نماز خوبان
(حكايات و داستانهايى از دانشمندان و فرزانگان )

على - احمد پور تركمانى

- ۶ -

157 - نماز و معاشرت
يك نفر از كمونيستها كه در رژيم گذشته محكومبه حبس بود و مدتى با من در يك زندان بوديم مى گفت :
من از ميان شما روحانيون فقط به يك نفر ارادت فوق العاده دارم آن هم آقاى دستغيب شيرازى است . پرسيدم : چرا؟ گفت : در زندان انفرادى روى سكوى مخصوص استراحت زندان خوابيده بودم . نيمه هاى شب بود ناگهان درب زندان گشوده شد. سيّد پير مردى كوتاه قد لاغر اندامى را وارد كردند، من سر را بالا كردم ديدم يك عمامه به سر وارد شد، سرم را زير لحاف كردم و دوباره خوابيدم . نزديك طلوع آفتاب حس كردم دستى به آرامى مرا نوازش مى دهد چشم باز كردم ، سيّد پيرمرد سلام كرد و با زبانى خوش گفت : آقاى عزيز نمازتان ممكن است قضا شود. من با تندى و پرخاش گفتم : من يك كمونيست هستم ، نماز نمى خوانم . آن مرد فرمود: پس خيلى ببخشيد، من معذرت مى خواهم كه شما را بد خواب كردم . من دوباره خوابيدم ، صبح مجدداً از من عذر خواهى كرد به طورى كه من از آن تندى و پرخاش كه كرده بودم پشيمان شدم . عرض كردم : آقا مانعى ندارد، حالا چون شما پيرمرد هستيد تشريف بياوريد روى سكّو بنشينيد، من پائين مى نشينم . ايشان نپذيرفت و فرمود: نه شما سابقه دار هستيد و قبل از من زندان شده ايد و زحمت بيشترى متحمّل شده ايد، حقّ شماست كه آنجا استراحت كنيد، و آقا جاى بهتر را قبول نكردند.
مدّتى كه با هم در يك سلّول بوديم من شيفته اخلاق و ديانت اين مرد شدم و ارادت خاصى به ايشان پيدا كرده ام .⁽¹⁷⁴⁾
158 - بركات سجده
سجده صورت ظاهر، شكل بيرونى و تجسّم عينى برترين حال و مقام معنوى انسان است و آنگونه كه در روايتى آمده : ((بنده در حال سجده از هر زمان ديگرى به خدا نزديكتر است .))
در مصباح الشريعه آمده : ((آنكسى كه سجده هاى خود را نيكو سازد، هرگز از خدا دور نمى ماند، كه خداوند سجده را زمينه اين ساخته تا بنده از اين راه با قلب و روح و سرّ خويش به او تقرّب جويد.))
مرا نيز در روزگار تحصيل در نجف اشرف شيخ بزرگوارى بود، آخوند ملاّحسينعلى همدانى ؛ (1239 - 1311 ه‍ .ق ) كه پيشوا و پناه پارسايان و سالكان بود. از او خواستم كه برترين عمل را كه خود آزموده و تاءثير نيكويش ‍ را در بهبود حال سالك تجربه كرده ، برايم باز گويد. او مرا سفارش كرد:
نخست آنكه در هر شبانه روز سجودى طولانى به جاى آورم و در آن اين ذكر را به تكرار باز گويم : (( لا اله الا انت سبحانك انى كنت من الظالمين )) خدايا! به جز تو خدائى نيست ، تو پاكى ، اين منم كه بر خويش ستم كردم ، و قصد و نيّتم از اين ذكر اين باشد كه خدايا! اينك جان من در زندان طبيعت گرفتار است و با زنجيرهاى هوا و هوس بسته شده است و من خود با رفتار ناروايم خويش را بدين زندان و زنجيرها گرفتار كرده ام ، و هرگز درباره تو چنين پندار ناروايى نمى برم كه بگويم تو با من چنين كرده اى و تو مرا بدين زندان و زنجيرها در افكندى ، هرگز! هرگز! تو از اين پندارها پاكى ، و اين منم كه خويش را به چنين روز افكنده ام و با دست خود بر خود ستم كرده ام و چنين خود را به بلا گرفتار ساخته ام .
آن بزرگوار ياران خويش را بدين سجده سفارش مى كرد و آنان نيز اين سفارش را به جاى مى آوردند و ذكر ياد شده را در سجود، برخى هزار بار، برخى كمتر، برخى بيشتر و حتى برخى سه هزار بار تكرار مى كردند و آثار مبارك و سازنده آن را در خويش مى يافتند.⁽¹⁷⁵⁾

پاسبان حرم دل شده ام شب همه شب

تا در اين پرده جز انديشه او نگذارم .

((حافظ))
159 - عمل به وظيفه
دو تن از كسبه بازار مشهد تعريف كردند كه : از تنگى معيشت نخست در مضيقه بوديم و براى اين رفع گرفتارى ، به خدمت حاج شيخ حسنعلى اصفهانى ؛ (1311 - 1361 ه‍ .ق ) شرفياب شديم . جماعتى در انتظار نوبت بودند و ما هم منتظر نشستيم امّا ناگهان ، شيخ ، ما دو تن را از ميان آن گروه به نزد خود طلبيدند و به يكى از ما فرمودند: تو بايد كارى بكنى ولى نمى كنى و به ديگرى فرمودند: تو كارى كه نبايد بكنى ، انجام مى دهى ، برويد و به وظيفه خود عمل نمائيد تا وضع شما اصلاح شود. يكى از ما نماز نمى گذارد و آن ديگرى شراب مى نوشيد. به توصيه حاج شيخ وظايف خود را مراعات كرديم و در اثر آن ، معيشت ما از تنگى به وسعت باز آمد.⁽¹⁷⁶⁾
160 - دو ركعت نماز قبل از اعدام
پس از باز شدن در، افسر عراقى با يكى از درجه داران و چند سرباز وارد آسايشگاه شدند. همه برادران اسراء مى بايست براى احترام از جا بلند مى شدند و يك ضربه پا به زمين مى زدند! بعد از احترام به فرمان افسر عراقى همه نشستند، او جلوى صف ايستاد و در حالى كه لبخند تمسخر آميزى بر لب داشت ، گفت : مى خواهيم يكى از شماها را اعدام كنيم ، اگر داوطلبى هست خودش برخيزد و الاّ خودمان يكى را انتخاب مى كنيم .!! حركتهاى نامناسب سربازان بعثى در كنار افسر عراقى كه كابلها را به دور دست خود مى چرخاندند و حرفهاى را به عربى ردّ و بدل مى كردند. اسراء را كلافه كرده بود و شايد قدرت فكر كردن براى آنان كه در انديشه راه و چاره اى بودند را گرفته بود.
در اين حال ، يكى از اسراء بنام حسن برخاست و براى اعدام شدن اعلام آمادگى كرد! افسر عراقى با چشمان ناباور خود، مقدارى در صورت او خيره شد و گفت : بيا بيرون ، حسن ! گامهاى محكم و استوار، بدون ترديد و ترس به جلو رفت . با برخاستن او آثار غم و اندوه در صورت دوستان ظاهر گشت ، در حين رفتن او اسراء براى آخرين بار او را تماشا مى كردند.در آخرين لحظات ، عراقيها از او درخواست كرده بودند كه آخرين آرزو و وصّيت خود را از او بخواهد تا برآورده كنند. وى تقاضاى خواندن دو ركعت نماز را كرده بود،و آنان هم اين فرصت را به او داده بودند.
حسن در جلوى چشم شگفت زده فرمانده و سربازان عراقى ، با آرامش ‍ كامل وضويى ساخت و خود را براى دو ركعت نماز آخر آماده مى كند.
درون آسايشگاه بچه ها ناآرام بودند و خدا خدا مى كردند كه عراقيها از تصميم خود منصرف شوند. هنوز اين افكار، اذهان اسراء را مشغول كرده بود كه ناگاه عراقيها به همراه (حسن ) به داخل آمدند. ورود او همچون باز شدن در، بر بُستان گل شادمانيهامان بود.
افسر عراقى رو به بچه ها كرد و گفت : اين جوان خيلى فهميده و شجاع است ، ما از قصد اين كار را كرديم تا آن كس كه شهامت بلند شدن را دارد به عنوان مسئول آسايشگاه براى شما انتخاب كنيم .⁽¹⁷⁷⁾
والسلام عليكم و رحمة الله
21 دى 1377 شمسى برابر
با 22 رمضان 1419 ه‍ .قمرى
شب شهادت مولاى متقيان على عليه السّلام قم - على احمد پور تركمانى
منابع و مآخذ:
الف
1 - اخلاق ناصرى ، حكيم ملا محسن فيض كاشانى ، مترجم محمد باقر ساعدى ، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1362.
2 - اصول كافى ، ثقه االاسلام كلينى ، ج 2، ناشر دفتر نشر فرهنگ اهل بيت عليهماالسّلام
3 - الهى نامه ، آية ا... حسن حسن زاده آملى ، مركز نشر فرهنگى رجاء، سال نشر 1367.
4 - المراقبات ، ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى ، مترجم ابراهيم محدث ، ناشر انتشارات اخلاق ، سال نشر 1357.
5 - آية ا... اراكى ، (شرح حال ) رضا استادى ، ناشر انتشارات انجمن علمى فرهنگى استان مركزى ، سال نشر 1375.
6 - اسرار الصلوة ، ميرزا جواد ملكى تبريزى ، مترجم رضا رجب زاده ، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1363.
7 - اسرار الصلوة ، امام خمينى ، ناشر مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدّس سرّه .
8 - اسلام از ديدگاه دانشمندان ، على آل اسحاق ، ناشر دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم .
9 - آفتاب شوشتر، محمود اروميه چى ، ناشر مركز مطالعات و تحقيقات فرهنگى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى ، سال نشر 1372.
10 - ارشاد شيخ مفيد، مترجم ، سيد هاشم رسولى محلاتى ، ناشر انتشارات علميه اسلاميه .
11 - از ژرفاى نماز، آية ا... خامنه اى ، ناشر دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، انتشارات بعثت ، سال نشر 1373.
12 - آشنائى با علوم اسلامى ، دوره كامل ، استاد شهيد مطهرى ، ناشر دفتر انتشارات اسلامى ، سال نشر 1362.
13 - آداب الصلاة ، امام خمينى ، ناشر، مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام قدّس سرّه ، سال نشر 1372.
14 - آبشار رحمت ، جواد چنارى ، ناشر، ستاد اقامه نماز، سال نشر 1374.
15 - المواعظ العدديه ، على مشكينى ، ناشر انتشارات كتابفروشى صحفى ، سال نشر 1385 ق .
16 - امثال و حكم ، على اكبر دهخدا، ج 3، ناشر انتشارات امير كبير، سال نشر 1363.
17 - اسوه ، (يادواره سردار سپاه اسلام شهيد محمد بروجردى )، ناشر انتشارات سپاه پاسداران ، منطقه 7 و 11 كشور، سال نشر 1363.
18 - احياء تفكر دينى ، استاد شهيد مطهرى ، ناشر انتشارات صدرا.
19 - المواعظ، شيخ صدوق .
20 - امام در سنگر نماز، ناشر ستاد اقامه نماز، مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام ، چاپ اول ، سال نشر 1374.
21 - اسرار عبادت ، آية ا... جوادى آملى ، ناشر مركز نشر فرهنگى رجاء، سال نشر 1373.
22 - اسلام از ديدگاه ژول لابوم ، مترجم ، محمد رسول دريائى ، ناشر دفتر نشر ميثم ، سال نشر، 1361.
23 - امام موسى صدر، (اميد محرومان ) عبدالرحيم اباذرى ، ناشر سازمان تبليغات اسلامى ، سال نشر 1374.
24 - انسان موجود ناشناخته ، الكسيس كارل ، مترجم ، عنايت ، ناشر انتشارات شهريار، چاپ دوم .
25 - اوصاف الاشراف ، خواجه نصيرالدين طوسى ، مترجم ركن الدين محمد بن على جرجانى ، ناشر كتابفروشى اسلاميه .
26 - الكنى والالقاب ، شيخ عباس ، ج 2، ناشر انتشارات صدر.
ب :
27 - برنامه سلوك در نامه سالكان ، على شيروانى ، ناشر دارالفكر، سال نشر 1372، نوبت چاپ اول .
پ :
28 - پيشانى سوخته ، موسى محمدى ، ناشر، ستاد اقامه نماز، سال نشر 1374.
29 - پيشواى شهيدان ، سيد رضا صدر، ناشر انتشارات 22 بهمن قم ، سال نشر 1355.
30 - پيام معنويت ، (مجموع پيامهاى رهبر معظم انقلاب به اجلاسيه هاى نماز) ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1374.
31 - پرواز در ملكوت (شرح و تفسير آداب الصلواة امام قدّس سرّه ) مترجم سيد احمد فهرى ، ناشر مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام ، سال نشر 1369.
ت :
32 - تمثيلات ، محى الدين حائرى شيرازى ، ج 2 و 1، ناشر انتشارات شفق ، سال نشر 1373، چاپ سوم .
33 - تفسير نماز، محسن قرائتى ، ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1374.
34 - تذكرة الاولياء، فريد الدين عطار نيشابورى ، تصحيح ، رنولدالن نيكلسون ، ج 2 و 1، ناشر انتشارات مولى .
35 - تذكرة المتقين ، شيخ محمد بهارى همدانى ، ناشر انتشارات نهاوندى ، سال نشر 1367، نوبت چاپ دوم .
ج :
36 - جلوه هاى ربانى ، عبدالجواد غرويان ، ناشر انتشارات شفق ، سال نشر 1375.
چ :
37 - چهل حديث امام خمينى ، ناشر مركز نشر فرهنگى رجاء، سال نشر 1368، چاپ دوم .
خ :
38 - خوشه هاى خاطرات ، روحانى آزاده قاسم جعفرى ، ناشر دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم .
ح :
39 - حماسه و عرفان آية ا... جوادى آملى ، ناشر، مركز نشر اسراء، سال نشر 1377، نوبت چاپ اول .
40 - حكايتها و هدايتها، در آثار شهيد مطهرى ، محمد جواد صاحبى ، ناشر دفتر تبليغات اسلامى ، نشر 1373.
د:
41 - ديوان كليات شيخ بهائى ، سعيد نفيسى ، ناشر انتشارات چكامه ، چاپ دوم .
42 - در محراب اسارت ، اصغر زاغيان ، ناشر دفتر انتشارات اسلامى ، سال نشر 1375، چاپ اول .
43 - در آسمان معرفت ، آية ا... حسن حسن زاده آملى ، ناشر انتشارات تشيع ، سال نشر 1375، چاپ دوم .
44 - داستانها و پندها، محمد محمدى اشتهارودى ، ج 5 و 3، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1367.
45 - داستانهاى از زندگى علماء، محمد تقى صرفى ، ناشر انتشارات نشر برگزيده ، سال انتشار 1372، چاپ اول .
46 - در سايه آفتاب ، محمد حسن رقيميان ، ناشر مؤ سسه انتشاراتى پاسدار اسلام ، سال نشر 1370.
48 - دارالسلام نورى ، محدث بزرگ حسين نورى ، ج 2، ناشر معارف الاسلاميه .
49 - در محضر بزرگان ، محسن غرويان ، ناشر دفتر نشر نويد اسلام قم .
50 - داستانهاى مدرس ، غلامرضا گلى زواره ، ناشر انتشارات هجرت قم ، چاپ اول .
ر:
51 - راه تكامل ، احمد امين ، مترجم ، احمد بهشتى ، ج 4 و 3، ناشر دارالكتب اسلاميه .
52 - روضات الجنات ، محمد باقر خوانسارى ، ناشر انتشارات مكتب اسماعيليان .
53 - رساله لب اللبات ، سيد محمد حسين حسينى طهرانى ، ناشر انتشارات حكمت ، سال نشر 1316 ق .
54 - روشهاى پرورش احساس مذهبى نماز، على مقدادى اصفهانى ، ناشر انتشارات جمهورى ، سال نشر 1376.
55 - روزنامه اطلاعات 9 / 10 / 77
56 - رساله لقاء الله ، ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى ، مترجم سيد احمد فهرى ، ناشر انتشارات فيض كاشانى ، نشر 1375، چاپ نهم .
ز:
57 - زندگينامه آية ا... بهاءالدينى .
58 - زخم شقايق ، ناشر انتشارات لشكر زرهى 8 نجف سپاه .
59 - زير آسمان هور، ناشر انتشارات لشكر 14 امام حسين عليه السّلام سپاه .
60 - زندگى ابوعلى سينا، مظفر سربازى ، ناشر شركت توسعه كتابخانه هاى ايران ، سال نشر 1374، چاپ ششم .
س :
61 - سفينه البحار، شيخ عباس قمى ، ج 2، ناشر انتشارات فراهانى تهران .
62 - سرگذشتهاى ويژه از زندگى شهيد استاد مطهرى ،
جلد اول و دوم به روايت جمعى از فضلاء، ناشر مؤ سسه نشر و تحقيقاتى ذكر، سال نشر 1367، نوبت چاپ اول .
63 - سيد محمد تقى خوانسارى ، (بر چشمه ساران حضور) حسن ايدرم ، ناشر سازمان تبليغات اسلامى ، سال نشر 1372، چاپ اول .
64 - سرالصلواة امام خمينى ، ناشر مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام قدّس سرّه ، سال نشر 1369، نوبت اول .
65 - سرمايه سخن ، محمد ابراهيم آيتى ، ناشر مؤ سسه مطبوعاتى علمى .
66 - ستارگان حرم ، (گروهى از نويسندگان )، ناشر انتشارات زائر آستانه مقدسه قم ، سال نشر 1377، چاپ اول .
67 - ستارگان خاكى ، ناشر ستاد يادواره سرداران لشكر 17 على بن ابيطالب عليه السّلام
68 - ساجدان شاهد، ناشر بنياد شهيد انقلاب اسلامى ، استان آذربايجان غربى .
69 - سرگذشتهاى ويژه از زندگى امام قدّس سرّه ، ج 6 و 1، مصطفى وجدانى ، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1362.
70 - سيماى فرزانگان ، رضا مختارى ، ج 3، ناشر انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم ، سال نشر 1371.
ش :
71 - شهاب شريعت ، (زندگى و شرح احوال آية ا... مرعشى )، على رفيعى ، ناشر انتشارات كتابخانه آية ا... مرعشى ، سال نشر 1373.
72 - شوق وصال ، ناشر انتشارات لشكر 14 امام حسين عليه السّلام سپاه .
74 - شيخ آقا بزرگ تهرانى ، محمد رضا حكيمى ، ناشر انتشارات مشعل آزادى ، سال نشر 1335.
75 - شهيد مدنى ، جلوه اخلاص ، سعيد عباس زاده ، ناشر سازمان تبليغات اسلامى ، سال نشر 1373، نوبت اول .
ص :
76 - صحيفه نور، ناشر مركز مدارك فرهنگى انقلاب اسلامى ، سال نشر 1364، ج 4 و 12.
ط:
77 - طهارت روح ، (عبادت و نماز) در آثار شهيد مطهرى ، گرد آورنده حسين واعظى نژاد، ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1376، چاپ پنجم .
ظ:
78 - ظهور و سقوط سلطنت پهلوى ، خاطرات ارتشبد سابق حسين فردوست ، ج 1، ناشر انتشارات اطلاعات ، سال نشر 1371.
ق :
79 - قصص العلماء، ميرزا محمد تنكابنى ، ناشر انتشارات علميه اسلاميه .
80 - قصص الانبياء، سيد محمد باقر موسوى ، على اكبر غفارى ، ناشر كتابفروشى صدوق ، تهران .
ع :
81 - علمدار سرفراز، ج 1، ناشر ستاد يادواره سرداران لشكر 17 على بن ابوطالب عليه السّلام سپاه .
82 - عرفان اسلامى ، حسين انصاريان ، ج 10، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1367.
ف :
83 - فصل صبر، خاطرات منسوبين حضرت امام قدّس سرّه ، ناشر مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى ، سال نشر 1377، چاپ اول .
84 - فضيلت هاى فراموش شده ، حسينعلى راشد، ناشر انتشارات اطلاعات ، چاپ چهارم ، سال نشر 1372.
85 - فيض قدسى ، (زندگى علامه مجلسى ؛)، حسين نورى طبرسى ، مترجم سيد جعفر نبوى ، ناشر انتشارات علمى و فرهنگى ، سال نشر 1374.
86 - فلاح السائل ، سيد بن طاووس ، ناشر دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم .
ك :
87 - كرامات صالحين ، محمد شريف رازى ، ناشر مؤ سسه نشر و مطبوعاتى حاذق ، سال نشر 1374.
88 - كشكول امينى ، شيخ اسدالله جابرى انصارى ، ناشر انتشارات كتابفروشى اسلاميه تهران ، سال نشر 1349.
89 - كشف المحّجه ، سيد بن طاووس ، مترجم اسدالله مبشرى ، ناشر دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، چاپ دوم ، سال نشر 1374.
90 - كشكول شيخ بهائى ، بهاء الدين محمد عاملى ، مترجم ، بهمن رازانى ، ناشر انتشارات زرين ، سال نشر 1366.
91 - كيمياى سعادت ، ابو حامد محمد غزالى ، مترجم مرحوم احمد آرام .
گ :
92 - گفتارهاى معنوى ، استاد شهيد مطهرى ، ناشر انتشارات صدرا، سال نشر 1374.
93 - گلستان سعدى ، به اهتمام محمد على فروغى ، سال نشر 1376، چاپ دوم .
94 - گزيده غزليات شمس ، به كوشش دكتر محمد رضا شفيعى ، ناشر شركت سهامى كتابهاى جيبى ، سال نشر 1375، چاپ يازدهم .
م :
95 - مردان علم در ميدان عمل ، سيد نعمت الله حسينى جزايرى ، ناشر دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم .
96 - منهاج النجات ، ملا محسن فيض كاشانى ، مترجم رضا رجب زاده ، ناشر انتشارات پيام آزادى ، سال نشر 1364، چاپ اول .
97 - معانى الاخبار، شيخ صدوق ، ناشر انتشارات اسلامى ، سال نشر 1361.
98 - مرگى در نور، (زندگى آخوند خراسانى )، عبدالحسين كفائى ، ناشر انتشارات زوّار تهران ، سال نشر 1359.
99 - معاد شناسى ، سيد محمد حسين حسينى طهرانى ، ج 7 و 1، ناشر انتشارات حكمت ، سال نشر 1406 ق ، چاپ اول .
100 - مكارم الاخلاق ، شيخ طبرسى ، مترجم سيد ابراهيم مير باقرى ، ناشر انتشارات فراهانى .
101 - منتهى الامال ، شيخ عباس قمى ، ناشر مؤ سسه انتشارات هجرت ، سال نشر 1412 ق ، چاپ پنجم .
102 - منازل الاخره ، شيخ عباس قمى ، انتشارات قم ، سال نشر 1369، چاپ اول .
103 - مجله حوزه ، ش 24.
104 - محرمان راز، مسعود برهمن ، ناشر انتشارات بليغ ،
سال نشر 1372، چاپ اول ، مجله حوزه ، مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى ، ش 12 و 39 و 42 و 44.
ن :
105 - نشان از بى نشانها، على مقداد اصفهانى ، ناشر انتشارات جمهورى ، سال نشر 1372، چاپ دوم .
106 - نقباء البشر، آقا بزرگ تهرانى ، ناشر دارالمرتضى مشهد، سال نشر 1404 ق .
107 - نماز شدن انسان ، دكتر على شريعتى ، ناشر، نور محمدى ، سال نشر 1369.
108 - نماز از ديدگاه قرآن و حديث ، سيد حسين موسوى ، ناشر انتشارات اسلامى ، سال نشر 1373.
109 - نماز نشانه حكومت صالحان ، (مجموع مقالات در مورد نماز)، ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1372.
110 - نردبان آسمان ، (مجموعه درسهاى اخلاق آية ا... بهاءالدينى ) اكبر اسدى ، ناشر انتشارات قدس ، سال نشر 1375، چاپ اول .
111 - نماز ابرار، محمد صحتى سردرودى ، ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1357، چاپ اول .
112 - نماز چيست ، شهيد آية ا... محمد حسين بهشتى ، ناشر دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، سال نشر 1364.
113 - نماز در اسارت ، به كوشش اكرم ارجح و فريده پاديان ، ناشر حوزه هنرى سازمان تبليغات و ستاد اقامه نماز، سال نشر 1373.
114 - نصايح ، على مشكينى ، مترجم ، احمد جنتى ، ناشر دفتر نشر الهادى ، سال نشر 1368، چاپ چهارم .
115 - نواب صفوى ، (سفير سحر) سيد على رضا سيد كبارى ، ناشر سازمان تبليغات اسلامى ، سال نشر 1372، چاپ اول .
116 - نماز نشانه حكومت صالحان ، (مجموعه مقالات ) ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1373.
و:
117 - واعظ اجتماع ، محمد مهدى تاج لنگرودى ، چاپخانه حيدرى ، سال نشر 1366.
118 - وسائل الشيعه ، محمد بن الحسن الحرّ العاملى ، ج 5، ناشر انتشارات اسلاميه .
ه‍:
119 - هزار و يك نكته ، آية ا... حسن حسن زاده آملى ، ج 2 و 1، ناشر مركز نشر فرهنگى رجاء، سال نشر 1372.
120 - هزار و يك نكته ، (درباره نماز) حسين ديلمى ، ناشر نمايندگى ولى فقيه در بسيج وزارتخانه ها، سال نشر 1376.
ى :
121 - يادها و يادگارها، (خاطرات در مورد آية ا... طباطبائى ) على تاجدينى ، ناشر كانون انتشارات پيام نور، سال نشر 1369، چاپ اول .
122 - يكصد و چهارده نكته ، درباره نماز، محسن قرائتى ، ناشر ستاد اقامه نماز، سال نشر 1372.