3- أَبـُو عـَلِيٍّ الْأَشـْعـَرِيُّ عـَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ بِسْطَامَ الزَّيَّاتِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الدُّعَاءَ يَرُدُّ الْقَضَاءَ وَ قَدْ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً اصول كافى جلد 4 صفحه : 215 رواية : 3

ترجمه : 3ـ حـضـرت صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: دعـا بـرگـردانـد قـضـائيـكـه از آسـمـان نازل گرديده و به سختى ابرام شده (و محكم گرديده ) است .

4- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِي هَمَّامٍ إِسْمَاعِيلَ بْنِ هَمَّامٍ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ قـَالَ عـَلِيُّ بـْنُ الْحـُسـَيْنِ ع إِنَّ الدُّعَاءَ وَ الْبَلَاءَ لَيَتَرَافَقَانِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ إِنَّ الدُّعَاءَ لَيَرُدُّ الْبَلَاءَ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً اصول كافى جلد 4 صفحه : 215 رواية : 4

ترجمه : 4ـ حـضـرت رضا عليه السلام فرمود: على بن الحسين عليهماالسلام فرموده : همانا دعا و بـلاء تـا روز قـيـامـت بـا هـم رفاقت كنند، و همانا دعاء برگرداند بلاء را كه به سختى ابرام شده است .

توضيح :
مجلسى (ره ) گويد: در بعضى از نسخ (((ليتواقفان ))) به جاى (((ليترافقان ))) ضبط شده و آن ظاهرتر است يعنى با هم مبارزه و مخاصمه كنند. و تاءييد كند آن را آنچه عامه از پـيـغـمـبر صلى اللّه عليه و آله نقل كنند كه فرمود: دعا بلاء را ديدار كند و در هوا با هم به جدال برخيزند.

5- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ الدُّعَاءُ يَدْفَعُ الْبَلَاءَ النَّازِلَ وَ مَا لَمْ يَنْزِلْ اصول كافى جلد 4 صفحه : 216 رواية : 5

ترجمه : 5ـ و نـيـز از حـضـرت رضا عليه السلام از آنحضرت عليه السلام حديث شده كه فرمود: دعا بلائى را كه نازل شده و آنچه نازل نشده دفع كند.

6- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قـَالَ قـَالَ لِي أَ لَا أَدُلُّكَ عـَلَى شـَيْءٍ لَمْ يـَسـْتَثْنِ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص قُلْتُ بَلَى قَالَ الدُّعَاءُ يَرُدُّ الْقَضَاءَ وَ قَدْ أُبْرِمَ إِبْرَاماً وَ ضَمَّ أَصَابِعَهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 216 رواية : 6

ترجمه : 6ـ زراره گـويـد: حـضـرت بـاقر عليه السلام بمن فرمود: آيا تو را راهنمائى نكنم به چـيـزى كـه رسـول خـدا صـلى اللّه عليه و آله در آن استثناء نزد (و چيزى را از آن بيرون نكرده )؟ عرض كردم : چرا، فرمود: دعاء است كه برگرداند قضاء مبرم را كه به سختى مـحـكم شده و (براى تشبيه و بيان مطلب ) انگشتانش را بهم چسباند (يعنى شدت ابرام آن مانند اين انگشتان چسبيده به هم باشد).

7- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبـَا عـَبـْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ الدُّعَاءُ يَرُدُّ الْقَضَاءَ بَعْدَ مَا أُبْرِمَ إِبْرَاماً فَأَكْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ فَإِنَّهُ مِفْتَاحُ كُلِّ رَحْمَةٍ وَ نَجَاحُ كُلِّ حَاجَةٍ وَ لَا يُنَالُ مَا عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا بِالدُّعَاءِ وَ إِنَّهُ لَيْسَ بَابٌ يُكْثَرُ قَرْعُهُ إِلَّا يُوشِكُ أَنْ يُفْتَحَ لِصَاحِبِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 216 رواية : 7

ترجمه : 7ـ عبداللّه بن سنان گويد: شنيدم حضرت صادق عليه السلام مى فرمود: دعاء قضاء مبرم شـده را بـرگرداند، پس بسيار دعا كن مه آن كليد هر رحمت و پيروزى در هر حاجت است ، و بـه آنـچـه نـزد خـداى عـزوجـل است نتوان رسيد جز بوسيله دعا، و هيچ درى بسيار كوبيده نشود جز اين كه اميد بباز شدن آن نزديك شود.

8- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي وَلَّادٍ قَالَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى ع عَلَيْكُمْ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّ الدُّعَاءَ لِلَّهِ وَ الطَّلَبَ إِلَى اللَّهِ يَرُدُّ الْبَلَاءَ وَ قـَدْ قـُدِّرَ وَ قـُضـِيَ وَ لَمْ يَبْقَ إِلَّا إِمْضَاؤُهُ فَإِذَا دُعِيَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سُئِلَ صُرِفَ الْبَلَاءُ صَرْفَةً اصول كافى جلد 4 صفحه : 216 رواية : 8

ترجمه : 8ـ ابو ولاد گويد: حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمود: بر شما باد (كه ملازمت كـنيد) به دعا، زيرا دعاء بدرگاه خدا و خواستن از او، برگرداند بلائى را كه مقدر شده و حـكـم بـدان شـده ، و جـز اجـراى آن چـيـزى نـمـانـده ، پـس چـون خـداى عزوجل خوانده شد و از او در خواست شد يكباره بلا را بگرداند.

9- الْحـُسـَيـْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ رَفَعَهُ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَيَدْفَعُ بِالدُّعَاءِ الْأَمْرَ الَّذِي عَلِمَهُ أَنْ يُدْعَى لَهُ فَيَسْتَجِيبُ وَ لَوْ لَا مَا وُفِّقَ الْعَبْدُ مِنْ ذَلِكَ الدُّعَاءِ لَأَصَابَهُ مِنْهُ مَا يَجُثُّهُ مِنْ جَدِيدِ الْأَرْضِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 216 رواية : 9

ترجمه : 9ـ حـضـرت صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: خـداى عـزوجـل هر آينه دفع كند بوسيله دعاء آنچه را كه مى داند اگر براى آن دعاء شود اجابت خـواهـد كـرد، و اگر نبود كه بنده به اين دعا موفق شود به او بلائى مى رسيد كه او را از روى زمين بردارد.

شــرح :
مـجـلسـى (ره ) پس از تجزيه و تركيب قستى از حديث كلامى گويد: كه حاصلش اين است كـه خـداى سـبـحـان دفـع كـنـد بـلائى را كـه بـنـده مـسـتـحـق نزول آن گشته ، هرگاه بداند كه آن بنده پس از اين براى برطرف شدن آن دعا مى كند، پـس آن بـلا را نـازل نـكـند به خاطر آن دعائى كه پس از اين از آن بنده سرزند، پس دعا پيش از وقوعش در دفع بلا اثر كند.

*باب اينكه دعا شفاء و درمان هر دردى است* بَابُ أَنَّ الدُّعَاءَ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ

1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَسْبَاطِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَلَاءِ بْنِ كَامِلٍ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَيْكَ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ اصول كافى جلد 4 صفحه : 217 رواية : 1

ترجمه : 1ـ عـلاء بـن كـامـل گـويـد: حضرت صادق (ع ) به من فرمود: بر تو باد بدعاء زيرا آن درمان هر دردى است .

*باب اينكه هر كه دعا كند مستجاب گردد* بَابُ أَنَّ مَنْ دَعَا اسْتُجِيبَ لَهُ

1- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَيْمُونٍ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الدُّعَاءُ كَهْفُ الْإِجَابَةِ كَمَا أَنَّ السَّحَابَ كَهْفُ الْمَطَرِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 217 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حضرت صادق (ع ) فرمود: دعا مخزن و گنجينه اجابت است چناچه ابر مخزن باران است .

شــرح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: (((الدعـاء كـهـف الاجـابـة ))) يـعـنـى مـخـزن و محل و مظنه اجابت است چناچه ابر محل و مظنه باران است ... تا اينكه گويد: و گفته شده : ايـنـكـه تـشـبـيـه بـابـر فـرمـوده اشـاره بـايـنـسـت كـه ابـر مـحـل بـاران است جز اينكه روى نبودن مصلحت گاهى باران نبارد، دعا نيز اين چنين است كه گاهى نبودن مصلحت در دنيا مستجاب نگردد ولى در آخرت عوض آن را بدهند.

2- عـِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبـِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا أَبْرَزَ عَبْدٌ يَدَهُ إِلَى اللَّهِ الْعَزِيزِ الْجَبَّارِ إِلَّا اسْتَحْيَا اللَّهُ عَزَّ وَ جـَلَّ أَنْ يـَرُدَّهـَا صـِفـْراً حَتَّى يَجْعَلَ فِيهَا مِنْ فَضْلِ رَحْمَتِهِ مَا يَشَاءُ فَإِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ فَلَا يَرُدَّ يَدَهُ حَتَّى يَمْسَحَ عَلَى وَجْهِهِ وَ رَأْسِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 218 رواية : 2

ترجمه : 2ـ حـضـرت صـادق (ع ) فرمود: هيچ بنده اى دست به درگاه خداى عزيز جبار نگشايد جز ايـنـكـه خـداى عـزوجـل شـرم كـنـد كـه آنـرا تـهـى بـازگـردانـد تـا ايـنـكـه از فـضـل رحـمـت خود در آن بنهد، پس هر گاه يكى از شماها دعا كرد دستش را برنگرداند تا آنرا بسر و روى خود بكشد.

شــرح :
مجلسى (ره ) گويد: شرم و حياء گرفتگى نفس است از كار بد بخاطر بيم نكوهش و چون بخداى تعالى نسبت داده شود مقصود از آن لازمه آن است كه ترك باشد يعنى خدا آن كار را نكند... تا آنكه گويد:
و در ايـنـجـا شبهه ايست كه بايد آنرا دفع كنيم و بخاطر بسيارى از مردم بيايد و آن اين اسـت : كـه چـگـونـه خـداى سـبـحـان وعـده اجـابـت داده وخـلف وعـده او مـحـال اسـت و گذشته آيات و روايات بسيارى در اين باره آمده ، و دروغ از خداى تعالى و حجت هاى او عليهم السلام ممتنع است (پس چگونه كه بسيارى از دعاها باجابت نرسد)؟
و جواب از اين اعتراض را ممكن است بچند و چه گفت :
اول : اينكه وعده خدا مشروط بمشيت است يعنى اگر بخواهم اجابت كنم و به همين دلالت كند گـفـتارش كه (در سوره انعام آيه 41) فرمايد: (((و بر طرف كند آنچه را به در گاه او دعا كنيد اگر بخواهد))) .
دوم : ايـنـكـه مـقـصـود از اجـابـت كـه خـداوند و حجج او فرمودند لازمه آنست كه آن توجه و اسـتـمـاع دعـا اسـت يـعنى فورا شنيده شود و مورد توجه قرار گيرد ولى در دادن آنچه را خواهد تاءخير كند تا باز او را بخواند و آوازش بشنود چون آن را دوست دارد.
سـوم : اينكه اجابت مشروط و خير بودن براى دعا كننده زيرا خداى حكيم بدلخواه بندگان از آنچه خير و صلاح آنها است دست برندارد.
چـهـارم : لازم نـيـسـت اجـابت دعا فورى باشد و ممكن است دعا مستجاب شده باشد ولى ظهور آثـار آن روى پـاره اى از مـصـالح به مدت زيادى تاءخير افتد، چنانچه در تفسير گفتار خداى تعالى :(((قد اجيبت دعوتكما))) كه خدا به موسى و هارون كه دعا كردند پروردگارا امـوال ايـشـان را تـبـاه سـازد.. خـطاب فرمود: (((كه همانا مستجاب شد دعاى شما))) (سوره يونس آيه 89) حديث شده كه فرمودند: ميان اين خطاب و ميان غرق فرعون و نابودى او و پـيـروانـش (كـه بـراى آن دعـا كـرده بـودنـد) چـهـل سال طول كشيد...
(مترجم گويد: مجلسى (ره ) وجوه ديگرى نيز ذكر كرده كه بهمين چهار وجه اكتفاء شد).

*باب اينكه براى دعا به مؤ من الهام شود* بَابُ إِلْهَامِ الدُّعَاءِ

1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هـَلْ تـَعـْرِفـُونَ طـُولَ الْبـَلَاءِ مـِنْ قـِصـَرِهِ قـُلْنـَا لَا قَالَ إِذَا أُلْهِمَ أَحَدُكُمُ الدُّعَاءَ عِنْدَ الْبَلَاءِ فَاعْلَمُوا أَنَّ الْبَلَاءَ قَصِيرٌ اصول كافى جلد 4 صفحه : 219 رواية : 1

ترجمه : 1ـ هشام بن سالم گويد: حضرت صادق (ع ) فرمود: آيا طولانى بودن بلا را از كوتاهى آن مى شناسيد (و مى فهميد چه بلائى طولانى و چه بلائى كوتاه است )؟ عرض كرديم : نـه ، فـرمـود چون در هنگام بلاء به كسى (از شما) الهام شد كه دعا كند بدانيد كه بلاء كوتاه است (و مدت آن سپرى شده ).

2- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي وَلَّادٍ قَالَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى ع مَا مِنْ بَلَاءٍ يَنْزِلُ عَلَى عَبْدٍ مُؤْمِنٍ فَيُلْهِمُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الدُّعَاءَ إِلَّا كـَانَ كـَشـْفُ ذَلِكَ الْبَلَاءِ وَشِيكاً وَ مَا مِنْ بَلَاءٍ يَنْزِلُ عَلَى عَبْدٍ مُؤْمِنٍ فَيُمْسِكُ عَنِ الدُّعَاءِ إِلَّا كَانَ ذَلِكَ الْبَلَاءُ طَوِيلًا فَإِذَا نَزَلَ الْبَلَاءُ فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعَاءِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اصول كافى جلد 4 صفحه : 219 رواية : 2

ترجمه : 2ـ ابـوولاد گويد: حضرت موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمود: هيچ بلائى بر بنده مؤ مـن نازل نشود كه خداى عزوجل بدو الهام دعا كند، جز اينكه بزودى آن بلا برطرف شود، و هـيـچ بـلائى بـر بـنده مؤ من نازل نگردد كه از دعا كردن خوددارى كند جز اينكه آن بلا طـولانـى اسـت ، پـس هـرگـاه بـلا نـازل شـد بـر شـمـا بـاد كـه بـدرگـاه خـداى عزوجل دعا و زارى كنيد.

*باب پيش افتادن در دعا* بَابُ التَّقَدُّمِ فِي الدُّعَاءِ

1- مـُحـَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عـَنْ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ تَقَدَّمَ فِي الدُّعَاءِ اسْتُجِيبَ لَهُ إِذَا نَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ صَوْتٌ مَعْرُوفٌ وَ لَمْ يُحْجَبْ عَنِ السَّمَاءِ وَ مَنْ لَمْ يَتَقَدَّمْ فِي الدُّعَاءِ لَمْ يُسْتَجَبْ لَهُ إِذَا نَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ ذَا الصَّوْتَ لَا نَعْرِفُهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 219 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حضرت صادق عليه السلام فرمود: هر كه در دعا پيش افتد (يعنى هميشه دعا مى كند و اخـتـصاصى به هنگام رسيدن بلا ندارد) بلائى كه به او برسد دعايش مستجاب شود، و فـرشـتـگـان گويند: صداى آشنائى است و از بالا رفتن به آسمان ممنوع نگردد، و كسى كـه پـيـشـدسـتـى به دعا نكند، چون بلا به او برسد دعايش مستجاب نشود، و فرشتگان گويند ما: اين آواز را نشناسيم

2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ عَنْبَسَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ تَخَوَّفَ مِنْ بَلَاءٍ يُصِيبُهُ فَتَقَدَّمَ فِيهِ بِالدُّعَاءِ لَمْ يُرِهِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ الْبَلَاءَ أَبَداً اصول كافى جلد 4 صفحه : 220 رواية : 2

ترجمه : 2ـ و نـيـز آن حـضرت عليه السلام فرمود: هر كه از بلائى بترسد كه بدو رسد و پيش از رسـيـدن آن بـلا در بـاره (بـر طـرف شـدن ) آن دعـا كـنـد خـداى عزوجل هرگز آن بلا را بدو ننماياند.

3- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ يـُونـُسَ عـَنْ هـَارُونَ بـْنِ خَارِجَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الدُّعَاءَ فِي الرَّخَاءِ يَسْتَخْرِجُ الْحَوَائِجَ فِي الْبَلَاءِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 220 رواية : 3

ترجمه : 3ـ و نـيـز آن حـضـرت عـليـه السـلام فـرمـود: دعـا در حـال راحتى و آسايش نيازمنديهاى در حال بلا را بر مى آورد (يعنى گرفتاريهاى آن زمان را بر طرف مى كند).

4- عـَنـْهُ عـَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُسْتَجَابَ لَهُ فِي الشِّدَّةِ فَلْيُكْثِرِ الدُّعَاءَ فِي الرَّخَاءِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 220 رواية : 4

ترجمه : 4ـ و نيز آن حضرت عليه السلام فرمود: هر كه را خوش آيد (و خواهان است ) كه دعايش در حال سختى به اجابت رسد بايد در حال راحتى و آسايش بسيار دعا كند.

5- عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى عَنْ رَجُلٍ عَنْ عَبْدِ الْحَمِيدِ بْنِ غَوَّاصٍ الطَّائِيِّ عـَنْ مـُحـَمَّدِ بـْنِ مـُسـْلِمٍ عـَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ جَدِّي يَقُولُ تَقَدَّمُوا فِي الدُّعَاءِ فَإِنَّ الْعَبْدَ إِذَا كَانَ دَعَّاءً فَنَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ فَدَعَا قِيلَ صَوْتٌ مَعْرُوفٌ وَ إِذَا لَمْ يَكُنْ دَعَّاءً فَنَزَلَ بِهِ بَلَاءٌ فَدَعَا قِيلَ أَيْنَ كُنْتَ قَبْلَ الْيَوْمِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 220 رواية : 5

ترجمه : 5ـ مـحـمـد بن مسلم گويد: حضرت صادق عليه السلام فرمود: جدم مى فرمود: در دعا پيش دسـتـى كـنيد (و پيش از آنكه گرفتار شويد دعا كنيد) زيرا چون بنده اى بسيار دعا كند و بلائى به او رسد و دنبالش دعا كند گفته شود: آوازى آشنا است ، و چون بسيار دعا نكند (و پـردعـا نـباشد) و بلائى به او رسد و دنبالش دعا كند بدو گفته شود: تا به امروز كجا بودى ؟.

6- الْحـُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَقُولُ الدُّعَاءُ بَعْدَ مَا يَنْزِلُ الْبَلَاءُ لَا يُنْتَفَعُ بِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 221 رواية : 6

ترجمه : 6ـ حـضـرت موسى بن جعفر عليهماالسلام فرمود: هميشه على بن الحسين عليهماالسلام مى فرمود: دعاى بعد از رسيدن بلاسود ندارد.

توضيح :
مـجـلسـى (ره ) گويد اين روايت حمل شود بر اينكه پيش از آن عادت بدعا كردن نداشته و مقصود از سود نداشتن هم سود كامل است .

*باب يقين داشتن باجابت در حال دعا* بَابُ الْيَقِينِ فِي الدُّعَاءِ

1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سُلَيْمٍ الْفَرَّاءِ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا دَعَوْتَ فَظُنَّ أَنَّ حَاجَتَكَ بِالْبَابِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 221 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حضرت صادق (ع ) فرمود: هرگاه دعا كردى گمان كن كه حاجتت بر در خانه است .

شــرح :
مـجـلسى (ره ) گويد: كلينى (ره ) گمان را حمل بر يقين كرده و به معناى يقين دانسته به قـريـنـه آنـچـه در حـديـث (1) بـاب آيـنـده بـيـايـد، و مـمـكـن اسـت حـمـل بـر مـعـنـاى ظـاهـر خـود آن كـه گـمـان اسـت شـود زيـرا يـقـيـن بـا جـابـت مـشـكل است ، مگر اينكه گفته شود مقصود يقين بوعده اجابت باشد كه خدا فرموده است ، در صورتيكه دعاء با شرائطش باشد.

*باب اقبال و رو آوردن و توجه بدعا* بَابُ الْإِقْبَالِ عَلَى الدُّعَاءِ

1- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ عـَمـْرٍو قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا يَسْتَجِيبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ سَاهٍ فَإِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِكَ ثُمَّ اسْتَيْقِنْ بِالْإِجَابَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 221 رواية : 1

ترجمه : 1ـ سـليـمـان بـن عـمـرو گـويـد: شـنـيـدم حـضـرت صـادق (ع ) مـى فـرمـود: خـداى عـزوجـل اجـابـت نـكـنـد دعـائى كـه از روى دل غـافـل بـاشـد، پـس هـرگـاه دعـا كـردى بـه دل توجه كن و يقين داشته باش كه اجابت شود.

2- عـِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ص لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ دُعَاءَ قَلْبٍ لَاهٍ وَ كَانَ عَلِيٌّ ع يَقُولُ إِذَا دَعَا أَحَدُكُمْ لِلْمَيِّتِ فَلَا يَدْعُو لَهُ وَ قَلْبُهُ لَاهٍ عَنْهُ وَ لَكِنْ لِيَجْتَهِدْ لَهُ فِي الدُّعَاءِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 222 رواية : 2

ترجمه : 2ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: امـيـرالمـؤ مـنـيـن صـلوات اللّه عـليـه فرموده است : خداى عزوجل دعاى دل غافل و سرگرم بلهو را نپذيرد، و على عليه السلام هميشه مى فرمود: هر گـاه يـكـى از شـمـاهـا بـراى مـرده اى دعـا كـنـد، در حـالى كـه دلش از او غـافـل دعـا نـكـنـد، بـلكـه در دعـاى بـر او كـوشـش كـنـد (يـعـنـى بـراسـتـى از دل دعا كند).

شــرح :
مـجـلسـى (ره ) گـويـد: ايـنـكـه تـخـصـيـص بـمرده داده شده است براى اينستكه مرده بدعا نـيـازمـنـدتـر اسـت ، يـا بـراى آنـسـتـكـه در مـيـان مـردم شـايـع شـده و مـعـمـول اسـت كـه بـراى سـر سـلامـتـى كـه مـيـرونـد طـبـق معمول و مرسوم براى مرده دعا مى كنند بدون اينكه توجه و تصميمى در دعا داشته باشند و مـنـظـور امـام عـليـه السـلام ايـنـسـت كـه ايـن دعـاى بـراى مـرده نـيـسـت و مـعـنـاى اول ظاهرتر است .

3- مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عـَنْ سـُلَيـْمٍ الْفـَرَّاءِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِكَ وَ ظُنَّ حَاجَتَكَ بِالْبَابِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 222 رواية : 3

ترجمه : 3ـ امـام صـادق عـليـه السـلام فـرمـود: هـر گـاه دعـا كـردى بـه دل توجه كن و گمان كن كه حاجتت بر در خانه است .

4- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنـَا عـَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا يَسْتَجِيبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ قَاسٍ اصول كافى جلد 4 صفحه : 222 رواية : 4

ترجمه : 4ـ و نـيـز آن حـضـرت عـليـه السـلام فـرمـود: بـدرسـتـى كـه خـداى عزوجل اجابت نكند دعائى كه از روى دل سخت و با قساوت باشد.

5- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عـَنْ أَبـِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قـَالَ لَمَّا اسـْتَسْقَى رَسُولُ اللَّهِ ص وَ سُقِيَ النَّاسُ حَتَّى قَالُوا إِنَّهُ الْغَرَقُ وَ قَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص بِيَدِهِ وَ رَدَّهَا اللَّهُمَّ حَوَالَيْنَا وَ لَا عَلَيْنَا قَالَ فَتَفَرَّقَ السَّحَابُ فَقَالُوا يـَا رَسـُولَ اللَّهِ اسـْتـَسـْقـَيـْتَ لَنـَا فَلَمْ نُسْقَ ثُمَّ اسْتَسْقَيْتَ لَنَا فَسُقِينَا قَالَ إِنِّي دَعَوْتُ وَ لَيْسَ لِي فِي ذَلِكَ نِيَّةٌ ثُمَّ دَعَوْتُ وَ لِيَ فِي ذَلِكَ نِيَّةٌ اصول كافى جلد 4 صفحه : 222 رواية : 5

ترجمه : 5ـ و نـيـز آن حـضـرت عـليـه السـلام فـرمـود: هـنـگـامـيـكـه رسـول خـدا صـلى اللّه عـليه و آله طلب باران كرد و باران آمد تا جائى كه گفتند: غرق مـى شـويـم و رسـول خـدا صـلى اللّه عـليـه و آله بـدسـت مـبـارك اشـاره كـرد و آنـهـا را برگرداند، و گفت : خدايا باطراف ما باران بفرست و بر ما نفرست ، پس ابرها پراكنده شـدنـد (و گـرد شـهـر مدينه را حلقه وار گرفتند و باطراف مدينه باريدند، اصحاب و مـسـلمـانـان ) عرض كردند: اى رسول خدا يكبار ديگر نيز براى ما طلب باران كردى ولى بـاران بـر ما نباريد و دومين بار كه طلب باران كردى بر ما باريد؟ (اين چگونه بود؟) فرمود: من (در اولين بار كه ) دعا كردم تصميم نداشتم ، سپس كه دعا كردم تصميم داشتم .