28- حق

مؤذن

ترجمه :

اما حق كسيكه اذان ميگويد و مومنان را متوجه وقت نماز مي سازد؛آنست كه بداني ؛اذان گو به ياد آورنده خداوند در دلها و دعوت كننده تو بـه سوي سود و فايده مي باشد ؛او بهترين ياري كننده بر انجام فريضه ايست كه خداوند بر تو واجب نموده است ؛ پس بايد از او به خاطر اين كار نيكش تشكر كني ؛ و اگر در دل نسبت به بعضي از كارهاي او بدبين هستي ؛ در اين قضيه بايـد خوشبين بوده و اورا بـه چيزي متهـم نكني كه او نعمتي از نعمتهاي خداوند است؛ و با نعمت خداونـد بايد برخوردي نيكو و شايسته داشته و شكر گزار پروردگار خويش باشي

شرح :

در سابق كه از بلندگو و حتي ساعت خبري نبود ؛ اكثريت قريب به اتفاق مردم باشنيدن صداي مؤ

ذن ؛ متوجه وقت نماز مي شدند و خـود را براي اداي فريضه؛ آماده مي ساختند . هم چنين درماه مبارك رمضان اين صداي اذان گوينده بود؛ كه مسلمانها را متوجـه فر رسيدن وقت امساك يا افطار مي كرد .

يقينا اذان گوينده حق بزرگي بر گردن مسلمانها پيدا مي كرد زيرا كه او صبحها زود تر از اكثر مردم بيدار شده و حتي در زمستانهاي بسيار سرد و در حال باريدن باران و ي برف ؛ بالاي بام مسجد رفته و با صداي بلنـد اذان مي گفـت؛ تا ديگران از خواب بيـدار شده و فريضهء صبح را به جا بياورنـد؛ چنانكه در بقيه اوقات نماز نيز صداي او تنه وسيلهء بود كه مسلمانها را متوجه رسيدن وقت عبادت مي كرد .

اما امروزه كه در بلاد اسلامي ؛ از طريق راديو و تلويزيون ؛ اوقات نماز اعلام مي شود و مردم با داشتن جدولهاي اوقات نماز يا امساكيهء ماه مبارك رمضان ؛ متوجه دخول و خروج وقت هستند ؛شايد عده اي گمان كنند كه نياز زيادي به اذان گوينده وجود ندارد در حالي كه حق آنست كه امروز هم براي بسياري از مردم نياز به اذان گوينده و اعلام كنندهء وقت نماز وجود دارد و فرقي در اين زمينه با سابق نيست .

زيـرا در اوقاتي كـه اكثريت افـراد جامعهء اسلامي مشغـول كار و كاسبي يا تحصيل و تدريس مي باشند ؛متوجه نزديك شدن و قت و يا فرا رسيدن آن نبوده بلكه در بعضي از موارد كاملا غافل از دخول وقت نماز هستند .

دراين صورت صداي رساي اذان گوينده است كه پرده غفلت را پاره نمـوده وقت نماز را اعلام مي نمايد و به خاطر همين خدمت حق او بر ديگران ثابت مي شود .

يا اينكه بيائيم موضوع را تعميم داده بگوئيم كه در كلام امام عليه السلام ؛ لفظ مؤ

ذن از باب مثال ذكر شده و خصوصيتي ندارد ؛ بلكه مراد هركسي مي باشد؛ كه بـه نحوي ما را متوجه فرا رسيدن اوقات نماز يا ديگر واجبات مي سازد .

مثل رفيقي كه به ما تذكر مي دهد وقت نماز است ؛ يا مجري تلويزيون و راديو كه وقت نماز را اعلام نموده و با گزاشتن صداي اذان ما را در اداي ايـن فريضه كمك مي نمـايد يا اشخاص و موسساتي كه جدول اوقات نماز و امساكيهء ماه مبارك رمضان را ترتيب داده و بعد از طبع و تكثير در اختيار ديگران مي گزارند .

جاي شكي نيست كه همهء موارد فوق الذكر و مشابـه آن ؛حكم اذان گوينده را داشته و حقوقي به گردن بقيه پيدا مي كنند .

بايد همه بدانند كه چون افراد ذكر شده خدمت بسيار بزرگي انجام مي دهند و ياد خـد را در دلها زنده نمـوده و مـردم را متوجـه اوقات عبادت مي كنند ؛ بر همه واجب است كه ضمن تشكر از آنها و تجليل از زحماتشان ؛با خوشروئي و مهرباني از آنها استقبال نموده و شكر اين نعمت بزرگ پروردگار را به جا بياورند .

از متهم نمودن آنها به خود سازي و شهرت طلبي و ريا و امثال آن پرهيز نمـوده و در حق آنها دعا كنند .

>

29- حق امام جماعت .

ترجمه :

اما حق كسيكه امام تو در نمازت مي باشد ؛ پس بايد بداني كه او سفارت بين تو و.خدايت را به عهده گرفته است و در ميهمانيي كه ميزبان آن خداونـد مي باشد ؛ او از طرف تو سخن ميگويد و تو از طرف او سخن نمي گوئي و او براي تو دعا مي كند و تو براي او دعا نمي كني و او براي تو ميخواهد و تو براي او نمي خواهي و اوست كـه كفايت مي كند ترا در اين حضور در برابر خداوند و تو او را كفايت نمي كني .

حال اگر در انجام اين اعمال تقصيري باشد ؛ او مقصر است نه تو و اگـر مرتكب گناهي شود تو شريك او حساب نمي شوي و تو را بر او فضل و برتري نخواهد بود .

وچون حفظ مي كني خودت را در پناه او و حفظ مي كني نمازت را در پناه نماز او پس او را سپاس گزار باش ؛و به خاطر خدمتي كه براي تو انجام مي دهد از او تشكر كن ؛ و قوتي نيست مگر به خداوند متعال .

شرح :

نماز جماعت يكي از مستحباتي ميباشد كه روي آن تاكيد زيادي شده است . سزاوار است قبل ازتوضيح كلام امام عليه السلام چند روايت در ثواب جماعت ومذمت

كسيكه بدون عذر معقول آنرا ترك مي نمايد نگاشته شود .

رسول خدا صلي الله عليه واله وسلم فرمود :

صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بـخمس و عشرين درجة " نما

ز جماعت بيست و پنج مرتبه بالاتر از نماز فرادي مي باشد (1) .

امام باقر عليه السلام فرمود :

فضل ص

لاة الجماعة على صلاة الرجل فردا خمس و عشـرون درجة فى الجنة

" برتري نماز جماعت بـر نماز انفـرادي بيست و پنج درجـه از درجـات بهشتي مي باشد (2) .

از رسول خدا صلي الله عليه واله وسلم و نيـز امام باقـر عليه السلام ؛روايت شده كـه فرمودند :

من ترك الجماعـة رغبـة عنها و عن جماعـة المؤمنين مـن غـير علة فلا صلاة لـه

" كسيكه بدون عذرمعقول به جماعت حاضر نمي شود و دوست ندارد كه با جماعت نماز بخواند يا از جماعت مومنان دوري ميكند ؛ نمازش نماز حساب نمي شود (3)

پس بيان اين چند روايت به عنوان مشت نمونهء خروار ؛ شكي نيست كه نماز جماعـت داراي فوايد زيادي است و به خاطر همين فوايد است كه اگر جماعت حتي در آخر وقـت برگزار شود ؛مستحب است كه نماز گزار ؛ نمازش را به تاخير اندازد تا فضيلت جماعت

ـــــــــــــــــــــــــ

(1) وسايل الشيعه   ج 8   ص   289

(2) وسايل الشيعه   ج 8   ص   286

(3) وسايل الشيعه   ج 7   ص   299   و   ج 8   ص   289

را كسب نمايد .

از فائده هاي مهم جماعت ؛ اجتماع مسلمانها در مكان مقدسي چـون مسجد ميباشد؛ كـه ضمن خبر دار شدن از حال همديگر ميتوانند براي رفع مشكلات؛ از ديگر برادران مومن خود اقدام نمايند و دراثراين ديد و بازديد ها ارتباط و صميميت بين مسلمانان بر قرار شود و نفاق و جدائي برطرف گردد .

البته گاهي بعضي از افراد نادان به طور ناخود آگاه سخناني برزبان مي آورند كه نـه تنها خلاف عقل و منطق است بلكه سليقه كج و بهانه تراشي فـرد گوينده را براي عدم حضور در جماعت ميرساند .

مثلا مي گويند : مساجد مراكز غيبت كردن است و به خاطر آنكه گناه نكنيم نمي آئيم . اگر به اين قسم افراد گفته شود : شما كه اين اندازه از گناه فرار مي كنيد و حتي مسجد را به جهت آنكه گناهي مرتكب نشويد ترك مي نمائيد ؛ پس چرا در مجالس مختلط كـه به هيچ عنوان مسائل شرعي در آن رعايت نمي شود بلكـه زنان بي حجاب به رقص و پايكوبي مي پردازند ؛ شركت مي كنيد ؟؛ چه جوابي خواهند داد ؟.

يا ميگويند : چون از فلاني بدم مي آيد به مسجد نمي آيم تا روي نحسش را نبينم !. اگر به اين قسم افراد گفته شود  : چرا در مهمانيها و جشنهاي عـروسي كه فلان شخص شركت داشت رفتيد و اشتراك نموديد ؟ چه جوابي خواهند داد ؟ .

از جمله فائده هاي نماز جماعت اينست كه خواندن حمد و سوره به گردن امـام جماعت است و ماموم اگر مشكلي در قرائت داشته باشد راحت است ؛ در جماعت معمولا نماز ب آداب و شرايطش از خواندن در اول وقت ؛و در مسجـد و با طمئنينه و آرامش ؛ به دور ازغوغاي ماديات و جدا از چيزهايكه فكر وذكر انسان را به خود مشغول ميسازد؛ اقامه ميشود .

در حاليكه نماز انفرادي اكثرا در اول وقت خوانده نمي شود و بسياري از افراد آنرا تند و سريع به جا مي آورند .

از همه مهمتر اشيائي كه دور و بر انسان قرار دارند  يا صحبتهاي كسانيكه در رابطـه با جهات مختلف صحبت مي كنند موجب پرتي حواس و عدم تمركز فكري مي شود .

علاوه بر آنچه نگاشته شد ؛كساني هم هستند كه بسياري از مسايل مربوط به نماز ر نمي دانند و اگر بطور فرادي اقامه كنند غلط خواهد بود؛ در حاليكه اگر به جماعت نماز بخوانند ؛ هم متوجه احكام نماز مي شوند و هم نماز را به صورت صحيح خوانده اند .

و خلاصه كه بسياري از مشكلات انسان نمازگزار در صورت شركت در جماعت مرتفع شده و بسياري از احكام و شرايط نماز ودعاها و ......... را هم ياد خواهد گرفت . و چون مسئوليت عمده در نماز جماعت به عهده امام جماعت مي باشـد كـه هم وظايف خودش را انجام ميدهد و هم به نيابت از مامومين بسياري از اعمال را بجا مي آورد .

حقوقي هم بر گردن مامومين پيدا ميكند كه بايد رعايت كنند

و اهم آن حقوق عبارتست از :

الف : ماموم بداند كه امام چه و ظيفهء سنگيني را به عهده دارد .

ب : سفير و نماينده ماموم است بين او و خدايش .

ج : او براي خود و ماموم دعا مي كند .

د : ماموم خودش را در پناه او و نمازش را در پناه نماز او قرار ميدهد .

هـ : پس بايد از او تشكر و سپاس گزاري نمايد .

حال با تمام فوايد و فضايلي كه براي نماز جماعت گفته شد و در واقع آنچـه گفتـه شد قطرهء از دريا بود ؛حيف نيست كه نماز جماعت را بدون عذرمعقول ترك نمائيم و خود را از ثواب عظيم آن محروم گردانيم .

پى‏نوشتها:‌