در سايه سار بيرق امام حسين عليه السلام
سؤال بيست و سوم: منظور از پرچم و لواء در قيامت و صحراى محشر چيست؟
پرچم را در زبان عربى «لواء» مى نامند كه البته پرچم امام حسين عليه السلام در
روز قيامت جايگاه خاصى دارد و افراد خاص نيز در زير اين پرچم جمع مى شوند.
عن أبي أسامة زيد الشحام قال: سمعت أبا عبداللّه عليه السلام يقول: مَنْ أتى
قَبْرَ الْحسينِ عليه السلام تَشَوُّقا إلَيْهِ كَتَبَهُ اللّه مِنَ الاْمِنينَ
يَوْمَ الْقيامَةِ، وَأعْطِيَ كِتابَهُ بِيَمينِهِ وَكانَ تَحْتَ لِواءِ
الْحسين عليه السلام حَتّى يَدْخُلَ الْجَنّةَ فَيُسْكِنَهُ في درَجَتِهِ، إنَّ
اللّه عَزيزٌ حَكيمٌ[1].
امام صادق عليه السلام مى فرمايند: كسى كه به زيارت حضرت سيّد الشهدا عليه
السلام شوقمندانه مشرّف شود، خداى متعال او را جزو كسانى به شمار مى آورد كه در
روز قيامت از هر ترسى ايمن هستند، و نامه ى عمل او به دست راستش داده مى شود و
زير پرچم امام حسين عليه السلام قرار مى گيرد تا اينكه وارد بهشت شود و خدا او
را نزد امام حسين عليه السلام و در درجه و جايگاهش جاى مى دهد، بى ترديد خداى
متعال عزيز و حكيم است.
امام حسين عليه السلام و طلب مغفرت براى زوّار
سؤال بيست و چهارم: خود حضرت سيّد الشهدا عليه السلام با زوّار چه رفتارى
مى كنند؟
امام حسين عليه السلام معصوم هستند و امام معصوم لطف و رحمت و آگاهيش از هركسى
بيشتر و منحصر به فرد است. بنابراين براى زوّار خود استغفار مى كند و آنها را
از هر گونه گناهى پاكيزه مى فرمايد تا لايق بهشت و همنشينى با آن حضرت گردند.
عن محمد بن مسلم قال: سمعت أبا عبداللّه جعفر بن محمد الباقر عليهماالسلام يقول:
إنّ الْحسينَ بْنَ عليٍ عليهماالسلام عِنْدَ رَبّهِ ـ عَزّوَجَلّ ـ يَنْظُرُ
إلى مَوْضِعِ مُعَسْكَرِهِ وَ مَنْ حَلَّهُ مِنَ الشّهداء مَعَهُ، وَيَنْظُرُ
إلى زُوّارِهِ وَهُوَ أعْرَفُ بِهِمْ وَبِأسْمائِهمْ وَأسْماءِ آبائِهمْ وَ
بدرَجاتِهِمْ وَمَنْزِلَتِهِمْ عِنْدَ اللّه ـ عَزّوَجَلّ ـ مِنْ أحَدِكُمْ
بوَلَدِهِ، وَإنّهُ لَيَرى مَنْ سَكَنَهُ فَيَسْتَغْفِرُ لَهُ وَيَسْألُ
آبائَهُ عليهم السلام أنْ يَسْتَغْفِروا لَهُ، وَيَقولُ: لَوْ يَعْلَمُ زائري
ما أعَدَّ اللّه لَهُ، لَكانَ فَرَحُهُ أكْثَرَ مِنْ غمِّه وَإنَّ زائرَهُ
لَيَنْقَلِبُ وَ ما عَلَيْهِ مِنْ ذَنْبٍ[2].
امام صادق عليه السلام فرمودند: بى ترديد حسين بن على عليهماالسلام نزد
پروردگار متعال قرار مى گيرد و به محلّ شهادتش و ساير شهدايى كه با آن حضرت به
شهادت رسيدند، نظر مى افكند و به زائران قبر شريفش نگاه مى اندازد و آنها را
بهتر از هر كسى مى شناسد: اساميشان و اسامى پدرانشان را مى داند، و درجاتشان و
مقام و منزلتشان نزد پروردگار را چنان مى شناسد كه از آگاهى شما نسبت به
فرزندانتان بهتر و بيشتر است. آن حضرت به خوبى مى بيند كه چه كسانى به زيارتشان
آمده اند. سپس برايشان از خداى متعال طلب آمرزش مى نمايد و از اجداد بزرگوار
خويش هم درخواست مى كند كه براى زوّار مرقد شريفش طلب مغفرت نمايند.
سپس امام حسين عليه السلام مى فرمايند: اگر زائر من مى دانست كه خداى متعال چه
مقام و جايگاهى براى او فراهم نموده، بى ترديد شادمانى اش بر اندوهش چيره مى
شد. و قطعا زائر امام حسين عليه السلام در حالى به منزل خود باز مى گردد كه هيچ
گناهى در نامه ى عملش باقى نمى ماند.
و حضرت امام حسين عليه السلام بدين صورت از زوّار خود تكريم و تقدير مى كند و
پاداششان را مى دهد.
اگر مى دانستند جان مى دادند
سؤال بيست و پنجم: با اين همه اجر و ثواب، و حتى طلب مغفرت خودِ سيّد
الشهدا عليه السلام براى زوّارِ خويش، آيا هنوز مطالبى در زيارت امام حسين عليه
السلام هست كه معصومين نفرموده باشند؟
مطالبى كه تا اينجا بيان شد و كليه ى رواياتى كه در باب زيارت آقا سيّدالشهدا
عليه السلام وارد شده است، همه ى مطلب نيست، بلكه حقيقت اجر و پاداش زائر حضرت
ابا عبداللّه عليه السلام را براى ما بيان نفرموده اند. براى نمونه به اين
روايت به درستى دقّت فرماييد.
عن محمد بن مسلم، عن أبي جعفر عليه السلام قال: لَوْ يَعْلَمُ النّاسُ ما في
زيارَةِ قَبْرِ الْحسينِ عليه السلام مِن الْفَضْلِ، لَماتُوا شَوْقا
وَتَقَطّعَتْ أنْفُسُهمْ عَلَيْهِ حَسَراتٍ. قُلْتُ: وَ ما فيه؟! قالَ عليه
السلام: مَنْ أتاهُ تَشَوُّقا كَتَبَ اللّه لَه ألْفَ حَجّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ،
وَألْفَ عُمْرَةٍ مَبْرُورَةٍ وَأجْرَ ألْفِ شَهيدٍ مِنْ شُهداءِ بَدْرٍ،
وَأجْرَ ألْفِ صائِم، وَثَوابَ أَلْفِ صَدَقَةٍ مَقْبُولَةٍ، وَثَوابَ ألْفِ
نَسَمَةٍ أريدَ بها وَجْهُ اللّه، وَلَمْ يَزَلْ مَحْفوظا سَنَتُهُ مِنْ كُلِّ
آفَةٍ أَهْوَنُها الشَّيْطانُ، وَ وُكِّلَ بِهِ مَلَكٌ كَريمٌ يَحْفَظُهُ مِنْ
بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ وَعَنْ يَميينِهِ وَعَنْ شِمالِهِ وَ مِنْ
فَوْقِ رَأسِهِ وَ مِنْ تَحْتِ قَدَمِهِ، فَإنْ ماتَ سَنَتَه حَضَرَتْهُ
ملائِكةُ الرّحْمَةِ يَحْضُرونَ غُسْلَه وَأكفانَه وَالإستغفارَ لَهُ
وَيُشَيِّعونَهُ إلى قَبْرِهِ بِالإستغْفارِ لَهُ، وَيُفْسَحُ لَهُ في قَبْرِهِ
مَدَّ بَصَرِهِ، وَيُؤمِنُهُ اللّه مِنْ ضَغْطَةِ الْقَبْرِ وَمِنْ مُنْكَرٍ
وَنَكيرٍ أنْ يُرَوِّعانِه، وَ يُفْتَحُ لَهُ بابٌ إلى الْجنَّةِ، وَيُعْطى
كِتابَهُ بِيَمينِهِ، وَيُعْطى لَهُ يَوْمَ الْقيامَةِ نُورا يُضيءُ لِنورِهِ
ما بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغرِبَ، وَيُنادِي مُنادٍ هذا مِن زُوّارِ
الْحسينَ شَوْقا إلَيْهِ، فَلا يَبقى أَحَدٌ يَوْمَ الْقيامَةِ إلاّ تَمنّى
يَوْمَئِذٍ أَنَّه كانَ مِنْ زُوّارِ الْحسينِ عليه السلام[3].
حضرت امام محمد باقر عليه السلام فرمودند: اگر مردم مى دانستند كه در زيارت قبر
حضرت امام حسين عليه السلام چه ثواب و پاداشى هست، حتما از سر شوقمندى و ذوق
زدگى قالب تهى مى كردند و از سر حسرت ها نَفَس هايشان به شماره مى افتاد و قطع
مى شد. راوى مى گويد عرض كردم: مگر زيارت آن حضرت چه اجر و پاداشى دارد؟ حضرت
فرمودند: كسى كه از روى محبت و شوق به زيارت آن حضرت برود، خداى متعال هزار حجّ
و هزار عمره ى پذيرفته شده برايش مى نويسد و ثواب هزار شهيد از شهداى بدر، و
پاداش هزار روزه دار و ثواب هزار صدقه ى پذيرفته شده و پاداش آزاد كردن هزار
بنده، كه در راه خدا آزاد شده باشند، برايش منظور مى كند، و پيوسته در طول ايام
سال از هر بلا و آفتى، كه كمترين آن [شر] شيطان باشد، ايمن مى ماند و خداى
متعال فرشته ى كريمى را بر او موكّل مى كند تا وى را از جلو و پشت سر و راست و
چپ و بالا و زير قدم مواظب و نگهدارش باشد و اگر در آن سال فوت كند، فرشتگانِ
رحمتِ الهى بر جنازه او حاضر مى شوند و او را غسل مى دهند و كفن مى نمايند و
برايش استغفار و طلب آمرزش مى كنند و تا قبرْ او را تشييع مى نمايند و به مقدار
طولِ شعاعِ چشم در قبرش فراخى و وسعت ايجاد مى سازند و از فشار قبر در امانش مى
دارند و از خوف و ترس منكر و نكير امانش مى دهند و برايش درى به سوى بهشت مى
گشايند و نامه اعمالش را به دست راستش مى دهند و در روز قيامت نورى به وى اعطا
مى شود كه فاصله بين مغرب و مشرق از پرتو آن روشن مى گردد و منادى ندا مى دهد:
«اين شخص همان كسى است كه از سرِ شوقْ حضرت امام حسين عليه السلام را زيارت
كرده است»، و پس از اين ندا احدى در قيامت باقى نمى ماند، مگر آنكه آرزو مى كند
كه اى كاش از زوّار قبر مطهّر حضرت ابا عبداللّه الحسين عليه السلام مى بود.
ما در اين روايت تا حدودى اهميت و پاداش زيارت حضرت سيدالشهدا عليه السلام را
مى شناسيم، ولى نمى توانيم ادعا كنيم كه تمام پاداش زائر آن حضرت همين است. به
روايت ديگرى در اين باره توجه كنيد:
عن محمد بن مسلم قال: قلت لأبي عبداللّه عليه السلام: ما لمن أتى قبر الحسين
عليه السلام؟ قالَ عليه السلام: مَنْ أتاهُ شَوْقا إلَيْهِ كانَ مِنْ عِبادِ
اللّه المُكرَمينَ وَكانَ تَحْتَ لِواءِ الْحُسينِ بْنِ عَليّ حَتّى
يُدْخِلُهُما اللّه الْجنّةَ[4].
محمد بن مسلم مى گويد كه روزى از امام صادق عليه السلام پرسيدم: چه اجر و
پاداشى براى زائر امام حسين عليه السلام وجود دارد؟ حضرت فرمودند: كسى كه از
سرِ مهرورزى و شوقمندى به زيارت حضرت امام حسين عليه السلام برود از بندگان
مكرّم خداى منّان به حساب مى آيد و در روز قيامت در سايه سار پرچم حضرت حسين بن
على عليهماالسلام قرار مى گيرد تا آنكه به همراه مولايش وارد بهشت شود.
در اين روايت نيز پاداش زائر آن حضرت همراهى و همگامى با حضرت امام حسين عليه
السلام بيان شده است. و مگر زائر او به چيزى جز همنشينى با آن حضرت قانع مى
شود؟
در روايت ديگرى آمده است كه هر قدمى كه مى گذارد يك حج و هر قدمى كه بر مى دارد
يك عمره براى زائر آن حضرت نوشته مى شود.
عن قدامة بن مالك، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: مَنْ زارَ الْحسين
مُحْتَسِبا، لا أَشِرا وَلا بَطَرا، وَلا رِياءً وَلا سُمْعَةً، مُحِّصَتْ
عَنْهُ ذُنُوبُهُ كَما يُمَحَّصُ الثّوْبُ بِالماءِ فَلا يَبْقى عَلَيْهِ
دَنَسٌ، وَ يُكْتَبُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوةِ حَجّةٌ وَ كُلَّما رَفَعَ قَدَما
عُمْرةٌ[5].
حضرت امام جعفر صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه به اميد پاداش و اجر به زيارت
حضرت امام حسين عليه السلام برود، نه از سرِ تكبّر و فخر فروشى و رياكارى و
ظاهر سازى، گناهانش پاك مى شوند، همان گونه كه جامه با آب، تميز و شسته مى
گردد. بنابراين هيچ آلودگى و گناهى بر او باقى نمى ماند و با هر قدمى كه بگذارد
ثواب يك حج، و با هر گامى كه از زمين بلند كند، ثواب يك عمره براى او نوشته مى
شود.
به هر حال چنين رواياتى تا حدودى ما را به حقيقت اجر زيارت سيّدالشهدا عليه
السلام آشنا مى كند. بى ترديد اين پاداش ها چيزى از خزانه كَرَم خداى متعال نمى
كاهد.
زائر، هميشه در رحمت الهى است!
سؤال بيست و ششم: در ميان رواياتى كه بيان فرموديد، برخى روايات حاكى از
اين مطلب است كه پاداش زائر، به زمان زيارت منحصر نيست. آيا در اين باره مطلب
ديگرى وجود دارد؟
بله، البته اين روايات براى نمونه ذكر شد و تمام مطلب نيست. همچنين روايتى ديگر
براى مثال ذكر مى كنم و شما مى توانيد با تحقيق بيشتر روايات بيشترى در اين
موضوع به دست بياوريد:
عن عبداللّه بن ميمون القداح، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: قلتُ له: ما
لِمَنْ أتى قَبْرَ الحسينِ بنِ عليٍ عليه السلام زائرا عارِفا بِحَقّهِ، غَيْرَ
مُستَنْكِفٍ وَ لا مُسْتَكبرٍ؟ قالَ: يُكتَبُ لَهُ ألْفُ حَجَّةٍ مَقْبُولةٍ
وَألْفُ عُمْرةٍ مَبْرورَةٍ، وَإنْ كانَ شَقيّا كُتِبَ سَعيدا، وَلَمْ يَزَلْ
يَخوضُ في رَحْمَةِ اللّه ـ عَزّوجلّ ـ[6].
عبداللّه بن ميمون قداح مى گويد كه روزى از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيدم:
كسى كه با معرفت و شناختِ حقانيّت امام حسين عليه السلام ايشان را زيارت كند، و
همچنين زيارتش بدون تكبّر و غرور باشد، پاداش و ثوابش چيست؟ حضرت فرمودند: هزار
حج پذيرفته شده و هزار عمره مقبول برايش مى نويسند و اگر آن شخص شقى و
بدسرانجام باشد، او را از شمار سعادتمندان و عاقبت به خيران مى نويسند و پيوسته
در رحمت خداى ـ عزوجل ـ غوطه مى خورد.
همچنين در روايت ديگرى آمده است كه: زائر حضرت سيّدالشهدا عليه السلام چنان
مكرّم و محترم است كه ملائكه مقرب خدا يعنى جبرئيل و عزرائيل و ميكائيل او را
تا رسيدن به منزل بدرقه مى كنند.
عن صفوان بن مهران الجمال، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: مَنْ زارَ
قَبْرَ الْحسينِ عليه السلام وَ هو يُريدُ اللّه ـ عَزَّوجَلّ ـ، شَيَّعَهُ
جَبْرَئيلُ وَميكائيلُ وَإسْرافيلُ حَتّى يُرَدَّ إلى مَنْزلِهِ[7].
امام صادق عليه السلام فرمودند: هركه قبر مطهّر امام حسين عليه السلام را فقط
براى جلب رضايت خداى متعال زيارت كند [و برگردد] جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل او
را همراهى مى كنند تا آنكه به منزلش برسد.
زائر و تولدى ديگر
سؤال بيست و هفتم: مى گويند: زائر امام حسين عليه السلام پس از زيارت گويى
كه تازه به دنيا آمده و مانند يك نوزاد هيچ گناهى ندارد. آيا اين مطالب ريشه ى
روايى دارند؟
بله، ريشه ى روايى دارد، و روايات زيادى بر اين مطلب دلالت مى كند؛ از آن جمله
است اين روايت:
عن عبداللّه بن مسكان قال: شهدت أبا عبداللّه عليه السلام وقد أتاه قوم من
أهل خراسان، فسألوه عن اتيان قبر الحسين عليه السلام و ما فيه من الفضل. قال:
حَدّثَني أبي عَنْ جَدِّي أَنّهُ كانَ يَقولُ: مَنْ زارَهُ يُريدُ بِهِ وَجْهَ
اللّه، أخْرَجَهُ اللّه مِنْ ذُنوبِهِ كَموْلود وَلَدَتْهُ أمُّهُ وَ
شَيَّعَتْهُ الْملائكةُ في مَسيرهِ، فَرَفْرَفَتْ عَلى رَأسِهِ قَدْ صَفُّوا
بِأجْنِحَتِهِمْ عَلَيْه حَتّى يَرجِعَ إلى أهْلِهِ، وَ سَأَلَتِ الْملائكةُ
الْمغفرةَ لَهُ مِنْ رَبِّهِ، وَغَشِيَتْهُ الرّحْمَةُ مِنْ أعْنانِ السَّماءِ
وَنادَتْهُ الْملائكَةُ طِبْتَ وَطابَ مَنْ زُرْتَ، وَحُفِظَ في أهْلِهِ[8].
عبداللّه بن مسكان مى گويد روزى در محضر حضرت امام صادق عليه السلام بودم كه
گروهى از اهل خراسان به ديدار ايشان آمدند و درباره زيارت حضرت امام حسين عليه
السلام و فضل و ثواب آن از حضرت سؤال كردند. امام عليه السلام فرمودند: پدرم از
جدّم نقل فرمود كه آن بزرگوار مى فرمايند: هركه امام حسين عليه السلام را زيارت
كند و نيّتش فقط جلب رضاى خدا باشد، حق تعالى گناهانش را محو نموده و او را از
گناهانش جدا مى سازد، همانند نوزادى كه مادرش او را زاييده باشد، و فرشتگان نيز
او را در سفرِ بازگشتش همراهى مى كنند و بالاى سرش بال مى زنند و گاهى
بالهايشان را بر سرش پهن مى نمايند تا آنكه به منزلش برسد. فرشتگان از پروردگار
براى او طلب آمرزش مى كنند و از سراسر آسمان، رحمتْ او را دربر مى گيرد و
فرشتگان او را ندا مى دهند و مى گويند: پاك شده اى؛ و چه پاك است آن كه زيارتش
نمودى. و بدين ترتيب در ميان خانواده اش همواره محفوظ مى ماند.
زائر و اجابت دعا
نيز در روايت ديگرى از پاداش چشمگير زائر امام حسين عليه السلام بدين صورت
سخن رفته است:
عن حذيفة بن منصور قال: قال أبو عبداللّه عليه السلام: مَنْ زارَ قبْرَ
الْحسينِ عليه السلام للّه وَ في اللّه أعتَقَهُ اللّه مِنَ النّارِ وَآمَنَهُ
يَوْمَ الْفَزَعِ الأكْبرِ، وَلَمْ يَسْألِ اللّه تَعالى حاجَةً مِنْ حَوائجِ
الدُّنْيا و الآخِرَةِ إلاّ أعطاهُ[9].
امام جعفر صادق عليه السلام فرمودند: هركه قبر مطهّر حضرت امام حسين عليه
السلام را براى جلب خشنودى و رضاى خدا و در راه خدا زيارت نمايد، خداى متعال او
را از آتش جهنم آزاد و ايمن مى سازد و در روز قيامت در كمال امنيت به سر مى برد
و هيچ درخواستى در دنيا و آخرت از خدا نمى كند مگر اينكه حق تعالى برآورده مى
سازد.
زيارت هاى پى درپى
سؤال بيست و هشتم: برخى از مردم به گروهى از دوستداران امام حسين عليه
السلام كه بسيار شيفته ى زيارت ارباب خود هستند و به محض مهيّا شدن مقدّمات سفر
و به دست آمدن فرصت مناسب به زيارت آن حضرت مى روند، خرده مى گيرند كه شما بيش
از حد زيارت مى رويد. متأسفانه گاه حرف هاى ناخوشايندى به اين دسته از
دوستداران حضرت ابا عبداللّه عليه السلام مى زنند. اكنون سؤال من آن است كه آيا
در رواياتِ حضرات معصومين عليهم السلام محدوديتى براى زيارت آن حضرت ذكر شده
است يا شروطى خاص براى آن مشخص نموده اند؟
متأسفانه مردمى كه بى دليل و بدون علمِ كافى، در هر زمينه اظهار نظر مى كنند كم
نيستند، به خصوص درباره مسأله ى سيّدالشهدا عليه السلام و مسائل مربوط به زيارت
آن حضرت، كه فعلاً در همين باره صحبت مى كنيم.
اين گونه افراد بسيار مراقب حرفهاى خود باشند مبادا ـ خداى ناكرده ـ در باب
زيارت امام حسين عليه السلام دچار حبط و خطا شوند و حتى يك نفر، و به مقدار
ذرّه اى از سخنان نادرست آنها سست شود، زيرا روايات زيادى درباره اين مسائل در
دست داريم و بايستى به اين روايات توجه كنيم نه به سخنان مردم بى اطلاع. جايى
كه از حضرات معصومين عليهم السلام سخنان صريحى در دست داريم چرا بايد سخنان
ديگران را بپذيريم؟
بر اساس روايات موجود، مى بينيم حقيقت چيز ديگرى است، و تا چه اندازه اهل بيت
عليهم السلام مردم را به زيارت آن حضرت تشويق مى فرمودند:
عن محمد بن مروان، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: سمعته يقول:
زُورُوا الْحسينَ عليه السلام وَلَوْ كُلَّ سَنَةٍ، فَإنَّ كُلَّ مَنْ أَتاهُ
عارِفا بِحَقِّه غَيْرَ جاحِدٍ لَمْ يَكُنْ لَهُ عِوَضٌ غَيْرَ الْجَنّةِ، وَ
رُزِقَ رِزْقا واسعا، وَآتاهُ اللّه مِنْ قِبَلِهِ بِفَرَجٍ عاجِلٍ ـ وذكر
الحديث ـ[10]
امام جعفر صادق عليه السلام مى فرمودند: امام حسين عليه السلام را زيارت كنيد،
اگرچه [اقلاً]در هر سال [يكبار] باشد، زيرا هركس به زيارت آن حضرت برود در حالى
كه به حقِ ايشان دانا و عارف بوده و منكر آن نباشد، غير از بهشت عِوَضِ ديگرى
ندارد و رزق و روزى اش فراخ مى شود و خداى متعال در اِزاى زيارتى كه انجام داده
در همين دنيا به او آسايش و آسودگى فراخورى عطا مى كند....
پس بر اساس اين روايت مى بينيم كه امام صادق عليه السلام بر زيارت امام حسين
عليه السلام و تكرارِ آن زيارت تأكيد مى فرمودند. علّت اين همه تشويق و پاداش،
بى ترديد نشانه ضرورت تكرّر سفرِ زيارت و تأكيد حضرات معصومين بر حضور پيوسته
در حرم و بارگاه حضرت ابا عبداللّه الحسين عليه السلام است.
عن عبداللّه بن الفضل الهاشمي، قال: كنت عند أبي عبداللّه الصادق، جعفر بن
محمد عليه السلام، فدخل رجل من أهل طوس، فقال: يا ابنَ رَسولِ اللّه؛ ما لِمَنْ
زار قَبْرَ أبي عَبْداللّه الحُسَيْن بنَ عَلي عليه السلام؟ قال: مَنْ زارَ
قَبْرَ الْحسينِ وَ هُوَ يَعْلَمُ أنّهُ إمامٌ مِنْ قِبَلِ اللّه مُفْتَرَضُ
الطّاعَةِ عَلى الْعِبادِ، غَفَرَ اللّه لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما
تَأخَّرَ، وَ قُبِلَ شَفاعَتُهُ في خَمْسينَ مُذْنِبا، وَ لَمْ يَسْألِ اللّه
عَزَّوَجَلَّ حاجَةً عِنْدَ قَبْرِهِ إلاّ قَضاها لَهُ[11].
عبداللّه بن فضل مى گويد روزى نزد حضرت امام صادق عليه السلام بودم كه ناگاه
شخصى از اهل طوس وارد شد و از حضرت سؤال كـرد: كـسى كـه جـدّ شما، سيّدالشهدا
عليه السلام را زيارت كند، چه پـاداشى دارد؟ حضرت فرمودند: هر كه قبر امام حسين
عليه السلام را در حالى زيارت كند كه بداند و اقرار كند كه ايشان از سوى خداى
متعال امام هستند و اطاعتشان بر همه مردم واجب است، خداوند گناهان گذشته و
آينده ى او را مى آمرزد و در روز قيامت نيز پنجاه نفر از گناهكاران را مى تواند
شفاعت كند و نزد قبر سيّدالشهدا عليه السلام هرچه از خداوند درخواست كند، حق
تعالى او را اجابت مى كند.
آمرزشِ بى پايان
سؤال بيست و نهم: آيا روايتى هست كه درباره آمرزش گناهان به گونه اى ديگر و
يا واضح تر بيان فرموده باشد؟
بله، رواياتى وجود دارد كه وسعت گناه بنده را نيز بيان كرده و با اين حال خداى
سبحان به خاطر امام حسين عليه السلام آنها را مى آمرزد و محو مى نمايد. اين
روايت را ملاحظه بفرماييد:
عن عبداللّه بن يحيى الكاهلي، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: مَنْ أرادَ
أنْ يَكونَ في كَرامَةِ اللّه يَوْمَ الْقيامَةِ وَ في شَفاعَةِ محمّدٍ صلى
الله عليه و آله فَلْيَكُنْ لِلْحسينِ زائرا، يَنالُ مِنَ اللّه الْفَضْلَ
وَالْكَرامَةَ وَ حُسْنَ الثّوابِ، وَلا يَسْألُهُ عَنْ ذَنْبٍ عَمِلَهُ في
حَياةِ الدّنيا وَلَوْ كانَتْ ذُنوبُهُ عَدَدَ رَمْلٍ عالِجٍ وَجِبالِ تَهامَةٍ
وَزَبَدِ الْبَحْرِ. اِنّ الْحسينَ عليه السلام قُتِلَ مَظْلوما مُضْطَهِدا
نَفْسَهُ عَطْشانا هُوَ وَأهْلُ بَيْتهِ وَأصْحابِه[12].
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: هركه مى خواهد در روز قيامت در سايه كرامت
خداى متعال باشد و مشمول شفاعت حضرت محمد صلى الله عليه و آله شود، بايد حضرت
امام حسين عليه السلام را زيارت كند، زيرا بالاترين كرامتِ حق تعالى به وى مى
رسد و ثواب فراوانى به او داده مى شود و از گناهانى كه در زندگانى دنيا مرتكب
شده او را بازخواست نمى كنند، حتى اگر گناهانش به تعداد ريگ هاى بيابان و به
بزرگى كوه هاى تهامه و به مقدار كفِ روى درياها باشد. حسين بن على عليهماالسلام
مظلومانه و دردناك شهيد شد و جانش به سختى آزار ديد. او و خاندان و يارانش تشنه
كام بودند.
در روايت ديـگرى، بـاز هم با قطع و يقين از مـحو گـناهـان سخن رفته است:
عن الحسن بن موسى الخشاب، عن بعض رجاله، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال:
مَنْ زارَ قَبْرَ الْحسينِ بْنِ عليٍ عليه السلام جُعِلَ ذُنوبُهُ جِسْرا عَلى
بابِ دارِهِ، ثُمّ عَبَرها كَما يُخَلِّفُ أحَدُكمْ الْجِسْرَ وَراءَهُ إذا
عَبَرَهُ[13].
حضرت امام جعفر صادق عليه السلام فرموده اند: هركه مرقد مطهر امام حسين عليه
السلام را زيارت كند از گناهانش پُلى مى سازند كه جلوى درِ خانه اش قرار مى
گيرد و از آن عبور مى كند همان گونه كه يكى از شما وقتى از پلى مى گذرد آن را
پشت سر مى گذارد.
يعنى گناهانى كه مايه گرفتارى انسان مى شوند، پس از زيارت امام حسين عليه
السلام انگار به پلى تبديل مى شوند براى گذر كردن نه مانع و سدى براى آزرده
شدن.
زيارت همراه ترس
سؤال سى ام: مسائلى در باب حج هست كه مى فرمايد اگر براى انسانِ مستطيع،
عسر و حرج يا خوفى پيش بيايد، وجوب حج را ساقط مى كند و مسائلى مانند اينها.
آيا در باب زيارت امام حسين عليه السلام نيز چنين است؟
در ابتداى سخنم عرض كردم كه مسأله ى سيّدالشهدا عليه السلام استثناست. اين سؤال
شما نيز به همان مطلب باز مى گردد، زيرا در روايات بسيارى به اين موضوع تصريح
شده و محبّين و عاشقان امام حسين عليه السلام نيز در طول تاريخ به اين روايات
به خوبى عمل مى نموده اند و حتى براى زيارت امام حسين عليه السلام حاضر بودند
دست آنها توسط حكومت ظالمانه ى آن دوران قطع شود، ولى زيارت را ترك نمى نمودند.
عن ابن بكير، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال قلت له: إنّي أنزل الارَّجان
و قَلْبي يُنازعُني إلى قَبْر أبيكَ، فإذا خَرَجْتُ فَقَلْبي وَجِلٌ مُشْفِقٌ
حَتّى أرجِعَ خَوفا من السُّلطانِ و السُّعاةِ وأصحابِ المَسالِح. فَقالَ:
يابْنَ بُكَيْرٍ؛ أما تُحِبُّ أنْ يَراكَ اللّه فينا خائفا؟ أما تَعْلَمُ انّه
مَنْ خافَ لِخَوْفِنا أَظَلَّهُ اللّه في ظِلِّ عَرْشِهِ، وَ كانَ مُحَدِّثُه
الْحسينَ عليه السلام تَحْتَ الْعَرْشِ، وَآمَنَهُ اللّه مِنْ أفْزاعِ يَوْمِ
الْقيامَةِ، يَفْزَعُ النّاسُ وَ لا يَفْزَعُ، فَإنْ فَزِعَ وَقَّرَتْهُ
الْملائكَةُ وَسَكَّنَتْ قَلْبَهُ بِالْبشارَة...[14].
ابن بكير مى گويد كه روزى خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و عرض كردم: من گاه
به شهر ارَّجان مى روم و مدتى در آنجا ساكن مى شوم، ولى دلم آرزوى زيارت قبر
مطهر پدر بزرگوارتان را مى كند. لذا از آن شهر به قصد زيارت آن حضرت خارج مى
شوم، اما با ترس و لرز، و از ترس سلطان و خبرچينان و كارگزاران و مرزبانان او
تا زمان بازگشت در ترس و وحشت به سر مى برم. حضرت فرمودند: ابن بكير، آيا دوست
ندارى خدا تو را از كسانى كه در راه ما دچار ترس و لرز شده اند قرار دهد [و از
آن پاداش بزرگ بهره ببرى؟] آيا اين را مى دانى كه هركس براى ما دچار ترس شود،
حق تعالى او را در سايه عرش جاى مى دهد، و در زير عرش هم صحبتش حضرت امام حسين
عليه السلام خواهد بود و حق تعالى او را از ترس ها و فزع هاى روز قيامت ايمن مى
سازد و در حالى كه مردم دچار ترس و هراسند او هيچ ترس و هراسى ندارد؟ بنابراين
هرگاه مردم دچار هول و هراس روز قيامت مى شوند، او نخواهد ترسيد، و اگر هم دچار
ترس شود، فرشتگان او را آرام مى كنند و با دادن بشارت، قلبش را آرام و مطمئن مى
سازند.
چنانكه مى بينيد در زيارت امام حسين عليه السلام هرگز سفارش نشده است كه
استطاعت و ايمنى و راحتى و مانند اينها رعايت شود. در بحران و خطر هم زيارت
امام حسين عليه السلام سفارش شده است.
عن أبو عبداللّه الحسين بن أبي غندر، عمن حدثه، عن أبي عبداللّه عليه السلام
قال: كانَ الْحسينُ بْنُ عليٍ عليه السلام ذاتَ يَوْمٍ في حِجْرِ النَّبي
صلى الله عليه و آله يُلاعِبُهُ وَيُضاحِكُهُ، فَقالَتْ عائشةُ: يا رَسولَ
اللّه، ما أَشَدَّ إعْجابَكَ بِهذا الصَّبيِ؟! فَقالَ لها: وَيْلَكِ وَكَيْفَ
لا أُحِبُّهُ! وَلا أُعْجَبُ بِهِ وَهُو ثَمَرَةُ فُؤادي وَ قُرَّةُ عَيْني،
أمّا إنّ أمَّتي سَتَقْتُلُهُ، فَمَنْ زارَهُ بَعْدَ وَفاتِهِ كَتَبَ اللّه
لَهُ حَجَّةً مِنْ حِجَجي. قالَتْ: يا رَسول اللّه حَجّةً مِنْ حِجَجِكَ؟!
قالَ: نَعَمْ، حَجَّتَيْنِ مِنْ حِجَجي. قالَتْ: يا رَسولَ اللّه، حَجَّتيْنِ
مِنْ حِجَجِكَ؟! قال: نَعمْ، وَ أرْبَعَةً. قال [الراوي]: فَلَمْ تَزلْ
تُزادُهُ وَيَزيدُ وَيُضعِفُ حَتّى بَلَغَ تِسعينَ حَجّةً مِنْ حِجَجِ رَسولِ
اللّه صلى الله عليه و آله بِأعْمارِها[15].
امام صادق عليه السلام فرموده اند: روزى حسين بن على عليهماالسلام در دامن
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نشسته بود و با آن حضرت بازى مى كرد و هر دو
مى خنديدند. عايشه گفت: يا رسول اللّه، محبت شما به اين طفل چه قدر زياد است؟
حضرت فرمودند: واى بر تو، چگونه او را دوست نداشته باشم و به او محبت نورزم در
حالى كه ميوه دل و نور چشم من است! اما به زودى امت من او را خواهند كشت و كسى
كه بعد از شهادتش او را زيارت كند خداوند براى او ثواب يكى از از حج هاى مرا مى
نويسد. عايشه گفت: يا رسول اللّه، ثواب يكى از حج هاى شما را؟ حضرت فرمودند:
بله، و بلكه دوتا از حج هاى من را. عايشه گفت: يا رسول اللّه، دو تا از حج هاى
شما را؟ حضرت فرمودند: بله، و بلكه چهار تا از حج هاى من را. راوى مى گويد:
پيوسته حضرت به تعداد حج ها اضافه كردند تا به نود حج با عمره، آن هم از حج هاى
خودِ آن حضرت رساندند.
بى خانمانى در بهشت
سؤال سى و يكم: روزى به ديدن يكى از زوّار ابا عبداللّه عليه السلام رفته
بودم. دوستى همراهم بود، و تا آن زمان به زيارت مشرّف نشده بود شخصى از سرِ
مزاح به او گفت: در بهشت مستأجر خود من هستى؟
آن شخص تعجب كرد و پرسيد: مزاح مى كنى؟ چرا بايد من در بهشت خانه نداشته باشم؟
دوست ما گفت: چون هنوز به زيارت اربابت، امام حسين عليه السلام مشرّف نشده اى.
آيا اين مطلب درباره كسى كه به زيارت مشرّف نشده است، صحيح است؟
بله، نكته ى جالبى است كه در روايات هم به آن تصريح شده. فقط زائر امام حسين
عليه السلام در بهشت صاحبِ خانه است!
عن محمد بن مسلم، عن أبي جعفر عليه السلام قال: مَنْ لَمْ يَأتِ قَبْرَ
الْحسينِ عليه السلام مِنْ شيعَتِنا كانَ مُنْتَقَصُ الإيمانِ مُنْتَقَصُ
الدِّينِ، وَ إنْ دَخَلَ الْجَنّةَ كانَ دونَ المؤمنينَ في الْجَنّةِ[16].
حضرت امام محمد باقر عليه السلام فرمودند: هر يك از شيعيان ما كه به زيارت قبر
حضرت امام حسين عليه السلام نرود، ايمان و دينش ناقص خواهد بود و اگر هم به
بهشت برود در جايگاه و مقامى پائين تر از ساير مؤمنين مى باشد.
در روايت ديگرى به اين مطلب صريح تر اشاره شده است:
عن سيف بن عميرة، عن رجل، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: مَنْ لَمْ يَأتِ
قَبْرَ الْحسينِ عليه السلام وَ هُوَ يَزْعَمُ أنّهُ لَنا شيعَةٌ حَتّى يَموتَ
فَلَيْسَ هُوَ لَنا بِشيعَةٍ، وَإنْ كانَ مِنْ أهْلِ الْجَنّةِ فَهُوَ مِنْ
ضِيْفانُ أهْلِ الْجَنّةِ[17].
امـام جـعفر صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه به زيارت مرقد امام حسين عليه
السلام نرود و گمانش اين باشد كه از شيعيان ما است و با اين حال فوت كند، شيعه
ما نخواهد بود و اگر هم از اهل بهشت باشد، در واقع ميهمان بهشتيان محسوب مى
شود.
و ميهمان هم مانند مستأجر است و استقرار و آرامش كامل ندارد. به هر حال هر
مؤمنى بايستى به زيارت آن حضرت برود، زيرا زيارت ايشان بسيار ضرورى است. گاه در
رواياتى از اهل بيت عليهم السلام به تعابيرى بر مى خوريم كه واقعا تكان دهنده
هستند. مثل اين روايت:
عن هارون بن خارجة، عن جعفر بن محمّد الصّادق عليه السلام قال: سَألْتُهُ
عَمّنْ تَرَكَ الزِّيارَةَ، زِيارَةَ قَبْرِ الْحسينِ بْنِ عليٍّ مِنْ غيْرِ
عِلّةٍ. قالَ: هذا رَجُلٌ مِنْ أهْلِ النّارِ. [18]
هارون بن خارجه مى گويد كه روزى از حضرت امام جعفرصادق عليه السلام درباره شخصى
كه زيارت امام حسين عليه السلام را بدون دليل و علتى ترك كند، سؤال كردم؛ آن
حضرت در پاسخم فرمودند: اين فرد از اهل جهنم است.
اميدوارم خداى سبحان به همه ما توفيق زيارت و مودّت آن حضرت را عطا فرمايد و در
آخرت از شفاعت آن حضرت محروم نسازد.
و آخر دعوانا اللّهمّ زِدْ في قُلوبِنا مَحبّةَ الْحُسينِ عليه السلام
وَمَحَبَّةَ زيارَتِهِ والحمد للّه ربِ العالمين.
پاورقى:
(1). كامل الزيارات، باب 56، ص 270؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 497.
(2). أمالى شيخ طوسى، ص 54، به جاى سكنه: «يبكيه»، و به جاى غمّه: «جزعه» آمده
است؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 423.
(3). كامل الزيارات، باب 56، ص 270؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 309.
(4). كامل الزيارات، باب 56، ص 271؛ بحار الأنوار، ج 98، ص18.
(5). كامل الزيارات، باب 57، ص 273؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 262.
(6). كامل الزيارات، باب 57، ص 274؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 310.
(7). همان.
(8). كامل الزيارات، باب 57، ص 275؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 19.
(9). كامل الزيارات، باب 57، ص 276؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 499.
(10). كامل الزيارات، باب 61، ص 286، مدينة المعاجز، ج 4، ص 159.
(11). تهذيب الأحكام، ج 6، ص 108؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 415.
(12). كامل الزيارات، باب 62، ص 289؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 237.
(13). كامل الزيارات، باب 62، ص 286؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 417.
(14). كامل الزيارات، باب 45، ص 243؛ بحار الأنوار، ج 98، ص10.
(15). كامل الزيارات، باب 22، ص 144؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 268.
(16). كامل الزيارات، باب 78، ص 355؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 431.
(17). كامل الزيارات، باب 78، ص 356؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 432.
(18). كامل الزيارات، باب 78، ص 357؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 432.
