استفتائات
مسائلى كه از محضر مقدس حضرت آية اللّه العظمى امام خمينى قدس سره درباره موضوعات
گوناگون استفتاء شده است.
احكام تقليد
سئوال : آيا براى دفاع از اسلام و جمهورى اسلامى اجازه امام يا مرجع تقليد لازم است
يا خير؟
جواب : دفاع از اسلام و جمهورى اسلامى به هر نحو ممكن بر تمام مكلفين واجب است و مشروط به
اجازه نيست.
سئوال : آيا در رسالههاى فتوايى حضرت آيةاللهى؛ عباراتى مانند لا يبعد؛ لا يخلو عن
قرب؛ لايخلو عن وجه مقصود فتوى است يا نه؟ و اگر بعد از فتوى تعبير به لايترك
الاحتياط شد آيا اين احتياط واجب است؟
جواب : تعبيرات مزبور در مقام بيان فتوى است مگر آن كه قرينه برخلاف در بين باشد. و عبارت
لايترك الاحتياط اگر در موردى بعد از بيان فتوى ذكر شود براى بيان تأكد حسن احتياط
است.
سئوال : تقليد اغلب مؤمنين بدون تحقيق و تشخيص اعلم است؛ مثلا در ماه مبارك رمضان
يك مبلغى وارد دهى مىشود و به مردم فتواى مرجعى را مىگويد؛ و يا رسماً او را بين
مردم معرفى مىكند؛ مردم هم بواسطه حسن نيت از او قبول مىكنند؛ آيا اين گونه
تقليدها هم ثمرى دارد يا خير؟ و آيا لازم است بيدار نمودن آنها كه وظيفه چيست؟ يا
چون تقليد از غير اعلم مىكنند و معلوم نيست مخالف با فتواى اعلم باشد اشكال ندارد؟
جواب : حكم شرعى بايد بيان شود؛ لكن آگاه كردن اشخاص بالخصوص لازم نيست؛ و تقليد اگر از
روى موازين شرعيه نباشد صحيح نيست.
درباره وضوء
سئوال : اگر قبل از وقت نماز وضوء بگيرد براى نماز صحيح است يا خير؟ و در صورتى كه
صحيح باشد فرقى بين اين كه وقت نماز نزديك باشد يا نه هست يا خير؟
جواب : وضو براى نماز اگر نزديك وقت نماز باشد صحيح است و وضو قبل از وقت و بعد از وقت
براى بودن بر طهارت مستحب است.
احكام نماز
سئوال : در مواردى كه دستور فرمودهايد در نماز جماعت برادران اهل سنّت شركت كنيم
آيا اين نماز از نظر نيّت و غيره مثل نماز جماعت شيعه است؟
جواب : به هر نخو آنها عمل ميكنند انجام دهند.
سئوال : آيا در هنگام خطبههاى جمعه قطع اتصال صفوف، شعارهائى كه به زبان فارسى
داده مىشود و ايستادن به خاطر نام امام زمان عليه السلام موجب بطلان نماز مىشود؟
جواب : موجب بطلان نماز نمىشود.
سئوال : اگر در محل كار، نماز جماعت در خارج وقت فضيلت خوانده شود، ثواب نماز جماعت
بيشتر است يا اينكه شخص، نماز فرادى را در اول وقت بخواند؟
جواب : اگر طورى است كه در محل كار جماعت خواندن تعظيم شعاير محسوب است اولى جماعت خواندن
است.
سئوال : در بيشتر مدارس راهنمائى نماز جماعت برقرار مىشود با توجه به اينكه اكثر
دانش آموزان در سنين 11 تا 14 سال هستند آيا نماز خواندن همراه آنها صحيح است و
شرائط آن چيست؟
جواب : اگر امام جماعت بالغ و عادل باشد با مراعات اتصال صفوف مىتوانيد جماعت بخوانيد.
سئوال : در رابطه با فتواى آن جناب مبنى بر اتصال صفوف جماعت از جلو براى صفهاى پشت
سر و بطلان نماز كسانى كه پشت ستون واقع مىشوند هر چند اتصال از راست يا چپ داشته
باشند، آيا نماز كسانى كه در مراسم برگزارى نماز جماعت غالباً اتصالشان به علت كثرت
جمعيت به اين صورت است چه حكمى دارد؟
جواب : با فرض اتصال از راست يا چپ اگر بعض مأمومين صف قبل ولو يك نفر از آن را مىبيند
اشكال ندارد.
سئوال : آيا در مواردى كه انسان امام جماعت را نمىشناسد و از عدالت يا فسق او
اطلاعى ندارد اقتداء صحيح است؟ و آنچه براى اثبات عدالت كفايت مىكند چيست؟
جواب : بدون احراز عدالت، حماعت صحيح نيست و در احراز عدالت حسن ظاهر كفايت مىكند.
سئوال : از قديم در مساجد حائلى مثل پرده بين زنان و مردان بوده، و اكنون عدهاى
مىگويند پرده و ديوار بين زنان و مردان در حال خواندن و موعظه كردن لزوم ندارد،
نظر امام در اين باره چيست؟
جواب : در صورتى كه مفسدهاى نيست پرده لزوم ندارد. بلى در نماز، احتياط مستحب آنست كه زن
عقبتر از مرد باشد، مگر در صورتى كه بين آنها حائلى مثل پرده باشد.
سئوال : آيا در مكانى كه نماز جماعت برپاست، خواندن نماز به طور فرادى جايز است؟
جواب : چنانچه موجب هتك نماز جماعت يا امام جماعت باشد جايز نيست هر چند نماز صحيح است.
سئوال : با توجه به اينكه مكروه است مسافر به حاضر و حاضر به مسافر اقتدا كند، آيا
شركت مسافرين در جماعتها در مراسم بزرگ و همچنين شركت مسافر در نماز جمعه چگونه
است؟
جواب : اشكالى ندارد ولى امام در نماز جمعه بايد مسافر نباشد.
سئوال : زنانى كه عادت ماهانه خود را مىگذرانند و از خواندن نماز معذورند، آيا
مىتوانند در نماز جمعه يا جماعت در غير مسجد شركت كنند؟
جواب : مىتوانند در اجتماع براى نماز شركت كنند، و صورتاً متابعت نمايند، ولى نبايد نماز
بخوانند.
سئوال : شخصى در تهران مثلا در ميدان شوش قصد اقامت ده روزه كرده است و مىخواهد به
شميران برود آيا قصد اقامت او بهم مىخورد يانه؟
جواب : اگر از اول قصد داشته كه از محل اقامه در بين ده روز خارج شود و قصد دارد كه بيش از
دو ساعت برود يا فاصله به حد مسافت است قصد محقق نشده و نماز او شكسته است و اگر
چنين قصدى نداشته و بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى بناى رفتن پيدا كرده اگر كمتر
از مسافت باشد قصد بهم نمىخورد و در صورت مسافت بودن فاصله حكم مسافر پيدا مىكند
سئوال : آيا كسى كه تهران را وطن خود قرار داده است تمام تهران وطن حساب مىشود يا
فقط محدوده محلى كه از منزل او در آنجا قرار دارد وطن اوست؟
جواب : ميزان محلهاى است كه در آن محل قصد زندگى دائمى دارد.
سئوال : كسى كه ده روز در جائى قصد اقامت نمايد و بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى
ناچار شود از حد ترخص خارج شود و احياناً يك يا دو روز در آنجا بماند و دوباره به
محل اقامت خود بازگردد آيا قصد او بهم مىخورد؟
جواب : چنانچه كمتر از چهار فرسخ فاصله باشد در فرض ضرر به مسأله قصد اقامه او نمىزند و
اگر چهار فرسخ يا بيشتر باشد قصد بهم مىخورد.
سئوال : آيا شركت بانوان در نمازهاى جماعت يوميه و نماز جمعه كراهت دارد يا خير؟
جواب : كراهت ندارد، بلكه در بعض موارد مطلوب است.
سئوال : اگر كسى نتوانست خطبههاى نماز جمعه را درك كند و فقط به نماز جمعه برسد و
اقتدا كند آيا از نماز ظهر كفايت مىكند؟
جواب : كفايت مىكند.
سئوال : در تحريرالوسيله فتوى به وجوب تخييرى نماز جمعه دادهايد و بعد از فتوى
نماز را افضل و نماز ظهر را احتياط فرمودهايد، آيا اين احتياط، وجوبى است يا
استحبابى؟ چون نقل شده است كه نسبت به نماز جمعه تغيير فتواى دادهايد؟
جواب : احتياط مزبور استحبابى است، و فتوى تغيير نكرده است.
سئوال : كسى كه از منزل تا محل كارش كمتر از چهار فرسخ شرعى است ولى هنگام خارج شدن
از منزل قصد دارد كه از محل كارش به جاى ديگرى هم برود كه از منزل تا آنجا به حد
مسافت شرعى كه حدود 5/22 كيلومتر است مىرسد آيا در چنين صورتى از اول مسافر محسوب
مىشود؟
جواب : در فرض مذكور از اول مسافر است.
سئوال : مقصود از كراهت در اقتداء شخص غير مسافر به مسافر يا بالعكس چيست؟
جواب : مراد اقليت ثواب از جماعتهاى ديگر است.
سئوال : كسى كه تهران وطن اوست ولى محل كار و منزل او در دو محله تهران مىباشد
تكليف نماز و روزه او چيست؟
جواب : چنانچه تهران، قبل از كبيره شدن وطن او بوده اگر از منزل تا محل كار به حد مسافت
شرعى است، در خارج محدوده قبل از كبيره شدن حكم سفر مترتب مىشود و چنانچه بعد از
كبيره شدن تهران، يكى از محلات را وطن قرار داده اگر از منزل تا محل كار به حد
مسافت شرعى است وقتى كه از محله خارج شد حكم سفر مترتب مىشود و در هر دو صورت اگر
از منزل تا محل كار در حد مسافت نيست حكم سفر مترتب نمىشود.
سئوال : كسانى كه از شهرستانها براى ادامه تحصيل يا كارهاى ديگر به مدت چند سال به
تهران منتقل مىشوند و محل سكونتشان يا محل كار يا تحصيل آنان در دو محله مختلف
تهران باشد و هر روز اين فاصله را طى مىكنند آيا نمازهايشان شكسته است يا تمام؟
جواب : اگر وطن آنها نيست و وقتى به تهران رسيدند قصد دارند هر روز اين فاصله را بروند
نماز ايشان شكسته است.
سئوال : كسى كه وطن او تهران است در بازگشت از سفر، براى قطع شدن سفر رسيدن به خانه
لازم يا رسيدن به محله كافيست؟
جواب : ميزان رسيدن به محلهاى است كه منزل شخص در آن محله قرار دارد.
سئوال : كسى كه در سالهاى اخير كه تهران از بلاد كبيره شده است به تهران آمده و قصد
دارد در اين شهر زندگى كند با چه شرائطى تهران وطن او محسوب مىشود و آيا داشتن
خانه ملكى يا استيجارى دخالتى در اين جهت دارد يا خير؟
جواب : چنانچه در يكى از محلههاى تهران قصد سكونت دائم كند همان محله وطن او محسوب مىشود
و فرقى بين داشتن خانه ملكى و يا استيجارى نيست.
سئوال : رزمندگانى كه در جبههها هستند و همواره ممكن است جابجا شوند، يا كسانى كه
دائماً براى انجام مأموريتهاى محوله بين شهرها در تردد هستند، وظيفه نماز و روزه
آنان چيست؟
جواب : حكم مسافر دارند مگر اينكه سى روز با ترديد در يك محل بمانند كه در اين صورت بعد از
سى روز نمازشان را تمام بخوانند.
سئوال : كسى كه از سالهاى قبل تهران وطن او بوده است اكنون كه تهران از بلاد كبيره
است چه محدودهاى وطن او محسوب مىشود؟
جواب : محدوده قبل از كبيره شدن وطن او محسوب مىشود.
سئوال : كسى كه از اول تهران وطن او بوده است بعد از آنكه تهران در اثر توسعه
خارقالعاده از بلاد كبيره محسوب شده آيا محدودهاى كه وطن او به شمار مىرود كدام
است؟
جواب : آنچه قبل از توسعه خارقالعاده بوده است وطن اوست.
سئوال : كسى كه تهران - كه از بلاد كبيره است - وطن او نيست و محل كار و اقامت او
در دو محله تهران است با چه شرائطى مىتواند (قصد اقامت ده روزه نمايد) نماز را
تمام بخواند و روزه بگيرد؟
جواب : بدون قصد ماندن ده روز در يكى از دو محل حكم مسافر دارد و چنانچه فاصله دو محل كمتر
از 5/22 كيلومتر است و در يكى از دو محل قصد اقامت كند و بماند، تا زمانى كه مسافرت
جديد نكرده است رفت و آمد بين آن دو محل اشكال ندارد و نماز او تمام و روزه صحيح
است.
سئوال : كسى كه در شهرى غير از وطن اصلى خود اقامت گزيده است ولى قصد ندارد كه
مادام العمر در آنجا بماند و ممكن است بعد از مثلا ده سال از آنجا منتقل شود آيا
چنين شخصى مىتواند در اين شهر قصد توطن نمايد؟
جواب : نمىتواند و بدون قصد توطن دائم يا ماندن به مقدارى كه صدق عرفى وطن تحقق يابد حكم
وطن مترتب نمىشود.
سئوال : مبدأ مسافت در شهر تهران از كجا حساب مىشود، و نمازهائى كه قبل از فهميدن
حكم خوانده شده چه صورت دارد؟
جواب : مبدأ مسافت در بلاد كبيره مثل تهران منزل است، و كسى كه تهران وطن او نيست و هر روز
از محل سكونت و حدود آن خارج مىشود براى كار، نمىتواند قصد اقامه نمايد و حكم
مسافر را دارد و چنانچه برخلاف وظيفه عمل كرده بايد قضا نمايد.
سئوال : كسى كه تهران وطن او است و هر روز بدون آنكه از شهر خارج شود چهار فرسنگ
شرعى يا بيشتر را مىرود آيا چنين شخصى مسافر محسوب مىشود؟
جواب : با پيمودن مسافت شرعى ولو در داخل شهر حكم مسافر دارد.
سئوال : كسى كه به قصد نماز عصر مثلاً مشغول نماز مىشود؛ در بين نماز خيال مىكند
نماز ظهر مىخواند؛ مقدارى از نماز را با همين خيال مىخواند و قبل از تمام شدن
نماز يادش مىآيد كه نمازش نماز عصر بوده و اول هم قصد نماز عصر كرده آيا نمازش
صحيح اسست؟ و آيا اگر بعد از تمام شدن نماز يادش بيايد تكليفش چيست؟
جواب : نماز محكوم به صحت است؛ و فرقى بين اثناء و بعد از فراغ نيست.
سئوال : اگر كسى در حال قيام شك ميان يك و دو كند آيا جايز است در حال شك قرائت را
تمام كند و موقع رفتن به ركوع تروّى كند يا خير؟ )1( تروّى يعنى اينكه فكر كند تا
بلكه يادش بيايد آنچه را شك دارد بجا آورده است يا نه. و همچنين در افعال: مثلاً
اگر در سجده شك كند كه سجده اول است يا دوم آيا جائز است در حال شك ذكر سجده را
بگويد و بعد از نشستن تروى كند يا خير؟
جواب : از حين عروض شك بايد تروى كند و اگر بدون تروّى به انتظار اين كه بعداً تروى مىكند
تا ببيند وظيفه چيست به عمل ادامه دهد چنانچه چيزهايى كه بواسطه آنها ممكن است يقين
يا گمان به يك طرف شك پيدا شود از بين نمىرود عمل او در صورتى كه موافق با
وظيفهاش انجام گرفته باشد اشكال ندارد.
سئوال : آيا نماز جمعه در زمان غيبت واجب عينى است يا تخييرى و آيا كفايت از نماز
ظهر مىنمايد؟ و اگر كفايت نكند و محتاج به اعاده ظهر باشد آيا اقتداى عصر به
اماميكه واجب مىداند جايز است آن كه عصر را هم در صورت اقتدا بايد اعاده كرد؟
جواب : واجب تخييرى است و احتياط در اعاده ظهر استحبابى است و اقتدا به عصر مىتواند بكند.
سئوال : كسى كه سجده سهويه عهدهاش آمده و فراموش كرده تا وارد نماز شده و در بين
نماز متذكر شده تكليفش چيست؟
جواب : لازم است نماز را اگر فريضه است تمام كند بعد از آن بلافاصله سجده را به جا آورد.
درباره مسجد
سئوال : گذاشتن مرده پيش از غسل و بعد از غسل در مسجد؛ و شستن و غسل دادن مرده در
حياط مسجد چه صورت دارد؟
جواب : نهادن جسد ميت در مسجد پيش از غسل دادن اگر موجب سرايت نجاسات و مستلزم هتك مسجد
نباشد مانع ندارد و بعد از غسل دادن بىاشكال است. و صحن مسجد؛ اگر مسجد نباشد شستن
و غسل دادن ميت در آن جا اگر مخالف با وقف نباشد و موجب هتك نشود اشكال ندارد.
احكام روزه
سئوال : كسى كه با عذر شرعى مانند سفر و مرض روزه ماه مبارك رمضان را افطار كرده
است آيا مىتواند قضاى آن را از ماه رمضان بعد تأخير بيندازد و در صورت تأخير تكليف
شرعى چيست؟
جواب : بنابر احتياط واجب نبايد تأخير بيندازد و اگر تأخير انداخت براى هر روز بايد يك مدّ
كه تقريباً ده سير است گندم يا نان و مثل آن به فقير بدهد.
سئوال : كسانى كه هر روزه براى انجام كارشان بيش از مسافت شرعى مىروند و بر
مىگردند و به فتواى جنابعالى نمازشان شكسته است و نبايد روزه بگيرند مىتوانند در
اين مسأله از مرجع ديگرى تقليد نمايند.
جواب : اين مسأله و نظير آن كه در آن فتوى هست، مورد رجوع به غير نيست.
سئوال : چنانچه به خاطر سفر يا عذر شرعى ديگر روزه واجب رمضان افطار شده باشد تأخير
قضاى آن تا رمضان بعد چه حكمى دارد و در صورت تأخير تكليف شرعى چيست؟
جواب : بنابر احتياط واجب تأخير جايز نيست و چنانچه تأخير افتاده براى هر روز يك مدّ طعام
كه تقريباً ده سير است به فقير بدهند.
سئوال : اگر به گمان اين كه بلوغ پسر؛ پانزده سال شمسى است ماه رمضان را روزه نگرفت
و بعد معلوم شد كه قبل از ماه رمضان پانزده سال قمريش تمام بوده آيا كفاره هم لازم
است يا نه؟
جواب : كفاره واحب نيست لكن بايد قضا كند.
سئوال : بچههاى بالغ يا جوانهايى كه در اثر ضعف مفرط روزه گرفتن برايشان سخت است
چه كنند؟
جواب : ضعف ناشى از روزه مجوز ترك روزه نيست مگر آن كه حرجى باشد و بايد اكتفاء به رفع
ضرورت كند و قضا نمايد.
سئوال : كسى كه در روز ماه رمضان از محل خود مسافرت مىكند و قبل از ظهر همان روز
مراجعت مىكند چنانچه مفطرى انجام نداده باشد حكمش حكم كسى است كه مسافر بوده و قبل
از ظهر به وطن مىرسد يا اين كه حكم ديگرى دارد؟
جواب : با فرض عدم تناول مفطر تا بازگشت به وطن لازم است نيت روزه و امساك كند و روزه صحيح
است.
سئوال : هرگاه كسى روزه خود را عمداً باطل كرد اگر در روز غسل ارتماسى كند غسل او
صحيح است يا خير؟
جواب : صحت غسل ارتماسى مشكل است، و احوط ترك است.
سئوال : اشخاصى كه معتاد به كشيدن ترياك هستند و نمىتوانند ترك كنند و با اين حال
نمىتوانند روزه بگيرند نه ادايى و نه قضايى اين طور اشخاص حكم مريض را دارند كه
بايد براى هر روز يك مد كفاره بدهد يا اين كه حكم ديگرى را دارند؟
جواب : روزه را واجب است بگيرد و با فرض اضطرار در كشيدن ترياك جائز است كشيدن آن در حال
روزه به مقدار دفع ضرورت.
درباره وقت نماز و روزه
سئوال : شبهايى كه مهتاب تا صبح هست اگر كسى يقين كند كه فجر صادق طالع شده تواند
نماز صبح را بخواند يا بايد صبر كند تا سفيده صبح بالحس آشكار شود. و وظيفه او در
امساك روزه ماه رمضان چگونه است؛ و در صورتى كه وقت نماز از اول آشكار شدن سفيده
باشد در شبهاى ابر يا در شهرستانهايى كه روشنايى برق بحدى زياد است كه بايد خيلى
صبر كرد تا سفيده آشكار شود اگر به اندازه ده دقيقه از اول فجر متيقن صبر كند بعد
از ده دقيقه وقت نماز صبح هست يا خير؟
جواب : احتياط لازم در شبهاى مهتاب آن است كه صبر كند تا سفيده صبح در افق ظاهر شود و غلبه
كند بر روشنايى مهتاب بلكه خالى از وجه نيست و اين حكم در روشنى برق و شبهاى ابر
نيست. و در روزه احتياط كنند در شبهاى مهتاب اگر چه بعيد نيست كه لازم نباشد امساك
قبل از آنچه كه ذكر شد.
بعض احكام نماز جماعت
سئوال : مفاد رساله توضيح المسائل حضرت آية اللهى در مورد كسى كه در نماز جماعت پشت
ستون ايستاده باشد اين است كه اگر از جلو اتصال نداشته باشد نمازش اشكال دارد، آيا
در صورتى كه از يكى از دو طرف اتصال داشته باشد و صف جلو را هم ببيند باز هم نمازش
اشكال دارد؟
جواب : اشكال ندارد..
سئوال : در حال تجافى )1( تجافى يعنى هنگامى كه امام جماعت تشهد مىخواند مأموم
دستهايش را زمين گذاشته و زانوها را بلند نموده به صورت نيم خيز بنشيند. در نماز
جماعت آيا مأموم مىتواند ساكت بنشيند و يا بايد تشهد يا تسبيح را به نحو واجب
تخييرى بگويد؟ و همچنين اگر تجافى را عمداً يا جهلاً يا سهواً ترك كند به نماز يا
جماعتش ضرر وارد مىآيد يا نه؟
جواب : ذكر و تسبيح لازم نيست ولى احوط آن است كه تجافى كند و اگر نكرد جماعتش يا نمازش
باطل نمىشود.
سئوال : در سابق اجازه نمىفرموديد كه نماز عيدين (فطر و قربان) به جماعت خوانده
شود اخيراً شنيده شده كه اجازه فرمودهايد، آيا صحيح است؟
جواب : احتياط واجب آن است كه آن را به جماعت نخوانند مگر به قصد رجاء بلى اگر فقيه عادل
يا مأذون از قبل او آن را اقامه كند جماعت خواندن با او مانعى ندارد.
احكام نماز و روزه مسافر
سئوال : كسانيكه در طياره يا قطار شغل قهوهچى دارند و گاه بگاه هم در وطن خود ده
روز بيشتر مىمانند تكليف نماز و روزه آنان چگونه است؟
جواب : اگر از كارگران قطار و طياره محسوب مىشود نماز او تمام و روزه بر او واجب است ولى
اگر ده روز در وطن يا در غير وطن توقف نمايد، در سفر اول بعد از آن ده روز حكم
مسافر دارند.
سئوال : كسى كه در سال سه سفر مىرود كه هر كدام سه يا چهار ماه طول مىكشد و بقيه
سال را در وطن است تكليفش نسبت به نماز و روزه چگونه است؟
جواب : اگر سفر شغل او نيست در سفر قصر است.
سئوال : چوبانى كه در سال نه ماه همراه گوسفندان مىرود بدون آن كه در جايى ده روز
بماند و سه ماه زمستان را در وطن خود بسر مىبرد تكليف نماز و روزهاش چيست؟
جواب : در حالى كه اشتغال به چوبانى دارد اگر به مقدار سفر شرعى هم برود تمام است.
سئوال : طلاب قم كه در قم به قصد مدت غير معين ماندهاند اگر هفتهاى يك مرتبه
مسافرت كنند قصد اقامه آنها به هم مىخورد يا آن كه اين اشخاص چون قصد مدت غير معين
نمودهاند وطن آنها محسوب مىشود و نماز آنها تمام است؟
جواب : وطن محسوب نيست و نماز آنها قصر است اگر قصد اقامه كنند.
سئوال : آيا مراد از اعراض از وطن آن است كه ديگر بناء بر ماندن دائم نداشته باشد
يا آن كه بكلى قطع علاقه كند و املاك خود را بفروشد؟
جواب : اعراض از ماندن كافى است، لازم نيست ملك خود را بفروشد.
بعض احكام نماز مسافر
سئوال : اشخاصى كه شغلشان سفر نيست بلكه مثلاً در محلى آموزگارند، و از محل
سكونتشان تا محل مزبور به مقدار مسافت شرعى فاصله است و همه روزه و يا بدون توقف ده
روز در آن محل، به آنجا رفت و آمد مىكنند وظيفه شان نسبت به نماز و روزه چيست؟ و
آيا ميان نماز و روزه فرق است؟
جواب : نماز شان قصر و روزه نمىتوانند بگيرند و فرقى بين نماز و روزه نيست، لكن قضاى روزه
سال را على الأحوط نبايد از ماه رمضان سال بعد تأخير بيندازند.
سئوال : كسى كه براى اصلاح سيمهاى برق يا تلفن ما بين شهرستانها استخدام شده كه همه
روزه بايد برود در بيابانها گردش كند تا اگر سيمى خراب شده اصلاح كند و با قصد به
اندازه مسافت يا زيادتر هم خواهد رفت نماز او قصر است يا تمام؟
جواب : در فرض سؤال سفر شغل محسوب است.
سئوال : اشخاصى مستخدم اداره خون هستند و هر روز به موجب دستور مافوق براى خون
گرفتن از افراد و خون دادن در حركت هستند تكليفشان در نماز و روزه چيست؟
جواب : اگر عمل به طور دوره گردى است حكم سفر شغل را دارد، وگرنه در سفر حكم مسافر جارى
است.
سئوال : شخصى استخدام شده براى تعمير جاده كه بايد هر روز برود در بيابان و خرابيها
را اصلاح كند كه نتيجةً به حدّ مسافت يا بيشتر هم خواهد رفت آيا نماز او قصر است يا
تمام؟
جواب : در فرض سؤال نماز قصر است مگر آن كه از ابتداى حركت قصد مسافت نداشته باشد و يا آن
كه مسئوليت روزانه تعمير جاده در چندين نقطه مسير مسافت به نحو دوره گردى باشد كه
در اين صورت نماز تمام است.
سئوال : طلابى كه مثلاً در قم از شهرستانهاى ديگر آمده و مشغول تحصيلند و نسبت به
آينده خود از نظر ماندن هميشه تصميمى ندارند، آيا قم براى آنها وطن محسوب مىشود؟ و
آيا در صورتى كه مصمم باشند پس از گذشت دوران تحصيل، بمحل خود يا محل ديگرى بروند
وظيفه شان در ايام تحصيل چيست؟
جواب : با تصميم به مراجعت حكم مسافر بار مىشود. و در صورت تردد در بقا و اقامت اگر مدت
اقامت طولانى شود بحدى كه عرفاً از اهل محل اقامت محسوب شود حكم وطن بار مىشود
وگرنه حكم مسافر را دارد.
سئوال : شخصى يك شغل ثابتى در ادارات دولتى دارد؛ و يكى دو روز شغلش رانندگى است به
اين معنى كه دو روز در حضر و وطن مىباشد و يك روز يا دو روز در سفر به شغل رانندگى
اشتغال دارد آيا در مدت مسافرت نمازش قصر است يا تمام؟
جواب : اگر رانندگى در سفر به نحوى باشد كه شغلش محسوب شود نماز تمام است.
سئوال : آموزگار در هفتهاى شش روز براى آموزگارى در سفر است و يك روز به وطن بر
مىگردد تكليف نماز و روزه او چيست؟
جواب : در سفر نمازش قصر است و نبايد روزه بگيرد مگر آن كه بعد از ظهر از وطن بيرون رود، و
در وطن نمازش تمام و بايد روزه بگيرد.
سئوال : آموزگار مأمور است در مدت سه سال در قريهاى آموزگار باشد و هر شب جمعه به
شهرى كه غير وطن او است مسافرت مىكند تكليف نماز و روزه او چيست؟
جواب : نمازش در غير وطن قصر است و نبايد روزه بگيرد ولى تأخير قضاى روزه هر سالى از رمضان
ديگر جايز نيست به احتياط لازم.
