خداوند از زائر امام حسين عليه السلام راضى است
سؤال دوازدهم: شنيده ايم كه خرج كردن در راه سفر حج مطلوب است، آيا درباره
سفر زيارت امام حسين عليه السلام نيز اين گونه است؟
بله، اين تفاوت را خداى متعال قرار داده است.
عن ابن سنان قال:قلت لأبي عبداللّه عليه السلام: جُعِلْتُ فِداكَ؛ إِنَّ
أَباكَ كانَ يَقولُ في الْحَجِّ يُحْسَبُ لَهُ بِكُلِّ دِرهَمٍ أنْفَقَهُ ألْفُ
دِرْهَمٍ، فَما لِمَنْ يُنْفِقُ في الْمَسيرِ إلى أبيكَ الْحسينِ عليه السلام؟
فَقالَ عليه السلام: يَابْنَ سَنانٍ، يُحْسَبُ لَهُ بِالدِّرْهَم ألْفٌ و ألْفٌ
حَتّى عَدَّ عَشْرَةً وَيُرْفَعُ لَهُ مِنَ الدّرَجاتِ مِثْلُها وَرِضَى اللّه
خَيْرٌ لَهُ وَدُعاءُ مُحمّدٍ صلى الله عليه و آله وَدُعاءُ أميرِالْمؤمِنينَ
وَالأئمَّةِ خَيْرٌ لَهُ. [1]
ابن سنان مى گويد به محضر امام صادق عليه السلام عرض كردم: جانم به فداى شما،
پدر گرامى شما درباره سفر حج مى فرمودند: در مقابل هر درهمى كه حجگزار خرج مى
كند هزار درهم برايش منظور مى شود. حال بفرماييد كسى كه در راه زيارت جد شما،
حضرت سيّدالشهدا عليه السلام انفاق مى كند چه پاداشى برايش محاسبه مى شود؟ حضرت
فرمودند: اى ابن سنان! در برابر هر درهمى كه زائر خرج مى كند هزار و هزار و...
ـ ده مرتبه كلمه هزار را شمردند ـ منظور مى گردد و به همين مقدار درجه اش را
بالا مى برند و البته خشنودى حق تعالى از او و نيز دعاى حضرت محمّد صلى الله
عليه و آله و امـيـرالـمـؤمنين و حـضرات اهـل بـيـت عليهم السلام بـراى او
بـهتر از آن مى باشد.
كمترين پاداش زيارت
درباره زائر حضرت سيدالشهدا عليه السلام در روايت آمده است كه خود خداى
سبحان محافظ و نگهدارنده اوست.
عن عبداللّه بن هلال، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: قلت له: جُعِلْتُ
فِداكَ ما أَدْنى ما لِزائرِ قَبْرِ الْحسينِ عليه السلام؟ فَقالَ عليه السلام
لي: يا عَبْدَاللّه إنَّ أَدْنى مايَكونُ لَهُ أَنَّ اللّه يَحْفَظُهُ في
نَفْسِهِ وَأهْلِهِ حَتّى يَردَّه إِلى أَهْلِهِ فإذا كانَ يَوْمُ الْقيامَةِ
كانَ اللّه الْحافِظَ لَهُ[2].
عبداللّه بن هلال مى گويد: به حضرت امام صادق عليه السلام عرض كردم: جانم
فدايت، كمترين اجر و ثوابى كه براى زائر امام حسين عليه السلام قرار داده شده،
چيست؟ حضرت فرمودند: اى عبداللّه، كمترين پاداشى كه براى او در نظر گرفته مى
شود آن است كه خداى متعال خود او و خانواده اش را حفظ مى كند تا زمانى كه نزد
خويشاوندانش باز گردد، و نيز هنگامى كه روز قيامت شد، خداى متعال حافظ و
نگهدارنده او خواهد بود.
زائر امام حسين عليه السلام و آتش جهنّم
همچنين ملائكه ى الهى به زائر امام حسين عليه السلام مى گويند: به خدا قسم
آتش جهنم را هرگز به چشم نخواهى ديد.
عن علي بن ميمون الصائغ، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: يا عَليُ؛ زُرِ
الْحسينَ وَلا تَدَعْهُ. قالَ: قُلْتُ ما لِمَنْ أتاهُ مِنَ الثَّوابِ؟ قالَ
عليه السلام: مَنْ أتاهُ ماشِيا كَتَبَ اللّه بِكُلِّ خُطْوَةٍ، حَسَنةً وَمَحى
عَنْهُ سَيِّئَةً وَرَفَعَ لَهُ دَرَجَةً؛ فَإذا أَتاهُ وَكّلَ اللّه بِهِ
مَلَكيْنِ يَكْتُبانِ ماخَرَجَ مِنْ فيه مِنْ خَيْرٍ وَلا يَكْتُبانِ ما
يَخْرُجُ مِنْ فِيهِ مِنْ شَرٍّ وَلا غَيْرَ ذلِك فَإذا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ
وَقالوا: ياوَليَّ اللّه مَغْفورا لَكَ؛ أنْتَ مِنْ حِزْبِ اللّه وَ حِزْبِ
رَسُولِ اللّه وَحِزْبِ أهْلِ بَيْتِ رَسُولِهِ وَاللّه لاتَرى النّارَ
بِعَيْنِكَ أبَدا وَلا تَراكَ وَلا تَطْعَمُكَ أبَدا[3].
حضرت امام صادق عليه السلام به على بن ميمون فرمودند: اى على، مرقد امام حسين
عليه السلام را زيارت كن و هرگز آن را ترك مكن. عرض كردم: ثواب كسى كه آن حضرت
را زيارت كند، چيست؟ حضرت فرمودند: كسى كه آن حضرت را پياده زيارت كند، خداى
متعال براى هرقدمى كه بر مى دارد يك حسنه برايش مى نويسد و يك گناه از او محو
مى فرمايد و مرتبه اش را يك درجه بالا مى برد؛ و وقتى به زيارت مشرّف شد، حق
تعالى دو فرشته بر او مى گمارد تا هر خير را كه از دهان او خارج مى شود بنويسيد
و هر شرى را محو كند، و هنگام بازگشت آن دو فرشته با او وداع مى كنند و به او
مى گويند: اى ولىّ خدا، گناهانت آمرزيده شد و تو در شمار افراد حزب اللّه و حزب
رسول اللّه و اهل بيت عليهم السلام مى باشى. به خدا قسم هرگز چشمت به آتش جهنم
نمى افـتد و آتـش نيز تو را هـرگز نخواهد ديد و طعمه خود نخواهد ساخت.
آرى، به راستى كه در كربلا فرشتگان الهى جملاتى به زائر امام حسين عليه السلام
مى گويند كه اگر آنها را مى شنيد، تا آخرين لحظه ى عمر خود از صحن و سراى آن
حضرت خارج نمى شد كه يكى از اين موارد را بازگو مى كنيم:
عن جابر الجعفي قال: قال أبو عبداللّه عليه السلام في حديث طويل: ...فَإذَا
انْقَلبْتَ مِنْ عِنْدِ قَبْرِ الْحسينِ عليه السلام ناداكَ مُنادٍ لَوْ
سَمِعْتَ مَقالَتَهُ لأقَمْتَ عُمْرَكَ عِنْدَ قَبْرِ الْحسينِ عليه السلام، وَ
هوَ يَقولُ: طُوبى لَكَ أيّها الْعَبْدُ، قَدْ غَنِمْتَ وَسَلِمْتَ، قَدْ
غُفِرَ لَكَ ما سَلَفَ، فَاسْتَأنِفِ الْعَمَلَ ـ وذَكَرَ الحَدِيثَ بِطُولِه ـ[4].
جابر جعفى مى گويد: روزى حضرت امام جعفر صادق عليه السلام در ضمن حديثى طولانى
فرمودند: هنگامى كه از زيارت مرقد مطهر حضرت ابا عبداللّه الحسين عليه السلام
باز گشتى، منادى تو را مى خواند كه اگر صدا و گفتارش را مى شنيدى، حاضر بودى
تمام عمر خود را نزد آن قبر مطهر بمانى. آن منادى مى گويد: اى بنده خوشا به حال
تو كه غنيمت بزرگى بردى و سالم برگشتى: تمام گناهان گذشته ات پاك شدند؛ لذا كار
خود را از اول شروع كن....
مباهات خداى سبحان
سؤال سيزدهم: در اين دو روايت، يكى فرمايش امام معصوم و ديگرى نداى فرشته
بود كه خطاب به زائر امام حسين عليه السلام مطالبى فرموده اند. آيا خود خداى
سبحان نيز درباره زائر امام حسين عليه السلام فرمايشى مى فرمايد؟
خداى متعال بالاترين درجه ها را به زائر مرقد سيّدالشهدا عليه السلام اعطا مى
نمايد، تا جايى كه خداى متعال به زائر امام حسين عليه السلام افتخار مى كند و
نزد اولياء و انبياء و خوبان درگاه حق تعالى مايه ى مباهات و فخر خداى متعال
است. در اين روايت دقت بفرماييد و ببينيد كه زائر حضرت سيّدالشهدا عليه السلام
چه شأن و منزلت بالا و والايى دارد:
عن ذريح المحاربي قال: قُلْتُ لأبي عبداللّه عليه السلام ما ألقى مِنْ
قَوْمي وَ مِنْ بني إذا أنا أخْبَرْتُهمْ بِما في إتْيانِ قَبْرِ الْحسين عليه
السلام مِنَ الْخَيْرِ، إنّهمْ يُكَذّبوني وَيَقولونَ إنّكَ تَكْذِبُ عَلى
جَعْفَرِ بْنِ محمّدٍ عليهماالسلام . قالَ عليه السلام: يا ذريحُ؛ دَعِ النّاسَ
يَذْهَبُونَ حَيْثُ شاؤُوا، وَاللّه إنَّ اللّه لَيُباهي بِزائرِ الْحُسينِ
عليه السلام، وَالْوافِدُ يَفِدُهُ الْملائِكَةُ الْمُقَرّبُونَ وَ حَمَلةُ
عَرْشِهِ حَتّى أَنَّهُ لَيَقولُ لَهُمْ: أما تَرَوْنَ زُوّارَ قَبْرِ الْحسينِ
أتَوْهُ شَوْقا إلَيْهِ وَ إلى فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّه، أما وَعِزّتي
وَجَلالي وَعَظِمَتي لأَوْجَبَنَّ لَهُمْ كَرامَتي وَلأُدْخِلَنّهُمْ جَنَّتيَ
الّتي أعْدَدْتُها لأوْلِيائي وَلأنْبيائي وَرُسُلي. يا مَلائكَتي؛ هؤلاءِ
زُوّارُ الْحسينِ حَبيبُ محمّدٍ رَسولي، وَمحمّدٌ حَبيبي وَمَنْ أَحَبَّني
أحَبَّ حَبيبي، وَمَنْ أَحَبَّ حَبيبي أَحَبَّ مَنْ يُحِبُّهُ، وَمَنْ أَبْغَضَ
حَبيبي أبْغَضَني وَمَنْ أبْغَضَني كانَ حَقّا عَليّ أنْ أُعَذِّبَهُ بِأشَدِّ
عَذابي وَ أُحَرِّقَهُ بِحَرِّ ناري وَأَجْعَلُ جَهَنَّمَ مَسْكَنهُ وَ مَأواهُ
وَأعَذِّبَهُ عَذابا لا أعَذِّبَهُ أحَدا مِنَ الْعالَمينَ[5].
ذريح محاربى مى گويد: روزى به حضرت امام صادق عليه السلام عرض كردم: هرگاه
خويشاوندان و فرزندانم را ملاقات مى كنم برايشان از پاداش و ثوابى كه در زيارت
قبر حضرت امام حسين عليه السلام هست، مى گويم، اما مرا تكذيب كرده و مى گويند:
چنين نيست؛ تو از قول حضرت جعفر بن محمد عليهماالسلام به دروغ سخنانى نقل مى
كنى و اين حرف ها را از خودت مى گويى. حضرت فرمودند: اى ذريح، مردم را رها كن
هر جا كه مى خواهند بروند؛ به خدا قسم حق تعالى به زائران امام حسين عليه
السلام مباهات مى كند و افتخار مى نمايد، و مسافر و زائر كربلا را فرشتگانِ
مقرّب خدا و حاملان عرشْ راهبرى مى كنند تا جايى كه حق تعالى به فرشتگان مى
فرمايد: آيا زوّار حسين بن على عليهماالسلام را مى بينيد كه از روى شوق و محبّت
به آن حضرت و نيز به سبب علاقه به حضرت فاطمه عليهاالسلام دخت رسول اللّه صلى
الله عليه و آله به زيارت آمده اند؟ به عزّت و جلال و عظمت خود سوگند، بر خود
واجب مى كنم كه گرامى و مكرّمشان بدارم و آنها را حتما به بهشتى كه براى
دوستانم و براى پيامبران و رسولان و فرستادگانم آماده كرده ام جاى دهم. اى
فرشتگان من، ايشان زوّار قبر حسين، حبيب محمد، رسول من بوده و محمد صلى الله
عليه و آله حبيب من است و كسى كه مرا دوست داشته باشد حبيب مرا نيز دوست مى
دارد، و كسى كه حبيب مرا دوست داشته باشد، دوستدار حبيبم را نيز دوست مى دارد،
و كسى كه نسبت به حبيب من بغض و كينه دارد به من نيز بغض مى ورزد، و كسى كه به
من بغض بورزد بر من واجب است كه به سختى عذابش كنم و او را در آتش دوزخم و در
جهنم جاى دهم و وى را چنان عذابى كنم كه احدى را آن طور عذاب نكرده باشم.
با شهداى كربلا شريك باش
سؤال چهاردهم: اين جمله در زيارت امام حسين عليه السلام هست: «يا
لَيْتَني كُنْتُ مَعَكَ فَأفُوزَ فَوْزا عَظيما»[6]. معمولاً از ذاكرين و
مداحان امام حسين عليه السلام نيز شبيه اين جمله را مى شنويم: «يا لَيْتَني
كُنْتُ مَعَهُمْ فَأفُوزَ فَوْزا عَظيما» سؤال اين است كه بر زبان آوردن
اين جمله چه تأثيرى مى گذارد و آيا در روايات ما در اين باره دستورالعملى وجود
دارد؟
قطعا اين تعابير بر روحيه انسان اثر مثبت مى گذارد و روح ولايتمدارى را مى
افزايد و مايه رقّت قلب مى شود، چنان كه در حديث بر آن تأكيد شده است:
عن الرّيّان بن شبيب، عن الرّضا عليه السلام (في حديث) أنه قال له: يابْنَ
شَبيبٍ؛ إنْ سَرَّكَ أنْ تَلْقَى اللّه وَلا ذَنْبَ عَلَيْكَ فَزُرِ الْحسينَ.
يابْنَ شَبيبٍ؛ إنْ سَرَّكَ أنْ تَسْكُنَ الْغُرَفَ الْمَبنِيَّةَ فِي
الْجَنّةِ مَعَ النّبي صلى الله عليه و آله فَالْعَنْ قَتَلَةَ الْحسينِ.
يابْنَ شَبيب؛ إنْ سَرَّكَ أنْ يَكونَ لَكَ مِنَ الثَّوابِ مِثْلَ ما لِمَنِ
اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحسينِ عليه السلام فَقُلْ مَـتـى ذَكَرْتَهُمْ: «يـا
لَيْتَني كُنْتُ مَعَهُمْ فَأفُوزَ فَوْزا عَظيما[7].
حضرت امام على بن موسى الرضا عليهماالسلام به ريّان بن شبيب فرمودند: اى پسر
شبيب، اگر مى خواهى در روز قيامت خدا را در حالى ملاقات كنى كه هيچ گناهى به
گردنت نمانده باشد، امام حسين عليه السلام را زيارت كن. اى پسر شبيب، اگر دوست
دارى كه در خانه هاى بهشتى و در نزد پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله جاى
بگيرى، قاتلان سيّدالشهدا عليه السلام را لعنت كن. اى پسر شبيب، اگر دوست دارى
در ثواب و پاداش كسانى كه در كربلا با امام حسين عليه السلام به شهادت رسيده
اند شريك باشى، هرگاه ايشان را ياد نمودى بگو: «يا
لَيْتَني كُنْتُ مَعَهُمْ فَأفُوزَ فَوْزا عَظيما»
[= كاش با آنها مى بودم تا به پيروزى و رستگارى عظيمى دست مى يافتم].
چنان كه مى بينيد، گفتن اين تعبير نورانى پاداش و اجر اخروى به دنبال دارد،
زيرا بر اساس آن، انسان آرزوى قلبى اش را اعلام مى كند و مى گويد كه اى كاش من
هم در كربلا مى بودم و در ركابتان به شهادت مى رسيدم. در روايت ديگرى باز هم از
اين آرزومندى سخن به ميان مى آيد اما از زاويه اى ديگر.
حسرت جانكاهِ روزِ قيامت
عن عبداللّه الطّحّان، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: سمعته وهو يقول:
ما مِنْ أحَدٍ يَوْمَ الْقيامَةِ إلاّ وَ هُوَ يَتَمَنّى أنّهُ مِنْ زُوّارِ
الْحسينِ، لِما يَرى مِمّا يُصْنَعُ بِزُوّارِ الْحسينِ عليه السلام مِنْ
كَرامَتِهِمْ عَلى اللّه تَعالى[8].
امام صادق عليه السلام مى فرمايند: در روز قيامت كسى نيست مگر اينكه آرزو مى
كند كه اى كاش من هم از شمار زوّار سيّدالشهدا عليه السلام مى بودم، زيرا مى
بيند كه خداوند با زائران قبر امام حسين عليه السلام چه مى كند و ايشان تا چه
اندازه نزد خدا شأن و كرامت دارند.
زيارت و طول عمر
سؤال پانزدهم: برخى متديّنين گاهى به دوستان خود چنين جمله اى را مى گويند:
«اگر به جاى فلان كار آمده بودى جلسه ى روضه ى امام حسين عليه السلام، از عمر
تو حساب نمى شد» آيا اين جمله وتعبير ريشه ى روايى دارد؟
بله، درباره زائر امام حسين عليه السلام در نص روايات چنين تعبيرى اشاره شده
است:
عن محمّد بن مسلم قال: سمعت أبا جعفر و جعفر بن محمّد عليهماالسلام يقولان:
إنّ اللّه عَوَّضَ الْحسينَ عليه السلام مِنْ قَتْلِهِ أَنَّ الإمامَةَ مِنْ
ذُرّيّتِهِ وَالشِّفاءَ في تُربَتِهِ، وَإجابَةَ الدّعاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ، وَ
لا تُعَدُّ أيّامُ زائريهِ جائيا وَراجِعا مِنْ عُمْرِهِ[9].
امام باقر و امام صادق عليهماالسلام مى فرمودند: بى ترديد خداى متعال در عوض
شهادت امام حسين عليه السلام اراده نمود كه نسل امامت از ذرّيه ى ايشان و شفاى
هر دردى در تربت ايشان و اجابت دعاها نزد قبر ايشان باشد و همچنين خداوند
روزهاى زيارت زائر امام حسين عليه السلام را از همان لحظه ى شروع حركت تا
بازگشتِ به منزل، از ايام عمر او به حساب نمى آورد.
قيامت و زائر امام حسين عليه السلام
سؤال شانزدهم: جمله ى ديگرى نيز وجود دارد كه از آقايان ذاكرين و مداحان
امام حسين عليه السلام زياد مى شنويم كه مُحب و دوستدار امام حسين عليه السلام
در حسابرسى روز قيامت جلوتر از ديگران قرار دارد. آيا اين مطلب صحيح است؟
نه تنها جلوتر از ديگران مى باشد، بلكه روايات ما مى فرمايند كه زائر امام حسين
عليه السلام جايگاهش در بهشت مشخص مى شود، از نعمتهاى بهشتى بهره مى برد و از
بسيارى الطاف و عنايات ديگر، در حالى كه سايرين هنوز مشغول حسابرسى اعمالشان مى
باشند. از روايات فراوانى كه دالّ بر اين مطلب اند، به اين روايت اشاره مى كنم:
عن أبي بصير قال سمعت أبا عبداللّه أو أبا جعفر عليهماالسلام، يقول: مَنْ
أَحَبَّ أنْ يَكونَ مَسْكَنُهُ الْجَنَّةَ وَ مَأواهُ الْجَنَّةَ فَلا يَدَعْ
زيارَةَ الْمظلومِ. قُلْتُ: مَنْ هُوَ؟ قالَ عليه السلام: الحسينُ بْنُ عَليٍ
صاحِبُ كَرْبَلاءَ. مَنْ أتاهُ شَوْقا إلَيْهِ وَ حُبّا لِرَسُولِ اللّه،
وَحُبّا لِفاطِمَةَ وَحُبّا لأَميرالْمؤمنينَ، أقْعَدَهُ اللّه عَلى مَوائِدِ
الْجَنّةِ يَأكُلُ مَعَهُمْ وَالنّاسُ في الْحِسابِ[10].
أبا بصير مى گويد كه از امام باقر يا امام صادق عليهماالسلام شنيدم كه فرمودند:
كسى كه دوست دارد جايگاه و منزلش بهشت باشد، زيارت مظلوم را ترك نكند. عرض
كردم: مظلوم كيست؟ حضرت فرمودند: مظلوم، حسين بن على عليه السلام است كه صاحبِ
حادثه كربلاست. هركه به سبب ارادت و شوق به آن حضرت و محبّت به رسول خدا صلى
الله عليه و آله و فاطمه زهرا عليهاالسلام و مهرورزىِ به اميرالمؤمنين عليه
السلام حضرتش را زيارت كند خدا او را بر سر سفره هاى بهشتى مى نشاند به گونه اى
كه با آن سروران هم غذا مى شود در حالى كه مردم در حسابرسى مى باشند.
آمرزش گناهان
سؤال هفدهم: آيا اين مطلب صحيح است كه گناهان زائر امام حسين عليه السلام
بخشيده مى شود؟
البته اين مطلب در روايات به طور مطلق بيان نشده و هميشه در روايات با ذكر قيدى
اين مطلب را مى فرمايند.
عن الحسين بن محمد القمي قال: قال أبوالحسن موسى بن جعفر عليهماالسلام:
أدْنى ما يثابُ بِهِ زائرُ الْحسينِ عليه السلام بِشَطِّ الْفُراتِ إذا عَرَفَ
حَقَّهُ وَحُرْمَتَهُ وَ ولايَتَهُ أنْ يُغْفَرَ لَهُ ما تَقَدّمَ مِنْ
ذَنْبِهِ وَ ما تَأخّرَ[11].
حضرت ابالحسن موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمودند: كمترين ثوابى كه به زائر امام
حسين عليه السلام در كنار شطّ فرات، مى دهند، به شرط آنكه عارفِ به حقّ و حرمت
و ولايت آن جناب باشد، آن است كه گناهان گذشته و آينده اش را حق تعالى مى
آمرزد.
چنان كه در اين روايت ديديم، معرفت و شناختن شأن و حقانيّت امام، از شروط
اساسىِ پاداش زيارت است. در اين باره روايت ديگرى را ذكر مى كنم:
عن فائد الحنّاط قال: سمعت أبا عبداللّه عليه السلام يقول: مَنْ زارَ
الْحسينَ عليه السلام عارِفا بِحَقّهِ يَأتَمُّ بِهِ غَفَرَ اللّه لَهُ ما
تَقَدّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تَأخّرَ[12].
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: هر كه امام حسين عليه السلام را زيارت كند
در حالى كه به حقّ ايشان عارف و داراى شناخت بوده باشد و از آن حضرت پيروى و
اطاعت كند، خداى متعال گناهان گذشته و آينده اش را مى بخشد.
عن فائد، عن عبدٍ صالح عليه السلام قال: دَخلت عليه فقلت له عليه السلام:
جُعِلْتُ فِداكَ، إنَّ الْحسينَ عليه السلام قَدْ زارَهُ النّاسُ مَنْ يَعْرِفُ
هذا الأمْرَ وَ مَنْ يُنْكِرُهُ، وَرَكَبَتْ إليْهِ النِّساءُ، وَ وَقَعَ حالُ
الشُّهرةِ، وَقَد انْقَبَضْتُ مِنْه لِما رأيْتُ مِنَ الشُّهرَةِ. قال:
فَمَكَثَ عليه السلام مَلِيّا لايُجيبُني، ثُمّ أقْبَلَ عَلَيّ فَقالَ: يا
عِراقيُّ! إنْ شَهَرُوا أنْفُسَهمْ فَلا تَشْهَرْ أنْتَ نَفْسَكَ فَوَ اللّه ما
أتى الْحسينَ عليه السلام آتٍ عارِفا بِحَقِّهِ إلاّ غَفَرَ اللّه لَهُ ما
تَقَدّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تَأخّرَ[13].
فائد مى گويد بر حضرت امام موسى بن جعفر عليهماالسلام وارد شده، سلام كردم و به
محضر ايشان عرض كردم: جانم فدايتان، همه كس حضرت امام حسين عليه السلام را
زيارت مى كنند، چه كسانى كه به اين امر [ولايت اهل بيت عليهم السلام] شناخت
دارند و چه منكران و مخالفانِ آن؛ حتى زنان نيز سوار بر مركب شده و به زيارت آن
حضرت مى روند و اين زيارت ها در حالى انجام مى شود كه زوّارْ مشهور و معروف شده
اند [و همه مى دانند] كه از دوستان اين خاندان هستند و من چون اين شهرت را در
خارج احساس كردم، از رفتن به زيارت خوددارى مى كنم. وظيفه من در اين موضوع
چيست؟ [راوى مى گويد كه امام عليه السلام مكث طولانى نمودند و در پاسخ گفتن
درنگ كردند. سپس به من روى نمودند و فرمودند:] اى عراقى، اگر آنها خود را آشكار
و مشهور نمودند تو خود را مشهور نساز. به خدا قسم، هيچ كسى به زيارت امام حسين
عليه السلام نمى رود، در حالى كه به حق آن حضرت عارف و داراى شناخت باشد، مگر
آنكه حق تعالى گناهان گذشته و آينده اش را مى آمرزد.
بنابراين داشتن معرفت از شروط اساسى پذيرش زيارت و بهره بردن از پاداش آن است.
جايگاه زائر امام حسين عليه السلام در آخرت
سؤال هجدهم: آيا در روايات اهل بيت عليهم السلام مطلبى درباره جايگاه زائر
امام حسين عليه السلام در آخرت ذكر شده است؟
بله، برخى از روايات جايگاه زوّار امام حسين عليه السلام را «أعلى علّيّين»
بيان مى فرمايند. در اين باره به اين روايات توجه فرماييد:
عن عيينة بيّاع القصب، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال: مَنْ أتى قَبْرَ
الْحسينِ عليه السلام عارِفا بِحَقّهِ، كَتَبَهُ اللّه في أعْلى عِلّيّينَ[14].
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه به زيارت امام حسين عليه السلام
برود در حالى كه به حقّ آن حضرت عارف و آگاه باشد، خداى متعال او را در «اعلى
عليّين» جاى مى دهد.
چنان كه ملاحظه مى فرماييد جايگاه زائرى كه حق امام را به خوبى مى شناسد بسيار
بالا و والاست. در روايت ديگرى باز هم جايگاه زائر را ارزشمند مى يابيم.
عن محمد بن أبي جرير القمي: قال: سمعت أبا الحسن الرضا عليه السلام يقول لأبي:
مَنْ زارَ الْحسينَ بْنَ عليٍ عليهماالسلام عارِفا بِحَقّهِ كانَ مِنْ مُحَدّثي
اللّه فَوْقَ عَرْشِهِ. ثُمّ قَرَأ: «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِى جَنَّـتٍ وَ
نَهَرٍ * فِى مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِيكٍ مُّقْتَدِرِ[15]»[16].
حضرت امام رضا عليه السلام مى فرمودند: كسى كه حضرت حسين بن على عليهماالسلام
را زيارت كند در حالى كه به حق آن حضرت عارف و آگاه باشد از هم صحبت هاى حق
تعالى، بالاى عرش مى باشد، سپس اين آيات را تلاوت فرمودند: [= در حقيقت، مردم
پرهيزگار در ميان باغ ها و نهرها، در قرارگاه صدق نزد پادشاهى توانايند].
آيا اين جايگاه، والا و ارزشمند نيست؟ بنابراين زيارت امام حسين عليه السلام
موجب بالا رفتن درجات مؤمنين مى شود.
زيارت خداى متعال
سؤال نوزدهم: با عرض معذرت، اين پرسش را مى پرسم كه آيا اين مطلب صحيح است
كه زائر امام حسين عليه السلام مثل آن است كه خداى متعال را زيارت كرده است؟
هرچند خداى سبحان از حيّز مكان و جسميت برى ء است و «تعالى عمّا يصفون»؟
البته انسان هميشه بايد به خدا پناه ببرد و دائما نستجير باللّه بگويد ولى سؤال
شما نصّ روايات وارده است. ظاهرا براى تقريب ذهن اين مطلب را فرموده اند:
عن زيد الشحام قال: قلت لأبي عبداللّه عليه السلام: ما لِمَنْ زارَ قَبْر
الحسين عليه السلام؟ قالَ عليه السلام: كانَ كَمَنْ زارَ اللّه في عَرْشِهِ.
قالَ: قُلْتُ ما لِمَنْ زارَ أحَدا مِنْكُم؟ قالَ: كَمَنْ زارَ رَسُولَ اللّه
صلى الله عليه و آله[17].
زيد شحام مى گويد: روزى از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيدم: ثواب و پاداش
زيارت قبر حضرت امام حسين عليه السلام چيست؟ حضرت فرمودند: مثل كسى است كه خدا
را در عرشش زيارت نموده است. آنگاه پرسيدم: براى كسى كه يكى از شما اهل بيت را
زيارت كند چه اجر و پاداشى هست؟ حضرت فرمودند: مثل كسى است كه رسول خدا صلى
الله عليه و آله را زيارت نموده است.
طبعا تأويل اين روايت آن است كه شأن زيارت امام حسين عليه السلام بسيار بسيار
بالاست و از زيارات ديگر پر اجرتر است.
عن الحسين بن محمد القمي، عن أبي الحسن الرضا عليه السلام قال: مَنْ زارَ
قَبْرَ أبي عَبْدِ اللّه عليه السلام بِشَطِّ الْفُراتِ كانَ كَمَنْ زارَ اللّه
فَوْقَ عَرْشِهِ[18].
حضرت امام رضا عليه السلام فرمودند: كسى كه قبر حضرت ابا عبداللّه الحسين عليه
السلام را در كنار رودخانه فرات زيارت كند مثل كسى است كه خدا را بر فراز عرشش
زيارت نموده است.
اين روايت نيز مانند قبلى به ما مى گويد كه اجر زيارت امام حسين عليه السلام
فراتر از حدّ تصوّرِ ماست.
زائر امام حسين عليه السلام گزينش شده است
سؤال بيستم: آيا واقعا دوستداران و زائرين امام حسين عليه السلام از سوى
خداى متعال انتخاب شده اند، و اين توفيق را هركسى نمى تواند به دست آورد مگر
آنكه ارادتش به اهل بيت خالص بوده باشد؟
بله، قطعا چنين است، زيرا اگر اراده ى خدا نبود محبّت امام حسين عليه السلام و
آرزوى زيارت آن حضرت در دل هيچ بنده اى قرار نمى گرفت.
عن فضيل بن عثمان الصيرفي، عمّن حدثه، عن أبي عبداللّه عليه السلام قال:
مَنْ أرادَ اللّه بِهِ الْخَيْرَ قَذَفَ في قَلْبِهِ حُبَّ الْحسينِ عليه
السلام وَحُبَّ زيارَتِه وَمَنْ أرادَ اللّه بِهِ السُّوءَ قَذَفَ في قَلْبِهِ
بُغْضَ الْحسينِ وَبُغضَ زيارَتِه[19].
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه خدا براى او خير بخواهد، در قلبش
محبّت امام حسين عليه السلام را قرار مى دهد و در دلش شوق زيارت آن جناب را مى
اندازد و كسى كه خدا بدى را برايش بخواهد در قلبش بغض امام حسين عليه السلام و
در دلش بيزارى از زيارت آن حضرت را مى اندازد.
نيّت زائر
سؤال بيست و يكم: آيا نيّت زائر امام حسين عليه السلام در اجر اخروى و
پاداش الهى نيز تأثير مى گذارد؟
بله، قطعا در روز قيامت از زائر امام حسين عليه السلام سؤال مى شود كه وقتى به
زيارت سيّدالشهدا عليه السلام مشرّف شدى چه نيّتى در دل داشتى؟ نيّت او در
تعيين سرنوشتِ او اثر مى گذارد، زيرا اصولاً تمامى اعمال انسان بر اساس نيّت
بررسى مى شوند:
عن محمد بن الحسين بن أبي الخطاب، عن بعض أصحابه، عن أبي عبداللّه عليه السلام
قال: إذا كانَ يَوْمُ الْقيامَةٍ نادى مُنادٍ أيْنَ زُوّارُ الْحسينِ بنِ
عليٍّ فَيَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النّاسِ لايُحْصِيهِمْ إلاّ اللّه تَعالى.
فَيَقولُ لَهُمْ: ما أرَدْتُمْ بِزيارَةِ قَبْرِ الْحسينِ عليه السلام؟
فَيَقُولونَ يا رَبِّ أتَيْناهُ حُبّا لِرَسولِ اللّه وَحُبّا لِعَليٍ
وَفاطِمَةَ وَرَحْمَةً لَهُ مِمّا ارْتُكِبَ مِنْهُ. فَيُقالُ لَهُمْ: هذا
مُحمّدٌ وَعَليٌ وَفاطِمَةُ وَالْحَسنُ وَالْحسينُ، فَألْحِقوا بِهِمْ،
فَأنْتُمْ مَعَهمْ في دَرَجَتِهمْ، ألْحِقوا بِلِواءِ رَسُولِ اللّه.
فَيَنْطَلِقونَ إلى لِواءِ رَسولِ اللّه فَيَكونونَ في ظِلّهِ،وَاللِّواءُ في
يَدِ عَليٍ عليه السلام، حَتّى يَدْخُلونَ الْجَنّةَ جَميعا فَيَكونونَ أمامَ
اللِّواء وَعَنْ يَمينِهِ وَعَنْ يَسارِهِ وَمِنْ خَلْفِهِ[20].
حضرت امام صادق عليه السلام فرمودند: هنگامى كه روز قيامت شود، منادى ندا مى
دهد: كجا هستند زوّار حسين بن على عليه السلام؟ در اين هنگام تعداد زيادى از
مردم گردن مى كشند كه عدد آنها را غير از خداى متعال كسى نمى داند. آنگاه به
ايشان گفته مى شود: قصد شما از زيارت قبر حسين بن على عليهماالسلام چه بود؟ مى
گويند: پروردگارا آن حضرت را زيارت كرديم به جهت محبّتى كه به رسول خدا صلى
الله عليه و آله و حضرت على و حضرت زهرا عليهاالسلام داشته ايم، نيز به سبب
مصايبى كه بر سر آن حضرت آمد دل هايمان به ترحّم آمد و شكست. آنگاه به آنها
گفته مى شود: ايشان محمد و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام هستند به
آنها بپيونديد. شما با آنها و در درجه و مرتبه آنها هستيد. به پرچم رسول خدا
صلى الله عليه و آله ملحق شويد. آنگاه به طرف بيرق و لواى آن حضرت رهسپار مى
شوند و در سايه آن قرار مى گيرند، در حالى كه پرچم به دست اميرالمؤمنين عليه
السلام قرار دارد. و بدين ترتيب به بهشت وارد مى شوند، در حالى كه در سمتِ
جلوىِ پرچم و سمت راست و چپ و نيز در پشت آن حركت مى كنند.
محشور شدن با امام حسين عليه السلام
سؤال بيست و دوم: ببخشيد اگر سؤالهاى من به درازا كشيد. مى خواهم بدانم آيا
كسى هست كه با شخص امام حسين عليه السلام محشور شود؟
بله، اتفاقا سؤال خوبى است؛ چرا كه امامان معصوم عليهم السلام به ياران خود مى
فرمودند: اگر مى خواهيد با امام حسين عليه السلام محشور شويد آن حضرت را در
كربلا زيارت كنيد.
عن علي بن معمر، عن بعض من أصحابنا قال: قلت لأبي عبداللّه عليه السلام: إنّ
فُلانا أخْبَرَني أنّهُ قالَ لَكَ: إنّي حَججْتُ تِسْعَ عَشْرَةَ حِجَّةٍ
وَتِسْعَ عَشْرَةَ عُمْرَةً، فَقُلْتَ لَهُ: حُجَّ حِجَّةً أُخْرى، وَاعْتَمِرْ
عُمْرَةً أُخْرى، يَكْتُبْ لَكَ زيارَةَ قَبْرِ الْحسين عليه السلام؟ فَقالَ:
أيّما أحَبُّ إليْكَ، أنْ تَحِجَّ عِشْرينَ حِجَّةً وَتَعْتَمِرَ عِشْرينَ
عُمْرَةً، أوْ تُحْشَرَ مَعَ الْحسين عليه السلام؟ فَقُلْتُ: لا؛ بَلْ أُحْشَرَ
مَعَ الْحسين عليه السلام . قالَ: فَزُرْ أبا عَبْدِاللّه عليه السلام[21].
على بن معمر مى گويد روزى خدمت امام صادق عليه السلام عرض كردم: شخصى به من
گفت: خدمت شما عرضه داشته كه نوزده حج و نوزده عمره به جاى آورده و شما به او
فرموده ايد: يك حج ديگر و يك عمره ى ديگر به جا آور تا زيارت قبر مطهر امام
حسين عليه السلام براى تو نوشته شود. آن حضرت فرمودند: كدام يك را مى پسندى:
بيست حج و بيست عمره به جاى آورى يا اينكه با حضرت امام حسين عليه السلام محشور
شوى؟
عرض كردم: البته كه مى خواهم با مولايم ابا عبداللّه عليه السلام محشور شوم.
حضرت فرمودند: پس ابا عبداللّه الحسين عليه السلام را زيارت كن.
بنابراين زيارتِ امام حسين عليه السلام با آن شرط عمده شناختِ مقام آن حضرت، هم
برابرى مى كند با بيست حج و عمره مقبوله و هم موجب مى شود كه زائر با مولايش
محشور شود.
پاورقى:
(1). كامل الزيارات، باب 46، ص 247؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 482.
(2). كامل الزيارات، باب 74، ص 340؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 78.
(3). كامل الزيارات، باب 49، ص 256؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 24.
(4). كامل الزيارات، باب 62، ص 288؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 248.
(5). كامل الزيارات، باب 56، ص 272؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 75.
(6). كامل الزيارات، باب 79، ص 384؛ كافى، ج 4، ص 577.
(7). بحار الأنوار، ج 44، ص 286؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 417.
(8). كامل الزيارات، باب 50، ص 259؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 72.
(9). وسائل الشيعة، ج 14، ص 423؛ بحار الأنوار، ج 44، ص 221.
(10). كامل الزيارات، باب 52، ص 261؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 496.
(11). كامل الزيارات، باب 54، ص 263؛ كافى، ج 4، ص 582؛ من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 581.
(12). كامل الزيارات، باب 54، ص 263.
(13). كامل الزيارات، باب 54، ص 267؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 236.
(14). كامل الزيارات، باب 59، ص 279؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 418.
(15). سوره ى قمر، آيه هاى 54 و 55.
(16). كامل الزيارات، باب 54، ص 267؛ مستدرك الوسائل، ج 10، ص 251.
(17). كامل الزيارات، باب 59، ص 278؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 76.
(18). كامل الزيارات، باب 59، ص 279؛ بحار الأنوار، ج 98، ص 79 با عبارت: [فوق كرسيّه].
(19). كامل الزيارات، باب 55، ص 269؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 496.
(20). كامل الزيارات، باب 55، ص 268؛ بحار الأنوار، ج 98، ص21.
(21). تهذيب الأحكام، ج 6، ص 48؛ وسائل الشيعة، ج 14، ص 447.
