3 - ابو بصير از حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام ) روايت كرده است كه فرمود: ((قائم ما ظهور نمى كند مگر در سالهاى فرد، مثل يك يا سه يا پنج يا هفت يا نه و در روز عاشورا و روز شنبه ظهور مى كند و بين ركن و مقام مى ايستد و كسى از طرف آن حضرت ندا مى كند: بيعت ، بيعت ، پس ياران آن حضرت از اطراف دنيا به سوى آن حضرت مى شتابند و با او بيعت مى كنند، سپس خداوند متعال به وسيله او زمين را از عدل پر مى كند، همچنانكه از ظلم و جور پر شده باشد و پس از آن از مكه به سوى كوفه حركت مى كند و در نجف استقرار پيدا مى كند و از آنجا لشگريانش را به تمام شهرها مى فرستد)).⁽³⁰⁴⁾
وقت نداى فرشته
اما زمان ندا فرشته يا جبرئيل و بشارت او به ظهور حضرت مهدى (عليه السلام ) شب بيست و سوم ماه رمضان المبارك است و در برخى از روايات چنين آمده است :
((محمد بن مسلم )) مى گويد: مردى از حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام ) پرسيد: قائم شما چه وقت ظهور مى كند؟ جواب فرمود: ((زمانى كه گمراهى ، فراوان و هدايت ، اندك باشد... در چنين وقتى به نام مبارك قائم ، در شب بيست و سوم ماه مبارك رمضان ندا مى شود و در روز عاشورا قيام مى كند)).⁽³⁰⁵⁾
و گفته شده كه صيحه فرشته در ماه رمضان و ظهور آن حضرت در شوال از سالهاى فرد است .⁽³⁰⁶⁾
وسعت قدرت امام زمان (ع )
حضرت امام منتظر (عليه السلام ) اول حاكم اسلام است كه حكومتش به شرق و غرب عالم كشانده مى شود و در دنيا هيچ حكمى غير از حكم او نيست .
1 - ابن عباس از پيغمبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت مى كند كه فرمود: ((خلفا و اوصيا و حجج خدا بر خلق بعد از من دوازده نفرند كه اول آنان برادرم و آخرشان فرزندم مى باشد. گفته شد اى رسول خدا! برادر شما كيست ؟ فرمود: على بن ابيطالب . گفته شد فرزند شما كيست ؟ فرمود: مهدى كه زمين را از قسط و عدل پر مى كند، همچنانكه از ظلم و جور پر شده باشد، سوگند به كسى كه مرا به حق بشير فرستاده ، اگر از دنيا فقط يك روز مانده باشد، خداوند همان روز را طولانى مى كند تا مهدى فرزندم در آن روز ظهور كند، سپس حضرت روح الله عيسى بن مريم به پايين مى آيد و در پشت سر آن حضرت به نماز مى ايستد و زمين به نور خدايى منور مى شود و حكومت او شرق و غرب را فرا مى گيرد⁽³⁰⁷⁾ )).
2 - ((ابو سعيد خدرى )) از پيغمبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت مى كند كه فرمود: ((دنيا سپرى نمى شود تا اينكه مردى از اهل بيت من زمام امور را به دست بگيرد و زمين را از عدل پر كند همچنانكه از جور، پر شده باشد...)).⁽³⁰⁸⁾
3 - ((عبدالله بن عباس )) از پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) نقل مى كند كه فرمود: ((زمين را چهار نفر مالك و حاكم شده اند؛ دو مومن و دو كافر، پس دو مومن ((ذوالقرنين و سليمان حشمت الله )) است و دو كافر، بخت نصر و نمرود است و به زودى پنجمين نفر از اهل بيت من مالك و حاكم آن مى شود)).
روش حكومت امام زمان (ع )
برنامه حكومت و سياست آن حضرت ، نشر حق و عدالت و گسترش رفاه و امنيت مردم است . اصول سياست او از كتاب خدا و روش پيغمبر خدا گرفته شده و راه جدش اميرالمؤ منين را طى مى كند. آن حضرت پرچمدار عدالت اجتماعى و برقرار كننده عدل و حق است . و در اين زمينه ، رواياتى را ذكر مى كنيم :
1 - جابر از حضرت امام محمد باقر (عليه السلام ) روايت كرده است كه فرمود: ((مهدى ، در مكه هنگام عشا ظهور مى كند و پرچم و پيراهن و شمشير رسول خدا با اوست و علامات و نور و بيان به همراه دارد، پس وقتى كه نماز عشا را بجا آورد، با صداى بلند ندا مى كند: شما را به ياد خدا مى اندازم و حال آنكه در پيشگاه پروردگارتان قرار گرفته ايد و حجت بر شما تمام است و پيامبران مبعوث شده اند و كتاب نازل شده و به شما فرمان مى دهد كه چيزى را شريك خدا قرار ندهيد و از خدا و رسول خدا اطاعت نماييد، چيزى را كه قرآن زنده نگه مى دارد شما هم احيا كنيد و چيزى را كه قرآن آن را مى ميراند شما هم چنين كنيد. و يار هدايت باشيد و مساعد تقوا باشيد؛ زيرا دنيا نزديك است كه پايان پذيرد و اعلان وداع كند. و من شما را به خدا و رسول خدا و عمل به كتاب خدا و ميراندن باطل و زنده نگه داشتن سنت ، دعوت مى كنم ...)).
2 - حضرت امام محمد باقر (عليه السلام ) فرمود: ((وقتى كه قائم ما ظهور كند، به مساوات ، تقسيم مى كند و بين خلق خداى رحمان - خوب و بدشان - عدالت مى ورزد)).⁽³⁰⁹⁾
3 - حضرت امام محمد باقر (عليه السلام ) فرمود: ((وقتى قائم ما قيام كند، حكم به عدل مى كند و جور و ستم از بين مى رود و راهها امن مى شود و زمين ، بركاتش را بيرون مى دهد و هر حقى به اهلش ‍ برمى گردد)).⁽³¹⁰⁾
4 - حضرت امام محمد باقر (عليه السلام ) فرمود: ((حضرت مهدى (عليه السلام ) مظالم مردم را برمى گرداند حتى اگر زير دندان كسى باشد آن را به صاحبش برمى گرداند)).⁽³¹¹⁾
حقيقتا روش و سياست حضرت مهدى (عليه السلام ) استمرار همان روش جدش رسول خدا و وصى و باب مدينة العلم پيغمبر است . و به همان قيام مى كند كه آنان قيام كردند، از امام باقر (عليه السلام ) راجع به روش حكومتى حضرت بقية الله (عليه السلام ) سوال شد، حضرت در جواب فرمود: ((گذشته را خط بطلان مى كشد، همچنانكه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) چنين كرد و اسلام را از نو برقرار خواهد نمود)).⁽³¹²⁾
ياران حضرت مهدى (ع )
اصحاب و ياران آن حضرت ، در تقوا و ورع و فضيلت و پاكى ، از بهترين افراد نوع بشرند.
خصوصيات ياران حضرت مهدى (ع )
1 - ((محمد بن حنفيه )) روايت مى كند كه مردى از حضرت على (عليه السلام ) از امام مهدى (عليه السلام ) پرسيد، حضرت جواب فرمود: ((در آخر الزمان ظهور مى كند)). سپس اوصاف ياران آن حضرت را ذكر مى كند و مى فرمايد: ((پس خداوند متعال قومى را براى او جمع مى كند كه همانند پاره هاى ابر پراكنده بودند و بين آنان الفت برقرار مى كند و از هيچ كس وحشتى ندارند و...))⁽³¹³⁾
معناى اين حديث آن است كه ياران آن حضرت در امر دين ، بصيرت دارند و بينات خدا بر آنها تمام است و از ملحق شدن و خارج شدن كسى به جمع آنان خوشحال و محزون نمى شوند. و قلبهاى آنان به عنايت خدا آكنده از ايمان است و در خدمت اسلام و ارزشها و اهداف آن حضرت قرار دارند.
2 - حضرت على (عليه السلام ) در وصف آنان مى فرمايد: ((آنان گروهى هستند كه بر خدا به صبر منت نمى گذارند و در بذل جانشان در راه حق ، خود را تعظيم نمى نمايند...))⁽³¹⁴⁾
3 - حضرت اميرالمؤ منين (عليه السلام ) در وصف آنان مى فرمايد: ((آنان از مجاهدين در راه خدا هستند و متكبرين و طاغوتها آنان را ذليل مى دانند و در زمين ، قدرشان مجهول است ولى در آسمانها معروفند⁽³¹⁵⁾ )).
4 - ((محى الدين عربى )) گفته است : اهل معرفت به خدا، از كسانى كه اهل حقيقت هستند با آن حضرت بيعت مى كنند و اينان مردان خدا مى باشند و دعوت آن حضرت را لبيك مى گويند و ياريش ‍ مى نمايند، اينان وزرايى هستند كه سنگينى كارهاى دولتش را به دوش مى گيرند... خداوند متعال گروهى را كه آنان را بر حقايق با كشف و شهود مطلع ساخته به وزارت آن حضرت نايل مى فرمايد)).
تعداد ياران حضرت مهدى (ع )
اما تعداد ياران و اصحاب حضرت مهدى (عليه السلام ) كه با آن حضرت بيعت مى كنند، همان عدد اصحاب بدر است كه 313 نفر باشند. سليمان بن هارون عجلى روايت مى كند كه از حضرت امام صادق (عليه السلام ) شنيدم مى فرمايد: ((به درستى كه صاحب اين امر، يعنى قائم آل محمد محفوظ است كه اگر همه مردم بروند، خداوند متعال اصحاب او را مى آورد و اينان همانهايى هستند كه در قول خداوند آمده است :
يا ايها الذين آمنوا من يرتد منكم عن دينه فسوف ياءتى بقوم يحبهم و يحبونه اذلة على المومنين اعزة على الكافرين .⁽³¹⁶⁾
و نيز: ((اينما تكونوا ياءت بكم الله )) كه اينان اصحاب حضرت مهدى (عليه السلام ) هستند)).
حضرت على (عليه السلام ) فرمود: ((سوگند به خدا! من اصحاب امام مهدى را مى شناسم ، نام و قبيله هاى آنان و نام اميرشان را مى دانم ، اينان افرادى هستند كه خداوند متعال آنان را از قبيله ها و مناطق مختلف كه پراكنده اند، يكى - يكى و دوتا - دوتا حتى تا نه نفر جمع مى كند و به تعداد اهل بدر؛ يعنى 313 نفر مى رسند و اين است قول خداوند: اينما تكونوا ياءت بكم الله جميعا ان الله على كل شى ء قدير تا جايى كه مردى كه لباس انجام وظيفه به تن كرده ، آن را از تن نمى كَنَد تا آنكه خداوند متعال او را به آن برساند)).⁽³¹⁷⁾
((ابو خالد كابلى )) از حضرت امام زين العابدين (عليه السلام ) روايت كرده است كه فرمود: ((آنانى كه در رختخوابشان مفقودند (اشاره به اين است كه اينان در رختخوابشان بودند، هنگامى كه وقت ظهور رسيد، خداوند اينان را از رختخوابشان بيرون مى آورد و در مكه جمعشان مى كند) 313 مرد به تعداد اهل بدر مى باشند و شب را در مكه به صبح مى آورند و آن قول خداست كه مى فرمايد: اينما تكونوا ياءت بكم الله جميعا و اينان اصحاب قائم آل محمدند)).⁽³¹⁸⁾
مكان بيعت
جايى كه اصحاب و ياران حضرت صاحب العصر (عليه السلام ) با آن حضرت بيعت مى كنند، بين ركن و مقام ابراهيم در بيت الله الحرام مقدسترين و شريفترين مكانهاست و روايات زيادى در اين مورد روايت شده است .⁽³¹⁹⁾
شرايط امام زمان (ع ) با بيعت كنندگان
راويان حديث و تاريخ ذكر كرده اند كه حضرت صاحب العصر (عليه السلام ) براى بيعت ، شرايطى را ذكر مى كند كه به قرار ذيل است :
حضرت اميرالمؤ منين (عليه السلام ) بعد از وصف ياران حضرت مهدى (عليه السلام ) در بيان شرايط بيعت كه حضرت مهدى از يارانش مى خواهد، چنين مى فرمايد: ((... پيمان و قول مى دهند كه دزدى و زنا نكنند، آدم نكشند، هتك حرمت نكند، به مسلمانى ناسزا نگويند، به منزلى هجوم نبرند، كسى را نزنند مگر به حق و كمربند طلايى نبندند... و ابريشم و حرير نپوشند... مسجدى را خراب نكنند، راهى را نبندند، به يتيمى ستم و راهى را ناامن نكنند، مكر و حيله ننمايند، مال يتيم نخورند، لواط نكنند، شراب نخورند، به امامت و رهبرى ، خيانت نكنند، خلف عهد و وعده ننمايند، طعام - از گندم و جو- صبر و احتكار نكنند، پناهنده اى را نكشند، شخص فرارى را تعقيب نكنند، خون نريزند، بر انسان زخمى هجوم نبرند، لباس خشن بپوشند و خاك را مخده خود قرار دهند، نان جو بخورند و در راه خدا به حق جهاد كنند و استشمام عطريات كنند و از نجاسات ، كراهت داشته باشند.
ضمنا آن حضرت بر خود شرط مى كند كه بين خود و آنان حاجب قرار ندهد و در حركات و سكنات ، با آنان و در بينشان باشد و به كم راضى باشد و با كمك خدا زمين را از عدل پر كند، همچنانكه از جور پر شده باشد و خدا را به حق ، بندگى كند...)).⁽³²⁰⁾
از اين شرايط و خصلتها استفاده مى شود كه هدف آن حضرت ، نشر عدالت و مساوات و اقامه حكم خدا در زمين است به طورى كه هيچ گونه قدرت و شوكتى براى طاغوتهاى زمان باقى نمى ماند و نيز مى رساند كه حاكم و محكوم و راعى و رعيت از حقوق مساوى برخوردارند و بين افراد و اقشار مختلف جامعه ، امتياز بى اساس و بى پايه اى نيست و تواضع و كنار هم بودن ، از خصوصيات عصر حضرت بقية الله الاعظم (عليه السلام ) مى باشد.
پرچمدار امام مهدى (ع )
علمدار حضرت مهدى (عليه السلام ) طبق آنچه در روايات اهل بيت (عليهم السلام ) آمده ، شعيب فرزند صالح است كه لشگر عظيمى را فرماندهى مى كند و از خراسان براى بيعت و يارى حضرت مهدى (عليه السلام ) مى آيد.⁽³²¹⁾ و گفته شده است كه او از تميم است و اوست كه سفيانى را شكست مى دهد تا وارد بيت المقدس مى شود و زمينه را براى حكومت حضرت بقية الله آماده مى كند. و از خروج او تا وقتى كه امور را تسليم حضرت مهدى (عليه السلام ) مى كند، 72 ماه است .⁽³²²⁾
و روايت شده است كه در روى پرچم حضرت مهدى (عليه السلام ) ((البيعة لله )) نوشته شده است . و فلسفه اش آن است كه بيعت با حضرت مهدى (عليه السلام ) بيعت با خداى متعال مى باشد و حكم او حكم خداست .
مدت حكومت حضرت مهدى (ع )
راويان در مدت حكومت حضرت مهدى (عليه السلام ) اختلاف دارند و اين براساس آن است كه روايات در اين زمينه مختلف مى باشد:
1 - حكومت آن حضرت چهل سال است و اين از حضرت على (عليه السلام ) روايت شده است .⁽³²³⁾
2 - مدت حكومت امام زمان (عليه السلام ) سى سال است .⁽³²⁴⁾
3 - مدت حكمرانى حضرت مهدى (عليه السلام ) 21 سال است .⁽³²⁵⁾
گسترش خيرات و بركات در حكومت حضرت مهدى (ع )
روايات بسيارى آمده است كه خيرات و بركات در زمان حضرت مهدى (عليه السلام ) گسترش پيدا مى كند:
1 - ((ابو سعيد خدرى )) از پيغمبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت كرده است كه فرمود: ((امت من در دوران حكومت امام مهدى ، نعمت و رفاهى مى بينند كه مانندش را نديده اند؛ زمين بركاتش را بيرون مى دهد و در خود نگاه نمى دارد و مال و امكانات اقتصادى در آن روزگار فراوان است به طورى كه كسى به آن حضرت مى گويد: عطا فرما و آن حضرت مى فرمايد: بگير...)).⁽³²⁶⁾
2 - ((ابو سعيد خدرى )) از پيغمبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت مى كند كه حضرت فرمود: ((در آخر امت من ، مهدى ظهور مى كند و خداوند باران رحمتش را بر او مى باراند و زمين بركاتش ‍ را بيرون مى دهد و زمين اموال و امكانات اقتصادى سالم و زيادى پيدا مى كند)).⁽³²⁷⁾
3 - حضرت على (عليه السلام ) در مورد حضرت مهدى (عليه السلام ) مى فرمايد: ((امام مهدى به تمام نمايندگان و فرماندهانش در تمام شهرها پيام مى دهد كه با مردم ، به عدل رفتار كنند به طورى كه گرگ و ميش در يكجا به چرا مشغول شوند و شرارت از بين برود و خير و خوبى بماند و هر كس كه يك مد بكارد، هفت مد به دست آورد- همچنانكه خداوند متعال فرموده است - و زنا و خوردن شراب و ربا از بين برود و مردم به عبادت و احكام شرع و به امور ديانت و نماز و اجتماعات دينى ، روى بياورند و امانت به صاحبش برگردد و درختها زياد شود و بركات ، فراوان گردد و شرورها به هلاكت برسند و خوبان باقى بمانند و كسى كه به اهل بيت (عليهم السلام ) بغض و كينه دارد، باقى نماند)).⁽³²⁸⁾