مشاوره در آينه علم و دين

على نقى فقيهى

- پى‏نوشت‏ها -


1-بحارالا نوار، ج 1، ص 94، حديث 24.
2-بحارالا نوار، ج 72، ص 103، حديث 33.
3-انفال / 24.
4-ديوان منسوب به امام اميرالمؤ منين (عليه السّلام )،ص 75 كه از منابع بحارالا نوار است .
5-مؤ لفان ، مشاوره مهارتهاى حل مساءله ، ترجمه فريده كمالى ، ص ‍ 15.
6-كتاب درمانى ، خود يك روش درمانى است .
7-آشفتگى روانى يا حالت عاطفى و علاقه شديد و كوركورانه اى كه آن را با هيجان جنسى مقارن دانسته اند (ر . ك : مهدى ضوابطى ، مبانى مشكل شناسى ، ص 73).
8-بيمارى روانى كه باعث خيالات بيهوده مى گردد و معمولاً به بدبينى و بى اعتنايى و گاه خودكشى كشيده مى شود.
9-(مفاوضات ) اپيكتتوس را (آرين ) جمع آورى كرده و تحت عنوان (رساله نخبه پيكتتوس ) تلخيص كرده است (ر. ك :معين ، فرهنگ فارسى ،ج 5، ص 97، اميركبير، چاپ چهارم ).
10-وى پيرو فلسفه افلاطون بود و با توجه به فلسفه رواقى و فلسفه افلاطونى ، كتابى را از مجموعه تفكرات و نظراتش ، به نام (راجع به خود) نوشت (ر . ك : همان منبع ، ج 6، ص 1870).
11-ايوى - مارى بلك برن و كيت ام . ديويدسون ، شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ، ترجمه حسن توزنده جانى ، ص 38، مؤ سسه انتشارات آستان قدس رضوى ، 1374.
12-ر . ك : ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 22 - 27.
13-اين شيوه در اروپا معمول بوده ، گرچه در لندن در سال 1247 م . بيمارستانى براى نگهدارى بيماران روانى تاءسيس شد و در قرن 15 در كشور بلژيك نيز بيماران روانى با خانواده هاى ساكن كنار معبد درگيل ، زندگى مى كردند (ر . ك : ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 31).
14-Weyer
15-Sct
16-Pinel Phlippe
17-ر . ك : دكتر باقر، ثنائى ، روان درمانى و مشاوره گروهى ، ص 21 و 11 انتشارات سهامى چهر، 1362.
18-ر . ك : ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 31 - 34.
19-همان ماءخذ، ص 37 - 38.
20-Parsns
21-Bulleetin Vocational
22-Ginzberg
23-ر . ك : سمينار شماره 17 علوم تربيتى ، دفتر همكارى حوزه و دانشگاه ، راهنمايى و مشاوره ، ص 2، سال 1361.
24-Freud , Sigmund
25-Libid
26-ر . ك : شفيع آبادى و ناصرى ، نظريه هاى مشاوره و روان درمانى ، ص 31 - 60 ، مركز نشر دانشگاهى تهران ، ج 3 ، 1371. و شريعتمدارى ، على ، مقدمه روانشناسى ، ص 32 - 35 ، انتشارات مشعل ، اصفهان ، 1364. و ...
27-آدلر،حدوديكصدكتاب و مقاله نوشت ، بهترين كتاب وى كتاب (اصول تجربى و نظرى روانشناسى فردى )، (f Thery And Practice ThePsychlgy Individual) است .
28-Psychlgy Individual
29-ر . ك : شفيع آبادى و ناصرى ، نظريه ها، مشاوره و روان درمانى ، ص 83.
30-همان ماءخذ، ص 84.
31-Therppy Emtinal _ Rtinal
32-بلك برن و ديويدسون ، شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ، ترجمه حسن توزنده جانى ، ص 44.
33-همان ماءخذ، ص 46.
34-به مناظره و مذاكره كلامى براى آشكار شدن حق نيز (مشاوره ) گفته مى شود:(... المشاورة وهو المفاوضة وفى الكلام ليظهر الحق ...)، (مجمع البحرين ، ج 3، ص 354).
35-كسائى ، نوراللّه ، مدارس نظاميه و تاءثيرات اجتماعى آن ، پيشگفتار، ص 12.
36-ر . ك : شبلى ، احمد، تاريخ آموزش در اسلام ، ترجمه ساكت ، محمّد حسين ، ص 102، دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، 1361.
37-غزالى ،ابوحامد،احياء علوم الدين ،ترجمه خوارزمى ،مؤ يدالدين ،ج 1،ص 78.
38-احمدى ، سيد احمد، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص 12 - 13، انتشارات دانشگاه اصفهان ، 1374.
39-ر . ك : ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 28 - 29.
40-همان ماءخذ.
41-عبارت بوعلى اين است :(يَنبغى للطبيب ان يكون دائما مبشرا بالصحة فان للعوارض النفسانية تاءثيرات عظيمة ).
42-ر . ك : خواجه نصير طوسى ، اخلاق ناصرى ، ص 228.
43-احمدى ، احمد، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص 19 21.
44-ر . ك : اردبيلى ، يوسف ، اصول و فنون راهنمايى و مشاوره در آموزش و پرورش ، ص 75 - 76، چاپ مؤ سسه انتشارات بعثت ، 1372.
45-ر . ك : راغب اصفهانى ، المفردات فى غريب القرآن ، ص 270 و المقرى الفيومى احمد بن محمد، المصباح المنير، ج 1، ص 395.
46-طريحى ، مجمع البحرين ، ج 3، ص 356.
47-راغب ، المفردات ، ص 270.
48-مانند اصول راهنمايى شرتزر واستون ، ترجمه دكتر على شريعتمدارى و زمينه مشاوره و راهنمايى ، دكتر قاسم قاضى و ...
49-دكتر ساعتچى ، مشاوره و روان درمانى ، ص 46 - 47.
50-Pattersn . H . C
51-Jnes _ Nelsn . R
52-Halms . P
53-همان ماءخذ، ص 48.
54-ثنائى ، باقر، روان درمانى و مشاوره گروهى ، ص 2، 3 و 4.
55-Hahn
56-Maclean
57-قاضى ،قاسم ،روشهاوتكنيكهاى مشاوره و روان درمانى ، چاپ دوم ، بهمن 1372.
58-Wlberg
59-همان ماءخذ، ص 175 - 176.
60-Brammer
61-Shstrm
62-همان ماءخذ، ص 163.
63-Mwrer
64-همان ماءخذ، ص 166.
65-Tyler
66-همان ماءخذ و ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص ‍ 48.
67-نهج الفصاحه ، حكمت 1637.
68-همان ماءحذ، حكمت 2570.
69-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 424، باب 21 از ابواب احكام العشره ، حديث 4.
70-همان ماءخذ، حديث 2.
71-همان مدرك ، حديث 5.
72-غرر الحكم ، ترجمه محمد على انصارى ، ج 1، ص 42، شماره 1262.
73-بحارالا نوار، ج 88، ص 253، ذيل حديث 4، چاپ مؤ سسه وفاء بيروت .
74-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 425، ح 7 از باب 21 از ابواب احكام العشره .
75-غررالحكم ، ترجمه انصارى ، ج 2، ص 740، شماره 74.
76-غررالحكم ، ترجمه خوانسارى ، ج 1، ص 316.
77-نهج الفصاحه ، حكمت 3095.
78-مكارم الاخلاق ، ترجمه ، ص 124.
79- وسائل ، ج 8، ص 424 و 425 از باب 21 از ابواب احكام العشره .
80-الدرالمنثور، ج 2، ص 90، س 13.
81-نهج الفصاحه ، حكمت 2962.
82-نورالثقلين ، ج 4، ص 584، ح 118، چاپ حكمت قم .
83-تاريخ طبرى ، ج 3، ص 956، چاپ انتشارات جهان .
84-همان مدرك ، ص 960.
85-همان مدرك ، ص 1076. بحارالا نوار، ج 41، ص 88، ح 12.
86-بحارالا نوار، ج 28، ص 210، ح 7.
87-همان ماءخذ، ج 38، ص 180، حديث 1.
88-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 428، حديث 1، باب 24 از ابواب احكام العشرة و بحارالا نوار، ج 72، ص 101، حديث 23.
89-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 428، حديث 3. بحارالا نوار، ج 72، ص ‍ 101، حديث 25 و ج 88، ص 254، حديث 5. موارد مشورت معصومين (عليهم السّلام ) بسيار زياد است (ر . ك : مجلدات ذكر شده از بحارالا نوار، ج 14، ص 394 - 398 و كتابهاى سيره و تاريخ معصومين (عليهم السّلام ) ).
90-آل عمران / 159.
91-توبه / 101.
92-بحارالا نوار، ج 10، ص 415 - 416، ششمين مناظره شيخ مفيد.
93-همان ماءخذ، ج 44، ص 51، حدث 5.
94-همان ماءخذ، ج 47، ص 128، حديث 175.
95-كافى ، ج 2، ص 166، حديث 5.
96-ر . ك : احمدى ، سيد احمد، مشاوره و روان درمانى ، ص ‍ 7055.
97-ر . ك : ترجمه كمالى ، فريده ، مشاوره مهارتهاى حل مساءله ، ص ‍ 48.
98-ر . ك : ترجمه كمالى ، فريده ، مشاوره مهارتهاى حل مساءله ، ص ‍ 49. ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 17 - 18 ، مؤ سسه نشر ويرايش ، شهريور، سال 1374.
99-ر . ك : ترجمه كمالى ، فريده ، مشاوره مهارتهاى حل مساءله ، ص 23 - 24.
100-ر . ك : همان ماءخذ، ص 48.
101-تفسير تُسترى ، ص 28.
102-خوانسارى ، غررالحكم ، ج 3، ص 428.
103-بحارالا نوار، ج 77، ص 420.
104-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 426.
105-تفسير تسترى ، ص 28.
106-خوانسارى ، غررالحكم ، ج 4، ص 179.
107-بحارالا نوار، ج 72، ص 104، حديث 37.
108-بحارالا نوار، ج 72، ص 103، حديث 33، از مصباح الشريعه .
109-بحارالا نوار، ج 13، ص 422، حديث 18 و ج 73، ص 271، از امام صادق (عليه السّلام ) از لقمان .
110-غرر الحكم ، ترجمه خوانسارى ، ج 6، ص 270.
111-بحارالا نوار، ج 75، ص 101.
112-همان ماءخذ، ج 103، ص 253.
113-بحارالا نوار، ج 93، ص 162، حديث 6.
114-همان ماءخذ، ج 75، ص 99.
115-نهج البلاغه ، فيض الاسلام ، ص 998.
116-غررالحكم ، ترجمه انصارى ، ج 2، ص 816.
117-بحارالا نوار، ج 75، ص 103.
118-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 426، حديث 5، باب 22 ابواب احكام العشرة .
119-بحارالا نوار، ج 75، ص 103.
120-زمر / 17 - 18.
121-تحف العقول ، چاپ اسلاميه ، ص 275، بند 4.
122-(وَلَقَدْ كَرَّمْنا بَنى آدَمَ وَحَمَلْنا هُمْ فى البَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَفَضَّلناهُمْ عَلى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِيلاً )، (اسراء / 70).
123-(... اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَاللّهِ اَتْقيكُمْ ... )، (حجرات / 13).
124-(كان (صلى اللّه عليه و آله ) يكرم من يدخل عليه حتى ربما بسط ثوبه ويؤ ثر الداخل بالوسادة التى تحته )، (بحارالا نوار، ج 16، ص 228، ذيل حديث 34).
125-متن حديث در ص 85 خواهد آمد.
126-انسان / 3.
127-آل عمران / 52.
128-افلاطون مى گفت :(برده ، كسى است كه هدف ديگرى را به مورد اجرا درآورد).
129-آل عمران / 159.
130-تحف العقول ، ص 275، بند 40، ط كتابفروشى اسلاميه .
131-رساله حقوق امام سجاد (عليه السّلام ) ، بند 39 نقل از تحف العقول ، ص 305.
132-مسند احمد بن حنبل ، ج 2، ص 365.
133-بحارالا نوار، ج 77، ص 165.
134-غررالحكم ، ترجمه خوانسارى ، ج 1، ص 262.
135-اصول كافى ، ج 2، ص 312. باب الكبر، ح 17 و بحارالا نوار، ج 70، ص 225، حديث 17.
136-غررالحكم ، ج 6، ص 181.
137-غررالحكم ، ترجمه خوانسارى ، ج 3، ص 240.
138-غررالحكم ، ترجمه خوانسارى ، ج 6، ص 384.
139-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 2، ص 602.
140-روضة الكافى ، ج 8، ص 348.
141-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 427.
142-مائده / 2.
143-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 6، ص 407.
144-ر . ك : ثنائى ، باقر، روان درمانى و مشاوره گروهى ، ص 122.
145-ديوان امام على (عليه السّلام ) ، ص 75، نشر پيام اسلام . قابل توجه است كه اين كتاب از منابع كتاب شريف بحارالا نوار، علاّمه مجلسى رحمة اللّه عليه - است .
146-Metd Directive
147-ر . ك : قشلانى ، محمد، روان شناسى مشاوره و راهنمايى ، ص 28، انتشارات مانى ، 1373.
148-Metd Directive Nn
149-كارل راجرز Carl Rgers)1902 - 1986 ) بنيانگذار اين نظريه است كه آن را در سال 1940 مطرح كرد. وى از افكار متفكران درباره انسان بويژه جان ديوئى - كه معتقد است انسان با شناخت خود مى تواند آينده اش را آن گونه كه مى خواهد بسازد - الهام گرفته است .
150-Frederick . Perls
151-Centered _ Client
152-در (روش گشتالت درمانى )، از صندلى خالى استفاده مى شود؛ يعنى مراجعه كننده فردى را (مانند پدر، مادر، همسر و ...) كه در زندگى او دخالت دارد، در صندلى رو به رو تصور مى كند و با اين فرد خيالى ، صحبت مى نمايد و آنچه را كه واقعا در ذهن اوست ، با وى در ميان مى گذارد (ر. ك : احمدى ، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص 122 - 123).
153-فردريك تورن (Thrne.C Frederik) (متوفاى 1978 . م .)
154-گريندر (Grinder).
155-در اين مكتب هيچ نظريّه واحدى به عنوان نظريّه اصلى و محورى مطرح نيست بلكه هرنوع رويّه كمكى شناخته شده و معتبر را به شيوه اى نظامدار و براى كمك به مراجعه كنندگان در جهت حل مشكلات خود و حفظ ثبات در زندگيشان - به كار مى گيرد (ر . ك : ساعتچى ، محمود، مشاوره و روان درمانى ، ص 554، مؤ سسه نشر ويرايش ، 1374).
156-Therapy Ratinal
157-ر . ك : قاضى ، قاسم ، روشها و تكنيكهاى مشاوره و روان درمانى ، ص 19 - 31، جهاد دانشگاهى دانشگاه تهران ، 1372.
158-Therapy Analysis Psych
159-ر . ك : همان ماءخذ، ص 35 - 57.
160-ر . ك : احمدى ، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص ‍ 4037.
161-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 3، ص 383.
162-وسائل الشيعه ، ج 8، ص 441، باب 35، حديث 2.
163-بحارالا نوار، ج 7، ص 165، حديث 2.
164-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 4، ص 117.
165-ر . ك : احمدى ، سيد احمد، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص 53 - 54.
166-ر . ك : احمدى ، احمد، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص ‍ 45 و 52.
167-(بحارالا نوار، ج 75، باب المشورة وقبولها، ح 37، ص 104).
168-بايد تست مناسب انتخاب شود و پس از اجرا، مشاور به تفسيرنتايج آن بپردازد.
169-Cntent Of Reflectin
170-Feelings Of Reflectin
171-ديويد گدارد، مفاهيم بنيادى و مباحث تخصصى در مشاوره ، ترجمه دكتر سيمين حسينيان ، ص 57، نشر ديدار، تابستان 1374.
172-احمدى ، احمد، مقدمه اى بر مشاوره و روان درمانى ، ص 89، چاپ پنجم ، انتشارات دانشگاه اصفهان .
173-موانعى كه در راه انتخاب و اقدام مراجعه كننده ممكن است قرار داشته باشد، امورى از اين قبيل اند: ناتوانى در مقابله با عكس العمل ديگران ، ناتوانى از تسلط بر احساسات خويش ، ترس از پيامدها و آثار اقدام خويش و نداشتن مهارت لازم در اجراى اقدام مطلوب .
174-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 337.
175-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 299.
176-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 186.
177-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 221.
178-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 3، ص 316.
179-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 366.
180-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 1، ص 143.
181-نهج البلاغه ، صبحى صالح ، حكمت 245.
182-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 3، ص 338 و ميزان الحكمه ، ج 2، ص ‍ 570، ش 4605.
183-همان مدرك ، ج 6، ص 283.
184-غررالحكم ، خوانسارى ، ج 5، ص 240.
185-بحارالا نوار، ج 78، ص 232، حديث 34.
186-كافى ، ج 2، ص 78.
187-بلك برن و ديويدسون ، شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ، ترجمه حسن توزنده جانى ، ص 17، آستان قدس ، 1374 ش .
188-فلك ، فردريك ، افسردگى واكنش يا بيمارى ، ترجمه نصرت اللّه پورافكارى ، ص 19.
189-بلك برن و ديويدسون ، شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ، ص 18.
190-ر . ك : بلك برن و ديويدسون ، شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ، ص 21.
191-فرقانى ، شهلا، شناخت مشكلات رفتارى در كودكان و نوجوانان ، ص 83.
192-به روش برخورد با باورهاى نامعقول كه در بخش روشهاى مرحله ادامه گذشت ، مراجعه شود.
193-منظور موزيكهاى شادى است كه از نظر شرع هم حلال است .
194-امروزه از داروهايى مانند:(ليتيوم )، (آمى تريپتلين )، (لوراز پام )، (بنزو ديازپين ) و (ايمى پيرامين ) براى درمان افسردگى است كه با تجويز پزشك ، مى تواند مورد استفاده قرار گيرد.
195-ر.ك :بلك برن وديويدسون ،شناخت درمانى افسردگى و اضطراب ،ص 3031.
196-(جريان )، هر پديده اى است كه تغيير مستمر را نشان دهد و راهنمايى نيز از اين قبيل است ؛ يعنى در برگيرنده فعاليتهايى است كه به صورت مستمر به سوى يك هدف يا چند هدف در حال پيشرفت است .
197-بقره / 185.
198-بقره / 2.
199-غررالحكم ،10010،اميرالمؤ منين (عليه السّلام ) فرمود:(راهنمايى خدا،بهترين راهنمايى است ).
200-غررالحكم ، 8071، اميرالمؤ منين (عليه السّلام ) نيز فرمود:(كسى كه به هدايت الهى راهنمايى شود، خدا او را به رشد و كمالش ‍ مى رساند).
201-نهج الفصاحه ، 2216.
202-غررالحكم ، 8501.
203-غررالحكم ، 8569.
204-غررالحكم ، 6978.