1- طبيعت انسان در پرتو پيكو پاتولوژى .
2- بقره ، 39 - 30.
3- در آثار اروپاييان با برگردان لاتين نامش = كنفوسيوس ، شناخته مى شود.
4- تاريخ علم كمبريج ، كالين ا. رنان ، ص 190.
5- سباء، 46 - 45.
6- مدثر، 27 - 11.
7- لا يفقهون .
8-
9- ابوسفيان پدر معاويه ، و جد يزيد.
10- سوره دين يا ماعون ، 3 - 1.11- علق ، 14 - 9.
12- عاديات ، 8 - 6.
13-
14- ان سعيكم لشتّى ... سعيتان ، فعاليتتان بس گوناگون است .
15- .213 - 212 .P.P .Conclusion .I.sect , Pensees , Pascal
16- Scheler Max
17- عـلمـاى اخـلاق در جـهـان اسلامى ، از اين سازوكار با نفس لوامه ياد مى كنند.
18- يا ايتها النفس المطمئنه ارجعى الى ربك راضيه مرضيه ...
19- رساله اى در باب انسان ، ص 32.
20- يك كتاب ماءخذ در فلسفه هند، رادها كريشنان ، وك . ا. مور، 1957، ص 37.
21- آنـچـه اعـضـاى بـدن انـسـان را مـتـصـل و بـه شـكـل بـدن نـگـاه مـى دارد بـاد يـا نفس است كه چيزى جز باد نيست . 22- اوپانيشاد، ترجمه دارا شكوه ، ص 53 - 50.
23- اوپانيشاد، ترجمه دارا شكوه ، ص 106.
24-
25- جـلالى نـائيـنـى ، و ن . س . شـوكلا، استاد دانشگاه دهلى در حاشيه اين كلمه مى نـويـسـنـد: اپان يعنى دم فرو بردن ، يكى از پنج باد حياتى بدن است كه جهت حركت آن به طرف پايين است و از نشيمن خارج مى شود. نفسى كه به سوى پايين مى رود و محل آن زير ناف است .

26- جوگ بسشت ، ص 318 - 315.
27- .19 , VI.G.B
28- اوم در تـهـاجـم فـرهـنـگـى هـنـدى بـه ايـران زمـيـن تبديل به هو و ياهو مى شود.
29- همان هو زدنهاى دسته جمعى درويشان .
30- اوپانيشاد، ص 778 - 777.
31- اوپانيشاد، ص 200 - 199.
32- اين توضيح از دارا شكوه ، صوفى اين نحله است .
33- صـوفـيـان ايـن نـحـله هـمـيـن مطلب را به عبارت عربى كنت كنزا مخفيا... ريخته آن را ناجوانمردانه به رسول اكرم - صلى الله عليه و آله و سلم - نسبت مى دهند. گـنجى پنهان بودم ، بعد خواستم شناخته شوم ، آفريدگان (در اينجا حواس پنجگانه ) را آفريدم تا شناخته شوم .
34- اوپانيشاد، ص 240 - 235.
35- تمدن قديم ، فوستل دوكولانژ، (1830 - 1889 م )، صص 7 - 1.
36- اين راءى فوستل دوكولانژ، چندان دقيق نيست .
37- افزوده من است .
38- افزوده من است .
39- افزوده من است .
40- وداها كه كتاب آيين هندوها باشد عمدتا به مراسم قربانى و آتشگاه مى پـردازنـد.41- از شعراى بزرگ روم باستان (7 ق .م - 64 ق .م ) كه آثارش باقى اسـت و اشـعـارش ده هـزار بـيـت اسـت كـه ظـرف چـهـل سال مى سرايد.
42- شـاعـر بـزرگ رومى (18 م - 43 ق .م ) و حقوقدان و صاحب تاءليفات بسيارى كـه مفقود است و آثار گرانبهايى هم از او باقى است . اوگوست امپراتور، او را به شهر رتمش تبعيد مى كند و در آنجا مى ميرد.
43- از شعراى قديم روم (125 م - 42 م ) كه غالبا نقايص و معايب اخلاقى مردم روم و قبايح اعمال حكام و مشاهير آن را تشريح مى كند.
44- سير حكمت در اروپا، فروغى ، ج 1، ص 5.
45- حكمت يونان ، ص 22.
46- راجر تريگ ، فيلسوف انگليسى معاصر، سرشت آدمى ، ص 41.
47- Porphyre = فرفوريوس در برگردان لاتينى .
48- در تاريخ فلسفه عرب : اوريجانوس .
49- نه گانه ها، 5، 1، 3. همچنين افلوطين عند العرب ، عبدالرحمن بدوى ، ص 109.
50- نه گانه ها، 3، 8، 8.
51- نه گانه ها، 5، 2، 1 - افلوطين عند العرب ، عبدالرحمن بدوى ، ص 134.
52- نه گانه ها، 6، 9، 4.
53- نه گانه ها، 4، 4، 11. و 5، 9، 4.
54- نه گانه ها، 5، 1، 1.
55- نه گانه ها، 3، 7، 11.
56- نه گانه ها، 4، 8، 4.
57- نه گانه ها، 4، 8، 1.
58- در برگردان آن به زبانهاى ديگرى مانند زبان فارسى از كلمه نفس فردى استفاده شده است كه خطاست . چه ، آنچه را به آن نسبت مى دهند فعاليتهاى ذهن است و فعاليتهاى فيزيولوژيك و بيولوژيك نيست .
59- ترجمه رساله قشيريه ، ص 36.
60- جامعه سالم ، اريك فروم ، ص 60.
61- جامعه سالم ، اريك فروم ، ص 37.
62-
63- بند.
64- نه گانه ها، 5، 9، 1.
65- چاپ نيديچ ، 1975، ص 668.
66- چاپ نيديچ ، 1975، ص 669.
67-
68- تكوير، 29.
69- انسان ، 30.
70- معقول بودن دين مسيح ، ص 336.
71- X.X.P للّه Treatile
72- تحقيق در باب مبانى اخلاق ، ص 46.
73-
74- رساله اى در باب طبيعت آدمى ، ص 416.
75- رساله اى در باب طبيعت آدمى ، ص 481.
76- رساله اى در باب طبيعت آدمى ، ص 413.
77- رساله اى در باب طبيعت آدمى ، ص 539.
78- انديشه هايى درباره آموزش و پرورش ، كانت ، ترجمه شكوهى ، ص 25.
79- انديشه هايى درباره آموزش و پرورش ، كانت ، ترجمه شكوهى ، ص 15.
80- نقد عقل محض ، ص 10.
81- كاپلتون ، تاريخ فلسفه از ولف تا كانت ، ص 105.
82- كاپلتون ، كانت ، ص 185.
83- بنياد مابعدالطبيعه اخلاق ، ص 73.
84- راجر تريگ ، سرشت آدمى ، ص 129.
85- راجر تريگ ، سرشت آدمى ، ص 122.
86- راجر تريگ ، سرشت آدمى ، ص 130.
87- نـقـد عـقـل مـحـض ، ص 169.88- فـلسـفـه عـمـومـى يـا مـابـعـدالطـبـيـعـه ، پل فولكيه ، ترجمه يحيى مهدوى ، ص 231.
89- هـمـانـچـه اشتباها مترجمان آثارش به اراده برگردانده اند اراده اى كه مختار است و برترين فاعل (OO ص 164.)
90- انديشه هايى درباره آموزش و پرورش ، ص 25.
91- تمهيدات ، كانت ، بند 22، ص 146.
92- سير حكمت در اروپا، فروغى ، ج 2، ص 170.
93- تاريخ فلسفه از ولف تا كانت ، كاپلتون ، ص 105.
94- تاريخ فلسفه از ولف تا كانت ، كاپلتون ، ص 319.
95- كاپلتون ، كانت ، ص 185.
96- كاپلتون ، كانت ، ص 194.
97- كـاپـلتـون ، كـانـت ، ص 192 - طـيـبـه مـاهروزاده ، فلسفه تربيتى كانت ، ص 161.
98- فروغى ، سير حكمت در اروپا، ج 2، ص 169.
99- تاريخ فلسفه ، كاپلتون ، ص 341 و بعد.
100- سير حكمت ، ج 2، ص 169.
101- سير حكمت ، ج 2، ص 168.
102- Individuals
103- كشمكش براى زنده ماندن life for struggle
104- منشاء انواع ، چاپ 1968، ص 115.
105- انفال ، 24.
106- نحل ، 97.
107- سجده ، 7.
108- رحمان ، 14.
109- مؤ منون ، 14 - 12.
110- حجر، 27 - 26.
111- داروين ، تبار انسان ، چاپ 1888، ص 170.
112- سرشت آدمى ، راجر تريگ ، ص 148.
113- تبار انسان ، ص 132.
114- گزيده آثار ماركس و انگلس ، ج 3، ص 162.
115- ايـن طـبـقـه غـير از كارگران دوره فئودالى ، برده دارى ، و حتى كمون اوليه است . رك : مانيفست .
116- رك : آيات متعدد و احاديث آن در (OO ادامه ندارد. ص 199.)
117- ردّى بر فوير باخ ، ص 158.118- توضيح و تصحيح از من است .
119-