرمود: پاكيزگى غذا، غذا و دين و روزى را فزون كند.
182- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم بالسّواك فانه مطيبة للفم مرضاة للرب .
فرمود: مسواك كنيد كه مايه ى پاكيزگى دهان و رضاى خداست .
183- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليكم بالسّواك فنعم الشى ء السواك يشد اللثة و يذهب بالبخر و يصلح المعدة و يزيد فى درجات الجنة و يرضى الرّب و يسخط الشيطان .
فرمود: مسواك كنيد كه مسواك خوب چيزيست : لثه را محكم كنيد، بوى دهان ببرد، معده را به صلاح آورد، درجات بهشت بيفزايد، پروردگار را خشنود كند و شيطان را به خشم آورد.
184- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :فى السّواك ثمانية خصال : يطيب الفم ، و يشد اللثه ، و يجلو البصر، و يذهب البلغم ، ويفرح الملائكة ، و يرضى الرب ، و يزيد فى الحسنات ، و يصح المعدة .
فرمود: در مسواك كردن هشت فايده است : دهان را پاكيزه كند و لثه را محكم كند و چشم را روشن كند و بلغم را ببرد و فرشتگان را خوشحال كند و پروردگار را خشنود نمايد، و اعمال خوب را بيفزايد، و معده را به صلاح آورد.
185- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كثرة الضحك تميت القلب .
فرمود: خنده ى بسيار دل را بميراند.
186- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كبر مقتا عنداللّه الاءكل من غير جوع والنّوم من غير سهروالضحك من غير عجب .
خوردن بى گرسنگى و خواب بدون خستگى و خنده بى شگفت ، نزد خداى متعال به سختى منفور است .
187- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :عليك بحسن الكلام وبذل الطّعام .
فرمود: بر شما باد به نيكو سخن گفتن و غذا به ديگران خوراندن .
188- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :بئس العبد المحتكر: انّ اءرخص اللّه تعالى الاسعار حزن و انّ اءغلاها اللّه فرح .
فرمود: چه بد است محتكرى كه اگر خدا قيمت ها را ارزان كند غمگين شود و اگر گران كند خوشحال گردد.
189- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :التّاجر ينتظر الرّزق و المحتكر ينتظر اللّعنة .
فرمود: تاجر در انتظار روزيست و محتكر در انتظار لعنت .
190- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :الجالب الى سوقنا كالمجاهد فى سبيل اللّه و المحتكر فى سوقنا كالملحد فى كتاب اللّه .
فرمود: آن كه به بازار ما چيزى وارد كند، مانند آن كس است كه در راه خدا جهاد مى كند و آن كه در بازار ما احتكار مى كند مانند كسى است كه در كتاب خدا كافر به شمار رفته است .
191- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :كلوا واشربوا و تصدقوا و البسوا فى غير اسراف و لامخيله .
فرمود: بخوريد و بنوشيد و صدقه دهيد و بپوشيد بى اسراف و تكبّر.
192- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من قدر رزقه اللّه و من بذر حرمه اللّه .
فرمود: هر كه اندازه نگه دارد خدايش روزى دهد و هر كه اسراف كند خدايش محروم كند.
193- قال رسول اللّه صلّى اللّه و عليه و آله و سلّم :من اقتصد اغناه اللّه ، و من بذر افقره اللّه ، و من تواضع رفعه اللّه ، و من تجبر قصمه اللّه .