64 - نمازهاى پنج گانه روزانه
... و سبح بحمد ربك قبل طلوع الشمس و قبل غروبها
و من اناى الليل فسبح و اطراف النهار لعلك ترضى :
قبل از طلوع آفتاب و پيش از غروب آن و همچنين در اثناء شب و اطراف روز
تسبيح و حمد پروردگارت را به جا آور تا خشنود شوى .
(سوره طه ، آيه 130)
65 - نماز و وقت شناسى
فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون ، و له
الحمد فى السموات و الارض و عشيا و حين تظهرون :
پس (به فكر آن روز بزرگ باشيد) خدا را هنگام شام و صبحگاه در نماز مغرب
و صبح تسبيح و ستايش بگوييد و سپاس اهل عالم در آسمانها و زمين مخصوص
اوست و شما نيز در تاريكى شب و نيمه روز (در نماز عشاء و ظهر و عصر) به
ستايش او مشغول شويد.
(سوره روم ، آيات 17 و 18)
66 - وقت نماز صبح و ظهر
اقم الصلوة لدلوك الشمس الى غسق الليل و قران
الفجر ان قران الفجر كان مشهودا:
نماز را وقت زوال آفتاب تا اول تاريكى شب به ياد آر و نماز صبح را نيز
به جاى آر،كه آن به حقيقت مشهود نظر فرشتگان شب و فرشتگان روز است .
(سوره اسراء، آيه 78)
احاديث
570 - اهميت نماز اول وقت
قال زين العابدين - عليه السلام -:
من اهتم بمواقيت الصلاة لم يستكمل لذة الدنيا ؛
آن كه به وقتهاى نماز اهميت بدهد، لذت دنيا را كامل نخواهد كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 86، فروع كافى ، ج 3، ص 275)
571 - كار مانع از اول وقت
قال على - عليه السلام -:
صل الصلوة لوقتها الموقت لها و لاتعجل وقتها
لفراغ و لا تؤ خرها عن وقتها لاشتغال و اعلم ان كل شى ء من عملك تبع
لصلوتك ؛
نماز را در وقت مقرر آن به جاى آور، و به خاطر فراغت عجله مكن و به علت
اشتغال آن را به تاءخير ميفكن ، و بدان كه همه اعمال تو بسته به نماز
تو است .
(نهج البلاغه ، نامه 27)
572 - مانع وقت نماز
قال الرضا - عليه السلام -:
حافظواعلى مواقيت الصلوات ، فان العبد لاياءمن
الحوادث ؛
مراقب وقتهاى نماز باشيد (كه تا وقتش فرا رسيد انجام دهيد) ؛ چرا كه
انسان از حوادثى كه مانع انجام نماز در وقت گردد، ايمن نيست .
(بحارالانوار، ج 82، ص 20)
573 - وقت نماز صبح
قال الباقر - عليه السلام -:
وقت صلاة الغداة ما بين طلوع الفجر الى طلوع
الشمس ؛
وقت نماز صبح از طلوع فجر تا طلوع خورشيد است .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 152)
574 - كمال نماز در اول وقت
قال الباقر - عليه السلام -:
ان الصلاة اذا ارتفعت فى اول وقتها رجعت الى
صاحبها و هى بيضاء مشرقة تقول : حفظتنى حفظك الله و اذا ارتفعت فى غير
وقتها بغير حدودها رجعت الى صاحبها و هى سوداء مظلمة تقول : ضيغتنى
ضيعك الله ؛
هرگاه نماز در اول وقت بالا برود، سفيد و درخشان به سوى صاحبش باز مى
گردد و به او خطاب مى كند: از من مواظبت نمودى خدا تو را حفظ كند، و
هرگاه در غير وقت خود و بدون شرايط بالا برود، سياه و تاريك به سوى
صاحبش باز مى گردد و به او مى گويد مرا تباه ساختى ، خدا تو را نابود
كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 78)
575 - محبوبيت نماز در وقت
قال الصادق - عليه السلام -:
افضل الاعمال الى الله الصلاة لوقتها، و بر
الوالدين والجهاد فى سبيل الله ؛
بهترين اعمال نزد خداوند، نماز اول وقت است پس از آن نيكى به پدرو
مادر، و سپس جهاد در راه خدا است .
(بحارالانوار، ج 74، ص 85)
576 - ضايع نمودن وقت نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لايزال الشيطان ذعزا من المؤ من ما حافظ على
الصلوات الخمس لوقتهن فاذا ضيعهن تجرا عليه فادخله فى العظائم ؛
شيطان هميشه از مؤ من مى ترسد تا زمانى كه بر نمازهاى پنجگانه محافظت
دارد و در وقتش به جا مى آورد، اما هنگامى كه وقت نماز را ضايع كرد بر
او جراءت پيدا مى كند و او را در گناهان بزرگ مى اندازد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 18)
577 - دو وقت نماز
قال الرضا - عليه السلام -:
اعلم ان لكل صلاة وقتين اول و اخر فاول الوقت
رضوان الله و اخره عفو الله ؛
بدان كه هر نماز دو وقت دارد: اول وقت و آخر وقت . اول وقت خشنودى
پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است .
(بحارالانوار، ج 82، ص 249. الحكم الزاهره ، ص 286)
578 - تاءخير نماز و محروميت از شفاعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
لا ينال شفاعتى من اخر الصلاة المفروضة بعد
وقتها ؛
(فرداى قيامت ) شفاعت من به كسى كه نماز واجب را تا پس از وقت آن به
تاءخيراندازد، نخواهد رسيد.
(امالى صدوق ، ص 326)
579 - نماز در وقت خودش
قال الصادق - عليه السلام -:
اذا صليت صلاة فريضة فصل لوقتها صلاة مودع تخاف
الا تعود اليها ؛
نماز واجب را در وقت خودش بخوان ، مانند كسى كه نماز وداع مى خواند و
مى ترسد كه بعد از اين توفيق نماز خواندن نيابد.
(محجة البيضاء، ج 1، ص 350)
580 - غفلت از اول وقت
قال على - عليه السلام -:
ليس عمل احب الى الله - عز و جل - من الصلاة فلا
يشغلنكم عن اوقاتها شى ء من امور الدنيا، فان الله - عز و جل - ذم
اقواما فقال : ((الذين هم عن صلاتهم
ساهون )) يعنى انهم غافلون استهانوا
باوقاتها ؛
عملى نزد خداوند محبوبتر از نماز نيست ، چيزى از امور دنيا شما را از
خواندن نماز در اول وقت باز ندارد، زيرا خداوند مذمت كرده و اقوامى را
فرموده : ((واى بر نمازگزارانى كه از
نمازشان غفلت ورزيدند)) يعنى واى بر
نمازگزارانى كه از اوقات نماز غفلت كنند و در انجام نماز در اول وقت
سهل انگارى نمايند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 82)
581 - مذمت تاءخير نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ثلاث لاتوخر و هن الصلاة اذا انت و الجنازة اذا
حضرت و الايم اذا وجدت كفوا ؛
سه چيز را نبايد تاءخير انداخت ، نماز همين كه وقت آن رسيد، و برداشتن
جنازه وقتى آماده شد، و شوهر دادن بيوه وقتى هم كفو خود را يافت .
(نهج الفصاحه ، ص 262، حديث 1261)
582 - ثواب نماز صبح در اول وقت
قال الصادق - عليه السلام -:
فاذا صلى العبد صلاة الصبح مع طلوع الفجر اثبتت
له مرتين تثبتها ملائكة الليل و ملائكة النهار ؛
پس هرگاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جاى آورد دو مرتبه براى
او نوشته مى شود، هم فرشته صبح و هم فرشته شب مى نويسند (نماز صبح را
فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده مى كنند).
(ثواب الاعمال ، ص 62)
583 - اذان در اول وقت نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا دخل الوقت يا بلال اعل فوق الجدار و ارفع
صوتك بالاذان ؛
اى بلال !هنگامى كه وقت نماز رسيد بالاى ديوار برو و صداى خود را به
وسيله اذان بلند كن .
(فروع كافى ، ج 3، ص 307)
584 - تاخير نماز صبح
قال حجة بن الحسن العسكرى - عجل الله تعالى فرجه الشريف -:
ملعون ملعون من اخر الغداة الى ان تنقضى النجوم
؛
ملعون است ، ملعون است ، كسى كه نماز صبحش را تاءخير بيندازد تا زمانى
كه ستارگان محو شوند.
(بحارالانوار، ج 52، ص 16)
585 - تاخير نماز مغرب
قال حجة بن الحسن العسكرى - عجل الله تعالى فرجه الشريف -:
ملعون ملعون من اخر المغرب الى ان تشتبك النجوم
؛
ملعون است ، ملعون است ، آن كسى كه نماز مغربش را تاخير بيندازد تا
زمانى كه آسمان پديدار شود.
(بحارالانوار، ج 52، ص 15)
586 - به گونه اى نماز بخوان كه گويا با آن وداع مى كنى
قال الصادق - عليه السلام -:
اذا صليت صلاة فريضة فصلها لوقتها صلاة مودع
يخاف ان لا يعود اليها ابدا ثم اصرف ببصرك الى موضع سجودك فلو تعلم من
عن يمينك و شمالك لاحسنت صلاتك و اعلم انك بين يدى من يراك و لا تراه ؛
وقتى نماز واجب مى خوانى ، آن را در وقت خودش چنان بخوان كه گويا ديگر
به نماز موفق نمى شوى ، سپس چشم خود را به محل سجده ات متوجه گردان .
اگر بدانى چه كسى جانب راست و چپت مى باشد هر آينه نمازت را نيكو به جا
مى آورى بدان بدرستى كه در مقابل كسى هستى كه تو را مى بيند و تو او را
مى بينى .
(بحارالانوار، ج 83، ص 10)
587 - آزمايش شيعيان در وقت نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
امتحنوا شيعتنا عند مواقيت الصلاة كيف محاظتهم ؛
شيعيان ما را در اوقات نماز آزمايش كنيد كه چگونه بر خواندن نماز خود
در موعد مقرر محافظت مى كنند.
(سفينة البحار، ج 2، ص 44)
588 - تاخير نماز اول وقت موجب خشم خداوند
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا على !و تقيم الصلاة بوضوء سابغ فى مواقيتها و
لاتوخرها فان فى تاخيرها من غير علة غضب الله - عز و جل - ؛
يا على ، با وضوى كامل در اول وقت ، نماز اقامه كن ، و نماز را از اول
وقتش به تاخير نينداز، چون تاخير نماز بدون علت و عذر خداوند قهار را
به خشم خواهد آورد.
(سفينة البحار، ج 2، ص 44)
589 - تاثير نماز اول وقت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من عبد اهتم بمواقيت الصلاة و مواضع الشمس
الا ضمنت له الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاة من
النار ؛
بنده اى (نمازگزار) كه اهتمام و مواظبت به اوقات نماز نمايد، و مواضع
آفتاب را براى وقت نمازش دقت كند، من ضمانت مى كنم براى او در دم مرگ ،
راحتى را و دفع و رفع هموم و درد و اندوه و نجات از آتش جهنم را.
(سفينة البحار، ج 2، ص 42)
590 - پاداش نماز اول وقت
عن الحسن العسكرى - عليه السلام -:
كلم الله - عز و جل - موسى بن عمران - عليه
السلام - قال : الهى ما جزاء من صلى الصلوات لوقتها؟قال : اعطيته سوله
و ابيحه جنتى ؛
موسى به عمران با خداوند سخن گفت و از پروردگار خويش پرسيد: خدايا!
پاداش كسى كه نمازش را اول وقت مى خواند چيست ؟ خداوند تبارك و تعالى
فرمود: خواهش و خواسته او را برآورده مى كنم و بهشت را بر او مباح مى
گردانم .
(بحارالانوار، ج 82، ص 204)
591 - نماز اول وقت نورى از در قيامت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
من حافظ على الخمس باكمال طهورها و مواقيتها
كانت له نورا و برهانا يوم القيامة و من ضيعها حشر مع فرعون و هامان ؛
كسى كه نمازهاى پنج گانه اش را با طهارت كامل در اول وقت به جا آورد،
اين نماز در قيامت براى او نور و برهان است و كسى كه نمازش را ضايع
كند، با فرعون و هامان محشور خواهد بود.
(سفينة البحار، ج 2، ص 42)
592 - مواظبت از وقت نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
الصلاة فى مواقيتها و المواظبة عليها ؛
نماز را اول وقت بخوانيد و مواظبت بر آن كنيد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 81)
593 - برترى نماز اول وقت
قال الصادق - عليه السلام -:
ان فضل الوقت الاول على الاخر كفضل الاخرة على الدنيا ؛
برترى نماز اول وقت بر نماز آخر وقت ، مانند برترى آخرت است بر دنيا.
(بحارالانوار، ج 82، ص 395. ميزان الحكمه ، ج 5، ص 401)
594 - اهميت وقت نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قال الله - عز و جل - ان لعبدى على عهدا ان اقام
الصلوة لوقتها ان لا اعذبه و ان ادخله الجنة بغير حساب ؛
خداوند تبارك و تعالى فرمود: من تعهدى نسبت به بنده ام دارم كه اگر
نماز خود را در وقتش به پا دارد، او را عذاب نكنم و بى حساب وى را به
بهشت ببرم .
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 19036)
595 - بخشايش يا عذاب خداوند
قال الباقر - عليه السلام -:
و من صلاها لغير وقتها موثرا عليها غيرها فان
ذلك اليه ان شاء غفر له و ان شاء عذبه ؛
كسى كه نماز را در غير وقتش به جا آورد و چيز ديگرى را بر نماز انتخاب
كند و ترجيح دهد، به درستى كه اين كار، خدا را مختار مى كند كه اگر
بخواهد او را ببخشايد و اگر بخواهد او را عذاب كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 83)
596 - فضيلت اول وقت
قال الصادق - عليه السلام -:
فضل الوقت الاول على الاخير للمؤ من من ولده و
ماله ؛
فضيلت اول وقت بر آخر وقت بهتر است براى شخص مؤ من از مال و اولادش .
(ثواب الاعمال ، ص 62)
597 - آثار نماز اول وقت
قال الكاظم - عليه السلام -:
الصلوات المفروضات فى اول وقتها اذا اقيم حدودها
اطيب ريحا من قضيب الاس حين يوخذ من شجره فى طيبه و ريحه و طراوته
فعليكم بالوقت الاول ؛
نمازهاى واجب كه در اول وقت آن با آداب و حدودش خوانده مى شود خوشبوتر
است از برگ آس (يعنى مورد) كه در وقت سبزى و طراوت آن را بگيرند. پس بر
شما باد كه نماز را در اول وقت آن به جاى آوريد.
(ثواب الاعمال ، ص 63)
598 - نماز اول وقت ، جدايى از غافلين
قال الباقر - عليه السلام -:
ايما مؤ من حافظ على الصلوات المفروضة فصلاها
لوقتها فليس هذا من الغافلين ؛
هر مؤ منى محافظت بر نمازش نمايد، و او را در وقتش به جاآورد، از
انسانهاى غافل شمرده نمى شود.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 79)
599 - تاءخير نماز براى مريض
قال الصادق - عليه السلام -:
لكل صلاة وقتان اول و اخر، فاول الوقت افضله و
ليس لاحد ان يتخذ اخر الوقتين وقتا الا من علة و انما جعل اخر الوقت
للمريض و المعتل و لمن له عذر و اول الوقت رضوان الله و اخر الوقت عفو
الله ؛
براى هر نماز دو وقت وجود دارد، اول وقت و آخر وقت ، و اول وقت نماز
خواندن افضل است از آخر وقت و نبايد كسى آخر وقت را وقت نمازش قرار
دهد، مگر علت و عذرى داشته باشد. آخر وقت براى مريضان ، معلولان و
كسانى كه كه عذرى دارند قرار داده شده است . اول وقت خشنودى خداوند
عالم است و آخر وقت بخشايش خداوند متعال است .
(بحارالانوار، ج 3، ص 25. دعائم الاسلام ، ج 1، ص 137)
600 - سفارش به نماز اول وقت
قال على - عليه السلام -:
اوصيك يا بنى بالصلاة عند وقتها ؛
فرزندم !وصيت مى كنم تو را (امام حسن عليه السلام ) به خواندن نماز در
اول وقت .
(وسائل الشيعه ، ج 2، ص 90)
601 - فضيلت اول وقت
قال الباقر - عليه السلام -:
اعلم ان اول الوقت ابدا افضل ؛
بدان ، همانا اول وقت هميشه افضل است .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 88)
602 - ملاقات رسول خدا (ص ) در قيامت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان ربكم يقول : هذه الصلوات الخمس المفروضات فمن
صلاهن لوقتهن و حافظ عليهن لقينى يوم القيامة و له عندى عهد ادخله به
الجنة و من لم يصلهن لوقتهن و لم يحافظ عليهن و ذلك الى ان شئت عذبته و
ان شئت غفرت له ؛
رسول خدا فرمود: خداى شما مى فرمايد: اين نمازهاى پنجگانه فريضه است ،
پس كسى اين نمازها را در وقتش به جا آورد و محافظت بر او نمايد، روز
قيامت مرا ملاقات خواهد كرد. و بر عهده من است كه او را وارد بهشت كنم
، و كسى كه در وقتش نمازها را به جا نياورد و محافظت بر او نكند، در
اين صورت بر من است كه اگر بخواهم او را عذاب مى كنم ، و اگر بخواهم او
را مى بخشايم .
(بحارالانوار، ج 83، ص 18)
603 - مجوز براى تاخيرنماز
قال الصادق - عليه السلام -:
لكل صلاة وقتان و اول الوقتين افضلهما و لا
ينبغى تاخير ذلك عمدا و لكنه وقت من شغل او نسى او سها او نام ، و ليس
لاحد ان يجعل اخر الوقتين وقتا الا من عذر او علة ؛
براى هر نماز دو وقت وجود دارد: (اول و وقت و آخر وقت ) و اول وقت نماز
خواندن افضل است از آخر وقت ، و سزاوار نيست كسى كه اول وقت را عمدا به
تاخير بيندازد ولى آخر وقت براى كسانى است كه كارى داشته باشند، يا
فراموش كردند يا سهو بر آنها دست داده و يا به خواب رفته اند و بر هيچ
كس جائز نيست كه آخر وقت را وقت نماز خود قرار دهد مگر از روى عذر و
علتى موجه .
(بحارالانوار، ج 83، ص 39)
604 - تاخير نماز در لحظه آخر عمر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فى مرضه الذى توفى فيه و اغمى عليه ثم افاق فقال
: لاينال شفاعتى من اخر الصلاة بعد وقتها ؛
پيامبر (ص ) در بيمارى كه به علت آن رحلت فرمودند بيهوش شدند، و در چند
لحظه اى از بيهوشى به هوش آمدند و فرمودند: شفاعت من به كسى نمى رسد كه
نماز را از (اول ) وقت خودش به تاخير اندازد.
(بحارالانوار، ج 83، ص 20)
605 - مراقبت بر وقت نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
عليكم بالمحافظة على اوقات الصلوة فليس منى من
ضيع الصلوة ؛
مراقبت بر وقت هر نماز براى شما لازم است ، پس كسى كه نماز را سبك
بشمارد از من نيست .
(مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 98)
606 - تاويل كلمه ((ساهون
))
قال الصادق - عليه السلام -:
فى قول الله تعالى : ((فويل
للمصلين ، الذينهم عن صلاتهم ساهون )).
قال : تاخير الصلاة عن اول وقتهالغير عذر؛
امام صادق (ع ) در تفسير آيه فوق كه ((ساهون
)) به چه كسانى گفته مى شود؟ مى فرمايد:
آنان كه نماز خود را از اول وقت بدون عذر به تاخير مى اندازند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 91)
607 - بهترين اعمال
سئل النبى - صلى الله عليه وآله -:
عن افضل الاعمال ؟قال : الصلاة لاول وقتها ؛
از پيامبر اسلام (ص ) سؤ ال شد: بهترين اعمال چيست ؟حضرت فرمودند: نماز
در اول وقتش .
(بحارالانوار، ج 82، ص 227)
608 - تاكيد نماز در اول وقت
قال الرضا - عليه السلام -:
غفر الله لك لاتوخرن صلوة عن اول وقتها الى اخر
وقتها من غير علة ، عليك ابدا باول الوقت فاذنت و صلينا ؛
خدا تو را بيامرزد بدون عذر نماز را از وقت به تاخير نينداز، بر تو باد
كه هميشه نماز را در اول وقت آن به جا آورى .
(مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 101)
609 - مراقبت از اوقات نماز
قال الرضا - عليه السلام -:
قال الله - عز و جل - ((والذينهم
على صلواتهم يحافظون ))(2)
قال : يحافظون على المواقيت ؛
در مورد تفسير آيه فوق (و آنها كه از نمازها و مواظبت مى نمايند) مى
فرمايد: كسانى كه اوقات نماز را محافظت مى كنند.
(مستدرك الوسائل ، ج 3، ص 96)
610 - نماز در غير وقت
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى فى غيرالوقت فلا صلاة له ؛
كسى كه نماز در غير وقت بخواند، مثل اينكه نماز نخوانده است .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 79)
611 - خصلت خروس
قال الصادق - عليه السلام -:
تعلموا من الديك خمس خصال : محافظته على اوقات
الصلوة ... ؛
از خروس پنج خصلت را فرا گيريد، يكى از آنها محافظت بر اوقات نماز است
.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 80)
612 - گشوده شده درهاى آسمان
قال الصادق - عليه السلام -:
اذا دخل وقت صلاة فتحت ابواب السماء لصعود
الاعمال ؛
هنگامى كه وقت نماز فرا مى رسد، درهاى آسمان براى بالا رفتن اعمال باز
مى شوند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 87)
613 - بهترين اوقات
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
افضل الاعمال الصلوة فى اول وقتها ؛
بهترين اعمال ، نماز در اول وقت است .
(كنزالعمال ، حديث 18900)
614 - سفارش به اول وقت
قال الرضا - عليه السلام -:
اذا دخل الوقت عليك فصلها فانك لا تدرى ما يكون
؛
هنگامى كه وقت نماز فرا مى رسد، بر تو باد به خواندن نماز، پس به درستى
كه نمى دانى چه پيش خواهد آمد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 87)
615 - نتيجه ترك اوقات نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و من ترك اوقاتها يدخل الويل . و الويل واد فى
جهنم ؛
و كسى كه اوقات نماز را ترك كند، داخل در ((ويل
)) مى شود و ((ويل
)) بيابانى در جهنم است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 184)
616 - اوقات نماز
قال الرضا - عليه السلام -:
ان لكل صلوة ثلاثة اوقات : اول و اوسط و اخر
فاول الوقت رضوان الله ، و اوسطه عفو الله و اخره غفران الله و اول
الوقت افضله ؛
براى هر نمازى سه وقت وجود دارد: اول وقت ، وسط وقت و آخر وقت . پس در
اول وقت نماز به جا آورد مايه خشنودى خداست ، در وسط وقت (نماز بخواند)
موجب عفو خداست ، و در آخر وقت (نماز بخواند) سبب آمرزش خدا است ، و
اول وقت بافضيلت تر است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 185)
617 - محروم از آفات آسمانى
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا انزل الله عاهة من السماء عوفى منها حملة
القران و رعاة الشمس اى الحافظون لاوقات الصلوة و عمار المساجد؛
هنگامى كه خداوند سبحان ، از آسمان آفت نازل كرد حاملين قرآن ، رعايت
كنندگان خورشيد، يعنى كسانى كه اوقات نماز را مراعات كنند، و مساجد را
آباد مى سازنداز اين آفت در امانند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 61)
618 - دفع شيطان
قال الصادق - عليه السلام -:
و ملك الموت يدفع الشيطان عن المحافظ على الصلوة
و يلقنه شهادة : ((ان لا اله الا الله و
ان محمدا رسول الله )) فى تلك الحالة
العظيمة ؛
هنگام مرگ ملك الموت شيطان را از كسى كه محافظت به (اوقات ) نماز مى
كند، دفع مى كند و شهادتين ((اشهد ان لا
اله الا الله و ان محمدا رسول الله )) را
در اين حالت به او تلقين مى كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 61)
619 - دو وقت رضوان الله و عفو الله
قال الصادق - عليه السلام -:
اول الوقت رضوان الله و اخر الوقت عفو الله ؛
(نماز) اول وقت ((رضوان الله
)) و موجب خشنودى خداوند است و آخر وقت
((عفو الله ))
و موجب غفران و عفو و بخشايش خداوند است .
(دعائم الاسلام ، ج 1، ص 137)
620 - تاخير نماز عمدا
قال الرضا - عليه السلام -:
حافظوا على مواقيت الصلوات فان العبد لا يامن
الحوادث و من دخل عليه وقت فريضة فقصر عنها عمدا متعمدا فهو خاطى ؛
محافظت بر اوقات نماز كنيد، پس همانا انسان از حوادث در امان نيست و
كسى كه وقت نماز فريضه بر او داخل شد و عمدا كوتاهى كرد، خطا كننده است
.
(بحارالانوار، ج 83، ص 20)
621 - منظور از ساهون
قال الرضا - عليه السلام -:
من قوله تعالى : ((ويل
للمصلين ، الذينهم عن صلاتهم ساهون ))
يقول عن وقتهم يتغافلون ؛
در تفسير اين آيه : ((واى بر نمازگزاران
، آنهاى كه از نماز خويش غافلند))، مى
فرمايد: ساهون آنهايى هستند كه غافل از اوقات نمازهاى واجب خود هستند.
(بحارالانوار، ج 83، ص 20)
622 - مراقبت وقت نماز توسط شيعيان
قال على - عليه السلام -:
شيعتنا رعاء الشمس و القمر و النجوم يعنى التحفظ
من مواقيت الصلوة ؛
شيعيان ما مراعات كننده شمس و قمر و نجوم هستند، يعنى اوقات نماز را
مراعات مى كنند.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 193)
623 - نماز اول وقت ، ميزان انتخاب دوست
قال الصادق - عليه السلام -:
اختبروا اخوانكم بخصلتين فان كانتا فيهم و الا
فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظة على الصلوات فى مواقيتها و البر
بالاخوان فى العسر و اليسر؛
برادران خود را در زمينه دو خصلت ، آزمايش كنيد، اگر اين دو خصلت را
دارا بودند (به دوستى و رفاقت باآنان ادامه دهيد)، وگرنه از آنان دورى
كنيد، دورى كنيد، دورى كنيد، و آن دو خصلت عبارت است از:
1 - مراقبت بر نماز در وقت .
2 - احسان و نيكى به برادران در حالت تنگدستى و گشايش .
(وسائل الشيعه ، ج 8، ص 503)
624 - غفلت از وقت نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
فى قوله تعالى : ((الذينهم
عن صلاتهم ساهون )) اهى وسوسة الشيطان
؟فقال لاكل احد يصيبه هذا و لكن ان يغفلها و يدع ان يصلى فى اول وقتها
؛
از حضرت امام صادق (ع ) در مورد اين آيه مباركه سؤ ال شد آنان كه از
نماز خود سهو كننده بى خبرند، كه آيا منظور از ساهون وسوسه شيطان است
؟حضرت فرمود: خير، اگر چه همه از وسوسه شيطان نصيبى دارند، ولى
((ساهون ))
در اين آيه ، غفلت از نماز است ، به طورى كه فراموش شود در اول وقت
به جا آورده شود.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 83)
625 - ضايع كردن وقت معين
عن داود بن فرقد قال :
قلت لابى عبدالله - عليه السلام - قوله تعالى :
((ان الصلاة كانت على المؤ منين كتابا
موقوتا))، قال : كتابا ثابتا و ليس ان
عجلت قليلا او اخرت قليلا بالذى يضرك ما لم تضيع تلك الاضاعة فان الله
- عز و جل - يقول لقوم اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف يلقون غيا
؛
اين فرقد گفت : از امام صادق (ع ) در مورد اين آيه پرسيدم
((به درستى كه نماز بر مؤ منين واجب است
در وقت معين )). حضرت فرمودند: نماز واجب
حتمى و ثابت و در وقت معين است ، و مختصر تعجيل و تاخير در وقت معين .
مادامى كه نماز ضايع نشود ضررى به نماز نمى رساند پس به درستى كه خداى
عز و جل در مورد قومى فرموده است : ضايع كردند نماز را و پيروى كردند
خواهشها را، پس زود باشد كه ببيند شر را.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 19)
626 - ثمره مراقبت وقت نماز
قال الصادق - عليه السلام -:
هذه الصلوات الخمس المفروضات من اقامهن و حافظ
على مواقيتهن لقى الله يوم القيامة و له عنده عهد يدخله به الجنة : و
من لم يصلهن بمواقيتهن فذلك اليه ان شاء غفر له ، و ان شاء عذبه ؛
اين نمازهاى پنجگانه را هر كه به پا بدارد و مراقب وقت آن باشد،
پروردگار را ملاقات كند در حالى كه قرار دادى و سندى با خداوند دارد كه
او را داخل بهشت گرداند، ولى اگر مواظبت اوقات آن نشد چنين سندى ندارد،
چنانچه پروردگار بخواهد او را مى بخشد و اگر بخواهد عذاب و توبيخ كند.
(ثواب الاعمال ، ص 70)
627 - زائر پروردگار
قال على - عليه السلام -:
المنتظر وقت الصلاة بعد العصر، زائر الله و حق
على الله - عز و جل - ان يكرم زائره و يعطيه ما ساءل ؛
هركس كه منتظر وقت نماز بعد از عصر است ، زائر پروردگار مى باشد و بر
عهده خداوند عزيز و جليل است كه زائر خود را گرامى بدارد و به او هرچه
را خواهد عطا فرمايد.
(الخصال باب الثلاثه ، حديث 127. جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 78)
628 - وقت نماز، بهترين اوقات
قال الصادق - عليه السلام -:
ساعات الليل اثنتا عشرة ساعة و ساعات النهار
اثنتا عشرة ساعة ، و افضل ساعات الليل و النهار اوقات الصلوات ، ثم قال
- عليه السلام -: انه اذا زالت الشمس فتحت ابواب السماء و هبت الرياح و
نظر الله الى خلقه ، لاحب ان يصعدلى عند ذلك الى السماء عمل صالح ، ثم
قال : عليكم بالدعاء فى ادبار الصلوات فانه مستجاب ؛
ساعتهاى شب دوازده ساعت است وساعتهاى روز دوازده ساعت است ، و بهترين
ساعتها وقتهاى نماز است ، سپس فرمود: آن گاه كه خورشيد ميل كرد (ظهر
شد) درهاى آسمان باز مى شود، بادها مى وزد، خداوند به مخلوقاتش نظر
مى كند. من دوست دارم در اين وقت براى من عمل نيكى بالا برود، سپس
فرمود: بر شما باد كه بعد از نمازها دعا كنيد، زيرا آن پذيرفته است .
(اصول وافى ، ج 2، ص 87)
629 - پيامبر (ص ) و نماز اول وقت
عن عائشة قالت :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يحدثنا و
نحدثه فاذا حضرت الصلوة فكانه لم يعرفنا و لم نعرفه اشتغالا بعظمة الله
؛
پيامبر خدا (ص ) با ما و ما با او سخن مى گفتيم ، چون هنگام وقت نماز
مى رسيد پيامبر خدا (ص ) به سبب توجه به عظمت حق تعالى ، چنان بود كه
گويى ما را نشناخته و ما او را نمى شناسيم .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 350)
630 - جاذبه نماز
قال على - عليه السلام -:
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - لايوثر
على الصلوات عشاء و لاغيره و كان اذا دخل وقتها كانه لايعرف اهلا و
لاجميعا؛
رسول خدا (ص ) هيچ چيز را نه شام و نه غير آن را، بر نماز مقدم نمى
داشت ؛ هرگاه وقت نماز فرا مى رسيد، رسول خدا (ص ) ديگر نه خانواده مى
شناخت و نه دوست .
(سنن نبوى ، ص 14)
631 - موقعيت وقت نماز
عن على - عليه السلام - قال :
حافظوا على الصلوات الخمس فى اوقاتها فانها من
الله عز و جل بمكان ؛
از على (ع ) نقل شده كه فرمود: بر نمازهاى پنجگانه در وقتهايش محافظت
كنيد، زيرا آن از خداوند عز و جل در موقعيتى است .
(بحارالانوار، ج 77، ص 392)
632 - نماز امام رضا (ع ) در اول وقت
عن ابراهيم بن موسى القزاز قال : خرج الرضا - عليه السلام -:
يستقبل بعض الطالبيين و جاء وقت الصلوة فمال الى
قصر هناك فنزل تحت صخرة فقال : اذن فقلت منتظر يلحق بنا اصحابنا، فقال
: غفران الله لك لاتوخرن صلوة عن اول وقتها الى اخر وقتها من غير علة ،
عليك ابدا باول الوقت فاذنت و صلينا ؛
قزاز مى گويد: امام رضا (ع ) به عنوان استقبال بعضى از طالبين خارج شد،
وقت نماز فرا رسيد حضرت امام با ياران به سوى قصرى كه در آن حوالى بود
رفتند و در كنار سنگ بزرگى فرود آمدند و دستور داد تا اذان بگويند راوى
مى گويد عرض كردم : منتظر ملحق شدن بعضى از ياران هستيم كه بيايند.
حضرت فرمود: خداتو را بيامرزد، بدون عذر نماز را از اول وقت به تاخير
نينداز، بر تو باد هميشه نماز را در اول آن به جا آورى .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 185)
633 - رسيدن وقت نماز
قال على - عليه السلام -:
جاء وقت الصلاة ، وقت امانة عرضها الله على
السموات و الارض و الجبال فابين ان يحملنها و اشفقن فيها ؛
هنگامى كه وقت نماز فرا رسيد، وقت امانتى است كه خدا بر آسمانها و زمين
و كوهها عرضه كرد، اما آنهااز قبول آن دورى كردند و ترسيدند.
(تفسير صافى ، ج 2، ص 370)
634 - نماز در وقت خود
عن ابى جعفر - عليه السلام - قال :
هذه الفريضة من صلاها لوقتها عارفا بحقها لايوثر
عليها غيرها كتب الله له براءة لايغذبه ، و من صلاها لغير وقتها موثرا
عليها غيرها، فان ذلك اليه ان شاء غفر له . و ان شاء عذبه ؛
از امام باقر (ع ) نقل شده كه فرمود: اين واجب ، هركس آن را در وقتش
بخواند و حق آن را بشناسد، و غير آن را بر آن نگزيند، خداوند براى او
بيزارى مى نويسد، هرگز بر وى عذاب نكند، و هركس آن را در غير وقتش
بخواند، و غير آن را برگزيند، اين به سوى اوست ؛ اگر بخواهد او را مى
آمرزد و اگر بخواهد او را عذاب مى كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 83)
635 - تاخير نماز صبح تا طلوع آفتاب
قال الصادق - عليه السلام -:
وقت الفجر حين ينشق الفجر الى ان يتجلل الصبح
السماء، و لاينبغى تاخير ذلك عمدا، و لكنه وقت لمن شغل او نسى اونام ؛
وقت نماز صبح هنگامى است كه فجر و سپيده منشق و باز گردد و گسترش
پيدا كند تا آن كه روشنايى صبح در آسمان پخش گردد. و سزاوار نيست تاخير
نماز صبح از اين وقت مگر براى كسى كه مشغول به كارى بوده كه نمى
توانسته از آن كار جدا گردد. و يا نماز را فراموش كرده باشد، و يا كسى
كه خواب مانده و دير از خواب بيدار شده باشد (كه تاخير نماز با اين
عذرها مانعى ندارد و نمازش صحيح است ).
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 151)
636 - داراى دو خصلت
عن الصادق - عليه السلام - قال :
خصلتان من كانتا فيه ، و الا فاعزب ، ثم اعزب ،
قيل : و ما هما؟قال : الصلاة فى مواقيتها، و المواظبة عليها، و
المواساة ؛
دو خصلت است در هر كس اين دو باشد فبها، و گرنه دور شو، سپس دور شو،
(يعنى لايق چيزى نيست ). عرض كردند آن دو چيست ؟ فرمود: خواندن نماز در
وقتهايش و مواظب بودن بر آن ، و يارى رساندن به مردم .
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 81)
637 - اهميت به وقت نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال :
ان ملك الموت قال : انه ليس فى شرق الارض و لا
فى غربها اهل بيت مدر و لا وبر الا انا اتصفحهم فى كل يوم خمس مرات ،
فقال رسول الله - صلى الله عليه و اله -: انما يتصفحهم فى مواقيت
الصلاة ، فان كان ممن يواظب عليها عند مواقيتها لقنه شهادة ان لا اله
الا الله و ان محمدا رسول الله - صلى الله عليه وآله - و نحى عنه ملك
الموت ابليس ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: عزرائيل گويد: در شرق و غرب زمين
اهل خانه گلى و نه اهل خانه مو و پشمى نيست ، مگر اينكه هر روز پنج
مرتبه به آن ها نظر مى كنم ، پيامبر خدا (ص ) فرمود: جز اين نيست به
آنها در وقتهاى نماز نظر مى كند، اگر از آنها باشد بر نماز در وقتهاى
آن مواظبت مى كند (هنگام مرگ ) شهادتين بر او تلقين مى كند، و شيطان را
(در آن هنگام كه مى خواهد ايمان را از او بگيرد) دور مى كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 79)
638 - نماز در غير وقت
عن الصادق - عليه السلام - قال :
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -: من صلى
الصلاة لغير وقتها رفعت له سوداء مظلمة تقول ضيعتنى ، ضيعك الله كما
ضيعتنى ، فى رواية عن الباقر - عليه السلام - انها اذا ارتفعت فى اول
وقتها رجعت الى صاحبها و هى بيضاء مشرقة يقول حفظتنى حفظك الله ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: پيامبر خدا (ص ) فرمود: هركس نماز
را در غير وقت آن بخواند براى او بالا مى رود در حالى كه سياه و تاريك
است ، گويد: مرا تباه كردى خداوند تو را تباه گرداند همان طور كه مرا
تباه ساختى . در روايت ديگر آمده ، همانا اگر نماز اگر در اول وقتش
بالا رود به صاحبش سفيد و نورانى بر مى گردد و گويد: مرا حفظ كردى خدا
تو را حفظ كند.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 80 - 78)
639 - هنگام وقت نماز
سئل الصادق - عليه السلام - عن الرجل يكون فى
السفينة و تحضر الصلاة يخرج الى الشط لايرغب عن صلاة نوح - عليه السلام
- فقال : صل فى السفينة قائما فان لم يتهيالك من قيام فصلها قائما؛
شخصى از امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: كه مردى در كشتى است ، و وقت نماز
مى رسد، مى خواهد از كشتى بيرون آيد و در كنار دريا روى زمين نماز
بخواند. حضرت فرمود: از نماز نوح (ع ) روى بر نگرداند (زيرا نوح در
كشتى نماز خواند) و در همان كشتى نماز بخواند و اگر نتوانست بايستد
نشسته نماز بخواند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 98)
640 - مواظبت از وقت نماز
عن ابان بن تغلب قال :
كنت صليت خلف ابى عبدالله - عليه السلام -
بالمزدلفة ، فلما انصرف التفت الى فقال : يا ابان ! الصلوات الخمس
المفروضات ، من اقام حدودهن و حافظ على مواقيتهن لقى الله يوم القيامة
، و له عنده عهد يدخله به الجنة ، و من لم يقد حدودهن ، و لم يحافظ على
مواقيتهن لقى الله و لا عهد له ان شاء عذبه ، و ان شاء غفر له ؛
از ابان بن تغلب نقل شده گويد: بودم پشت سر امام صادق (ع ) در مشعر
نماز خواندم ، آن گاه كه برگشت به من توجه شده ، فرمود: اى ابان ،
نمازهاى پنجگانه واجب ، هركس حدهاى آن ها را به پا دارد، و بر وقتهاى
آن ها مواظبت كند، به خدا ملاقات مى كند، و براى وى در نزد او پيمانى
است به آن او را به بهشت داخل ميكند و هر كس حدهاى آنها را به پا
ندارد، و بر وقتهاى آن ها مواظبت نكند، به خدا ملاقات مى كند و او را
پيمانى نمى باشد اگر بخواهد او را عذاب مى كند و اگر بخواهد او را مى
بخشد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 78)
641 - برترى نماز اول وقت
عن الباقر - عليه السلام - قال :
اعلم ان اول الوقت ابدا افضل ، فعجل بالخير ما
استطعت ، واحب الاعمال الى الله ما داوم العبد عليه و ان قل ؛
از امام باقر (ع ) نقل شده كه فرمود: آگاه باش همانا اول وقت هميشه
برتر است ، هر قدر مى توانى به نيكويى بشتاب ، و دوست ترين عملها به
خداوند آن است كه بنده هميشه آن را به جا آورد، هرچند اندك باشد.
(فروع ، ج 3، ص 274)
642 - منتظر وقت نماز
عن الصادق - عليه السلام - قال :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يقول : من
حبس نفسه على صلاة فريضة ينتظر وقتها فصلاها فى اول وقتها، فاتم ركوعها
و سجودها و خشوعها، ثم مجد الله تعالى ، و عظمه و حمده حتى يدخل وقت
الصلاة الاخرى فلم يلغ بينهما كتب الله كاجر الحاج المعتمر، و كان من
اعلى عليين ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: پيامبر خدا (ص ) مى فرمود: هركس
وجود خود را براى نماز واجبى آماده نگاه دارد، منتظر وقت آن باشد، و آن
را در اول وقتش بخواند، و ركوع و سجود و خشوع آن را كامل به جا آورد
سپس خدا را تمجيد و تعظيم نمايد و او را سپاسگزار باشد، تا وقت نماز
ديگر برسد، و در ميان اين دو كار بيهوده انجام ندهد خداوند براى او
مانند ثواب حج و عمره آورنده را مى نويسد، و از اهل عليين مى باشد.
(معالم زلفى ، ص 41)
643 - معنى وقت نماز ظهر
عن ابى عبدالله - عليه السلام -:
الصلاة الوسطى الظهر و قوموا لله قانتين ، اقبال
الرجل على صلاته و محافظته على وقتها حتى لايلهيه عنها و لايشتغله شى
ء؛
نماز وسطى به نماز ظهر گفته مى شود و به پا خيزند براى خدا به اطاعت و
بندگى (در معناى جمله ((قوموا لله قانتين
)) مى فرمايد): توجه و رو آوردن نمازگزار
به نماز و محافظت و مراقبت كامل از وقت نماز به آن طورى كه هيچ چيز او
را از آن مشغول نكند و باز ندارد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 231)
644 - نمازگزار اهل آتش نيست
قال على - عليه السلام -:
تعاهدوا امر الصلاة و حافظوا عليها و استكثروا
منها و تقربوا بها فانها كانت على المؤ منين كتابا موقوتا الا تسمعون
الى جواب اهل النار حين سئلوا: ((ما
سلككم فى سقرقالوا لم نك من المصلين )) ؛
مواظب نماز باشيد، نماز را حفظ كنيد، زياد نماز بخوانيد. به وسيله نماز
به خدا نزديك شويد ؛ زيرا نماز كارى است كه خدا در وقتهاى معينى آن را
واجب كرده است . مگر به پاسخ جهنمى ها آن گاه كه سؤ ال مى شوند گوش
نداده ايد؟چه چيز شما را در جهنم افكند؟ آنان مى گويند: ما نماز نمى
خوانديم .
(نهج البلاغه ، خطبه 191)
645 - بازرگانى هنگام وقت نماز
((رجال لاتلهيهم
تجارة و لابيع عن ذكر الله و اقام الصلاة و ايتاء الزكاة
))، عن الصادق - عليه السلام - فى هذه
الاية قال : كانوا اصحاب تجارة فاذا حضرت الصلاة تركوا التجارة و
انطلقوا الى الصلاة ، و هم اعظم اجرا ممن لايتجر ؛
((مردانى آنها را بازرگانى و نه سوداگرى
از ياد خدا و به پاداشتن نماز و ادا كردن نماز سرگرمشان نمى سازد))
- در اين آيه از امام صادق (ع ) نقل شده كه فرمود: اينها صاحبان
بازرگانى بودند، آن گاه كه وقت نماز رسيد بازرگانى را رها مى كردند و
به نماز مى رفتند و اجر آنان از كسانى كه تجارت نمى كنند بزرگتر است .
(بحارالانوار، ج 83، ص 4)
646 - وقت نماز هنگام جنگ
عن ابن عباس قال :
كان على - عليه السلام - يوما فى حرب صفين
مشتغلا بالحرب و القتال و هو مع ذلك بين الصفين يراقب الشمس ، فقال له
ابن عباس : يا امير المؤ منين ما هذا الفعل ؟قال : انظر الى الزوال حتى
نصلى ، فقال له ابن عباس : و هل هذا وقت صلاة ؟ان عندنا لشغلا بالقتال
عن الصلاة !! فقال - عليه السلام - على ما نقاتلهم ؟ انما نقاتلهم على
الصلاة ، و لم يترك صلاة الليل قط حتى ليلة الهرير ؛
از ابن عباس نقل شده كه گويد: على (ع ) روزى در صفين مشغول جنگ و قتال
بود، و او با اين حال چشم به خورشيد داشت ، ابن عباس به او عرض كرد:
يا اميرالمؤ منين اين چه كار است ؟فرمود: به زوال خورشيد نگاه مى كنم
تا نماز بخوانم . ابن عباس به او عرض كرد: آيا اين وقت نماز است ؟همانا
نزد ما به جنگ اشتغال است از نماز. على (ع ) فرمود: براى چه با آن ها
مى جنگيم ؟ جز اين نيست با آن ها بر نماز مى جنگيم . گويد: نماز شب را
هرگز ترك نكرد حتى شب هرير كه تا صبح مشغول جنگ بود.
(بحارالانوار، ج 3، ص 23)
647 - محبوبترين كارها
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
احب الاعمال الى الله الصلاة لوقتها... ؛
محبوبترين كارها در نزد خداوند، نماز اول وقت است .
(كنزالعمال ، ج 7، حديث 18897)
