شرح زيارت جامعه كبيره (ترجمه الشموس الطالعه)

علامه سيد حسين همدانى درود آبادى
مترجم : محمد حسين نائيجى

- پى‏نوشت‏ها -
- ۳ -


478- كمال الدين ، 1 / 202، باب 21، العلة التى من اجلها...
479- كافى ، 2 / 266، باب ان للقلب اذنين فيها الملك .
480- سوره ق ، آيات 16 و 17.
481- كافى ، 1 / 20، كتاب العقل و الجهل .
482- سوره فرقان ، آيه 53.
483- سوره الرحمن ، آيه 19 و 20.
484- سوره نحل ، آيه 36.
485- سوره زمر، آيه 17.
486- سوره ابراهيم ، آيه 22.
487- سوره بقره ، آيه 268.
488- سوره مجادله ، آيه 19.
489- بحارالانوار، 24 / 28، باب 25 آخر فى ان ...
490- كافى ، 1 / 20، كتاب العقل و الجهل .
491- بحارالانوار، 4 / 15، تاويل آيه نور. 2 / 536، باب الدعا و الانتباه .
492- كافى ، 1 / 180، باب معرفة الامام و الرق اليه .
493- كافى ، 2 / 15، باب الاخلاص .
494- كافى 2، 536 باب الدعا عندالله .
495- كافى ، 2، 536 باب الدعا عندالله .
496- اكمال الدين ، 1 / 202، باب 21، باب العلة التى من اجلها.
497- بحارالانوار، 24 / 176، باب 5، انهم كلمة الله به نقل از محاسن .
498- سوره فتح ، آيه 26.
499- سوره آل عمران ، آيات 133 - 135.
500- سوره انعام ، آيات 162 و 163.
501- سوره انعام ، آيه 161.
502- سوره تغابن ، آيه 16.
503- سوره آل عمران ، آيه 102.
504- سوره حجر، آيه 33.
505- سوره اعراف ، آيه 12.
506- سوره ص ، آيات 77 - 78.
507- سوره حج ، آيه 30.
508- سوره انعام ، آيه 120.
509- تفسير امام ، 80، توحيد ص 325، مناقب ، 1 / 253، فصل فى شرائطها.
510- كافى ، 1 / 130، باب فى النوادر.
511- جوامع الجامع مرحوم طبرسى .
512- تفسير قمى ، 1 / 96، سوره آل عمران .
513- تفسير عياشى ، 1 / 162، آيه 3 از آل عمران .
514- امالى صدوق ، 218، المجلس التاسع و التلاتون .
515- كافى ، 1 / 236، باب ما عند الائمة من سلاح .
516- اين جمله را با جمله اى در بحار به نقل از علل الشرائع معنا كردم ، چه اين كه طبق عهد پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) با على (عليه السلام) بايد انگشترى به على (عليه السلام) داده شده باشد، لذا در بحارالانوار جمله اين است : فنظرت الى الخاتم حين وضعه على (عليه السلام) فى اصبعه اليمنى ولى در اينجا ((وضعته )) آمد كه با سياق مناسبت ندارد.
517- سوره نباء، آيه 26.
518- كافى ، 1 / 418، باب فيه نكت و نتف .
519- كافى ، 1 / 207.
520- تفسير قمى / 2 / 401، در تفسير 78 سوره نباء.
521- عيون اخبار الرضا، 2 / 6 / فماجاء عن الرضا.
522- سوره شعراء، آيه 86.
523- سوره مريم ، آيات 49 و 50.
524- تفسير عياشى ، 2 / 224، آيه چهاردهم سوره ابراهيم .
525- تفسير قمى ، 1 / 12، ابراهيم بناء البيت .
526- سوره انعام ، آيه 15.
527- كافى 2 / 214، باب فى ترك دعا و الناس .
528- كافى ، 1 / 166، باب الهداية من الله عزوجل .
529- توحيد، ص 415، باب 64 التعريف و والبيان و الحجة ...
530- تفسير عياشى ، 1 / 321، آيه پنجم سوره مائده .
531- اقبال ، ص 223، و 33، فصل فى شرح ابسط مما ذكرنا.
532- سوره اعراف ، آيه 101.
533- تفسير قمى ، 1 / 235، اسئلة مولى عمر من الباقر، 240.
534- كافى ، 2 / 10، باب آخر منه .
535- تفسير عياشى ، 2 / 126، آيه دهم از سوره يونس .
536- بحارالانوار، 5 / 237، باب 1، الطينتة و الميثاق .
537- تفسير عياشى ، 2 / 126، آيه دهم سوره يونس .
538- تفسير عياشى ، 2 / 126، آيه دهم سوره يونس .
539- سوره ملك ، آيات 6 - 11.
540- سوره ملك ، آيات 6 - 11.
541- كافى ، 8 / 338، حدث الذى احياء عيسى (عليه السلام).
542- تفسير عياشى ، 1 / 349، آيه 5 سوره مائده و ظاهرا قمى غلط باشد.
543- كافى ، 1 / 85.
544- بحارالانوار، 99 / 227، باب السلام و الصلوة على امام الخلق ...
545- كافى ، 1 / 297، باب الاشارة و النص على اميرالمومنين .
546- كافى ، 2 / 534، باب القول ان الاصباح و الامساء...
547- تفسير عياشى ، 2 / 280، آيه هفدهم سوره بنى اسرائيل .
548- فقية ، 1 / 235، باب ما يستحب من الدعا فى كل صباح .
549- علل الشرايع ، 1 / 29، باب العلة التى من اجلها...
550- تفسير قمى ، 2 / 13، معراج رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم).
551- تفسير عياشى ، 2 / 280.
552- كافى ، 2 / 99، باب الشكر.
553- سوره بقره ، آيه 269.
554- كافى ، 1 / 185 باب معرفة الامام .
555- تفسير عياشى ، 1 / 151.
556- كافى ، ج 2 / 284، باب الكبائر.
557- تفسير عياشى ، 1 / 151، سوره بقره .
558- تفسير قمى ، ج 1، ص 92، قصه بخت النصر.
559- اقبال الاعمال (چاپ سنگى )، 296، دعاى آخر بعد صلوة العيد.
560- سوره بقره ، آيه 269.
561- بحارالانوار، 4 / 5، باب آخر فى تاءويل قوله تعالى : خلقت بيدى .
562- مناقب ، 3 / 273، فضل فى الشواذ.
563- توحيد، 193، باب اسماء الله تعالى و الفرق بينه .
564- كافى ، 1 / 116، باب معانى الاسماء.
565- بحارالانوار، 99 / 195، باب 9، الزيارات الجامعة التى يزار....
566- كافى ، 1 / 134، باب التوحيد.
567- مستدرك ، 12 / 296، باب تحريم اذاعة الحق مع الخوف .
568- كافى ، 1 / 42، فيما جاء ان حديثهم صعب مستصعب .
569- بحارالانوار، 26 / 264، باب جوامع مناقبهم و فضائلهم .
570- الب به معناى سم نيست ، تلفظ آن ((الب )) با كسر همزه و به معناى عده اى كه يك دشمن مشترك ايشان را به دور هم جمع مى كند مى باشد، در مجمع البحرين آمده است : الب فى حديث على (عليه السلام): واعجبا لطلحة الب على ابن عفان ، حتى اذا قتل اعطانى صفقته اى جمع الناس من قولهم البت الابل البااى جمعها و ساقها و البت الجيش جمعته و تالبوا نجمعوا. مترجم .
571- سوره ص ، آيه 39.
572- كافى ، 1 / 402، باب فى ما جاء ان حديثهم صعب مستصعب .
573- كافى ، 1 / 402، باب فى ما جاء ان حديثهم صعب مستصعب .
574- كافى ، 1 / 147، باب البداء.
575- بحارالانوار، 89 / 120، باب 14 - ان القرآن مخلوق .
576- شرح نهج البلاغه ، 18 / 43، بند من الاقوال الحكمية .
577- سوره فصلت ، آيات 42 - 41.
578- كافى ، 1 / 89 باب الكون و المكان .
579- تفسير عياشى ، 1 / 8.
580- كافى ، 1 / 293، باب الاشارة و النص على اميرالمومنين (عليه السلام).
581- كافى ، 1 / 230، باب ما اعطى الائمة من اسم الله .
582- تفسير صافى ج 5 / 392، چاپ موسسه اعلمى ، بيرون و بحارالانوار، 3 / 234 و توحيد، ص 92، مصباح كفعمى ، 329 و معانى الاخبار، 6، باب معنى الصمد.
583- سوره نساء، آيه 83.
584- تفسير عياشى ، 1 / 260 از سوره نساء.
585- تفسير عياشى ، 1 / 361.
586- سوره انعام ، آيه 59.
587- تفسير قمى ، 2 / 212، معجزه النبى .
588- معانى الاخبار، 95، باب معنى الامام المبين .
589- اكمال الدين ، 1 / 211، باب اتصال الوصية من لدن آدم (عليه السلام)...
590- امالى صدوق ، ص 402، المجلس الثالث و الستون .
591- اكمال الدين ، 1 / 212، باب اتصال الوصية امام .
592- اصول كافى ، معرب 1 / 443، به تعريب استاد علامه حسن زاده آملى .
593- سوره انعام ، آيه 84.
594- سوره آل عمران ، آيه 61.
595- سوره نساء، آيه 23.
596- سوره اسراء، آيه 110.
597- بحارالانوار، ج 24 / 303ت باب 66، 10 انهم الصلوة و الزكاة و الحج .
598- بحارالانوار، ج 24 / 303ت باب 66، 10 انهم الصلوة و الزكاة و الحج .
599- سوره بقره ، آيه 115.
600- كافى ، 8 / 242، حديث القباب .
601- بصائر الدرجات ، ص 536، باب فيه شرح امور النبى و الانبياء.
602- رجال كشى ، ص 291، ما روى فى محمد ابى زينب .
603- كافى ، 1 / 193، باب الائمة و لاة امرالله .
604- كافى ، 1 / 113، باب حدوث الاسماء.
605- سوره انعام ، آيه 79.
606- سوره انعام ، آيات 162 و 163.
607- عوالى اللئالى ، ج 1 / 40 الفصل الرابع فى ذكر احاديث .
608- سوره زخرف ، آيه 41.
609- اقبال ، ص 706 فصل فى ما نذكر من الدعاء و القسم .
610- اقبال ، ص 675 فصل فى نذكره من الدعاء.
611- مناجات شعبانيه .
612- سوره شعراء، آيه 89.
613- در مجمع البيان ضمن سوره توحيد روايت شده است .
614- بحارالانوار، 89 / 384، باب 24، خصائص سوره توحيد.
615- سوره بقره ، آيه 31.
616- دعاى كميل .
617- سوره نحل ، آيه 75.
618- تفسير امام عسكرى ، 221، سجود الملائكة لادم و معناه .
619- كافى ، 8 / 95، حديث الجنان .
620- تفسير قمى ، 2 / 53، مكان الشيعه فى الحشر.
621- در ضمن همين آيه .
622- سوره مائده ، آيهى 92.
623- اصول كافى ، 1 / 426 و 427 باب فيه نكت و نتف من التزيل ، چاپ بيروت و بحارالانوار، 23 / 380.
624- سوره مائده ، آيه 93.
625- سوره انفال ، آيه 29.
626- سوره توحيد، آيه 28.
627- سوره حج ، آيه 37.
628- سوره مائده ، آيه 93.
629- كافى ، 1 / 78، باب حدوث العالم و اثبات المحدث .
630- بحارالانوار، 6 / 156، باب 6، سكرات الموت و شدائده .
631- سوره حجر، آيه 99.
632- تفسير قمى ، 2 / 295، اقشعرا - الكافر من سماعة القرآن .
633- رجال كشى ، 267 فى ابى محمد هشام بن حكم .
634- تفسير امام ، 53 / اجتماع الرسول .
635- سوره ملك ، آيه 2.
636- سوره انعام ، آيات 162، 163.
637- اصول كافى ، 2 / 175 باب طبقات الانبياء و الرسل و الائمة .
638- عيون اخبار الرضا، 1 / 216، باب ما جاء عن الرضا.
639- كافى ، 8 / 291، حديث نوح يوم القيامة .
640- تفسير عياشى ، 1 / 365، سوره انعام .
641- وسائل الشيعه ، 25 / 23، باب جملة من الاطعمة التى ينبغى .
642- سوره مائده ، آيه 55.
643- سوره احزاب ، آيه 6.
644- كافى ، 1 / 420، باب فيه نكت و نتف من التنزيل .
645- سوره قصص ، آيه 33.
646- سوره حجر، آيه 6.
647- سوره قرم ، آيه 25.
648- سوره نحل ، آيه 43.
649- كافى ، 1 / 211، باب ان اهل الذكر...
650- تفسير عياشى ، 2 / 260، سوره نحل .
651- عيون اخبار الرضا، 1 / 239، باب ذكر مجلس الرضا.
652- سوره طلاق ، آيات 10 و 11.
653- بصائر الدرجات 427 باب فى ...
654- كافى ، 1 / 211.
655- سوره يس ، آيه 83.
656- كافى ، 1 / 471، باب مولد ابى جعفر محمد بن على (عليه السلام).
657- سوره هود، آيه 86.
658- اكمال ، 1 / 330، باب ما اخبر به ابو جعفر.
659- كافى ، 8 / 18، خطبه اميرالمومنين به نام وسيله .
660- كافى ، 1 / 117، باب معانى الاسماء و اشتقاقها.
661- كافى ، 1 / 118، باب فى الاسماء.
662- اصول كافى ، 1 / 102، باب النهى عن صفة بغير ما وصف به .
663- اصول كافى ، 1 / 102، باب النهى عن صفة بغير ما وصف به .
664- مشكاة الانوار، 10، الفصل الاول فى التوحيد.
665- سوره اسراء آيه ، 110.
666- سوره اعراف ، آيه 80.
667- تفسير عياشى ، 2 / 42، سوره اعراف .
668- بحار، 11 / 150، تفسير امام ص 219، سجود الملائكة لادم و معناه .
669- كافى ، 1 / 152، باب من آذى المسلمون و احتقرهم .
670- لولا اءرسلت الينا رسولا فنتبع آياتك من قبل اءن نذل و نخزى سوره طه ، آيه 134.
671- سوره انعام ، آيه 153.
672- بحارالانوار، 8 / 66، باب 22.
673- معانى الاخبار، ص 22، باب معنى الصراط.
674- بحارالانوار، 8 / 70، باب 22 الصراط.
675- سوره نور، آيات 35 - 40.
676- سوره تغابن ، آيه 8.
677- سوره اعراف ، آيه 157.
678- سوره حديد، آيه 28.
679- سوره حديد، آيه 12.
680- سوره صف ، آيه 8.
681- كافى ، 1 / 194، باب ان الائمه ولى نور الله عزوجل .
682- دعاى ابو حمزه ثمالى ، اقبال ، ص 72، فصل فيما نذكره من ادعية تذكر، بلدامين ص 209، شهر رمضان .
683- كافى ، 1 / 168، بابا الاضطرار الى الحجة .
684- نهج البلاغه ، خطبه 168، ص 272، من خطبة له فى التوحيد.
685- كافى ، 1 / 90، باب كون و مكان .
686- كافى ، 8 / 18، خطبه اميرالمومنين (عليه السلام) به نام وسيله .
687- صحيفه سجاديه ، 134 دعاى 28.
688- سوره آل عمران ، آيه 18.
689- سوره حديد، آيه 3.
690- اقبال ، ص 348، فصل فى ما نذكره من ادعية بوم عرفه .
691- سوره انعام ، آيات 162 و 163.
692- كافى ، 2 / 16، باب الاخلاص .
693- كافى ، 2 / 253، باب من آذى المسلمين و احتقره .
694- سوره بقره ، آيه 30.
695- بحارالانوار، 3 / 212، باب 6، توحيد و نفى ، شرك ...
696- كافى ، 1 / 168، باب الاضطرار الى الحجة .
697- كافى ، 8 / 94، حديث اهل الشام .
698- سوره صافات ، آيه 180.
699- اقبال ، ص 687، فصل فيما نذكره من الدعا.
700- سوره نجم ، آيه 9.
701- سوره جن ، آيه 26 و 27.
702- كافى ، ج 1، ص 256، باب نادر فيه ذكر الغيب .
703- خرايج ، ج 1، ص 343، باب التاسع فى معجزات الامام (عليه السلام).
704- كافى ، ج 1، ص 175، باب طبقات الانبياء و الرسل و الائمه (عليهم السلام ).
705- بحارالانوار، ج 12، ص 12، باب 1، علل ...؛ اكمال الدين ، ج 1، ص 48، جواب عن اعتراض آخر.
706- توضيح آن اين كه : دين به كسر اسم آلت از دين به فتح است . و الدين عن المبيع او القرض لغة يعنى دين در مقابل كالا و يا به معناى قرض لغتى است . چنان كه در مجمع آمده است . پس مراد از دين آن است كه وقوع معامله به آن است و نيز افاضه از خدا و استفاضه از عبد در تكوين و تشريع دين است . در تكوين به اين معنا كه دين حصه اى از وجود مى باشد كه خداوند آن را در بدو ايجاد عبد به وى افاضه مى كند...
اگر عبد آن را در اراده خداى تعالى صرف كند به الله اسمى ناميده مى شود، همين الله ولى مومنين و عروة الوثقى و صراط مستقيم مى باشد و اگر عبد آن را در هوها و مشتهيات نفسانى خرج كند به طاغوت و عروة غير وثقى و صراط غير مستقيم ناميده مى شود. اين راه رونده را گمراه مى سازد و آن اين آيه شريفه است : لا اكراه فى الدين ... اولئك ... و فرمود: و من يعتصم بالله فقد هدى الى صراط مستقيم يعنى ((هر كس به خدا چنگ زند به صراط مستقيم راهنمايى شده است )) و در فقره ((و اعلام التقى )) در بيان حقيقت تقوى بيان بيشترى كرده ايم به آن مراجع كن . مصنف - ره -
707- سوره توبه ، آيه 33.
708- سوره توبه ، آيه 33.
709- تفسير عياشى ، ج 2، ص 87، سوره برائت .
710- بحارالانوار، ج 51، ص 60، باب 5، الايات المووله بقيام القائم .
711- روايت در بحارالانوار، ج 51، ص 60، به نقل از كنز (جامع الفوائد و تاءويل الايات الطاهرة ) از عباية بن ربعى انه سمع اميرالمومنين (عليه السلام) يقول هو الذى اءرسل رسوله الاية اءظهر ذلك بعد كلا و الذى نفسى بيده حتى لا يبقى قرية الا و نودى فيها بشهادة اءن لا اله الا الله و اءن محمد رسول الله بكرة و عشيا.
712- كافى ، ج 1، ص 191، باب ان الائمة هم الهداة .
713- بحارالانوار، ج 23، ص 3، باب 1، الاضطرار الى الحجة .
714- سوره روم ، آيه 30.
715- كافى ، ج 2، ص 12، باب فطرة الخلق على التوحيد.
716- كافى ، ج 2، ص 416، باب ثبوت الايمان و هل يجوز ان ينقله .
717- توحيد، ص 329، 53، باب فطرة الله عزوجل الخلق على ...
718- كافى ، ج 2، ص 12، باب فطرة الخلق على التوحيد.
719- بحارالانوار، ج 3، ص 281، دين الحنيف و الفطرة ، به نقل از غوالى اللئالى .
720- سوره انعام ، آيه 14.
721- سوره بقره ، آيه 138.
722- كافى ، ج 2، ص 14، باب فى ان الصبغة هى الاسلام .
723- تفسير عياشى ، ج 1، ص 63، سوره بقره .
724- فضائل الشيعه ، ص 8.
725- سوره ص ، آيه 75.
726- كافى ، ج 1، ص 389، باب خلق ابدان الائمة و ارواحهم .
727- كافى ، ج 1، ص 385، باب مواليد الائمه (عليهم السلام ).
728- كافى ، ج 1، ص 387، باب مواليد الائمه (عليهم السلام ).
729- بحارالانوار، ج 15، ص 27، باب 1، باب 1، بدء خلقه و ما جرى له فى الميت .
730- ظاهر اين روايت قابل فهم نيست ، مگر كسى به حقايق و بواطن آن برسد، و يا اگر قائل به مجهول بودن معناى تمام روايت شويم ، برخى از اين تفصيل ها به ويژه در اين بخش مسلم غلط بوده و از دهن مبارك معصوم (عليه السلام) نمى باشد و يا علم آن را به اهلش ‍ واگذاريم و درباره آن اظهار نظر ننماييم .
731- سوره انبياء، آيه 37.
732- كافى ، ج 2، ص 2، باب طينة المومن و الكافر.
733- سوره انفال ، آيه 29.
734- سوره حديد، آيه 28.
735- سوره نحل آيه 2.
736- سوره شورى ، آيه 52.
737- سوره غافر، آيه 15.
738- كافى ، ج 1، ص 273، باب الروح التى يسدد الله بها الائمه (عليهم السلام ).
739- بحارالانوار، ج 18، ص 364، باب 2، آخر فى كيفية صدور الوحى .
740- كافى ، ج 1، ص 272، باب فيه ذكر ارواح التى فيه الائمه .
741- معانى الاخبار، ص 132، باب معناى عصمت امام .
742- سوره اسراء، آيه 9.
743- سوره آل عمران ، آيه 103.
744- بحارالانوار، ج 65، ص 233، باب 24. الفرق بين الايمان و الاسلام به نقل از عياشى ، ج 1، ص 102، سوره بقره .
745- امالى طوسى ، 272، مجلس دهم ، و فيه بقية الحديث .
746- سوره انعام ، آيه 125.
747- كافى ، ج 2، ص 214، باب فى ترك دعاء الناس .
748- كافى ، ج 1، ص 166، باب الهداية انه من الله عزوجل .
749- توحيد، ص 415، باب التعريف و البيان و الحجة .
750- تفسير عياشى ، ج 1، ص 321 و 376.