سجاده عشق

نعمت الله صالحى حاجى آبادى

- ۷ -


153600=76800*2 
ثواب نماز ظهر برابر است با: سيصد و هفت هزار و دويست ركعت .
307200=76800*4 
ثواب نماز عصر برابر است با: سيصد و هفت هزار و دويست ركعت .
307200 76800*4 
ثواب نماز مغرب برابر است با: دويست و سى هزار و چهارصد ركعت
230400=76800*3 
ثواب نماز عشا برابر است با: سيصد و هفت هزار و دويست ركعت
307200=76800*4 
ثواب جماعت 10 نفره در يك روز براى يك نفر برابر با يك ميليون و سيصد و پنج هزار و ششصد (1305600) ركعت است .
ثواب جماعت 10 نفره در يك ماه برابر سى و نه ميليون و صد و شصت و هشت هزار (39168000) ركعت است .
ثواب جماعت 10 نفره در يك سال برابر با چهار صد و هفتاد ميليون و شانزده هزار (470016000) ركعت است .
ثواب نماز به صورت فرادا  
ثواب نماز به صورت فرادا در يك روز برابر با همان هفده ركعت است ، در يك ماه برابر با 510، در يك سال برابر با 6120 است . و ضرر كسى كه يك روز به نماز جماعت حاضر نمى شود برابر با يك ميليون و سيصد و پنج هزار و پانصد و هشتاد و سه (1305583) ركعت است .
چنانچه نماز جماعتى با بيش از ده نفر تشكيل گردد اگر جن و انس و ملائكه نويسنده و همه درخت ها قلم و درياها مركب شوند نمى توانند حتى ثواب يك ركعت آن را هم محاسبه نمايند.
پاداش نمازهاى يوميه با جماعت  
درباره پاداش اهميت خواندن نمازهاى يوميه با جماعت به خصوص نماز عشا و صبح روايت هايى از نبى گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم و امامان معصوم عليهم السلام نقل شده است ، از جمله اين روايت است :
انس بن مالك (خدمت گذار پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم ) مى گويد: روزى نبى گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: كسى كه نماز صبح را با جماعت بخواند و بعد از نماز مشغول ذكر شود تا آفتاب طلوع نمايد، خداوند هفتاد درجه در بهشت فردوس به او عطا مى كند كه فاصله هر درجه تا درجه ديگر به اندازه هفتاد سال دويدن اسب تندرو مى باشد.
كسى كه نماز ظهر را با جماعت بخواند براى او در بهشت عدن پنجاه درجه كه فاصله هر درجه اى پنجاه سال دويدن اسب تندرو است عطا مى شود.
كسى كه نماز عصر را با جماعت بخواند پاداش آزاد كردن هشتاد فرزند از اولاد اسماعيل براى او بنويسند كه همه آنان صاحب كعبه باشند.
كسى كه نماز مغرب را با جماعت بخواند، ثواب يك حج و عمره قبول شده در نامه اعمالش مى نويسند.
كسى كه نماز عشا را به جماعت بخواند، ثواب شب قدر، (كه از هزار ماه بالاتر است ) براى او مى نويسند. (413)
در حديث ديگرى آمده است كه آن حضرت فرمود: كسى كه نماز مغرب و عشا را با جماعت بخواند، مانند آن است كه شب قدر را به عبادت به سر برده باشد. (414)
امام صادق (عليه السلام ) در اين باره فرمود: كسى كه نماز صبح و عشاء را با جماعت بخواند در پناه خداوند قرار مى گيرد. (415)
پاداش نماز صبح با جماعت  
پاداش و اجر كسى كه نماز را با جماعت بخواند از پاداش كسى كه از اول شب تا صبح نماز بخواند بيشتر است .
امام باقر (عليه السلام ) در اين باره مى فرمايد: امير المؤ منين (عليه السلام ) شبى ، از اول شب تا اذان صبح مشغول نماز و عبادت بود. در اثر خستگى و بى خوابى نتوانست به مسجد برود و نماز صبح را پشت سر حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم با جماعت بخواند و ناچار در خانه فرادا خواند و به استراحت پرداخت .
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم در آن صبح او را در صف نماز جماعت مشاهده نكرد، بعد از پايان نماز صبح براى اطلاع پيدا كردن از حال على (عليه السلام ) به خانه دخترش حضرت فاطمه عليها السلام وارد شد و جوياى احوال شوهرش گرديد.
حضرت فاطمه عليها السلام عرض كرد: اى پدر! على از اول شب تا اذان صبح مشغول نماز و عبادت و راز و نياز با خالق خويش بود و در اثر خستگى و بى خوابى ، نمازش را فرادا خواند و استراحت پرداخته است .
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: اى دخترم ! بدان و آگاه باش ، پاداش و اجرى كه در قبال نماز جماعت صبح به او مى دادند و امروز از آن محروم شد، از پاداشى كه براى عبادت يك شب به او مى دهند بيشتر و بالاتر بوده است .
از گفت و گوى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم با دخترش حضرت زهرا عليها السلام ، على از خواب بيدار شد و براى احترام آن جناب برخواست و به آن حضرت سلام كرد.
حضرت رسول به على فرمود: يا على ! كسى كه نماز صبح را با جماعت بخواند بهتر است از اين كه تمام شب را در حال ركوع و سجود باشد و با خدا راز و نياز كند. (416)
و نيز از على (عليه السلام ) نقل شده است كه : روزى آن حضرت بر ابو دردا داخل شد، ديد او خوابيده است .
فرمود: اى ابو دردا! چرا خوابيده اى ؟
عرض كرد: شب را بيدار بودم و در اثر خستگى الان خوابيده ام
فرمود: آيا نماز صبح را با جماعت ترك كرده اى ؟
عرض كرد: بلى يا امير المؤ منين !
فرمود: اى ابو دردا! نماز عشا و نماز صبح را به جماعت خواندن پيش منن بهتر است تا اين كه از سر شب تا صبح بيدار باشم عبادت كنم . مگر نشنيده اى كه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: اگر مردم مى دانستند نماز عشا و نماز صبح به جماعت خواندن چقدر فضيلت دارد اگر با چهار دست و پا رفتن بود خود را به جماعت مى رساندند. (417)
نيز امام صادق (عليه السلام ) فرمود: پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم (طبق معمول ) براى اداى نماز صبح با جماعت ، وارد مسجد شد و پس از نماز به پشت سر خود نگاه كرد، ديد عده اى از مسلمانان براى شركت در نماز صبح با جماعت به مسجد نيامده ام ، نام آنان را يكى يكى به زبان آورد و فرمود:
آيا افراد نامبرده به اداى نماز صبح با جماعت پرداختند؟
حاضران عرض كردند: نه ، پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: آگاه باشيد! براى افراد منافق ، هيچ نمازى سخت تر از نماز عشا و نماز صبح نيست . اگر ايشان مزد و پاداش بسيار نماز صبح و عشا را با جماعت مى دانستند، اگر چه چهار دست و پا (مانند راه رفتن كودكان شير خوار) باشند، خود را به جماعت مى رساندند. (418)
كنايه از اين كه اگر آنان زمين گير يا دچار مرض باشند كه قادر به راه رفتن نباشند، چهار دست و پا خود را به نماز جماعت مى رساندند.
آثار نماز جماعت  
نماز جماعت ، آثار و نتايج فراوانى در اجتماع مسلمانان دارد، مانند آثار معنوى ، آثار اجتماعى ، آثار سياسى ، آثار تربيتى و آثار اخلاقى و... اكنون به توضيح بيشتر در اين مورد مى پردازيم :
1- نماز جماعت ، مقدمه وحدت صفوف و نزديكى دل ها و تقويت كننده روح برادرى و اخوت در ميان همه مسلمانان است .
2- نماز جماعت ، نوعى حضور و غياب بى تشريفات و بى دفتر و قلم و بهترين راه شناسايى مسلمانان نمازگزار است .
3- نماز جماعت بهترين ، بيشترين ، پاك ترين ، و خالص ترين و كم هزينه ترين اجتماعات دنياست و آن نوعى ديد و بازديد بى آلايش و مجانى و آگاهى از مشكلات و نيازمندى هاى همديگر و زمينه ساز تعاون اجتماعى بين آحاد مسلمانان شهر و ديار است .
4- نماز جماعت ، نشان دهنده شوكت و قدرت مسلمانان جهان در برابر كفار و الفت و مهربانى دل ها و انسجام صفوف مسلمانان است .
5- نماز جماعت ، باعث زدوده شدن تفرقه ها و جدائى ها، ايجاد ترس در دل دشمنان ، ماءيوس كننده منافقان و خار در چشم بد خواهان اسلام و مسلمانان است .
6- نماز جماعت ، باعث لغو شدن امتيازهاى موهوم منفى نژادى ، زبانى ، مالى ، سياه و سفيدى ، شهرى و دهاتى ، بالا شهرى و پايين شهرى است .
7- نماز جماعت ، باعث صفا و صميميت ، نوع دوستى و انسان دوستى در بين مؤ منان است ؛ نماز جماعت باعث ديدار يكديگر در صف عبادت است ، احساس دلگرمى و قدرت و اميد است .
8- نماز جماعت ، روحيه فرد گرايى ، انزوا و گوشه گيرى ، جدايى از اجتماع را از بين مى برد و آن نوعى مبارزه با غرور، تكبر و خود خواهى است .
9- نماز جماعت ، وحدت در گفتار، وحدت در جهت ، وحدت در هدف ، وحدت در شناخت امام و وحدت قبله را به مسلمانان مى آموزد.
10- نماز جماعت ، باعث از بين بردن كينه ها، كدورت ها، سوء ظن ها و تهمت زدن ها مى شود و سطح دانش بندگى ، عبوديت و خضوع در برابر خدا را در جامعه نمازگزار افزايش مى دهد.
11- نماز جماعت باعث برآورده شدن حاجات مى گردد. در اين بتره به اين حديث توجه كنيد.
رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: وقتى بنده اى نماز را به جماعت اقامه كند، سپس حاجتى را از خداوند بخواهد او حيا مى كند از اينكه حاجت او را اجابت نكند. (419)
به خاطر اين همه آثار و نتايج است كه به نماز جماعت ، آن همه توصيه شده است ، تا جايى كه وقتى شخص كورى از حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم عذر خواست و گفت : يا رسول الله ! من شخص نابينايى هستم و چه بسا صداى اذان مسجد را مى شنوم و كسى را پيدا نمى كنم كه دست ترا بگيرد و براى جماعت با شما، به مسجد بياورد و خود نمى توانم به جماعت حاضر شوم .
آن حضرت فرمود: از خانه تا مسجد را ريسمان ببند و به كمك آن و دست گرفتن به آن ، خود را به جماعت برسان . (420)
نماز جماعت در قرآن  
در مورد نماز جماعت ، همين بس كه خداوند متعال در قرآن مجيد با كنايه به آن دستور داده است و مى فرمايد: با نمازگزاران هماهنگ باشيد.
قرآن مجيد در ضمن مجموعه دستورهايى كه به يهوديان لجوج و خود خواه مى دهد، در آخر چنين مى فرمايد:
و اقيموا الصلاة و اتوا الزكوة و اركعوا مع الراكعين . (421)
و نماز را به پا داريد و زكات مال خود را ادا كنيد و همراه ركوع كنندگان ركوع نماييد. (و نماز خود را با جماعت بگذاريد و در صف مسلمانان قرار گيريد).
خداوند در اين آيه به آنان دستور مى فرمايد:
اول : اين كه نماز را به پا داريد.
دوم : زكات مالتان را بپردازيد.
سوم : كه عنايت بيشترى روى آن شده است اين كه : نمازى كه مى خوانيد بايد با جماعت بخوانيد و با ركوع كنندگان ركوع كنيد تا از هر نظر هماهنگى كامل با مسلمانان را داشته باشيد.
خداوند از يمان تمام افعال نماز، تنها ركوع را تذكر مى دهد و مى فرمايد: با ركوع كنندگان ركوع نماييد، چون اگر فعل ديگرى از نماز را تذكر مى داد، نماز جماعت را نمى رسانيد؛ زيرا ركوع است كه مخصوص نماز مسلمانان مى باشد، نه آن نمازى كه در بين يهوديان مرسوم است كه هيچ ركوعى ندارد.
همين نماز جماعت است كه روح اجتماعى آن به عاليترين صورت جلوه گر است و نماز جماعت است كه فرق بين مسلمانان و يهوديان مى باشد.
خداوند در جاى ديگر خطاب به مردم مى كند و مى فرمايد:
يا مريم اقنتى لربك و اسجدى و اركعى مع الراكعين . (422)
اى مريم ! (به شكرانه اين كه خداوند تو را از ميان همه زنان برگزيد و پاك ساخت )، هم ، براى پروردگارت خضوع كن و سجده به جا آور و با ركوع كنندگان ركوع نما! (نماز را با جماعت بخوان ).
در اين مورد هم ، سه دستور از طرف فرشتگان به حضرت مريم داده شده است .
نخست مى گويد: اى مريم ! در برابر پروردگارت خضوع و كوچكى كن و دائم در حال خضوع و اطاعت باش .
دوم اين كه در برابر خدايت سجده كن و آن نيز نوعى از خضوع كامل در برابر خداوند است .
در مرحله سوم مى گويد: با ركوع كنندگان ركوع كن ؛ يعنى ، در نماز جماعت شركت نما و به جمعيت نمازگزاران داخل شو و با آنان نماز بخوان .
علت تشريع نماز جماعت  
اسلام هر حكمى از احكام را كه صادر فرموده ، بدون علت و فلسفه نبوده است . نماز جماعت ، يكى از آن احكامى است كه علت هاى فراوانى دارد.
امام رضا (عليه السلام ) در مورد علت هاى نماز جماعت فرمود: نماز جماعت علت هايى دارد و آن عبارت اند از:
علت اول  
اين كه ، نماز جماعت ، تشريع شد تا اين كه اخلاص ، توحيد، اسلام و عبادت براى خدا ظاهر و آشكار باشد؛ زيرا در آشكار شدن اسلام و عبادت ، حجت و دليل بر اهل شرق و غرب عالم است كه آن ها فقط براى خداست .
علت دوم  
اين كه ، منافقان و مسلمانانى كه اسلام را سبك حساب مى كنند و توجهى به آن ندارند، مجبور باشند اسلام را ظاهر كنند و از آن مراقبت نمايند.
علت سوم  
اين كه جايز باشد بعضى از مردم شهادت دهند به اين كه مسلمان هستند (چون اگر داخل در جماعت نشوند ولو اين كه نماز را داخل منزل بخوانند بگويند كه مسلمان هستيم ).
علت چهارم  
اين كه ، در نماز جماعت ، كمك و مساعدت به نيكى ها و تقواست و همين جماعت باعث مى شود كه خيلى از معاصى انجام نشود و جلوى آن ها گرفته شود. (423)
در حديث ديگرى از امام صادق (عليه السلام ) آمده است كه : علت نماز جماعت ، اجتماع مردم در يك نقطه است تا اين كه نماز خوان از غير نماز خوان شناخته شود و كسى كه اوقات نماز را محافظت مى كند از كسى كه آن ها را ضايع مى نمايد و نماز را در غير از وقت خودش مى خواند مشخص ‍ مى شود.
سپس فرمود: اگر نماز جماعت نبود، براى هيچ كس اين امكان وجود نداشت كه شهادت به صلاح دين كسى دهد؛ زيرا كسانى كه نماز خود را با جماعت نمى خوانند، مانند كسانى هستند كه اصلا نماز نخوانده و مسلمانان او را نماز خوان نمى شناسند.
از همين جهت است كه رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: كسانى كه نماز خود را در مسجد با جماعت نخوانند، نمازى از براى آنان نخواهد بود مگر آن كه عذرى داشته باشند. (424)
نماز جماعت آزادى از آتش  
علاوه بر روايت هايى كه در فضيلت نماز جماعت و پاداش آن ، ذكر شد، روايت هاى ديگرى مبنى بر اين كه كسانى كه نماز جماعت را درك كنند و در آن شركت نمايند، خداوند آنان را از آتش جهنم ، آزاد مى نمايد و داخل بهشت مى كند.
1- رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: هر كه چهل روز در نماز جماعت ، شركت نمايد، خداوند جهانيان بر گه و نامه برائت از آتش را براى او نوشته است . (425)
2- در حديث ديگر فرمود: هر كه چهل روز، نماز خود را با جماعت برگزار كند، در صورتى كه تكبيرة الاحرام ركعت اول را درك نمايد دو نامه برائت براى او نوشته مى شود. يك نامه برائت از آتش جهنم و نامه دوم برائت از نفاق .
بر اين اساس ، كسى كه چهل روز نماز جماعت بخواند جز، منافقان نيست و نمى تواند منافق باشد.
3- در روايتى آمده است : هر روزى كه نمازگزار، نمازش را با جماعت بخواند، ثواب شهيد به او مى دهند.
آن روايت چنين است كه فرمود: هر كه مراقبت و مواظبت كند بر حضور پيدا كردن در نماز جماعت (يعنى سود كند كه نمازهاى خود را با جماعت بخواند). روز قيامت ، همانند برق درخشنده با دسته اول سابقين در اسلام ، از پل صراط مى گذرد، در حالى كه صورتش از ماه شب چهارده نورانى و روشنتر باشد و به عوض هر روز و شبى كه نماز جماعت بخواند ثواب شهيد دارد. (426)
4- در بعضى از روايات آمده است : انتظار نماز جماعت را داشتن ، كفاره همه گناهان است .
امام موسى كاظم (عليه السلام ) در اين خصوص فرمود: به انتظار منعقد شدن نماز جماعت بودن از نمازى تا نماز ديگر، كفاره همه گناهان است . (427) (مثلا نماز صبح را به جماعت بخواند و منتظر باشد كه ظهر هم باز نماز را به جماعت بخواند).

خوشا آنان كه الله يارشان بى
كه حمد و قل هو الله كارشان بى
خوشا آنان كه دائم در نمازند
بهشت جاودان بازارشان بى
اولين و آخرين نماز با جماعت  
نماز جماعت ، اين قدر اهميت دارد كه پيشواى معظم نبى گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم و اولاد معصومش ، اولين نماز و آخرين نمازشان با جماعت بوده است .
امام صادق (عليه السلام ) در اين باره فرمود: (در اوائل بعثت ) حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم مشغول نماز بود و آن اول نماز جماعت ايشان است كه امير المؤ منين به او اقتدا كرده بود. در اين هنگام ، ابوطالب و فرزندش جعفر وارد شدند و آن را در حال جماعت ديدند.
ابوطالب به جعفر فرمود: اى فرزندم ! برو كنار پسر عموى خود و مشغول نماز جماعت شو! جعفر هم ، كنار آن حضرت ايستاد و مشغول نماز شدند.
ابوطالب در حالى كه خوشحال بود برگشت و اين اول نماز جماعتى بود كه با سه نفر اقامه شد (پيامبر اسلام و حضرت على و جعفر).
و آخرين نمازى هم كه آن حضرت در مدينه خواند با جماعت بود.
حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم در بستر بيمارى بود، ناگهان بى هوش شد تا موقع نماز رسيد، بلال اذان گفت و نداى نماز سر داد و گفت : الصلوة رحمك الله .
در اين هنگام رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به هوش آمد و به على و فضل بن عباس فرمود: زير بغل هاى مرا بگيريد و به سوى مسجد بريد، وقتى حضرت را به مسجد آوردند نماز را با جماعت به جا آورد و داخل خانه شد و اين ، آخرين نماز و آخرين جماعت آن حضرت بود.
امير المؤ منين (عليه السلام ) هم ، اولين نمازى را كه در مكه خواند با جماعت بود.
آن حضرت در سن ده سالگى بود كه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم ، مبعوث به رسالت شد و اولين نمازى كه خواند، پشت سر حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم و به امامت آن حضرت بود و آخرين نمازى هم كه در مسجد كوفه در صبح روز نوزدهم ماه مبارك رمضان خواند همان نمازى بود كه در وسط آن ، او را ضربت زدند و شهيد كردند با جماعت بود.
امام حسين (عليه السلام ) هم ، در مدينه در سن دو يا سه سالگى بود كه در كنار جذ بزرگوارش ايستاد و اولين نمازى را كه خواند به جماعت با جدش ‍ بود و آخرين نمازى هم ، كه در صحراى كربلا خواند با جماعت بود.
عذاب ترك كنندگان نماز جماعت  
به همان اندازه كه نماز جماعت فضيلت و پاداش دارد، ترك كردن و حاضر نشدن به نماز جماعت ، عذاب و جزا دارد. به ذكر تعدادى از روايت هاى وارد شده مى پردازيم :
رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم در اين باره فرمود: كسى كه از روى بى اعتنايى و سبك شمردن ، نمازهاى پنجگانه خود را با جماعت نخواند، خداوند متعال او را به دوازده چيز عقاب مى كند:
سه عذاب در دنيا و آن ها عبارت اند از:
1- اين كه بركت را از مال و و كسب او بر مى دارد.
2- اين كه سيماى صالحان را از صورتش بر مى دارد.
3- غيظ و غضب او را در دل هاى مؤ منان به وجود مى آورد به طورى كه همه با حال غضب به او نگاه مى كنند.
سه عذاب هنگام مرگ و آن ها عبارت اند از:
1- اين كه روحش را قبض مى كنند در حالى كه گرسنه باشد و اگر تمام غذاهاى دنيا را به او بدهند باز گرسنه است .
2- اين كه تشنه جان مى دهد به طورى كه اگر تمام آب هاى دنيا را به او بنوشانند باز تشنه است .
3- اين كه هنگام جان دادن ترس و فزع شديدى به او دست مى دهد.
سه عذاب در قبر، و آن ها عبارت اند از:
1- جواب سؤ ال هاى نكير و منكر بر او سخت مى شود و نمى تواند، درست ، جواب آنان را بدهد.
2- اين كه قبرش تاريك مى شود و از هيچ نورى در آن نمى تابد.
3- اين كه قبرش تنگ مى شود به طورى كه در اثر فشار قبر، دنده هاى راست او در دنده هاى چپش فرو مى رود.
سه عذاب در قيامت و آن ها عبارت اند از:
1- روز قيامت ، حسابش را دقيق و سخت مى رسند و ارفاقى درباره او نمى شود.
2- اين كه ، خداوند از او غضب ناك است و با حال غضب به او مى نگرد.
3- اين كه او را داخل جهنم مى كند و به وسيله شديدترين آتش ها او را عذاب مى كنند. (428)
عذاب دنيايى ترك كننده جماعت  
نه تنها افرادى كه نماز جماعت نمى خوانند در عالم بزرخ و قيامت عذاب مى شوند، بلكه عذاب آنان در دنيا كمتر از عذاب آخرتى ايشان نيست .
به ذكر تعدادى از روايت هاى وارد شده مى پردازيم :
1- در روايتى آمده است : كسانى كه از روى بى ميلى و بى اعتنايى به نماز جماعت حاضر نمى شوند و نماز خود را فرادا مى خوانند، نمازشان ، نماز درستى نيست و غيبتشان جايز است و مى توان آنان را غيبت كرد و از عدالت ساقط مى شوند، مردم بايد معاشرت با آنان را ترك كنند، امام و رهبر مسلمانان بايد ايشان را بترساند، اگر به جماعت حاضر شد چه بهتر و اگر حاضر نشد بايد خانه هايشان را آتش بزنند. (429)
2- به امير المؤ منين (عليه السلام ) خبر دادند كه : جمعى از مردم در مسجد به جماعت مسلمانان حاضر نمى شوند.
آن حضرت خطبه اى خواند و در ضمن آن فرمود: جماعتى كه با مسلمانان در مساجد به نماز جماعت حاضر نمى شوند، بايد آنان با ما، همخوراك نباشند، با ما آب نياشامند، با ما مشورت نكنند، با زنان ما ازدواج ننمايند، مگر وقتى كه در نماز جماعت حاضر شوند. اگر به جماعت حاضر نشوند، به زودى آتشى بر افروزم و خانه هاى آنان را بسوزانم ، مگر اين كه از اين عمل زشتشان باز گردند.
راوى گفت : مسلمانان با آن گروه كه ترك جماعت كرده بودند، ديگر معاشرت نكردند و از نشست و برخاست و آميزش با آنان امتناع ورزند، تا اين كه ناچار شدند به جماعت حاضر شوند. (430)
3- ابن سنان گفت : از امام صادق (عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: جمعى در زمان پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم از حضور در نماز جماعت خود دراى كردند. آن حضرت فرمود: نزديك است كه براى مردمى كه نماز جماعت در مسجد را ترك كرده اند، فرمان دهم ، هيزم در خانه هاى ايشان بريزند و آتش بزنند تا خانه هاى آن بسوزد. (431)
تا اين جا، درباره دو موضوع بحث شد. يكى در رابطه با اصل نماز و تشريع آن ، فلسفه هاى نماز، نماز اول وقت و غيره ...
دوم در رابطه با نماز جماعت و فضيلت آن ، عذاب ترك كنندگان جماعت و غيره ...
در اينجا كتاب را خاتمه مى دهيم و اگر خداوند متعال ، عمر و توفيق عنايت كرد در آينده راجع به نمازهاى ديگر بحث خواهيم نمود.
پايان كتاب مصادف بود با ميلاد مسعود مولى الموحدين امير المؤ منين (عليه السلام ) مجسمه نماز و آن كسى كه با فرق شكافته و پيشانى خونين در سجاده عشق به خاك افتاد و به فيض شهادت نائل آمد.
روز 13 رجب 1416 ه ق برابر با 15 آذر 1374.
مؤ لف : نعمت الله صالحى حاجى آبادى .
بالاتر از جان  
تميز مؤ من از كافر، نماز است
ستون دين پيمبر نماز است
فروغ ديدگان اوليا را
در اين دنياى دون پرور نماز است
انيس خلوت زهراى اطهر
رحيق ساقى كوثر نماز است
حسن را حسن از آيينه دار است
كه او را غايت باور نماز
حسين بن على را ظهر عاشورا
به مقتل ذكر جانپرور نماز است
به زير تير باران بست قامت
كه از جان نيز بالاتر نماز است
كنار كعبه و در خلوت شب
دل سجاد را دلبر نماز است
بنازم عشق زين العابدين را
سراپا سجده سر تا سر نماز است
زهر قولى و هر حالى فزونتر
اثر از باقر و جعفر نماز است
به گردن كنده و در پاى زنجير
انيس موسى جعفر نماز است
بياموز از رضا آيين تسليم
كه فانى در خدا و در نماز است
تقى را و نقى را عسكرى را
به جان مضمر، به لب ازبر نماز است
ظهور مهدى و احياى دين را
مدار و مركز و محور نماز است
همه پيغمبران پشت سر او
نخستين سِرّ آن سرور نماز است
(يضلى خلفه ) عيسى نه بازى است
در آن هنگامه چون محشر نماز است
اگر معراج خواهى تا به قوسين
در آن معراج ، بال و پر نماز است
شريعت ظاهرى دارد چو پيكر
كه روح ناب آن پيكر نماز است