 |
|
پيشواى شهيدان آيت الله سيد رضا صدر - ۲۵ - تساوى نژادى و شهادت شهيد، شهيد است ، خواه سياه باشد، خواه سپيد؛ خواه ترك باشد، خواه فارس ؛ خواه عرب باشد، خواه عجم . شهيدان ، همگى يك گروهند و از يك نژاد. گوناگونى نژاد مليت را، در كوى شهيدان ، راهى نيست و آن كه در بزم شهادت جاى دارد، انسان است . انسان ، انسان است و از نژاد و قوميت ، برتر و بالاتر است . نژادهاى بشرى ، همگى رنگين هستند، يكى سياه است و يكى سفيد، يكى زرد است و يكى سرخ ، ولى انسان رنگ ندارد و در هر نژاد و ملتى ، انسانى يافت مى شود. هر كسى از هر نژادى باشد، مى تواند انسان شود و رنگ شهادت پذيرد، ولى رنگ شهادت ، رنگ خون نيست و هر به خون خفته اى شهيد نتواند بود. رنگ شهادت ، رنگ مهر است ، رنگ عشق است ، رنگ فداكارى در راه خداست . رنگ از خواسته خود، چشم پوشيدن و براى خواست خدا كوشيدن است . شهادت كده كربلا، بزم گاه عاشق است و همه گونه شهيد دارد. جوان دارد، پير دارد، خردسال دارد، شيرخوار دارد. چنان چه سياه دارد، سپيد دارد، عرب دارد، عجم دارد. ترك دارد، پارس دارد. همگى يكى هستند، دوگانگى و دوگونگى در ميان آن ها نيست . شهيد سياه وى چند سال در خدمت ابوذر به سر بود. پس از ابوذر، از سعادت شرفيابى خدمت امام حسين مجتبى (ع) برخوردار گرديد. پس از شهادت آن حضرت ، خدمت حسين (ع) را برگزيد و در زير سايه حسين بماند تا به شهادت رسيد. پيشواى شهيدان كه از مدينه به مكه رفت ، ((جون )) در خدمتش بود. از مكه كه راهى عراق شد، جون در خدمتش بود. روز شهادت نيز، جون در خدمتش بود. به حضور پيشوا شرفياب شده اجازه خواست . مهر حسينى به جوش آمده فرمود: ((اى جوان ! نزد ما بودى كه از بهزيستى برخوردار شوى . اكنون خود را گرفتار مكن ، تو آزادى ، به هر جا كه مى خواهى برو)). رادمرد سياه ، روى پاهاى حسين افتاده بوسيدن گرفت و مى گفت : اى پسر رسول خدا! وقت آسايش ، كاسه ليس خان شما بودم . اكنون كه در تنگى و سختى افتاده ايد، دست از شما بردارم ؟! چنين چيزى نخواهد شد. و به سخن ادامه داده گفت : اى پسر پيغمبر! رنگ من سياه است ، بوى خوشى ندارم ، از خاندانى شريف نيستم ، كرم كن ، بهشت را بر من ارزانى دار، تا رنگم سپيد گردد. تا خوش بوى شوم ، تا شرافت يابم . به خدا سوگند، از شما جدا نخواهم شد، تا خون سياه خود را با خون هاى پاك شما آميخته سازم . اجازه صادر شد. جون ، رهسپار كوى شهادت گرديد، به جنگ پرداخت تا شهيد شد.
حسين (ع) را ديدند كه بر سر كشته شهيد، ايستاده مى گويد: روزى چند از شهادت شهيدان گذشته بود، كه عشيره بنى اسد آمدند، تا به خون خفتگان شهيد را به خاك سپارند. آنان ديدند كه كشته جون ، بوى مشك ، پراكنده مى كند. شهيد ترك اسلم ، از تركان بود و در خدمت حسين قرار داشت . وفادارى كرد و از حضرتش جدا نشد تا در شهادت گاه كربلا، به شهادت رسيد. حسين را ديدند كه خود را به كشته شهيد رسانيد، وقتى كه از وى رمقى باقى مانده بود، و با چشم حسين را مى نگريست . پيكر اسلم را در آغوش گرفت و صورت به صورتش نهاد. شهيد، لبخندى زده گفت : كيست مانند من ؟ پسر پيغمبر، گونه اش را بر گونه ام مى گذارد، سپس جان داد. شهادت كده كربلا، لبريز مهر است ، حسين مهر است ، سربازانش همگى مهرند و عشاق اويند. حسين ، بر دشمنانش مهر بود، چنان كه بر دوستان مهر بود. آرى حسين فرزند ((رحمة للعالمين )) بود. آيا پاداش چنين مردى اين بود؟! وه كه بشر، چقدر نمك به حرام است ! شهيد پارسى كلبى ، ابو نيزر را شهزاده ايرانى گفته . هر چند مبردش نجاشى زاده حبشى
دانسته است . سخن كلبى را چند چيز، تاءييد مى كند: 2. نيزر شايد كوتاه شده نيزار باشد. 3. تخصص در كندن كاريز داشته و اين ، ويژه ايرانيان بوده است . خواه ايرانى باشد و خواه حبشى ، ابونيزر، نيز انسانى سعادتمند بوده كه از فيض حضور اميرالمؤ منين پدر حسين (ع) بهره مند بوده است . نصر، فرزند ابونيزر است كه در زير سايه على به وجود آمده و در ركاب حسين شهادت يافته است . نصر، در ميان آن خانواده پاك ، پرورش يافت و پاكيزگى گرفت . وى از حسين جدا نشد، تا با حسين شهيد گرديد. حسين كه از مدينه به مكه رفت ، نصر در خدمتش بود. از مكه كه به سوى كربلا شد، نصر در خدمتش بود. شجاعى بود دلير، سوارى بود بى نظير، دلاورى بود شيرگير، خروش سواران ايران را داشت . بامداد روز شهادت كه عازم نبرد شد، چهار پاى اسبش را با شمشير قطع كرد تا پياده بجنگد. پياده به جنگ پرداخت و آن قدر پاى دارى كرد تا شهيد گرديد. شهادتش هنگام دفاع از حمله نخستين سپاه يزيد بود. پدرش ، ابو نيزر، در نوجوانى عشق اسلام در دلش تپيدن گرفت ، مرز و بوم خود را، پشت سر گذارد و به حضور رسول خدا، شرفياب گرديد و اسلام آورد. رسول ، در خانه خود پشت سر گذارد و به حضور رسول خدا، شرفياب گرديد و اسلام آورد. رسول ، در خانه خود جايش داد و در آن جا مسكن گزيد. پس از وفات پيامبر، در خانه فاطمه مسكن كرد و در خدمت على و فرزندان فاطمه به سر برد. بار كشاورزى على را بر دوش داشت و يار با وفاى على بود.
ابونيزر را، با على داستانى است كه شايسته است از خودش بشنويم : فرمود: بياور.
اطاعت كردم و كدو را به حضورش آوردم . حضرتش سوى جوى آب شد. دستش را بشست و اندكى
از كدو بخورد. سپس به سوى جوى روان گرديد و دست ها را به شن بماليد و با آب بشست .
آن گاه با دو كف دست آب برداشت و بنوشيد و گفت : آن گاه ، كلنگ را برداشت و به سوى چاه شد و كاويدن گرفت . ساعتى چند بدين كار بپرداخت و آبى آشكار نشد. پس ، از چاه بيرون شد. دانه عرق هم چون مرواريد غلتان از پيشانى اش مى ريخت . با دست ، عرق ها را از پيشانى بزدود و اندكى بياسود.
دگرباره كلنگ را برداشت و به درون چاه رفت و به كاوش پرداخت و با خود زمزمه داشت .
به ناگه ، آب همانند گردن شتر جوشيدن گرفت و كار به پايان رسيد. در اين هنگام شنيدم
كه مى گفت : ساليانى از شهادت على (ع) بگذشت و حسين (ع) را بدهكارى سخت روى كرد. معاويه آگاه گرديد. دويست هزار دينار به حضور حسين فرستاد، تا كلاته ابونيزر را بخرد، ولى حسين نفروخت و گفت : بنياد نيك پدر را هرگز نخواهم فروخت . على (ع) زمين مرده اى را زنده كرد. او كارفرمايى بود كه هم چون كارگر، كار مى كرد و دستاورد خود را، در راه خدا مى داد. حسين وام سنگين را بر دوش گرفت و بنياد نيك پدر را از كف نداد. نماز و شهادت شهادت گاه كربلا، نمايشگاه شاهكارهاى بشرى و افتخارات انسانى است . اگر كسى بخواهد از بزرگوارى ها، مردمى ها، شايستگى ها، آگهى به هم رساند، بهترين شناسنده ، براى وى ، شهادت گاه كربلا خواهد بود. نماز است كه مقدس ترين رابطه ميان خالق و مخلوق است و پيوند آفريده ، به آفريدگار است . نماز، برترين عبادت هاست ؛ اگر در درگاه خداوندى پذيرفته شود، همه عبادت هاى ديگر پذيرفته خواهد شد و اگر پذيرفت نگردد، عبادت هاى ديگر قيمت واقعى ندارد. رابطه ميان خالق و مخلوق ، بايد از سوى خالق ، تعيين شود و بشر، صلاحيت اين كار را ندارد. كوچك حق ندارد براى بزرگ وظيفه تعيين كند. نماز، شرفيابى حضور خداست ، وقت شرفيابى و آيين شرفيابى ، بايد از سوى خداى برسد، و گرنه بشر نه وقت آن را مى داند و نه آيين آن را مى فهمد. آيين شرفيابى حضور خداى ، ساخته خداوندى است نه ساخته بشرى . نماز، نشانه مسلمانى است . مسلمان ، از دگران ، به وسيله نماز شناخته مى شود. وقت نماز، وقت بار عام خداوند است كه بندگان شرف حضور مى يابند و از اين سعادت عظيم بهره مند مى گردند. ابو ثمامه صيداوى ، يكه تاز سواران عرب ، به شمار مى رفت . سال ها در خدمت على (ع) مشرف بود و در ركاب حضرتش جان فشانى كرده بود. او از دامان على آل على (ع) دست برنداشت . ثابت قدم و پابرجا بود. پس از مرگ معاويه ، به حضور حسين (ع) نامه نوشت و حضرتش را به كوفه دعوت كرد، تا پرچم عدل را برافرازد و خود در پيشگاه مقدسش جان بازد. وى بر خلاف هم شهريانش به وعده وفا كرد و به عهد خويش پاى بند بود، تا دم واپسين ، از حسين (ع) جدا نشد و دست نكشيد. او مردى شناخته شده بود، ماءموران انتظامى يزيد خواستند دستگيرش سازند، به سراغش رفتند و به جستجويش پرداختند؛ ولى هر چه بيشتر جستند، كمتر يافتند. ابو ثمامه ، نهانى از كوفه خارج شد و با دوستى به نام نافع جملى ، به سوى حسين شتافت . در راه كربلا به حسين رسيدند و با حسين بودند، تا در كوى شهادت آرميدند.
عمر سعد، فرمان فرماى سپاه كوفه ، به كربلا رسيد، پيكى را به نام كثير بن عبدالله
شعبى به سوى حسين فرستاد تا از حضرتش بپرسد چرا بدين جا آمدى ؟!
ابوثمامه ، كثير را مى شناخت . چشمش كه بدو افتاد، به حسين عرض كرد: - نمى گذارم با شمشير بروى ، شمشيرت را بده و شرفياب شو و پيامت برسان . - اين ، با شخصيت من سازگار نيست . - پس من قبضه شمشيرت را در دست مى گيرم . تو با شمشير شرفياب شو و پيامت برسان . - اين هم نمى شود. - پيامت را بگوى تا من برسانم . - اين هم نمى شود. - پس من نخواهم گذارد يك گام به حسين نزديك شوى . كثير كه وضع را چنين ديد، پيام را نرسانيده بازگشت . دليرى ابوثمامه به جايى رسيده بود كه مردى هم چون كثير، از وى در هراس بود. روز عاشورا، كه گردونه كشتار به گردش افتاد و يلان دادِ مردى مى دادند و جان بازان ، جان فشانى مى كردند، ابو ثمامه يكى از آن ها بود. براى وى ، ميدان رزم ، مجلس بزم بود. خورشيد به وسط آسمان رسيده بود كه از ميدان بازگشت و شرفياب شده عرض كرد: جانم به قربانت ، دشمن به ما نزديك شده و چيزى از عمر ما باقى نمانده است . آرزو دارم كه نماز ظهر را كه وقتش رسيده با حضرتت بخوانم ، وانگه كشته شوم .
حسين سربلند كرده فرمود: ((از نماز ياد كردى ، خداى تو را از
نمازگزاران قرار دهد. آنانى كه هميشه در ياد خدا هستند، آرى وقت نماز ظهر است
)). پس گفت : پيام امام به لشكر يزيد رسيد.
حصين كه از سرداران سپاه يزيد بود، فرياد بر او زده گفت : نماز حسين قبول نمى شود!
در اين هنگام ، ابو ثمامه عرض كرد: امام فرمود: ((برو، به همين زودى من هم به تو خواهم رسيد)). ابوثمامه به ميدان شد. جنگ نمايانى كرد، پسر عمويش را كه با وى دشمن بود بكشت ، زخم فراوانى برداشت ، توانى برايش باقى نمانده ، نيرويش پايان يافته بود كه يزيديان شهيدش كردند. دوست ديرين و هم سفرش نافع بن هلال جملى نيز، شهيد گرديد. مباهله و شهادت شهادت گاه كربلا، گلستانى است از گل هاى انسانيت كه هر كس بخواهد مى تواند از آن جا گلى بچيند، و مباهله ، يكى از گل هاست . مباهله ، از سنت هاى ديرين بشر است و آن را در زبان فارسى ((ور)) گويند. مباهله ، بالاترين فداكارى در راه ايمان است . چنان كه نشانه يقين به صحت عقيده است . ور، رو به رو شدن حق و ناحق و استمداد از نيروى غيبى است كه حق را پا برجا سازد و نا حق را نيست و نابود گرداند. هنگام مباهله ، نماينده دو مذهب ، در برابر يكديگر، قرار مى گيرند و از خداى دانا و توانا مى خواهند كه آن كه كيش باطل دارد، هلاك سازد، تا مذهب حق ، براى بينندگان و شنوندگان داستان ، روشن شود. اين سنت مقدس ، در تاريخ بشر نمونه هايى بسيار دارد. نمونه اى روشن از آن در شهادت گاه كربلا موجود است كه به دست برير، پير قرائت ، اجرا گرديد. برير، عابدى پاك سرشت بود و از ياران امير المؤ منين (ع) استاد آموزش قرآن ، در شهر كوفه بود و از سران عشيره همدان به شمار مى رفت . همدانيان ، همگى از دوستان و فداييان على (ع) بودند. معاويه كه بمرد، برير شنيد كه حسين از بيعت يزيد، سر باز زده و از مدينه به مكه رفته است . برير، از كوفه به سوى مكه رهسپار شد و در خدمت حسين بماند، تا در كربلا، شهادت يافت .
در راه كربلا، هنگامى كه حسين با حر رو به رو شد و حر، بر حضرتش تنگ گرفت ، برير آن
حضرت را مخاطب قرار داده چنين گفت : وقتى كه مرغ سيه بال شب شهادت پر بگشود و سايه بر جهان گسترد، حسين مقدارى از شب را به خواندن قرآن پرداخت .
هنگامى كه بدين آيه رسيد:
ابو حريث گفت : حيف ! صد حيف ! برير كشته خواهى شد! برير كشته خواهى شد! ابو حريث گفت : من سخن تو را باور دارم و بدان اعتراف مى كنم و گواهى مى دهم .
برير گفت : اين گفتار بدون كردار، و اين شناخت ، بدون پيروى ، براى تو چه سودى
دارد؟!
برير گفت : چه بد فكر مى كنى و چقدر غلط مى انديشى ؛ تو سفيه بودى و سفيه خواهى
بود!
ابن معقل گفت : دروغ مى گويى ! ولى پيش از اين دروغ گو نبودى
. به ياد دارى در كوچه هاى كوفه با هم راه مى رفتيم ، تو مى گفتى : عثمان چنين و
چنان بود، و معاويه ، گمراه است و گمراه كننده . على است امام بر حق ، و پيشواى
رستگارى ! ابن معقل : عقيده اى است باطل . برير: عقيده اى است بر حق ، بيا مباهله كنيم و از خدا بخواهيم كه دروغ گو را از رحمت خود دور سازد و ناحق را هلاك كند، پس دو به دو بجنگيم ، تا هر كه بر حق بوده ، پيروز گردد و هر كه ناحق بوده ، هلاك شود. ابن معقل ، پيشنهاد برير را پذيرفت و جلو آمد. آن دو تن در پيشاپيش لشكر كوفه ، دست به دعا برداشتند و از خدا خواستند كه دروغ گو را از رحمتش دور كند و حق ، كشنده ناحق باشد. پس به جنگ پرداختند. طولى نكشيد كه شمشير برير، بر سر ابن معقل فرود آمد كلاه خود ابن معقل را دو نيمه كرد و فرقش را شكافت تا به مغزش رسيد. ابن معقل سرنگون شده بر زمين افتاد و شمشير بير هم چنان در سرش جاى داشت . برير، شمشيرش را تكانى داده و از سر ابن معقل ، بيرون آورده بر سپاه يزيد بتاخت . رضى عبدى را را بر او گرفت و تن به تن به جنگ پرداختند. ساعتى گذشت ، و چيزى آشكار نشد. كارشان به كشتى گرفتن رسيد. برير، حريف را بر زمين زد و بر سينه اش نشست . رضى از يزيديان كمك خواست . كعب بن جابر، به يارى او شتافت و سر نيزه اش را به پشت برير نهاد و فشار آورد. برير كه تيزى سر نيزه را احسان كرد، خود را بر چهره رضى بينداخت و بينى او را با دندان بكند. كعب ، نيزه خود را، بر تن پيرمرد دلاور جنگ زده بى سلاح فرو كرد. و برير را بغلتانيد و بر زمينش انداخت . پس با ضربات شمشير بر پيكرش بنواخت تا شهيدش ساخت . وقتى كه كعل از كربلا به كوفه بازگشت ، خواهرش نوار، بدو گفت : دشمن پسر فاطمه را يارى كردى و استاد قرائت قرآن را كشتى ! وه چه گناه عظيمى كردى ! به خدا قسم ، ديگر با تو سخن نخواهم گفت .
|
