نظم و انضباط

مركز پژوهش هاى اسلامى صدا و سيما گروه معارف

- فهرست مطالب -


فهرست مطالب 
مقدمه
فصل اول : بررسى واژگانى
لزوم نظم و انضباط
جلوه هاى نظم
تفاوت هاى نظم و انضباط
فصل دوم : در سيره علمى و عملى بزرگان
ارزش نظم و انضباط
آثار و فوايد نظم
محكم كارى
احترام به حقوق ديگران
استفاده بهينه از فرصت ها
ارزش وقت در گفتار پيامبر (ص ) و امامان (ع )
نمونه هايى از وقت شناسى و تنظيم اوقات در سيره امامان (ع )
وقت شناسى در سيره دانشمندان
ابوريحان بيرونى
امام خمينى قدس سره
شهيد ثانى
شيخ مرتضى انصارى
آية الله العظمى گلپايگانى
حاج ميرزا حسين نورى
آية الله العظمى بروجردى
آية الله ميرزا هاشم آملى
كانت (فيلسوف آلمانى )
فصل سوم جلوه هايى از نظم فردى
نظم در عبادت
نظم در گفتار
از موضوعاتى كه در مبحث نظم در گفتار مى توان مطرح كرد، موضوع ستايش ونكوهش ( مدح و ذم ) ديگران است . در اين باره نيز لازم اس ، انسان ، حدودى را مراعات كندتا از راه ميانه خارج نشود و به گرداب افراط و تفريط در نيفتد. در روايتى از مولاىمومنان (ع ) آمده است :
نظم در نوشتار
نظم در آراستن ظاهر و پوشيدن لباس
نظم در غذا خوردن و بهداشت
ميانه روى در غذا خوردن
شيوه و زمان غذا خوردن
نظم در راه رفتن
نظم در نشستن
نظم در معاشرت ها وعده ها و پيمان ها
قسمتى براى عبادت خدا، بخشى براى امور زندگى ( كار و فعاليت )، زمانى براىمعاشرت با برادران و دوستان مورد اعتماد كه عيب هايتان را به شما يادآورى مى كنند و ازعمق دل به شما اخلاص مى ورزند (در دوستى خالص باشند) و قسمتى براى تفريح ولذت هاى حلال . به كمك اين قسمت چهارم است كه مى توانيد وظايف خود را در سه بخشديگر انجام دهيد.
نظم در تبليغ
آغاز كردن از واحدهاى كوچك تر
تبليغ گام به گام
به كارگيرى شيوه هاى درست تبليغ
نظم در تربيت
نظم در تعليم و تعلم
آداب و وظايف مشترك معلم و شاگرد
آداب و وظايف ويژه معلم
آداب و وظايف معلم نسبت به شاگرد
آداب و وظايف معلم در جلسه درس
آداب و وظايف شخصى شاگرد
آداب رفتار شاگرد با استاد
آداب و وظايف دانش پژوه در دانش پژوهشى
جلوه هاى نظم و انضباط در تعليم و تعلم بزرگان
علامه آية الله حسن زاده آملى
امام خمينى قدس سره
آية الله ميرزا احمد مدرس يزدى
آية الله ستوده
فصل چهارم : تجلى نظم در نظام اجتماعى
نظم در عبادت هاى گروهى
نظم در امور سياسى و اجتماعى
نظم در امور ادارى و مديريت اجتماعى
لوازم دست يابى به نظم ادارى
ارزش يابى و بازرسى كيفيت
تامين مادى
تنبيه و تشويق
نظم و انضباط مدير
تفويض اختيار
جلوه هايى از نظم و انضباط در مديريت بزرگان
امام خمينى قدس سره
آية الله العظمى بروجردى
شهيد قدوسى
فصل پنجم : نظم و انضباط در امور اقتصادى
نظم و انضباط در مصرف از ديدگاه اسلام
اينك به آياتى كه لفظ كلوا ( بخوريد) در آن ها ذكر شده است ، مى نگريم وشرطهاى مذكور را از نظر مى گذرانيم :
آيات دسته اول
آيات دسته دوم
نظم و انضباط در فعاليت هاى اقتصادى
الف ) برنامه ريزى
چاره انديشى ( برنامه ريزى ) فايده فكر است .
ب ) امروز و فردا نكردن (= انضباط كارى )
ج ) رعايت ميزان (= كم فروشى نكردن )
د) تنظيم قرار داد و اسناد تجارى
ه ) پرهيز از رباخوارى
و) دورى از رشوه خوارى
ز) دورى از اسراف و تبذير
اسراف و تبذير، دو واژه اى است كه براى تبيين بى انضباطى مالى و اقتصادى ،در قرآن كريم مورد استفاده قرار گرفته است . اگر قرآن ، استفاده از رزق و روزىحلال و پاك را لازم شمرده ، مومنان را به صرفه جويى و دورى از اسراف و تبذير (بخشش مالى به صورت بيهوده ) نيز دستور داده است .
اهميت انضباط در مصرف بيت المال
شيخ مرتضى انصارى
ميرزاى نائينى
شيخ ابراهيم كلباسى
امام خمينى قدس سره
شهيد قدوسى
فصل ششم : نظم و انضباط در امور نظامى
امور نظامى در قرآن و روايات
الف )در قرآن كريم
ب ) روايات و سيره معصومان (ع )
شيوه هاى نظامى
نظم در امور نظامى از ديدگاه رهبر انقلاب اسلامى
فصل هفتم : عوامل بى نظمى
1- عواملزيستى
2- عوامل روانى
3- عوامل عاطفى
4- عوامل اجتماعى
5- عوامل تربيتى
6- عوامل فرهنگى
7- ويژگى هاى بى نظمى فردى
امروز و فردا كردن
شتاب بى جا
سستى و تنبلى
در نظر نگرفتن اولويت ها
فرو گذاشتن وظيفه خويش و دخالت در كار ديگران
فصل هشتم : راه هاى دست يابى به نظم
برنامه ريزى
محدث نورى
صاحب جواهر
برنامه ريزى و فرزندان
آگاهى
نشست و برخاست با افراد منظم
نمونه هاى آرمانى
شهيد بهشتى
تشويق و تنبيه
ايجاد انگيزه
تقسيم كار
تقسيم وقت
چگونگى تنظيم وقت
مرحله اول : ارزيابى چگونگى گذراندن اوقات
مرحله دوم : فهرست كارهايى كه بايد انجام شود
مرحله سوم : تعيين كارهاى مهم
مرحله چهارم : شناخت اوقات بيش ترين و كم ترين ميزان كارايى
مرحله پنجم : شناخت عوامل از ميان رفتن وقت
مرحله ششم : تنظيم جدول برنامه هفتگى
مرحله هفتم : تنظيم جدولبرنامه ماهانه و سالانه
استوارى و پايدارى
نام گذارى
ديندارى
تبليغ با رسانه هاى گروهى
روش ايجاد انضباط در فرزندان
نمايان رفتار درست همراه با نظم و انضباط
پرهيز از خشم و زور گويى
قاطعيت و پرهيز از ترديد و دو دلى
رعايت اصل تدريج در اصلاح رفتار
تداوم در استوار ساختن نظم و انضباط