حضرت على (ع ) داماد رسول اكرم (ص )

حضرت على (ع ) بنابر امر الهى و سنت حسنهء اسلامى , بر آن مى شود كه در بحران جوانى به كشتى زندگانى خودسكونت و آرامش بخشد. اما شخصيتى چون حضرت على (ع ) هرگز در همسر گزينى به يك آرامش نسبى و موقت اكتفا نمى كند و آفاق ديگر زندگانى را از نظر دور نمى دارد. از اين رو خواستار همسرى مى شود كه از نظر ايمان و تقوى ودانش و بينش و نجابت و اصالت ,<كفو> و همشأن او باشد. چنين همسرى جز دختر رسول خد حضرت فاطمه ءزهرا (س ) كه به همهء خصوصيات او از هنگام تولد تا آن زمان كاملاً آشنايى داشت , كسى ديگر نبود.

خواستگاران حضرت زهرا (ع )

پيش از حضرت على (ع ) افرادى مانند ابوبكر و عمر آمادگى خود را براى ازدواج با دختر پيامبر (ص ) اعلام كرده بودند و هر دو از پيامبر يك پاسخ شنيده بودند و آن اينكه دربارهء ازدواج زهرا منتظر وحى الهى است .
آن دو كه از ازدواج با حضرت زهرا نوميد شده بودند با سعد معاذ رئيس قبيلهء اوس به گفتگو پرداختند و آگاهانه دريافتند كه جز حضرت على (ع ) كسى شايستگى ازدواج با حضرت زهرا (س ) را ندارد و نظر پيامبر(ص ) نيز به غير اونيست . از اين رو دسته جمعى در پى حضرت على (ع ) رفتند و سرانجام او را در باغ يكى از انصار يافتند كه با شتر خودمشغول آبيارى نخلها بود. آنان روى به على كردند و گفتند: اشراف قريش از دختر پيامبر (ص ) خواستگارى كرده اند وپيامبر در پاسخ آنان گفته است كه كار زهرا منوط به اذن خداست و ما اميدواريم كه اگر تو (با سوابق درخشان و فضايلى كه دارى ) از فاطمه خواستگارى كنى پاسخ موافق بشنوى و اگر دارايى تو اندك باشد ما حاضريم تو را يارى كنيم .
با شنيدن اين سخنان ديدگان حضرت على (ع ) را اشك شوق فرا گرفت و گفت : دختر پيامبر (ص ) مورد ميل وعلاقهء من است .اين را گفت و دست از كار كشيد و راه خانهء پيامبر را, كه در آن وقت نزد ام سلمه بسر مى برد, در پيش گرفت . هنگامى كه در خانهء رسول اكرم را كوبيد پيامبر فوراً به ام سلمه فرمود: برخيز و در را باز كن كه اين كسى است كه خدا و رسولش او را دوست مى دارند.
ّّام سلمه مى گويد: شوق شناسايى اين شخص كه پيامبر او را ستود آنچنان بر من مستولى شد كه وقتى برخاستم دررا باز كنم نزديك بود پايم بلغزد. من در را باز كردم و حضرت على (ع ) وارد شد و در محضر پيامبر (ص ) نشست , اماحيا و عظمت محضر پيامبر مانع آن بود كه سخن بگويد, لذا سر به زير افكنده بود و سكوت بر مجلس حكومت مى كرد. تا اينكه پيامبر (ص ) سكوت مجلس را شكست و گفت : گويا براى كارى آمده اى ؟ حضرت على (ع) در پاسخ گفت : پيوند خويشاوندى من با خاندان رسالت و ثبات و پايداريم در راه دين و جهاد و كوششم در پيشبرد اسلام بر شماروشن است . پيامبر (ص) فرمود: تو از آنچه كه مى گويى بالاتر هستى . حضرت على (ع) گفت : آيا صلاح مى دانيد كه فاطمه را در عقد من درآوريد؟(1)
حضرت على (ع ) در طرح پيشنهاد خود بر تقوا و سوابق درخشان خود در اسلام تكيه مى كند و از اين طريق به همگان تعليم مى دهد كه ملاك برترى اين است نه زيبايى و ثروت و منصب .
پيامبر اكرم (ص ) از اصل آزادى زن در انتخاب همسر استفاده كرد و در پاسخ حضرت على (ع ) فرمود: پيش از شماافراد ديگرى از دخترم خواستگارى كرده اند و من درخواست آنان را با دخترم در ميان نهاده ام ولى در چهرهء او نسبت به آن افراد بى ميلى شديدى احساس كرده ام . اكنون درخواست شما را با او در ميان مى گذارم , سپس نتيجه را به شما اطلاع مى دهم .
پيامبر (ص ) وارد خانهء زهرا (س ) شد و او برخاست و ردا ازدوش آن حضرت برداشت و كفشهايش را از پايش درآورد و پاهاى مباركش را شست و سپس وضو ساخت و در محضرش نشست . پيامبر سخن خود را با دختر گراميش چنين آغاز كرد:
على فرزند ابوطالب از كسانى است كه فضيلت و مقام او در اسلام بر ما روشن است و من از خدا خواسته بودم كه تورا به عقد بهترين مخلوق خود در آورد و اكنون او به خواستگارى تو آمده است ; در اين باره چه مى گويى ؟ در اين هنگام زهرا (س ) در سكوت عميقى فرو رفت ولى چهرهء خود را از پيامبر (ص ) برنگرداند و كوچكترين ناراحتى در سيماى اوظاهر نشد. رسول اكرم (ص ) از جاى برخاست و فرمود: <الله اكبر سكوتها اقرارها>يعنى : خدا بزرگ است ; سكوت دخترم نشانهء رضاى اوست .(2)

همشأنى روحى و فكرى و اخلاقى

درست است كه در آيين اسلام هر مرد مسلمان كفو و همشأن مسلمان ديگرى است و هر زن مسلمان كه در عقد مردمسلمانى درآيد با همشأن خود پيمان زناشويى بسته است , ولى اگر جنبه هاى روحى و فكرى را در نظر بگيريم بسيارى از زنان همشأن برخى مردان نيستند و بالعكس . مردان مسلمان شريف و اصيل كه از ملكات عالى انسانى و سجاياى اخلاقى و دانش و بينش وسيع برخوردار بايد با زنانى پيمان زناشويى ببندند كه از نظر روحيات و سجاياى اخلاقى همشأن و مشابه آنان باشند. اين امر دربارهء زنان پاكدامن و پرهيزگار كه از فضايل اخلاقى و انديشه و بينش بلندبرخوردارند نيز حكمفرماست . هدف عمدهء ازدواج , كه برقرارى سكونت و آرامش خاطر در طول زندگى است , جز بارعايت اين نكته تأمين نمى شود و تا يك نوع مشابهت اخلاقى و محاكات روحى و جذبهء روانى بر محيط زندگى سايه نگستراند پيوند زناشويى فاقد استوارى لازم خواهد بود.
با توجه به اين بيان , حقيقت خطاب الهى به پيامبر اكرم (ص ) روشن مى شود كه فرمود:
<لو لم اخلق عليا لما كان الفاطمة ابنتك كفو على وجه الارض >(3)
اگر على را نمى آفريدم , براى دختر تو فاطمه هرگز در روى زمين همشأنى نبود.
به طور مسلم مقصود از اين كفويت همشأنى مقامى و روحى است .

هزينهء عقد و عروسى

تمام دارايى حضرت على (ع ) در آن زمان منحصر به شمشير و زرهى بود كه مى توانست به وسيلهء آنها در راه خداجهاد كند و شترى نيز داشت كه با آن در باغستانهاى مدينه كار مى كرد و خود را از ميهمانى انصار بى نياز مى ساخت .
پس از انجام خواستگارى و مراسم عقد وقت آن رسيد كه حضرت على (ع ) براى همسر گرامى خود اثاثى تهيه كندو زندگى مشترك خود را با دختر پيامبر آغاز كند. پيامبر اكرم (ص ) پذيرفت كه حضرت على (ع ) زره خود را بفروشد و];ض به عنوان جزئى از مهريهء فاطمه (س ) در اختيار پيامبر بگذارد. زره به چهار صد درهم به فروش رفت . پيامبر قدرى از آن را در اختيار بلال گذاشت تا براى زهرا عطر بخرد و باقيمانده را به عمار ياسر و گروهى از ياران خود داد تا براى فاطمه وعلى لوازم منزل تهيه كنند. از صورت جهيزيهء حضرت زهرا (س ) مى توان به وضع زندگى بانوى بزرگوار اسلام به خوبى پى برد. فرستادگان پيامبر (ص ) از بازار بازگشت و آنچه بارى حضرت زهرا (ص ) تهيه كرده بودند به قرار زير بود:
1 پيراهنى به بهاى هفت درهم ;
2 يك روسرى به بهاى يك درهم ;
3 قطيفهء مشكى كه تمام بدن را نمى پوشانيد;
4 يك تخت عربى از چوب و ليف خرما;
5 دو تشك از كتان مصرى كه يكى پشمى و ديگرى از ليف خرما بود;
6 چهار بالش , دو تا از پشم و دو تاى ديگر از ليف خرما;
7 پرده ;
8 حصير هجرى ;
9 دست آس ;
10 طشت بزرگ ;
11 مشكى از پوست ;
12 كاسهء چوب براى شير;
13 ظرفى از پوست براى آب ;
14 آفتابه ;
15 ظرف بزرگ مسى ;
16 چند كوزه ;
17 بازوبندى از نقره ;
ياران پيامبر وسايل خريدارى شده را بر آن حضرت عرضه كردند و پيامبر, در حالى كه اثاث خانهء دختر خود را زير و رو مى كرد, فرمود <اللهم بارك لقوم جل انيتهم الخزف >يعنى : خداوندا, زندگى را بر گروهى كه بيشتر ظروف آنها راسفال تشكيل مى دهد مبارك گردان .(4)

مهريهء حضرت زهرا (س )

مهريه دختر پيامبر (ص ) پانصد درم بود كه هر درم معادل يك مثقال نقره بود (هر مثقال 18نخود است ).
مراسم عروسى دختر گرانمايهء پيامبر اكرم (ص ) در كمال سادگى و بى آلايش برگزار شد. يك ماه از عقد پيمان زنانشويى مى گذشت كه زنان رسول خدا به حضرت على گفتند: چرا همسرت را به خانهء خويش نمى برد؟ حضرت على (ع ) در پاسخ آنان آمادگى خود را اعلام كرد. ام ايمن شرفياب محضر رسول خدا (ص ) شد و گفت : اگر خديجه زنده بود ديدگان او از مراسم عروسى دخترش فاطمه روشن مى شد.
پيامبر (ص ) وقتى نام خديجه را شنيد چشمان مباركش ازاشك پر شد و گفت : او مرا هنگامى كه مه تكذيبم كردندتصديق كرد و در پيشبرد دين خدا ياريم داد و يا اموال خود به گسترش اسلام مدد رساندن (5)
ام ايمن افزود: ديدگان همه را به اعزام فاطمه به خانهء شوهر روشن كنيد.
رسول اكرم (ص ) دستور داد كه يكى از حجره ها را براى زفاف زهرا آماده سازند و او را براى اين شب آرايش كنند.(6)
زمان اعزام عروس به خانهء داماد كه فرا رسيد, پيامبر اكرم (ص ) حضرت زهرا (س ) را به حضرت طلبيد. زهرا (ع ) درحالى كه عرق شرم از چهره اش مى ريخت , به حضرت پيامبر رسيد و از كثرت شرم پاى او لغزيد و نزديك بود به زمين بيفتد. در اين موقع پيامبر (ص ) در حق او دعا كرد و فرمود:

<اقالك الله العثرة فى الدنيا و الاخره >خدا تو را از لغزش در دو جهان حفظ كند.
سپس چهرهء زهرا را باز كرد و دست او را در دست على نهاد و به او تبريك گفت و فرمود:

<بارك لك فى ابنة رسول الله يا على نعمت الزوجة فاطمة>سپس رو كرد به فاطمه و گفت :

<نعم البعل على >آنگاه به هر دو دستور داد كه راه خانه خود را در پيش گيرند و به شخصيت برجسته اى مانند سلمان دستور داد كه مهار شتر زهرا (س ) را بگيرد و از اين طريق جلالت مقام دختر گراميش را اعلام داشت .
هنگامى كه داماد و عروس به حجله رفتند, هر دو از كثرت شرم به زمين مى نگريستند. پيامبر اكرم (ص ) وارد اطاق شد و ظرف آبى به دست گرفت و به عنوان تبرك بر سر و بر اطراف بدن دخترش پاشيد و سپس در حق هر دو چنين دعا فرمود:
<اللهم هذه البنتى و احب الخلق الى اللهم و هذا اخى و احب الخلق الى اللهم اجعله وليا و...>.(7)
پروردگارا, اين دختر من و محبوبترين مردم نزد من است . پرودگارا, على نيز گرامى ترين مردم نزد من است .خداوندا, رشتهء محبت آن دو را استوارتر فرما و...

پى‏نوشتها:‌