توحيد

ابى جعفر محمّد بن على بن موسى ابن بابويه ملقب به شيخ صدوق
مترجم و شارح: استاد على اكبر ميرزايى‏

- ۲ -


11 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَتَانِي جَبْرَئِيلُ بَيْنَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ طُوبَى لِمَنْ قَالَ مِنْ أُمَّتِكَ- لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ مُخْلِصا

ترجمه :

11. از امام جعفر صادق (عليه السلام) روايت شده است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند:

جبرئيل بين صفا و مروه (در مكه) به نزد من آمد و عرض كرد: اى محمد! خوش به حال انسانى از امت تو كه مى‏گويد: خدايى جز خداى يگانه نيست و با اخلاص، به يگانگى او معترف باشد.

12 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ الْكُوفِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَيْفٍ عَنْ أَخِيهِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ يَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ إِلَّا صَعِدَتْ تَخْرِقُ كُلَّ سَقْفٍ لَا تَمُرُّ بِشَيْ‏ءٍ مِنْ سَيِّئَاتِهِ إِلَّا طَلَسَتْهَا حَتَّى تَنْتَهِيَ إِلَى مِثْلِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ فَتَقِفَ

ترجمه :

12. ابو طفيل از امام على (عليه السلام) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند:

هر بنده مسلمانى كه بگويد: هيچ خدايى جز خداى يگانه نيست، صعود مى‏كند به طورى كه هر سقفى را مى‏شكافد و به هيچ يك از گناهان او نمى‏رسد مگر اين كه آن را از بين مى‏برد تا اين كه به كارهاى خوب او برسد تا در نتيجه متوقف گردد. (اين روايت نشان مى‏دهد كه شرط قبولى اعمال و بخشيدن گناهان، اعتراف به يگانگى خداوند است.)

13 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَيْفٍ عَنْ أَخِيهِ عَلِيٍّ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عُبَيْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ثَمَنُ الْجَنَّةِ

ترجمه :

13. عبيدبن زراره مى‏گويد: امام جعفر صادق (عليه السلام) فرمودند:

قيمت (پاداش) گفتن لا اله الا الله، بهشت است.

14 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَيْفٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ عَمْرٍو قَالَ حَدَّثَنِي عِمْرَانُ بْنُ أَبِي عَطَاءٍ قَالَ حَدَّثَنِي عَطَاءٌ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ مَا مِنَ الْكَلَامِ كَلِمَةٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ قَوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ مَا مِنْ عَبْدٍ يَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ يَمُدُّ بِهَا صَوْتَهُ فَيَفْرُغُ إِلَّا تَنَاثَرَتْ ذُنُوبُهُ تَحْتَ قَدَمَيْهِ كَمَا يَتَنَاثَرُ وَرَقُ الشَّجَرِ تَحْتَهَا

ترجمه :

14. ابن عباس از رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند: هيچ سخنى، نزد خداوند از گفتن (لا اله الا الله) محبوبتر و دوست داشتنى‏تر نيست و هر بنده‏اى كه آن را بگويد، صدايش بلند مى‏شود، (خداوند به او توفيق مى‏دهد) تا جايى كه گناهانش، زير دو پايش جاى مى‏گيرد، همان طورى كه برگ درخت، زير آن مى‏افتد.

15 حَدَّثَنَا أَبُو نَصْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ تَمِيمٍ السَّرَخْسِيُّ الْفَقِيهُ بِسَرَخْسَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو لَبِيدٍ مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِيسَ الشَّامِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْجَمَّالُ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ قَالَ حَدَّثَنِي قُدَامَةُ بْنُ مُحْرِزٍ الْأَشْجَعِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مَخْرَمَةُ بْنُ بُكَيْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْأَشَجِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي حَرْبِ بْنِ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ الْجُهَنِيِّ قَالَ أَشْهَدُ عَلَى أَبِي زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ لَسَمِعْتُهُ يَقُولُ أَرْسَلَنِي رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ لِي بَشِّرِ النَّاسَ أَنَّهُ مَنْ قَالَ- لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ فَلَهُ الْجَنَّةُ

ترجمه :

15. زيدبن خالد جُهنى مى‏گويد: زيدبن خالد، نزد پدرم شهادت داد و من آن را شنيدم كه مى‏گفت: (روزى) رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) مرا (به جايى) فرستاد و به من فرمود: به مردم مژده بده كه هر كس بگويد: لا اله الا الله و او يكتاست و شريكى ندارد، بهشت بر اوست. (بر او واجب است.)

16 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ السَّعْدَآبَادِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَبَانٍ وَ غَيْرِهِ عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ مَنْ خَتَمَ صِيَامَهُ بِقَوْلٍ صَالِحٍ أَوْ عَمَلٍ صَالِحٍ تَقَبَّلَ اللَّهُ مِنْهُ صِيَامَهُ فَقِيلَ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا الْقَوْلُ الصَّالِحُ قَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ إِخْرَاجُ الْفِطْرَةِ

ترجمه :

16. ابان بن تغلب و ديگران از امام جعفر صادق (عليه السلام) نقل كرده است كه آن حضرت فرمودند: كسى كه روزه خود را با سخن يا عمل شايسته به پايان برساند، خداوند، روزه او را قبول مى‏كند. به آن حضرت عرض شد: اى فرزند رسول خدا! منظور از سخن شايسته چيست؟ فرمودند: شهادت دادن به اين كه خدايى جز خداى يگانه نيست و منظور از عمل شايسته، دادن زكات فطرت (در پايان ماه مبارك رمضان) است.

17 حَدَّثَنَا أَبُو مَنْصُورٍ أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ بَكْرٍ الْخُورِيُّ بِنَيْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الْخُورِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْفَقِيهُ الْخُورِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْجُوَيْبَارِيُّ وَ يُقَالُ لَهُ الْهَرَوِيُّ وَ النَّهْرَوَانِيُّ وَ الشَّيْبَانِيُّ عَنِ الرِّضَا عَلِيِّ بْنِ مُوسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا جَزَاءُ مَنْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ بِالتَّوْحِيدِ إِلَّا الْجَنَّةُ

ترجمه :

17. از طريق امامان معصوم (عليهم السلام) از امام على (عليه السلام) روايت شده است كه آن حضرت فرمودند: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) مى‏فرمايد: پاداش كسى كه، خداوند به او نعمت اقرار به يگانگى خدا را داده است، فقط بهشت است.

18 وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ كَلِمَةٌ عَظِيمَةٌ كَرِيمَةٌ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ قَالَهَا مُخْلِصاً اسْتَوْجَبَ الْجَنَّةَ وَ مَنْ قَالَهَا كَاذِباً عُصِمَتْ مَالُهُ وَ دَمُهُ وَ كَانَ مَصِيرُهُ إِلَى النَّارِ

ترجمه :

18. توسط همان راويان حديث قبلى يعنى از طريق امامان معصوم (عليهم السلام) آمده است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: سخن لا اله الا الله نزد خداوند، بزرگ و پسنديده است. كسى كه با اخلاص آن را بگويد، لايق بهشت مى‏شود و كسى كه به دروغ آن را بگويد، (اگر چه) ثروت و خون او محفوظ مى‏ماند، ولى جاى او آتش جهنم است.

19 وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فِي سَاعَةٍ مِنْ لَيْلٍ أَوْ نَهَارٍ طَلَسَتْ مَا فِي صَحِيفَتِهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ

ترجمه :

19. و باز از طريق امامان معصوم (عليهم اسلام) آمده است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: كسى كه در هر ساعتى از شب يا روز بگويد: لا اله الا الله، آن چه در دفتر اعمال او از گناه نوشته شده است، از بين مى‏رود.

20 وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَمُوداً مِنْ يَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ رَأْسُهُ تَحْتَ الْعَرْشِ وَ أَسْفَلُهُ عَلَى ظَهْرِ الْحُوتِ فِي الْأَرْضِ السَّابِعَةِ السُّفْلَى فَإِذَا قَالَ الْعَبْدُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ اهْتَزَّ الْعَرْشُ وَ تَحَرَّكَ الْعَمُودُ وَ تَحَرَّكَ الْحُوتُ فَيَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اسْكُنْ يَا عَرْشِي فَيَقُولُ كَيْفَ أَسْكُنُ وَ أَنْتَ لَمْ تَغْفِرْ لِقَائِلِهَا فَيَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اشْهَدُوا سُكَّانَ سَمَاوَاتِي أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لِقَائِلِهَا

ترجمه :

20. و باز از طريق امامان معصوم (عليهم السلام) آمده است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: خداوند، ستونى از ياقوت قرمز را (استوار كرده است) كه سر آن زير عرش الهى است و پايين آن بر پشت ماهى در انتهاى زمين هفتم است. (اين تعابير، همگى براى تمثيل است كه گفته شده منظور از ستون، دستورات الهى و منظور از ماهى در زمين، وجود امام زمان هر عصرى است) پس زمانى كه بنده‏اى بگويد: لا اله الا الله، عرش، مى‏لرزد و ستون و ماهى حركت مى‏كنند (يعنى تمام آن چه در زمين و آسمان است، در اختيار خداوند مى‏باشد و به اراده او هستند) پس خداوند متعال مى‏فرمايد: اى عرش من! آرام بگير. عرش در جواب مى‏گويد: چگونه آرام بگيرم، در حالى كه تو گوينده كلمه توحيد را نمى‏بخشى! خداوند مى‏فرمايد: نزد ستون‏هاى آسمان من شهادت بدهيد كه من گوينده چنين سخنى را بخشيدم.

21 حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الشَّاهِ الْفَقِيهُ بِمَرْوَرُوذٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ النَّيْسَابُورِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْقَاسِمِ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ عَبَّاسٍ الطَّائِيُّ بِالْبَصْرَةِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي فِي سَنَةِ سِتِّينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا ع سَنَةَ أَرْبَعٍ وَ تِسْعِينَ وَ مِائَةٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ مِنْ عَذَابِي

ترجمه :

21. حديثى از امام رضا (عليه السلام) به ترتيب تا امام على (عليه السلام) روايت شده است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: خداوند مى‏فرمايد: لا اله الا الله، قلعه من است و هر كس داخل آن شود، از عذاب من ايمن مى‏گردد. (تعبير به قلعه، يعنى حصارى كه باعث مى‏شود اعمال انسان، رنگ الهى به خود بگيرند و چون يك مسأله اعتقادى است، شيطان و هواى نفس نمى‏توانند به اين سادگى در مسئله اعتقادى رسوخ كنند.)

22 حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْفَضْلِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ الْمُذَكِّرُ النَّيْسَابُورِيُّ بِنَيْسَابُورَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَلِيٍّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْخَزْرَجِيُّ الْأَنْصَارِيُّ السَّعْدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلَامِ بْنُ صَالِحٍ أَبُو الصَّلْتِ الْهَرَوِيُّ قَالَ كُنْتُ مَعَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا ع حِينَ رَحَلَ مِنْ نَيْسَابُورَ وَ هُوَ رَاكِبٌ بَغْلَةً شَهْبَاءَ فَإِذَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ وَ أَحْمَدُ بْنُ حَرْبٍ وَ يَحْيَى بْنُ يَحْيَى وَ إِسْحَاقُ بْنُ رَاهَوَيْهِ وَ عِدَّةٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ قَدْ تَعَلَّقُوا بِلِجَامِ بَغْلَتِهِ فِي الْمَرْبَعَةِ فَقَالُوا بِحَقِّ آبَائِكَ الْمُطَهَّرِينَ حَدِّثْنَا بِحَدِيثٍ قَدْ سَمِعْتَهُ مِنْ أَبِيكَ فَأَخْرَجَ رَأْسَهُ مِنَ الْعَمَّارِيَّةِ وَ عَلَيْهِ مِطْرَفُ خَزٍّ ذُو وَجْهَيْنِ وَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي الْعَبْدُ الصَّالِحُ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ بَاقِرُ عِلْمِ الْأَنْبِيَاءِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ سَيِّدُ الْعَابِدِينَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي سَيِّدُ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْحُسَيْنُ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ ص يَقُولُ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِي مَنْ جَاءَ مِنْكُمْ بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ بِالْإِخْلَاصِ دَخَلَ فِي حِصْنِي وَ مَنْ دَخَلَ فِي حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي

ترجمه :

22. ابوصلت هروى مى‏گويد: به هنگام حركت امام رضا (عليه السلام) از نيشابور، به همراه ايشان بودم، در حالى كه آن حضرت بر استرى به رنگ خاكسترى سوار بودند. پس ناگهان تعدادى از اهل علم، افسار استر آن حضرت را در منطقه‏اى به نام مربعه گرفتند و عرض كردند: تو را به حق پدران پاك خود، حديثى براى ما بيان كن كه از پدرانت شنيده باشى. آن حضرت سر مبارك خود را از درون هودج (كه روى حيوان مى‏بندند) به طورى كه پرده‏اى ابريشمى در دو طرف آن كشيده شده بود، بيرون آورده و (يكى يكى نام پدران بزرگوار خود را بردند و) فرمودند: امام على (عليه السلام) فرمودند كه از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم كه مى‏فرمودند: خداوند مى‏گويد: به طور يقين خداوندى جز من وجود ندارد. پس مرا پرستش كنيد. كسى كه با اخلاص به يگانگى من شهادت بدهد، در قلعه من داخل مى‏شود و كسى كه در قلعه من داخل شود، از عذاب من در امان است.

23 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْأَسَدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ الصُّوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا يُوسُفُ بْنُ عَقِيلٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رَاهَوَيْهِ قَالَ لَمَّا وَافَى أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا ع بِنَيْسَابُورَ وَ أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ مِنْهَا إِلَى الْمَأْمُونِ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ أَصْحَابُ الْحَدِيثِ فَقَالُوا لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ تَرْحَلُ عَنَّا وَ لَا تُحَدِّثُنَا بِحَدِيثٍ فَنَسْتَفِيدَهُ مِنْكَ وَ كَانَ قَدْ قَعَدَ فِي الْعَمَّارِيَّةِ فَأَطْلَعَ رَأْسَهُ وَ قَالَ سَمِعْتُ أَبِي مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيٍّ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبِي أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ سَمِعْتُ جَبْرَئِيلَ يَقُولُ سَمِعْتُ اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ يَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِي فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِي أَمِنَ مِنْ عَذَابِي قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا

قَالَ مُصَنِّفُ هَذَا الْكِتَابِ مِنْ شُرُوطِهَا الْإِقْرَارُ لِلرِّضَا ع بِأَنَّهُ إِمَامٌ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْعِبَادِ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ عَلَيْهِمْ

ترجمه :

23. اسحاق بن راهويه مى‏گويد: زمانى كه امام رضا (عليه السلام) به اقامت خود در نيشابور پايان داد و خواست به سوى مأمون حركت كند، اصحاب حديث، به دور ايشان جمع شده و عرض كردند: اى فرزند رسول خدا! از نزد ما مى‏رويد، ولى حديثى به ما نگفتيد تا ما از شما استفاده كنيم. در اين هنگام، آن حضرت در هودج بودند (چيزى شبيه اتاقكى كوچك كه روى شتر يا استر قرار مى‏دهند) پس سر مبارك خود را بيرون آورده و (حديثى بنابر نقل پدرانشان به ترتيب بيان كردند و) فرمودند: امام على (عليه السلام) فرمودند كه از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم كه ايشان از جبرئيل شنيدند كه او نيز از خداوند شنيده است كه مى‏گويد: (جمله) لا اله الا الله (كه اقرار به وحدانيت خداوند است) قلعه من است؛ هر كس در قلعه من داخل شود، از عذاب من، در امان است.

راوى (اسحاق بن راهويه) مى‏گويد: زمانى كه كاروان در حال حركت بود، آن حضرت با صداى بلند فرمودند: (ورود به اين قلعه) با شرائطى (محقق مى‏شود) كه من يكى از شرائط آن هستم.

شيخ صدوق رحمه الله در تفسير اين جمله از امام مى‏گويد: يكى از شروط (تحقق) اقرار به يگانگى خداوند، اقرار و اعتراف به اين كه على بن موسى الرضا (عليه السلام)، امامى از طرف خداوند است كه پيروى از ايشان بر بندگان، واجب است.

24 حَدَّثَنَا أَبُو نَصْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ تَمِيمٍ السَّرَخْسِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو لَبِيدُ مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِيسَ الشَّامِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِسْرَائِيلَ قَالَ حَدَّثَنَا حَرِيزٌ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ زَيْدِ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِي ذَرٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ خَرَجْتُ لَيْلَةً مِنَ اللَّيَالِي فَإِذَا رَسُولُ اللَّهِ ص يَمْشِي وَحْدَهُ لَيْسَ مَعَهُ إِنْسَانٌ فَظَنَنْتُ أَنَّهُ يَكْرَهُ أَنْ يَمْشِيَ مَعَهُ أَحَدٌ قَالَ فَجَعَلْتُ أَمْشِي فِي ظِلِّ الْقَمَرِ فَالْتَفَتَ فَرَآنِي فَقَالَ مَنْ هَذَا قُلْتُ أَبُو ذَرٍّ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ قَالَ يَا أَبَا ذَرٍّ تَعَالَ فَمَشَيْتُ مَعَهُ سَاعَةً فَقَالَ إِنَّ الْمُكْثِرِينَ هُمُ الْأَقَلُّونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِلَّا مَنْ أَعْطَاهُ اللَّهُ خَيْراً فَنَفَحَ مِنْهُ بِيَمِينِهِ وَ شِمَالِهِ وَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ وَرَاءَهُ وَ عَمِلَ فِيهِ خَيْراً قَالَ فَمَشَيْتُ مَعَهُ سَاعَةً فَقَالَ اجْلِسْ هَاهُنَا وَ أَجْلَسَنِي فِي قَاعٍ حَوْلَهُ حِجَارَةٌ فَقَالَ لِي اجْلِسْ حَتَّى أَرْجِعَ إِلَيْكَ قَالَ وَ انْطَلَقَ فِي الْحَرَّةِ حَتَّى لَمْ أَرَهُ وَ تَوَارَى عَنِّي فَأَطَالَ اللَّبْثَ ثُمَّ إِنِّي سَمِعْتُهُ ص وَ هُوَ مُقْبِلٌ وَ هُوَ يَقُولُ وَ إِنْ زَنَى وَ إِنْ سَرَقَ قَالَ فَلَمَّا جَاءَ لَمْ أَصْبِرْ حَتَّى قُلْتُ يَا نَبِيَّ اللَّهِ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ مَنْ تُكَلِّمُهُ فِي جَانِبِ الْحَرَّةِ فَإِنِّي مَا سَمِعْتُ أَحَداً يَرُدُّ عَلَيْكَ مِنَ الْجَوَابِ شَيْئاً قَالَ ذَاكَ جَبْرَئِيلُ عَرَضَ لِي فِي جَانِبِ الْحَرَّةِ فَقَالَ بَشِّرْ أُمَّتَكَ أَنَّهُ مَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ شَيْئاً دَخَلَ الْجَنَّةَ قَالَ قُلْتُ يَا جَبْرَئِيلُ وَ إِنْ زَنَى وَ إِنْ سَرَقَ قَالَ نَعَمْ وَ إِنْ شَرِبَ الْخَمْرَ

قَالَ مُصَنِّفُ هَذَا الْكِتَابِ يَعْنِي بِذَلِكَ أَنَّهُ يُوَفَّقُ لِلتَّوْبَةِ حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّةَ

ترجمه :

24. زيدبن وهب، از ابوذر غفارى نقل مى‏كند كه مى‏گويد: شبى، از خانه خارج شدم كه ناگهان رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) را ديدم كه به تنهايى راه مى‏رفت، بدون اين كه كسى همراهشان باشد. با خود گفتم شايد آن حضرت از اين كه كسى همراهشان باشد، نگران مى‏شود. به همين دليل در زير نور ماه (پشت سر آن حضرت) حركت كردم تا اين كه ايشان متوجه من شدند و فرمودند:

اين چه كسى است؟ عرض كردم: جانم فدايتان، ابوذر هستم. فرمودند: اى ابوذر! بيا. ساعتى با آن حضرت راه رفتم كه فرمودند: كسانى كه براى خود ثروت اندوخته‏اند، روز قيامت، كم در آمد هستند، مگر اين كه خداوند، نيكى به آنها داده باشد و او هم با ثروت خود، به راست، چپ، روبرو و پشت سر خود ببخشد و با در آمد خودشان، كار نيك انجام دهند. ابوذر مى‏گويد: ساعتى با آن حضرت نشستم. حضرت فرمود: اينجا بنشين و مرا در مكانى نشاند كه اطراف آن سنگ بود و به من فرمود: بنشين، تا برگردم. ابوذر مى‏گويد: حضرت به طرف منطقه‏اى كه پر از سنگ بود رفتند تا جايى كه ديگر ايشان را نديدم و از من پنهان شدند. نشستن من به طول انجاميد، سپس در حالى كه مى‏آمدند، مى‏فرمودند: اگر چه زنا و دزدى كرده باشد؟ زمانى كه ايشان آمدند، بدون معطلى عرض كردم: اى رسول خدا! خداوند، مرا فداى شما سازد، در منطقه‏اى كه پر از سنگ بود، با چه كسى سخن مى‏گفتيد؟ در حالى كه من كسى را آن جا نديدم تا جواب شما را بدهد. پيامبر فرمودند: آن جا، جبرئيل بود كه در آن مكان پر از سنگ، خود را بر من نشان داد و گفت: به امت خود، مژده بده كه هر كس بميرد و چيزى را شريك خداوند قرار ندهد، داخل بهشت مى‏شود. گفتم: اى جبرئيل! اگر چه زنا و دزدى كرده باشد؟ گفت: بله! و اگر چه شرب هم نوشيده باشد.

(شيخ صدوق رحمه الله مى‏گويد: يعنى اين كه هر كس براى خداوند شريك قرار ندهد، توفيق توبه پيدا مى‏كند و وارد بهشت مى‏شود.)

25 حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ غَالِبٍ الْأَنْمَاطِيُّ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو عَمْرٍو أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ غَزْوَانَ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ عَمْرٍو قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص بَيْنَا رَجُلٌ مُسْتَلْقٍ عَلَى ظَهْرِهِ يَنْظُرُ إِلَى السَّمَاءِ وَ إِلَى النُّجُومِ وَ يَقُولُ وَ اللَّهِ إِنَّ لَكَ لَرَبّاً هُوَ خَالِقُكَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي قَالَ فَنَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ فَغَفَرَ لَهُ‏

قال مصنف هذا الكتاب و قد قال الله عز و جل- أَ وَ لَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْ‏ءٍ يعني بذلك أ و لم يتفكروا في ملكوت السماوات و الأرض و في عجائب صنعها أ و لم ينظروا في ذلك نظر مستدل معتبر فيعرفوا بما يرون ما أقامه الله عز و جل من السماوات و الأرض مع عظم أجسامها و ثقلها على غير عمد و تسكينه إياها بغير آلة فيستدلوا بذلك على خالقها و مالكها و مقيمها أنه لا يشبه الأجسام و لا ما يتخذ الكافرون إلها من دون الله عز و جل إذ كانت الأجسام لا تقدر على إقامة الصغير من الأجسام في الهواء بغير عمد و بغير آلة فيعرفوا بذلك خالق السماوات و الأرض و سائر الأجسام و يعرفوا أنه لا يشبهها و لا تشبهه في قدرة الله و ملكه و أما ملكوت السماوات و الأرض فهو ملك الله لها و اقتداره عليها و أراد بذلك أ و لم ينظروا و يتفكروا في السماوات و الأرض في خلق الله عز و جل إياهما على ما يشاهدونهما عليه فيعلموا أن الله عز و جل هو مالكها و المقتدر عليها لأنها مملوكة مخلوقة و هي في قدرته و سلطانه و ملكه فجعل نظرهم في السماوات و الأرض و في خلق الله لها نظرا في ملكوتها و في ملك الله لها لأن الله عز و جل لا يخلق إلا ما يملكه و يقدر عليه و عنى بقوله وَ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْ‏ءٍ يعني من أصناف خلقه فيستدلون به على أن الله خالقها و أنه أولى بالإلهية من الأجسام المحدثة المخلوقة

ترجمه :

25. ابو هريره گفت: مردى به پشت خوابيده و به آسمان و ستارگان نگاه مى‏كرد و مى‏گفت: به خدا قسم پروردگارى هست كه شما را آفريده است. پروردگارا! مرا ببخش. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: خداوند به آن مرد نگاه كرد و او را بخشيد.

(شيخ صدوق مى‏گويد: اين كه خداوند فرموده است: (چرا در آسمان‏ها و زمين و آن چه خداوند آفريده است، نگاه نمى‏كنيد.) يعنى چرا در آسمان و زمين و در چيزهاى شگفت انگيزى كه خداوند آفريده است، نگاه نمى‏كنيد! و يا چرا در آنها به عنوان اين كه راهنمايى شويد و عبرت بگيريد، نگاه نمى‏كنيد تا به آن چه مى‏بيند، آگاهى پيدا كنيد كه خداوند آسمان‏ها و زمين را با آن سنگينى كه دارند، بدون ستون نگه داشته و بدون هيچ وسيله‏اى، آنها را آرام كرده! پس به واسطه اين موارد، به آفريدگار، صاحب و استوار كننده آنها راهنمايى مى‏شويد به اين كه هيچ جسمى، شبيه او نيست و به سوى چيزى كه كافران غير از خدا، براى خود خدا گرفته‏اند، راهنمايى نخواهيد شد. زيرا اجسام، قدرت ندارند كه جسم كوچك را در هوا بدون ستون و ابزار نگه دارند. پس فهميده مى‏شود كه خدا، آفريدگار آسمان‏ها و زمين و تمام اجسام است و مى‏فهمند كه كسى شبيه او نيست و كسى هم در قدرت و پادشاهى، مثل او نمى‏باشد. اما ملكوت آسمان‏ها و زمين، به خداوند تعلق دارند و نسبت به اداره كردن آنها تواناست و چنين معانى، براى آن آيه قرآنى اراده كرده است و چرا در آسمان‏ها و زمين نگاه نكرده و تفكر نمى‏كنند. خداوند آنها را بر اساس همان چيزى كه با چشم مى‏بينند، آفريده است. پس مى‏دانند كه خداوند، صاحب آنهاست و نسبت به آنها تواناست، زيرا آسمان‏ها و زمين، ملك خدا بوده و او آفريده است و در قدرت، سلطنت و پادشاهى خداوند هستند و خداوند، نگاه آنها را در آسمان‏ها و زمين و آفريدگار بودن خود قرار داد، كه در ملكوت و ملك الهى نظر بيفكنند. زيرا خداوند، چيزى را كه مالكش نيست و بر آن قدرت ندارد، نمى‏آفريند (يعنى هر چه آفريده است، به او تعلق داشته و بر آنها پيروز است) و اين كه فرموده است (و آن چه خداوند آفريده است) منظور انواع و اقسام مخلوقاتش مى‏باشد كه به وسيله آنها، به اين مسئله راهنمايى مى‏كند كه خداوند، آنها را آفريده و به واسطه خداوندى، از اجسامى كه خودشان توسط خداوند آفريده شده‏اند، سزاوارتر است.)

26 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُخْلِصاً دَخَلَ الْجَنَّةَ وَ إِخْلَاصُهُ أَنْ تَحْجُزَهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ

ترجمه :

26. محمد بن حمران از امام صادق (ع) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند: كسى كه با اخلاص، سخن لا اله الا الله را بگويد، داخل بهشت مى‏شود و خالص بودن او به اين است كه اين سخن يگانگى خداوند، او را از هر چه خداوند حرام كرده است، حفظ كند.

27 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ وَ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ كُلُّهُمْ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَيْفٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ عَمْرٍو عَنِ الْمُهَاجِرِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَرْقَمَ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُخْلِصاً دَخَلَ الْجَنَّةَ وَ إِخْلَاصُهُ أَنْ تَحْجُزَهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ

ترجمه :

27. زيدبن ارقم از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند: كسى كه با اخلاص بگويد: لا اله الا الله، داخل بهشت مى‏شود و اخلاص او به اين است كه چنين سخنى، او را از آن چه خداوند حرام كرده است، محافظت كند.

28 حَدَّثَنَا أَبُو عَلِيٍّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَمْرٍو الْعَطَّارُ بِبَلْخٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَحْمُودٍ قَالَ حَدَّثَنَا حُمْرَانُ عَنْ مَالِكِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ طَهْمَانَ عَنْ أَبِي حُصَيْنٍ عَنِ الْأَسْوَدِ بْنِ هِلَالٍ عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ قَالَ كُنْتُ رَدِيفَ النَّبِيِّ ص فَقَالَ يَا مُعَاذُ هَلْ تَدْرِي مَا حَقُّ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْعِبَادِ يَقُولُهَا ثَلَاثاً قَالَ قُلْتُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ حَقُّ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْعِبَادِ أَنْ لَا يُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً ثُمَّ قَالَ ص هَلْ تَدْرِي مَا حَقُّ الْعِبَادِ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا فَعَلُوا ذَلِكَ قَالَ قُلْتُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ أَنْ لَا يُعَذِّبَهُمْ أَوْ قَالَ أَنْ لَا يُدْخِلَهُمُ النَّارَ

ترجمه :

28. معاذبن جبل مى‏گويد: با پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم)، روى يك حيوان سوار بوديم كه سه بار فرمودند:

اى معاذ! آيا مى‏دانى كه حق خداوند بر بندگان چيست؟ عرض كردم: خدا و رسولش آگاهترند. فرمودند: حق خداوند بر بندگان اين است كه آنها، چيزى را شريك او قرار ندهند.

سپس فرمودند: آيا مى‏دانى كه حق بندگان با اين كار خود (شريك قرار ندادن كسى با خداوند) بر خداوند چيست؟ عرض كردم: خدا و رسولش بهتر مى‏دانند؟ فرمودند: اين است كه آنها را عذاب نكند و يا اين كه فرمود: آنها را وارد آتش جهنم نسازد.

29 حَدَّثَنَا أَبُو أَحْمَدَ الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعِيدٍ الْعَسْكَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ حُمْرَانَ الْقُشَيْرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو الْجَرِيشِ أَحْمَدُ بْنُ عِيسَى الْكِلَابِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع سَنَةَ خَمْسِينَ وَ مِائَتَيْنِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلَّا الْإِحْسانُ قَالَ عَلِيٌّ ع سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ مَا جَزَاءُ مَنْ أَنْعَمْتُ عَلَيْهِ بِالتَّوْحِيدِ إِلَّا الْجَنَّةُ

ترجمه :

29. از امام على (عليه السلام) روايت شده است كه درباره اين سخن خداوند كه مى‏گويد: (آيا پاداش نيكى به جز نيكى است؟)

فرموده است: از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم كه مى‏فرمود: منظور خداوند از اين آيه اين است كه پاداش كسى كه خداوند به او نعمت يگانگى خود را داده است، فقط بهشت است. (پس توحيد، نوعى نيكى و بهشت هم، جواب آن نيكى است.)

30 حَدَّثَنَا الْحَاكِمُ عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحُسَيْنِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو يَزِيدَ بْنُ مَحْبُوبٍ الْمُزَنِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ عِيسَى الْبِسْطَامِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ بْنُ عَبْدِ الْوَارِثِ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِي بِشْرٍ الْعَنْبَرِيِّ عَنْ حُمْرَانَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ مَاتَ وَ هُوَ يَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ حَقٌّ دَخَلَ الْجَنَّةَ

ترجمه :

30. عثمان بن عفان مى‏گويد: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: كسى كه بميرد، در حالى كه مى‏داند كه به طور يقين خداوند حق است (و خدايى جز او وجود ندارد) داخل بهشت مى‏شود.

31 حَدَّثَنَا حَمْزَةُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ زَيْدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ أَخْبَرَنِي عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ هَاشِمٍ قَالَ حَدَّثَنِي إِبْرَاهِيمُ بْنُ إِسْحَاقَ النَّهَاوَنْدِيُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْأَنْصَارِيِّ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَحْيَى بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَمْرِو بْنِ طَلْحَةَ عَنْ أَسْبَاطِ بْنِ نَصْرٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ بَشِيراً لَا يُعَذِّبُ اللَّهُ بِالنَّارِ مُوَحِّداً أَبَداً وَ إِنَّ أَهْلَ التَّوْحِيدِ لَيَشْفَعُونَ فَيُشَفَّعُونَ ثُمَّ قَالَ ع إِنَّهُ إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِقَوْمٍ سَاءَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي دَارِ الدُّنْيَا إِلَى النَّارِ فَيَقُولُونَ يَا رَبَّنَا كَيْفَ تُدْخِلُنَا النَّارَ وَ قَدْ كُنَّا نُوَحِّدُكَ فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ كَيْفَ تُحْرِقُ بِالنَّارِ أَلْسِنَتَنَا وَ قَدْ نَطَقَتْ بِتَوْحِيدِكَ فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ كَيْفَ تُحْرِقُ قُلُوبَنَا وَ قَدْ عَقَدَتْ عَلَى أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَمْ كَيْفَ تُحْرِقُ وُجُوهَنَا وَ قَدْ عَفَّرْنَاهَا لَكَ فِي التُّرَابِ أَمْ كَيْفَ تُحْرِقُ أَيْدِيَنَا وَ قَدْ رَفَعْنَاهَا بِالدُّعَاءِ إِلَيْكَ فَيَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ عِبَادِي سَاءَتْ أَعْمَالُكُمْ فِي دَارِ الدُّنْيَا فَجَزَاؤُكُمْ نَارُ جَهَنَّمَ فَيَقُولُونَ يَا رَبَّنَا عَفْوُكَ أَعْظَمُ أَمْ خَطِيئَتُنَا فَيَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ بَلْ عَفْوِي فَيَقُولُونَ رَحْمَتُكَ أَوْسَعُ أَمْ ذُنُوبُنَا فَيَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ بَلْ رَحْمَتِي فَيَقُولُونَ إِقْرَارُنَا بِتَوْحِيدِكَ أَعْظَمُ أَمْ ذُنُوبُنَا فَيَقُولُ عَزَّ وَ جَلَّ بَلْ إِقْرَارُكُمْ بِتَوْحِيدِي أَعْظَمُ فَيَقُولُونَ يَا رَبَّنَا فَلْيَسَعْنَا عَفْوُكَ وَ رَحْمَتُكَ الَّتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ فَيَقُولُ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ مَلَائِكَتِي وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحَبَّ إِلَيَّ مِنَ الْمُقِرِّينَ لِي بِتَوْحِيدِي وَ أَنْ لَا إِلَهَ غَيْرِي وَ حَقٌّ عَلَيَّ أَنْ لَا أَصْلِيَ بِالنَّارِ أَهْلَ تَوْحِيدِي أَدْخِلُوا عِبَادِيَ الْجَنَّةَ

ترجمه :

31. ابن عباس مى‏گويد: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمودند: قسم به كسى كه مرا به حق، بشارت دهنده مبعوث كرد، خداوند، انسان يكتاپرست را با آتش عذاب نمى‏كند و به طور يقين، اهل وحدانيت الهى هم مورد شفاعت قرار مى‏گيرند. سپس فرمودند: زمانى كه روز قيامت شود، خداوند به گروهى كه در دنيا، كارهاى بد انجام دادند، دستور رفتن به سوى آتش جهنم را مى‏دهد. (در اين حال) آنها مى‏گويند: پروردگارا! چگونه ما را در آتش جهنم داخل مى‏كنى؟ در حالى كه ما در دنيا يكتاپرست بوديم (فقط تو را خدا مى‏دانستيم) و چگونه به وسيله آتش، زبان ما را مى‏سوزانى؟ در حالى كه در دنيا به يگانگى تو سخن گفته است و چگونه قلوب را مى‏سوزانى؟ در حالى كه بر آن يگانگى تو نقش بسته است و يا اين كه چگونه صورت ما را مى‏سوزانى؟ در حالى كه در مقابل تو به خاك ماليده شده است و يا چگونه دست‏هاى ما را مى‏سوزانى؟ در حالى كه به دعا، به سوى تو دراز شده است. خداوند مى‏فرمايد: بندگان من! شما در دنيا كارهاى بدى انجام داديد و آتش جهنم (نيز) سزاى شما مى‏باشد.

پس مى‏گويند: پروردگارا! بخشش تو بزرگ‏تر است، يا گناهان ما؟

خداوند مى‏فرمايد: بخشش من بزرگ‏تر است.

پس (دوباره) مى‏گويند: رحمت تو وسيع‏تر است، يا گناهان ما؟

خداوند مى‏فرمايد: رحمت من وسيع‏تر است.

پس مى‏گويند: اعتراف ما به يگانگى تو بزرگ‏تر است، يا گناهان ما؟

خداوند مى‏فرمايد: اعتراف شما به يگانگى من، بزرگ‏تر است. پس دوباره مى‏گويند: پروردگارا! بخشش و رحمت خود را كه همه چيز را فرا گرفته است، شامل (حال) ما (نيز) قرار بده.

خداوند به فرشتگان مى‏فرمايد: به بزرگى و شكوه خودم قسم مى‏خورم كه مخلوقى را نيافريده‏ام كه نزد من محبوبتر از كسى باشد كه به يگانگى من معترف است و (مى‏گويد) كه خدايى، به جز من وجود ندارد. پس بر من لازم است كه معترفين به يگانگى خود را در آتش داخل نكنم (آتش را بر آنها مسلط نگردانم.) اى بندگان من! داخل بهشت شويد. (البته بايد گفت كه اين گروه، اهل كارهاى شايسته هم بودند، ولى گناهانشان از خوبى‏هايشان بيشتر بوده و اين روايت نشان مى‏دهد كه يگانه دانستن خداوند، نوعى كفاره گناهان است.)

32 حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ السُّكَّرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زَكَرِيَّا الْجَوْهَرِيُّ الْبَصْرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللَّهِ شَيْئاً أَحْسَنَ أَوْ أَسَاءَ دَخَلَ الْجَنَّةَ

ترجمه :

32. بر اساس يك روايتى كه از امامان معصوم (عليهم السلام) از امام على (عليه السلام) نقل شده، آمده است كه آن حضرت از قول پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم) مى‏فرمايند كه ايشان فرمودند: كسى كه بميرد و چيزى را شريك خداوند قرار ندهد، چه خوب و چه بد باشد، داخل بهشت خواهد شد.

33 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ أَبِي أَيُّوبَ قَالا قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ النَّاسِ ذَلِكَ الْيَوْمَ عَمَلًا إِلَّا مَنْ زَادَ

ترجمه :

33. هشام بن سالم و ابو ايوب از امام جعفر صادق (عليه السلام) نقل كرده‏اند كه آن حضرت فرمودند: كسى كه صد مرتبه بگويد (لا اله الا الله)، در آن روز برترين انسان از نظر عمل خواهد بود، مگر اين كه كسى اين جمله را بيشتر بگويد. (يعنى اقرار به يگانگى خداوند، اندازه مشخصى ندارد.)

34 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي أَحْمَدُ بْنُ هِلَالٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عِيسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ مِنْ وُلْدِ عُمَرَ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ لِمُوسَى يَا مُوسَى لَوْ أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَ عَامِرِيهِنَّ وَ الْأَرَضِينَ السَّبْعَ فِي كِفَّةٍ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ فِي كِفَّةٍ مَالَتْ بِهِنَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ

ترجمه :

34. ابو سعيد خُدرى از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) نقل كرده است كه آن حضرت فرمودند: خداوند متعال به حضرت موسى (عليه السلام) فرمود: اى موسى! اگر آسمان‏ها و ساكنين آنها و زمين‏هاى هفت گانه، در يك طرف ترازو باشند و در طرف ديگر جمله لا اله الا الله (اعتراف به يگانگى خداوند) باشد، اين طرف ترازو از آن طرف (كه آسمان‏ها و زمين هستند) سنگين‏تر است.

35 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي نَجْرَانَ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ الْعَبْدِيِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ مَنْ قَالَ فِي يَوْمٍ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ إِلَهاً وَاحِداً أَحَداً صَمَداً لَمْ يَتَّخِذْ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ خَمْسَةً وَ أَرْبَعِينَ أَلْفَ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ خَمْسَةً وَ أَرْبَعِينَ أَلْفَ أَلْفِ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ فِي الْجَنَّةِ خَمْسَةً وَ أَرْبَعِينَ أَلْفَ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ كَانَ كَمَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ مَرَّةً وَ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيْتاً فِي الْجَنَّةِ

ترجمه :

35. عمر بن يزيد از امام جعفر صادق (عليه السلام) نقل كرده و مى‏گويد: شنيدم كه آن حضرت مى‏فرمود: كسى كه در روز بگويد: (شهادت مى‏دهم كه خدايى جز خداى يگانه نيست و هيچ شريكى ندارد. خدايى است كه يگانه و بى‏نياز مى‏باشد و همراه و فرزندى ندارد) خداوند، براى او چهل و پنج ميليون كار خوب مى‏نويسد و چهل و پنج ميليون گناه را نابود مى‏كند و چهل و پنج ميليون درجه او را در بهشت بالا مى‏برد و مثل كسى است كه دوازه مرتبه قرآن تلاوت كرده باشد و خداوند براى او خانه‏اى در بهشت، مى‏سازد. (تمام اعدادى كه در اين روايت به كار رفته است، براى مبالغه است.)