اعجاز در قرآن
قرآن معجزه است
تحدى قرآن به علم
تحدى بكسى كه قرآن بر وى نازل شده
تحدى قرآن كريم به خبرهايى كه از غيب داده
تحدى قرآن به اينكه اختلافى در آن نيست
اشكال بر ادعاى عدم اختلاف در قرآن و پاسخ آن
رفع شبهه در باره نسخ كه در قرآن صورت گرفته
تحدى قرآن به بلاغت
نمونه هايى از معارضاتى كه با قرآن شده
دو شبهه پيرامون اعجاز بلاغت قرآن
اعتقاد به ((صرف )) درباره معجزه بودن قرآن
نادرستى اعتقاد به صرف
پاسخ به دو شبهه ياد شده و توضيح اينكه چگونه بلاغت قرآن معجزه است
حق يكى است و چون قرآن حق است ميان اجزاء آن اختلاف نيست
جبر و تفويض در قرآن
معيارها و اساس قوانين عقلايى معيار و اساس احكام و قوانين شرعى است
روش عقلاء در قانونگذارى
اگر خداى سبحان بندگان را به اطاعت يا معصيت مجبور كرده باشد ...
اضلال منسوب به خدا، اضلال بعنوان مجازات است
تفويض نيز با تشريع سازگار نيست
جبر و تفويض از نظر روايات
توضيح و تحقيق در زمينه قضا و قدر و جبر و تفويض
كيفيت تعلق اراده الهيه بر افعال انسانها
عقيده معتزله در تفويض ، و ذكر مثالى براى روشن شدن ((امر بين الامرين ))
خلقت و حسن متلازمند و آنچه عمل را گناه مى كند امرى است عدمى
طرق عديده استدلال بر رد جبر و تفويض در روايات و اخبار
نكته فلسفى
فعل اضطرارى و فعل ارادى
تقسيم فعل ارادى به اختيارى و اجبارى
استدلال بر رد جبر و تفويض از طريق برهان عليت
رد نظر فلاسفه مادى كه جبر را به تمام نظام طبيعى راه داده اند
شفاعت در قرآن
شفاعت تكوينى و تشريعى
شفاعت از چه كسانى صادر ميشود؟
شفاعت به چه چيز تعلق مى گيرد؟
شفاعت چه وقت فائده ميبخشد؟
شفاعت از نظر روايات
شفاعت از ديدگاه فلسفه
شفاعت از نظر بحث اجتماع
عصمت در قرآن
عصمت انبياء (ع) از خطا در تلقى و در تبليغ وحى
سبب و منشا عصمت انبياء (ع) نيرو و ملكه نفسانى آنها است نه عامل و سببى خارج از وجود ايشان
زن در قرآن
زندگى زن در ملت هاى عقب مانده
زندگى زن در امتهاى پيشرفته قبل از اسلام
زن در نظر ملل مختلف
زن در ميان عرب
اسلام چه تحولى در امر زن پديد آورد؟
اما هويت زن در اسلام
موقعيت اجتماعى زن در اسلام
دو خصلت ويژه در آفرينش زن
احكام مختص و احكام مشترك زن و مرد در اسلام
حيات اجتماعى سعادتمندانه ، حيات منطبق با خلقت و فطرت است
فطرت در مورد وظائف و حقوق اجتماعى افراد و عدالت بين آنان چه اقتضايى دارد؟
معناى تساوى در مورد حقوق زن و مرد
عدم اجراى صحيح قانون به معناى نقص در قانونگذارى نيست
آزادى زن در تمدن غرب
بحث علمى ديگر (در باره زناشويى و منشا طبيعى و فطرى آن )
محكم و متشابه در قرآن
نقل اقوال مختلفى كه در باره مراد از محكم و متشابه گفته شده و نقد و رد آنها
كلام راغب اصفهانى در بيان مراد از محكم و متشابه و اقسامى كه براى محكم و متشابه قائل است
پيروى آيات متشابه منشا بدعت ها و انحراف هاى بعد از رسول اللّه (ص) و مبدأ فتنه ها و محنت ها بوده است
ام الكتاب بودن آيات محكم چه معنا دارد؟
تاويل چه معنا دارد؟
دو دليل (اجمالى و تفصيلى ) بر سستى اقوالى كه در باره مراد از تاويل گفته شده است
آيا كسى جز خدا تاويل قرآن را مى داند؟
اختلاف در اين مساله از ابتدا توأ م با خلط و اشتباه بوده و ادله طرفين قاصر از اثبات مدعاى آنها است
انحصار علم به تاويل در خداى سبحان ، منافاتى با اعطاء آن علم به بعضى افراد ندارد
تاويلقرآن عبارتست از حقائق خارجى كه آيات قرآنى مستند به آن حقائق است
بيان اينكه در ما وراى قرآنى كه در دست ما است امرى هست كه به منزله روح از جسد و ممثل از مثل است
مطهرين " از بندگان خدا با قرآنى كه در كتاب مكنون و لوح محفوظ است تماس دارند (لا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ)
مطهرين همان راسخين در علم هستند
چرا كتاب خدا مشتمل بر متشابه است ؟
بررسى سه جوابى كه به پرسش فوق داده شده و قابل بررسى هستند
بيان آنچه در پاسخ به سؤ ال بالا شايسته گفتن است با توجه به پنج امر
هدف از خلقت انسان ، تشريع دين و سپس تطهير الهى است و همه افراد انسان به اين كمال نمى رسند
راه رسيدن به هدف فوق شناساندن انسان به خود او است (از طريق تربيت علمى و عملى )
اساس هدايت اسلام بر علم و معرفت است نه تقليد كور كورانه
امرى كه باعث شده است بيانات قرآن كريم جنبه " مثل " به خود بگيرد
بيان اينكه جنبه مثل داشتن ، مستلزم وجود تشابه است (ضرورت وجود متشابهات )
ده نكته كه از مباحث و مطالب گذشته روشن شد
اثر متقابل علم و عمل در يكديگر
مردم بر حسب مراتب قرب و بعدشان از خداى تعالى مراتب مختلفى از علم و عمل دارند
رواياتى در معناى " محكم و متشابه
رواياتى در باره راسخين در علم
رواياتى در وصف قرآن و اينكه قرآن ظاهرى و باطنى دارد
انواع انطباق كليات قرآن بر مصاديق
مراد از هفت حرف در رواياتى كه ميگويند: قرآن بر هفت حرف نازل گشته است
بحث روايتى ديگر (در باره تفسير به رأ ى )
منظور از تفسير به رأ ى كه از آن نهى شده است
ده قول كه در باره مراد از تفسير به رأ ى گفته شده است
ارث در قرآن
تحول تدريجى ارث :
وراثت در بين امتهاى متمدن
در چنين جوى اسلام چه كرد؟
اشاره به شخصيت زن از نظر اسلام
قوانين ارث عصر جديد
يك مقايسه بين اين سنت ها
وصيت در اسلام و در ساير سنت ها
چرا مردان دو برابر زنان ارث مى برند
حكمت موجود در تفاوت سهام مردان با سهام زنان در ارث
بحث روايتى (رواياتى در مورد شان نزول آيات ارث ، عول و تعصيب ...)
شريعت در قرآن
دين معنايى عمومى تر از شريعت دارد، شريعت نسخ مى شود ولى دين قابل نسخ نيست
معناى كلمه ملت و نسبت آن با شريعت و دين
علت اختلاف شرايع اين است كه غرض اصلى از شرايع ، امتحان امتهاى مختلف الاستعداد در ادوار مختلف است
عصمت پيامبر (ص) به معناى مختار نبودن او در اعمال نيست
روى گرداندن مردم از رسول اللّه (ص) و دعوت او، نبايد موجب غصه خوردن پيامبر (ص) گردد
قضيه گفتگوى ابن صوريا (از احبار يهود) با رسول اللّه (ص) در ذيل آيه :لا يَحْزُنْكَ ...
وجود حكم رجم و حكم قصاص در تورات فعلى
رواياتى در باره مراد از سحت
عدم نسخ آيه :" فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ" با جمله :" وَ أَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللّهُ
استدلال لطيف امام صادق (ع) به آيه :" إِنّا أَنْزَلْنَا التَّوْراةَ ..." در مورد علومى كه شايسته مقام امامت است
رواياتى در مورد حكم نكردن به ما انزل اللّه
در گذشتن از جانى موجب بخشودگى گناهان مى شود
حشر و نشر در قرآن
وجه اشتراكى كه بين انسان و حيوانات ديگر وجود دارد و موجب تشابه انسان و حيوانات ديگر در مساله " حشر" و باز گشت به خدامى باشد، داشتن شعور است
پاسخ به چند سؤ ال در مورد حشر حيوانات غير انسانى و حشر امثال آسمان ها و زمين و آفتاب و ماه و ...
تامل و دقت در" مختار" بودن بود و حالات نفسانيه اى كه به وسيله آن افعال اختيارى خود را انجام مى دهد
اختلاف فاحشى كه در مبادى " اختيار" و اسباب آن در انسان وجود دارد
چند احتمال در معناى كتاب در ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ
سخنان نادرستى كه در معناى آيه مربوط به " امت بودن " و" محشور شدن "حيوانات غير انسانى گفته شده است
بردگى در قرآن
اعتبار عبوديت براى خداى سبحان
سلطنت حقيقى و مالكيت واقعى پروردگار منشا وجوب انقياد موجودات در برابر اراده او است
برده گيرى و اسباب آن
سير تاريخى برده گيرى
لغو دو سبب از اسباب بردگى (سلطه و قلدرى - ولايت پدر و شوهر) در اسلام
برده گيرى اسراى جنگى در جنگ مسلمين با كفار، در اسلام پذيرفته شده است
راه برده گيرى در اسلام
رفتار و سيره اسلام در باره غلامان و كنيزان و عنايت به آزاد گشتن بردگان
سير برده گيرى در تاريخ
انديشه الغاى بردگى تا چه اندازه صحيح بوده است
لازمه زندگى اجتماعى ، محدوديت آزادى هاى فردى است
ميزان محدوديت آزادى در اجتماع ؟ و بيان صحت نظر و روش اسلام در باره برده گيرى و انطباق آن با عقل و فطرت
بررسى اين سخن كه منشا انديشه الغاء بردگى ، تساوى حقوق افراد بشر بوده است
چرا اسلام براى بردگان تملك و دارا شدن مال را تشريع نكرده و چرا بردگى را موقت ، و محدود به اسلام ننموده است ؟
شيطان در قرآن
اشاره به اهمال و قصور مفسرين در بحث از شيطان و شناختن او
وجود نفسى اشياء خير است
ارتباط اجزاى عالم خلقت به نحو تساوى و تماثل نيست بلكه حكمت و نظام عالم مقتضى وجود مراتب مختلف است
اگر شيطانى نبود، نظام عالم انسانى هم نبود و صراط مستقيمى فرض نمى شد. آيات مربوط به داستان سجده آدم تصويرى است از روابط بين نوع انسانى و نوع ملائكه و ابليس
بهشتى كه آدم قبل از هبوط در آن بوده بهشت جاودان نبوده بلكه بهشت برزخى بوده كه غرائز بشرى در آنجا ظاهر و هويدا مى شده
قلمرو اغوا و اضلال شيطان ، ادراك انسانى و ابزار كار او عواطف و احساسات بشرى است
تصرفات ابليس در ادراك انسان تصرف طولى است نه عرضى و با استقلال انسان در كارهايش منافاتى ندارد
ولايت شيطان بر آدميان در ظلم و گناه و ولايت ملائكه بر آدميان در اطاعت و عبادت
بعضى از لشكريان ابليس از جنس بشرند
خلاصه بحث در باره شيطان و وسوسه اندازى او
توبه در قرآن
توبه در باره بعضى از بندگان مقرب خدا نيز مصداق مى يابد (توبه عمومى خداى سبحان )
سخن عجيبى كه در باره توبه فرعون گفته شده است
توبه ، يگانه درمان نوميدى و ياس است
توبه حقيقى با جرأ ت يافتن بر گناه كارى منافات دارد
مواردى كه قابل توبه نيستند
بحث روايتى (رواياتى در باره توبه )
مساله تحريف در قرآن
فصل دوم : رواياتى كه بر عدم وقوع تحريف و تصرف در قرآن دلالت دارند
فصل سوم : ادله و وجوهى كه براى اثبات عدم وقوع زياده و وقوع نقص و تغيير در قرآن بدانها استناد شده است
بيان ضعف استدلال به اجماع براى اثبات عدم وقوع تحريف قرآن به زياد شدن در آن
ضعف و قصور روايات دال بر وقوع تحريف در قرآن از نظر سند و دلالت
دسيسه و جعل روايات دال بر تحريف توسط دشمنان قرآن و لوازم و محذورات مهم مترتب بر قبول اين روايت
روايات تحريف بر فرض صحت سند نيز به لحاظ مخالف بودن با دلالت قطعى قرآن بر عدم تحريف ، در مظنه جعل و اسناد كذب بوده و مردودند
پاسخ به دو دليل ديگر قائلين به تحريف : استبعاد عقلى عدم تحريف و روايتى در باره مصحف على عليه السلام
فصل چهارم : در باره جمع و تاليف قرآن و جمع بين رواياتى كه برخى بر جمع قرآن در زمان پيامبر (ص) و برخى بعد از آن حضرت دلالت دارند
شق القمر در قرآن
سخن كسانى كه با استناد به چند آيه قرآنى به وقوع معجزه شقّ القمر اشكال كرده اند و پاسخ آن
جواب به دو شبهه ديگر پيرامون معجزه شق القمر
روح در قرآن