ويژگيهاى ياران حضرت مهدى (عج) از نگاه قرآن

در قرآن مجيد اين كتاب انسان ساز و حركت آفرين در رابطه با ياران حضرت مهدى (عج) يك آيه است كه بسيار اميدبخش و سازنده است اين آيه در حقيقت بيانگر حقايق و واقعيتهايى است كه اگر به طور جدّى و همه جانبه تعقيب گردد، موانع سر راه را بر مى دارد و جهان اسلام را به استقبال مصلح جهانى حركت مى دهد.

در سوره مائده آيه 59 خداوند بطور مستقيم مؤمنان رامورد خطاب قرارداده و مى فرمايد:

اى مؤمنان هر كس از شما مرتد شد و از اسلام بيرون رفت! خداوند در آينده جمعيتى را مى آورد كه داراى پنج امتياز هستند.

1 ـ هم خداوند آنها را دوست دارد و هم آنها خداوند را دوست دارند ;

2 ـ در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند ;

3 ـ در برابر مشركان و دشمنان ـ سرسخت و نيرومندند ;

4 ـ بطور پى گير در راه خدا جهاد و تلاش مى كنند ;

5 ـ در مسير انجام وظيفه و سرزنش از سرزنش هيچ سرزنش كننده اى نمى هراسند ; اين فضل خدا است كه به هر كه بخواهد (و شايسته ببيند) مى دهد فضل و رحمت خدا وسيع است و او بر همه چيز آگاه است.

در روايات براى اين آيه مصاديق مختلفى بيان شده، از جمله اينكه ; اين آيه در مورد ياران حضرت مهدى (عج) است كه با ااين ويژگيها با تمام قدرت در مقابل مرتدين و كارشكنان مى ايستد.

و در عبارتى امام صادق ع فرمود:

صاحب اين امر(حضرت مهدى (عج)) در پرتو اين آيه در حمايت چنين ياران آگاه و دلاور محفوظ است.

از اين آيه شريفه و مطالب ديگر استفاده مى شود كه ياران حضرت مهدى (عج) داراى ويژگيهايى هستند كه عبارتند از:

ويژگى اول

به عشق آن ياران به خدا اشاره مى كند، آنهاجز به خدا نمى انديشند، در حدّى كه خداوند نيز آنها را دوست دارد. روشن است كه چنين روحيه اى كه در پرتو ايمان و توكل به دست مى آيد.

ويژگى دوم

به پيوند اخلاقى و وحدت و يكپارچگى با مؤمنان اشاره مى كند كه نقش آنها در پيشبرد كار بسيار مهم و چشمگير است.

ويژگى سوم

حاكى از سازش ناپذيرى مؤمنان در برابر كافران و نه شرقى بودن و نه غربى بودن آنها است كه در پرتو آن هرگونه تلاش و شگرد دشمن خنثى مى گردد.

ويژگى چهارم

جهاد و مبارزه پى گير با كفّار و دشمنان اسلام است.

ويژگى پنجم

(كه بسيار مهم است) قاطعيت و پايمردى مؤمنان را بيان مى كند كه روح محافظه كارى و مجامله در آنها نيست.آنها با گامهاى استوار در صراط مستقيم حركت مى كنند و ياوه هاى چپ و راست در حركت آنها اثر ندارد.

سيماى ياران و منتظران حضرت مهدى (عج) از نگاه روايات

1 ـ امام سجاد ع درباره ياران و منتظران حضرت مهدى (عج) به يكى از دوستانش به نام ابو خالد (ره) چنين فرمود:

مردمى كه در زمان غيبت امام زمان (عج) به سر مى برند و معتقد به امامت و رهبرى آن حضرت بوده و منتظر ظهور و قيامش هستند، از مردم هر زمانى برترند ; چراكه خداوند آنها را آنچنان از عقل و فهم و شناخت برخوردار كرده كه غيبت امام زمان (عج) براى آنان همچون ظهور آن حضرت است. خداوند آنها را در اين زمان همچون مجاهدانى قرارداده كه با شمشير در پيشاپيش رسول خدادص با دشمنان مى جنگيدند در حقيقت مردان خالص و شيعيان راستين ما چنين افرادى هستند كه در آشكار و پنهان به سوى خدا دعوت كنند.

2 ـ امام باقر ع فرمودند:

وقتى قائم ما (عج) قيام كرد هر يك از شما به اندازه چهل مرد نيرومند قدرت پيدا مى كند و دلهاى شما همچون پاره هاى آهن مى شود كه اگر به كوهها بزنند، آنها را مى شكافند...

3 ـ در بسيارى از روايات آمده كه:

منتظرين همانند كسانى هستند كه در ركاب پيامبر خدا ص بر فرق دشمن ضربه وارد مى سازند.

اگر اين ياران به كوههايى از آهن عبور كنند، آنها را قطعه قطعه كنند. اسلحه هايشان همواره در كار است تا خداوند راضى شود.

4 ـ امام صادق ع فرمودند:

همراه ظهور قائم (عج) بيست و هفت هزار نفراز پشت كوفه (نجف اشرف) ظاهر شده و به حضرت مهدى (عج) مى پيوندند. پانزده نفر آنها از قوم موسى ع هستند كه به سوى حق هدايت مى كنند و حاكم به حق و عدالت هستند و هفت نفر آنها اصحاب كهفند و بقيه عبارتند از يوشع بن نون ع سلمان ع ابودجانه انصارى ع مقداد ع و مالك اشتر ع اينها در خدمت امام زمان (عج) به عنوان ياران و فرماندهان آن حضرت به شمار مى آيند.

5 ـ پيامبر ص فرمودند:

مردمى از مشرق زمين بپاخيزند و زمينه ساز حكومت حضرت مهدى (عج) شوند.

6 ـ در روايتى داريم وقتى از پيامبر ص در مورد آيه 59 سوره مائده سؤال شد ; پيامبر ص دست خود را به شانه سلمان ع نهاد، فرمود:

منظور از ياران، هموطنان اين شخص هستند.

سپس فرمود:

اگر دين به ستاره ثريا بسته باشد در آسمان قرار بگيرد، مردانى از فارس آن را در اختيار خواهند گرفت.

نكاتى پيرامون 313 يار مخصوص حضرت مهدى (عج) پيرامون 313 يار مخصوص وويژه امام زمان به دو نكته مهم اشاره مى نماييم:

1 ـ تواتر حديث 313 نفر

در همه جا معروف است و در كتابهاى مربوط به امام زمان (عج) نوشته شده كه هنگام ظهور آن حضرت 313 نفر ياران مخصوصش به او مى پيوندند و همچون كوه در برابر حوادث ايستادگى كرده و همراه امام ع هستند و اين حديث 313 نفر در كتب معروف مانند بحار الانوار و اثبات الهداة و منتخب الاثر...آمده است.

2 ـ ويژگيهاى مخصوص ياران خالص يعنى 313 نفر از ديدگاه روايات

الف) امام مهدى (عج) در انتظار آنها به سر مى برد

هنگام ظهور امام قائم ع آن حضرت قبل از آنكه كنار كعبه برود و تكيه بر كعبه كند و صداى دل آراى خود را بلند كرده و به جهانيان برساند، در مكانى به نام ذى طوى در انتظار 313 نفر از ياران خاصش توقف مى كند تا اينكه آنها مى آيند و به آن حضرت مى پيوندند... و از آنجا همراه امام به كنار كعبه مى روند...

ب) 313 نفر از اطراف جهان جمع مى شوند

امام باقر ع مى فرمايد :

خداوند براى حضرت قائم (عج) از دورترين شهرها به تعداد جنگاوران جنگ بدر، 313 مرد را جمع مى كند.

ج) 313 نفر نخستين بيعت كنندگان با حضرت قائم (عج) هستند.

هنگام ظهور نخستين كسانى كه پس از جبرييل امين ع با امام قائم (عج) بيعت مى كنند، همين 313 نفر هستند و اين مطلب در احاديث آمده است.

البته بايد توجه داشت كه آغاز ظهور ياران امام زمان 313 نفرند و گرنه بطور سريع برياران آن حضرت افزوده مى شود، بطورى كه در همان آغاز به 000/10نفر مى رسند.

د) 313 نفرجانبازن سلحشورند

امام سجاد ع مى فرمايد:

اين 313 نفر در حدّى از ايثار و جانبازى و شجاعت و سلحشورى هستند كه دشمنان قائم جمع مى شوند تا آن حضرت را به قتل برسانند، همين 313 نفر با دفاع قهرمانانه در راه آن حضرت دشمنان را دفع مى كنند.

هـ) 313 نفر پرچمداران و حاكمان روى زمين هستند.

امام صادق ع فرمود:

گويا امام قائم (عج) را بر بالاى منبر كوفه مى نگرم كه يارانش 313 نفر مرد به تعداد جنگاوران مسلمانان جنگ بدر ـ اطرافش را گرفته اند اين ياران پرچمداران و حاكمان بر مردم در زمين از جانب خداوند هستند.

و) 313 نفر امت معدوده و همچون پاره هاى ابرهاى متراكم هستند در قرآن مى خوانيم ـ هر جا كه باشيد، خداوند همه شما را حاضر مى كند ـ در تفسير اين آيه شريفه امام باقر ع مى فرمايد:

منظور ياران قائم (عج) اند كه 313 نفرند، به خدا سوگند منظور از امت معدوده كه (در سوره هود آمده) آنها هستند. به خدا سوگند در يك ساعت همگى جمع مى شوند، همچون پاره هاى ابر پائيزى كه بر اثر باد جمع و متراكم مى گردد.

ز) 313 نفر ركنها و پايه هاى خلل ناپذير و پشتيبانان محكمند

امام صادق در تفسير آيه 70 سوره هود كه در آن آمده، حضرت لوط به قوم سركش و تبهكار خود گفت، «لو أن ّ لى بكم قوّة او آوى الى ركن شديد»فرمود.

منظور از قوة همان قائم (عج) است و منظور از ركن (پشتيبان محكم) 313 نفر از يارانش هستند.

ح) امام باقر ع فرمود:

امام قائم (عج) داراى 313 نفر ياور است كه اين افراد از عجم هستند، برخى از آنها در روز بر روى ابر سوار شده و راه مى روند و به نام و پدر و اوصاف و نسب معروفند .

ط) دست خدا بالاى سر حضرت مهدى (عج) و يارانش است .

اين مطلب از آيه شريفه «ان تنصروالله ينصركم و يثبّت اقدامكم» استفاده مى شود.

ى) 50 نفر از 313 نفر يار مخصوص امام زمان (عج) از زنان هستند.

امام باقر ع مى فرمايد: سوگند به خدا سيصد و اندى نفر مرد مى آيند كه در ميانشان 50 نفر زن هستند، آمدنشان همچون ابرهاى پاييزى است.

بررسى اجمالى واژه هايى در وصف ياران حضرت مهدى (عج)

در وصف ياران مهدى (عج) واژه هايى مانند اوتاد، عصائب، ابدال، نجباء، رفقاء و اعاجم آمده كه با توجه به معانى اين عناوين با ويژگى هاى ياران حضرت مهدى (عج) نيز آشناتر مى شويم.

1 ـ اوتاد

اوتاد طبق روايات 30 نفرند كه همواره در خدمت امام عصر (عج) به سر مى برند، هر كدام از آنها كه از دنيا بروند، فرد شايسته ديگرى جانشين او مى گردد. (119) با توجه به كلمه اوتاد كه جمع كلمه وتد به معنى ميخ است و با توجه به آيه 7 سوره نبأ قرآن كه خداوند مى فرمايد: «والجبال اوتادا» نتيجه مى گيريم كه اين ياران از مردان بسيار خالص و دلاورى هستند كه همچون كوه استوار در خدمت آن حضرت به سر مى برند.

2 ـ طبق برخى از روايات اينها ياران حضرت مهدى (عج) در عراق هستند كه هنگام ظهور آن حضرت خود را به مكه مى رساند و با او بيعت مى كنند (120) با توجه به معنى عصائب كه جمع عصبه به معنى جوانمردان رشيد و نيرومند است، به دست مى آوريم كه ياران مهدى (عج) بايد چنين باشند.

3 ـ ابدال

اينها از ياوران حضرت مهدى (عج) در شام هستند و هنگام خروج و ظهور آن حضرت خود را به مكه مى رسانند و با آن حضرت بيعت مى كنند.

معنى ابدال چنانكه مرحوم طريحى در مجمع البحرين، مى گويد: آنها جمعى از صالحان مى باشند كه همواره در زمين هستند وقتى يكى از آنها فوت كرد،خداوند بدل او شخص صالح ديگر را مى گذارد. اينها 40 يا 70 نفر در شام هستند و يا 30 نفر در جاى ديگر بنابراين اينها مردان خالص و كامل و صالح روى زمين هستند.

4 ـ نجباء

طبق روايتى از حضرت على ع و امام باقر ع نقل شده كه ; اينها ياران مهدى (عج) از سرزمين مصر هستند و نيز در روايتى آمده كه اينها از كوفه هستند .

با توجه به معناى نجباء، كه جمع نجيب به معناى افراد پاك سرشت و خوش نفس و جوانمرد است، نيز به ويژگى ديگر ياران حضرت مهدى (عج) پى مى بريم.

5 ـ رفقاء

اينها ياران حضرت مهدى (عج) از كوفه هستند و خود را هنگام ظهور به مكه رسانده و با آن حضرت بيعت مى كنند و همچون پاره هاى متراكم ابر پاييزى به سوى مكه روانه مى شوند با توجه به معنى رفق و رفاقت كه نشانگر صفا و صميميت و پيوند محكم آنهاست، ويژگى ديگر ياران مخلص حضرت مهدى (عج) را در مى يابيم.

6 ـ اعاجم

اعاجم: يعنى غير عرب چنانكه هم اكنون نيز ما نشانه هايش را در ايران ـ افغانستان ـ پاكستان مى بينيم. امام زمان (عج) ياران بسيار مقاوم، خستگى ناپذير و مخلصى دراين كشورهاى عجمى دارد.

همين ها مى توانند هسته مركزى ارتش نيرومند امام زمان (عج) را در كشورهاى عجمى تشكيل داده و سپس به توسعه آن اقدام جدّى كنند.

ويژگيهاى حكومت درخشان حضرت مهدى (عج)

براى آشنايى بيشتر با اين دوران درخشان كه خداوند در سوره والعصر به آن سوگند ياد كرده به ويژگيهايى از آنها در اينجا به طور اختصار اشاره مى نماييم.

1 ـ توحيد سراسرى در همه زمينه ها

1 ـ امام صادق ع فرمود:

وقتى كه قائم (عج) قيام كند، هيچ كافر و مشركى پيدا نمى شود مگر اينكه قيام او را انكار كرده و ناپسند مى شمرد ولى كار به جايى مى رسد كه اگركافر و مشركى در شكم سنگى سخت پنهان شده باشند، آن سنگ مى گويد اى مؤمن در شكم من كافرى است مرا بشكن و او را بكش.

2 ـ امام صادق ع در عبارت ديگر فرمود:

قائم ع همه دين را در همه علم آشكار مى كند.

3 ـ امام باقر ع فرمود:

حكومتهاى باطل نابود گردد. حكومتش شرق و غرب را فراگيرد، دين خدا به وسيله قائم (عج) زنده گردد و بدعتها و باطلها نابود شود.

4 ـ امام باقر ع فرمود:

امام قائم (عج) هر منافق شكاكى را به قتل مى رساند.

5 ـ امام كاظم ع فرمود:

در تمام نقاط مشرق و مغرب كسى باقى نمى ماند جز اينكه معتقد به يكتايى خدا است.

2 ـ پيشرفت عجيب علوم

امام صادق ع فرمود:

اصول علم ودانش داراى بيست وهفت (27) حرف و رشته است. تمام پيامبران آنچه را براى مردم تا حال آورده اند دو حرف بوده، وقتى كه قائم (عج) ما قيام كند بيست و پنج (25) حرف (رشته) ديگر علوم را نيز آشكار مى سازد و در ميان مردم رواج مى دهد و ضميمه آن دو حرف مى كند تا بيست وهفت حرف كامل گردد.

اين پيشرفت نه تنها در امور انسانى بلكه در علوم صنعتى و غيره نيز پديد خواهد آمد.

امام صادق ع فرمود:

مؤمن در عصر حكومت مهدى (عج) در حالى كه در مغرب سكونت دارد، برادرش را كه در مشرق است مى بيند.

خود امام قائم (عج) نيز همچون حضرت على ع اعلام مى كند:

قبل از آنكه از ميان شما بروم، هرگونه سؤال داريد، از من بپرسيد ; چرا كه سراسر وجودم سرشار از علوم و دانش است.

3 ـ پيشرفت و رشد كشاورزى و امكانات

در تعبيرى از ائمه معصومين ع رسيده است:

در همه جاى زمين جاى خرابى نماند و همه جا راآباد خواهد ساخت. (132)

4 ـ برادرى و صفا و صميميّت

در آن عصر و زمان نه تنها مردم در جهت ظاهر مادى پيشرفت عجيبى مى كنند بلكه از لحاظ معنوى نيز بسيار مهم و هدف اصلى است، رشد شايانى دارند.

امام باقر ع فرمود:

وقتى كه قائم (عج) قيام كند، رفاقت و برادرى برقرار شود ; به طورى كه هر كس دست به جيب برادرش كرده و به قدر نياز بدون ممانعت از آن بر مى دارد.

كوتاه سخن اينكه يك اقتصاد سالم ضد طبقاتى بر اساس عدل و مساوات اسلامى برقرار مى گردد.

5 ـ امنيت و بركت و وفور نعمت و عدالت

در جهان مفاهيم واژهايى بهتر از عدالت، بركت، امنيت و وفور نعمت نداريم . در حكومت درخشان حضرت مهدى (عج) تمام اين مفاهيم به نحو احسن محقق مى گردد.

1 ـ امام صادق ع فرمود:

وقتى كه قائم (عج) قيام كرد، داورى به عدالت مى كند و ظلم و جور از ميان مى رود و راهها امن مى شود، زمين بركتهاى خود را آشكار مى سازد و هر حقى به صاحبش بر مى گردد و همه مردم معتقد به اسلام مى شوند.

2 ـ امام باقر ع فرمود:

در آن زمان اگر پيرزنى از مشرق به مغرب برود، كسى به او كار ندارد.

3 ـ پيامبر خدا ص در ضمن گفتارى فرمود:

آنچنان در ميان امّت من وفور نعمت مى شود كه مثل آن هرگز نبوده است، زمين گنجها و ميوه هاى خود را آشكار مى سازد و از آنها چيزى كم نكند و مال و ثروت همچون چيزى است كه زير دست و پا افتاده باشد، شخصى مى آيد و مى گويد: اى مهدى (عج) از اموال من به من بده، امام به او مى فرمايد بگير.

4 ـ در عبارت ديگر پيامبر ص فرمودند:

خداوند باران رااز آسمان همواره بر آنها بفرستد و از زمين چيزى از گياه نماند، مگر اينكه سبز گردد.

5 ـ حضرت رضا ع در ضمن روايتى فرمودند:

قائم (عج) وقتى، كه ظهور كند، نورش جهان را روشن مى سازد، ترازوى عدالت بين مردم قرار مى دهد، هيچ كس به كسى ظلم نمى كند، زمين براى او در نور ديده مى شود (يعنى به هرجاى زمين برود فورى و آسان است) و او سايه ندارد و...

كوتاه سخن اينكه يك نهضت به تمام معنى پر از صفا و صميميت در دنيا به وجود خواهد آمد.

6 ـ توجه كامل به اماكن مقدسه و توسعه شهرها و بهداشت

1 ـ امام صادق ع فرمود:

وقتى قائم (عج) ما ظهور كند، در پشت كوفه مسجدى مى سازد كه هزار درب دارد. و خانه هاى كوفه به دو نهر كربلا متصل مى گردد.

2 ـ امام باقر ع فرمود:

قائم ع ما مسجد بزرگى را ايجاد مى كند كه در پشت كوفه (صحراى نجف) واقع است.

3 ـ امام صادق ع فرمود:

وقتى كه قائم قيام كرد، به كوفه مى رود و چهار مسجد را در آنجا ويران مى نمايد. هر مسجدى كه در زمين مشرف (برخانه هاى مردم) باشد، ويران مى كند، راهها را وسيع مى كند (گويا منظور چهار مسجدى است كه دشمنان اهلبيت ع هر يك از آنان براى تشويق به نام يكى از دشمنان يا شركت كنندگان در خون امام حسين ساختند كه عبارتند از ; مسجد اشعث، مسجد جُرير، مسجد سمّاك، مسجد ثقيف) (141).