و در مختصر طبقات الحنابله صفحه 37 آمده كه: در سال 527 ه امير المومنين اقدام به تهيه لوحى براى نصب روى قبر امام احمد نمود و از اين كار براى شيخ ابى الفرج بن جوزى و حنبليان تعظيم زيادى حاصل شد و مردم به شيخ مى گفتند: همه اينها به خاطر شما است.

خدا هر سال احمد بن حنبل را زيارت مى كند

ابن جوزى در مناقب احمد صفحه 454 گفته است: ابو بكر بن مكارم بن ابى يعلى حربى كه مردى صالح بوده برايم نقل كرده است كه: در يكى از سال ها چند روز به ماه رمضان مانده باران سختى آمد و در شبى از رمضان خواب ديدم كه بر طبق عادتم به زيارت قبر احمد بن حنبل رفته مشغول زيارتم ديدم كه قبرش به مقدار يك آجر يا دو آجر به زمين جسپيده است، با خود گفتم: لابد اين حالت به خاطر زيادى باران است ناگهان از قبر صدائى شنيدم كه مى گفت: خير، بلكه به خاطر هيبت خداى عز و جل است كه به زيارتم آمده و از او راز زيارتش را از من در هر سال پرسيدم فرمود: اى احمد تو كلامم را يارى كردى در نتيجه انتشار يافت و در محراب ها خوانده شد، آنگاه به سوى قبرش رفته آن را بوسيدم، سپس گفتم: اى آقايم رمز اينكه هيچ قبرى جزء قبرت بوسيده نمى شود چيست؟ در جوابم گفت: پسرم اين كرامت مربوط به من نيست، بلكه مربوط به رسول خدا است زيرا با من چند نخ از موهاى رسول خدا است آگاه باش هر كس مرا دوست داشته باشد، در ماه رمضان زيارتم مى كند، و اين را دو بار تكرار كرد.

هر كس احمد را زيارت كند خدا او را خواهد آمرزيد:

حافظ بن عساكر در تاريخش جلد 2 صفحه 46 از ابى بكر بن انزويه آورده كه گفته است: رسول خدا را در خواب ديدم در حالى كه احمد بن حنبل با او بود، گفتم اى رسول خدا اين كيست؟ فرمود: احمد ولى راستين خدا و رسول خدا است و براى ترويج حديث هزار دينار داده است، سپس فرمود: هر كسى او را زيارت كند خدا او را خواهد آمرزيد و هر كس احمد را دشمن داشته باشد مرا دشمن دارد و هر كس مرا دشمن داشته باشد خدا را دشمن دارد.

خطيب بغدادى از عبد العزيز آورده كه گفته است: از ابى الفرج هند بائى شنيدم كه مى گفت: من قبر احمد بن حنبل را زيارت مى كردم، مدتى آن را ترك كردم در خوابش ديدم كه به من مى گفت:

زيارت قبر امام سنت را ترك كردى؟

ابن جوزى گفته است: و در صفر سال 542 ه. مردى در خواب ديد كه گوينده اى به او مى گفت: هر كس احمد بن حنبل را زيارت كند گناهش آمرزيده خواهد شد پس از آن هيچ عام و خاصى نماند مگر آنكه زيارتش نمود و من در آن روز آنجا مجلس بپا كردم و هزاران نفر در آن شركت كرده بود.

فضيلت زوار قبر احمد

ابن جوزى در مناقب احمد صفحه 481 از احمد بن حسن از پدرش آورده كه شيخ ابو طاهر ميمون گفته است " پسرم، مردى را در مسجد " الرصافه " در ماه ربيع الاول سال 460 ه ديدم از او پرسيدم كه از كجا آمده اى؟ در جواب گفت: از ششصد فرسخ راه آمده ام، گفتم: براى چه؟ گفت: در شب جمعه اى كه در محلم بودم ديدم گويا كه در صحرا و يا در فضاى بزرگى قرار دارم و مردم سرپا ايستاده و درهاى آسمان گشوده و فرشتگان از آسمان به زير مى آيند و مردمى لباس سبز پوشيده با آنها به آسمان پرواز مى كنند گفتم اينان كيانند كه چنين مقامى پيدا كردن اند به من گفته اند اينان زوار احمد بن حنبل هستند. از خواب بيدار شدم و توقفى نكردم مگر كارم را رو به راه نموده و به اينجا آمده به طور مكرر آن را زيارت نمودم و اينك بخواست خدا به وطنم بر مى گردم ".

بركت قبر احمد و جوار آن

ابن جوزى در مناقب احمد صفحه 482 از ابى يوسف ابن بختان كه از مسلمان هاى خوب بوده نقل كرده كه گفته است: هنگامى كه احمد بن حنبل مرد، مردى در خواب ديد: گويا كه روى هر قبرى قنديلى قرار دارد، پرسيد: اين چيست؟ به او گفته شد: آيا نمى دانى آن نورى است كه از ناحيه اين مرد كه در كنار شما است رسيده و قبور را نورانى كرده است و در ميان آنان، افراد معذبى بودند كه مورد مرحمت قرار گرفتند.

و با اسنادش از عبيد بن شريك آورده كه گفته است: مرد مخنثى مرد و در خواب ديده شد كه مى گفت آمرزيده شده ام زيرا احمد بن حنبل پيش ما مدفون كرديد و همه اهل قبور بخشيده شدند.

و در صفحه 483 نيز با اسنادش از ابى على حسن بن احمد فقيه آورده كه گفته است: هنگامى كه ام القطيفى مرد و او را كنار احمد بن حنبل دفن كردند، پس از چند شب پسرش او را در خواب ديد كه مى گفت: پسرم خدا از تو راضى باشد، زيرا مرا در كنار مردى دفن كردى كه در هر شب "يا هر شب جمعه" بر قبرش رحمتى نازل مى شود كه شامل حال جميع مردگان از جمله من مى شود.

ابو على گفته كه ابو طاهر هر جمال "مردى صالح بوده" حكايت كرده كه شبى در مقبره احمد بن حنبل اين آيه مباركه " فمنهم شقى و سعيد " را قرائت كردم، سپس خواب بر چشم هايم مستولى شد و شنيدم گوينده اى مى گفت: بحمد الله به بركت احمد در ميان ما شقى و بدبختى وجود ندارد.

و گفته است: از بعضى از گذشتگان به من رسيد كه: پيش ما پيرزن مومنه اى كه در حدود پنجاه سال عبادت كرده بوده زندگى مى كرد، روزى در كمال ناراحتى گفت: يكى از جنيان بخوابم آمده گفته است من قرين تو ام و جنيان استراق سمع كرده اند كه فرشتگان يكديگر را به خاطر مرگ مرد صالحى كه نامش احمد بن حنبل است تسليت و تعزيت مى گفتند و قبرش در فلان موضع است و خداوند كسى را كه در جوارش باشد مى آمرزد و اگر مى توانى هنگام مرگ كنارش باشى باش كه من خير خواه تو هستم و تو يكشب ديگر مى ميرى، اتفاقا چنين شد و او مرد و دانستيم كه آن خواب از رويا هاى صادقه بوده است.

امينى مى گويد:

اين بود نمونه هائى از گفتار جنيان درباره زيارت قبر امامشان احمد و بركت جوار آن و سيره مستمره آنها درباره زيارت قبر احمد و قبور ديگر مشايخ آنان چنانكه مى آيد.

پس چقدر فرق است ميان آن و چيزى كه ابن تيميه و پيراوانش مى پندارند بديهى است كه اينان بكلى از قافله عقب ماندند و مطالب تازه نادرستى را كه با روح اسلام مخالف است، به آن نسبت دادند.

23- ذو النون مصرى، متوفى در سال 246 ه، در قرافه كوچك دفن گرديد و روى قبرش بنائى ساخته شد و در كنار قبرش قبور جماعتى از شايستگان است و من بارها آن را زيارت كرده ام.

24- بكار ابن قتيبه بن اسد ثقفى بكراوى بصرى حنفى فقيه، كه در مصر سال 270ه فوت كرد و در قرافه دفن شد و قبرش مشهور و مورد زيارت و تبرك جستن مردم است و گفته شده كه: دعاء كنار آن مستجاب مى شود.

25- ابراهيم حربى، متوفى در سال 285 ه در خانه اش دفن گرديد و قبرش ظاهر و مورد تبرك جستن مردم است.

26- اسماعيل بن يوسف ابو على ديلمى معافى گفته است: مردم قبرش را بعد از قبر معروف كرخى زيارت مى كنند و ميان آنها قبرهاى مختصر است كه بارها آن را زيارت كردم.

27- على بن محمد بشار ابو الحسن، متوفى در سال 313 ه قبرش هم اكنون در بغداد آشكار است و مردم به آن تبرك مى جويند.

28- يعقوب بن اسحاق ابو عوانه نيشابورى اسفراينى حافظ شهير، متوفى در سال 316 ه.

ذهبى در تذكره اش جلد 3 صفحه 3 گفته است: روى قبر ابى عوانه واقع در اسفراين ساختمان است كه مردم آن را زيارت مى كنند و بقعه او در وسط شهر قرار دارد.

حافظ ابن عساكر گفته است: قبر ابى عوانه در اسفراين مورد زيارت مردم است و به آن تبرك مى جويند و كنار قبرش زياد روايت كننده از او " ابى نعيم " است و نزديك مشهدش مشهد امام ابى اسحاق اسفراينى است و مردم عوام به قبر ابى اسحاق بيشتر به قبر ابى عوانه تقرب مى جويند در صورتى كه مردم قدر اين امام و محدث بزرك به خاطر بعيد العهد بودن وفاتش و نزديك بودن وفات ابى اسحاق نمى دانند و جدم هر گاه كه به مشهد استاد ابى اسحاق مى رسيد از روى احترام داخل آن نمى شده، بلكه آستانه مشهد را مى بوسيده در صورتى كه بسيار بلند بوده و ساعتى با حال تعظيم و احترام مى ايستاد، آنگاه با حال وداع از كنارش مى گذشته است، ولى وقتى كه به مشهد ابى عوانه مى رسيده احترام و تعظيم بيشترى مى كرده و توقفش در اينجا از قبر ابى اسحاق بيشتر بوده است خدا همه آنها را رحمت كند.

29- ابو محمد عبد الله بن احمد بن طباطبائى مصرى كه در سال 348 ه وفات يافت و در مصر دفن شد قبرش معروف به اين است كه دعاء قبرش مستجاب مى شود.

روايت شده كه مردى حج كرد، ولى موفق به زيارت قبر رسول خدا نشد و از جريان بسيار دلتنگ گرديد رسول خدا را در خواب ديد به او فرمود: حال كه از زيارت قبرم محروم ماندى قبر عبد الله بن احمد بن طباطبا را زيارت كن و مردى كه اين خواب را ديده بوده از اهل مصر بوده است.

30- حافظ ابو الفضل صبح بن احمد تميمى سمسار، كه در سال 384 ه فوت كرده دعا كنار قبرش مستجاب است.

31- حافظ ابو الحسن على بن محمد عامرى كه در سال 403 ه فوت كرده مردم شب ها دور قبرش جمع مى شوند و قرآن مى خوانند و برايش دعا مى كنند و شعراء از هر طرف مى آيند و مرثيه مى خوانند و طلب رحمت مى كنند

32- ابو سعيد عبد الملك بن محمد خرگوشى، متوفى در سال 406 ه قبرش در نيشابور مشهور است مردم آن را زيارت مى كنند و به آن تبرك مى جويند.

33- محمد بن حسن ابو بكر بن فورك اصفهانى، متوفى در سال 406 ه در حيره نيشابور دفن گرديد و مقبره اش در آنجا آشكار و مورد زيارت است و بوسيله آن طلب باران مى شود و دعا كنار آن مستجاب است.

34- ابو جعفر بن موسى، متوفى در سال 470 ه كه در زمانش پيشواى بلا رقيب حنبلى ها بوده است.

قبر احمد بن حنبل نبش گرديد و جنازه او در آن نهاده شد و مردم كنار آن جمع مى شوند و شب هاى چهار شنبه كنارش بيتوته مى كنند و ختم ها مى گيرند و تا جائى كه گفته شده در اين ايام كنار آن ده هزار ختم قرآن شده است

و ابن جوزى در المنتظم جلد 8 صفحه 317 گفته است: مردم هر شب چهارشنبه در آنجا بيتوته مى كنند و ختم ها مى گيرند فروشندگان اجناس خورد نى را عرضه داشته كه گشايش براى مردم است و همواه چنين بوده تا فصل زمستان فرارسيد، پس از آن امتناع كردند و روى قبرش در اين مدت پيش از هزار ختم قرآن كردند.

و ابن كثير گفته است او كنار امام احمد دفن گرديد و مردم قبرش را هر شب چهارشنبه بازارى قرار داده به آنجا رفت و آمد مى كنند

35- ابو على حسن بن ابى الهبيش، متوفى در سال 420 ه كه ابن جوض ى در المنتظم جلد 8 صفحه 46 درباره اش گفته است: قبرش در كوفه آشكار و روى آن مشهدى است كه من در طريق مكه آن را زيارت نمودم.

36- المعتمد على الله ابو القاسم محمد بن المعتضد اللخمى اندلسى كه در سال 488 ه وفات، جماعتى از شعراء كه مى خواستند درباره اش مرثيه بگويند گرد قبرش جمع مى شدند و در قصيده هاى طولانى او را ستوده و كنار قبرش قرائت مى كردند و برايش گريه مى نمودند از جمله آنها " ابو بحر " است كه در قصيده اى مرثيه اش گفته و از ابيات آن است: " اين خاك را به احترامت مى بوسم، قبرت را موضع خواندن شعرم قرار دادم ".

و هنگامى كه از قرائت آن فارغ شد خاك را بوسيد و خود را به خاك افكند و صورتش را به آن ماليد تا آنكه همه حاضران گريستند.

37- نصر بن ابراهيم مقدسى شيخ شافعى ها كه در سال 490 ه در دمشق فوت كرد و در باب الصغير دفن گرديد و قبرش آشكار و مورد زيارت است. نووى گفته است: از بزرگان شنيديم كه مى گفتند: دعاء كنار قبرش روز شنبه مستجاب است.

38- ابو الحسن على بن الحسن المصرى فقيه شافعى ها، متوفى در سال 492 ه ابن الانماطى گفته است: قبرش در قرافه است كه دعاء كنارش مستجاب است.

39- على بن اسماعيل بن محمد كه در سال 559 ه فوت كرد و قبرش در " فاس " از مزار هاى متبرك است كه دعاء كنارش مستجاب است، " ساحلى " چنين گفته است و در " نيل الابتهاج " صفحه 198 گفته است كه: من بارها آن را در فاس زيارت كرده ام.

40- خضر بن نصر اربلى فقيه شافعى ها، متوفى در سال 567 يا 569 ه.

ابن كثير در تاريخش جلد 14 صفحه 287 به نقل از تاريخ ابن خلكان گفته است: قبرش مورد زيارت است و من بارها آن را زيارت كردم و مردم بسوى آن مى شتابند و بدان تبرك مى جويند.

41- نور الدين محمود بن زنگى، متوفى در سال 569 ه.

ابن كثير گفته است: قبرش در دمشق مورد زيارت است و مردم خود را به ضريح او مى چسبانند و هر كسى كه از آنجا مى گذرد بدان تبرك مى جويد و مى گويد: قبر نور الدين شهيد.

و در شذرات الذهب جلد 4 صفحه 231 گفته است: روايت شده كه دعا كنار قبرش مستجاب است و گفته مى شود كه: سه تار موى رسول خدا با او دفن شده است، پس سزاوار است براى كسى كه زيارتش مى كند قصد زيارت چيزى از رسول خدا را نيز داشته باشد. 42- قاسم بن فيره شاطبى، متوفى در سال 590 ه كه در قرافه دفن گرديد و قبرش مشهور و معروف است و مردم به زيارتش مى روند و من بارها آن را زيارت كرده ام، بعضى از ياران شاطبيم كنار قبرش به من گفتند كه: بركت استجابت دعا را كنار قبرش ديده اند خدا رحمتش كند و از او خشنود گردد.

43- احمد بن جعفر خزرجى ابو العباس سبتى، ساكن مراكش كه در سال 601 ه در آنجا وفات يافته است.

قبرش مزار معروفى كه جمعيت زيادى به زيارتش مى روند و به تجربه ثابت شده كه دعا كنارش مستجاب است و من بارها آن را زيارت كرده ام و بركتش را مكرر آزمودم.

ابن الخطيب سلمانى، در ضمن گفتارش در اين باره چنين مى گويد: و در آمد اين مزار روزهاى يكشنبه هشتصد مثقال طلا است و گاهى به هزار دينار مى رسد و همه آنها صرف مخارج بى نوايايى كه در قرب و جوارش زندگى مى كنند مى شود.

صاحب " نيل الابتهاج " بعد از مطالب مفصلى كه درباره اين مزار مى گويد مى افزايد: و تاكنون همواره مردم در آنجا ازدحام مى كنند و حوائجشان را از خدا مى گيرند و در حدود پانصد بار من آن را زيارت كرده ام و بيش از سى شب در آنجا بيتوته نموده و بركتش را در امور مشاهده كردم، آنگاه داستان يهودى اى كه به آن متوسل گرديد و حاجتش بر آورده نقل مى كند.

44- محمد بن احمد حنبلى ابو عمر و مقدسى، متوفى در سال 607 ه. قبرش مورد زيارت است و هنگامى كه او را دفن كردند بعضى از صالحان در همان شب در خواب ديدند كه پيامبر اكرم مى فرمود: هر كس ابو عمرو را در شب جمعه زيارت كند گويا كه كعبه را زيارت كرده است، پيش او آنكه به آنجا برسيد كفش هايتان را در آوريد. 45- سيف الدين ابو حسن قميرى در سال 653 در نابلسى وفات كرد و دعا پيش قبرش مستجاب است.

46- الحاق بن يحيى ابو ابراهيم اعرج، در سال 683 ه در فاس وفات يافت و دعاء كنار قبرش مستجاب است.

47- شيخ احمد بن على بدوى، در سال 676 ه. وفات ياقت و در " طندنه " دفن گرديد و روى قبرش مقامى برايش قرار دادند و كراماتش مشهور گرديد، و نذرهاى زيادى برايش نموده

48- شيخ حسين جاكى، كه در سال 730 ه وفات كرد و قبرش آشكار است و در هر شب و صبح چهارشنبه مورد زيارت مردم است.

49- شيخ بن علوان يافعى، در " مرآتش " جلد 4 صفحه 357 گفته است: از كراماتش اين است كه: فرزندان فقهاى كه عليه او به مخالفت برخاسته بودند، در گرفتارى هايشان به او پناه مى بردند، و به همين مطلب و ديگر مناقب نيكويش در اشعارم اشاره نمودم. آنگاه پنج بيت از اشعارش را نقل كرده است.

50- ابو على ابن بنان، كه مردم منطقه " ديرعاقول " به آن تبرك مى جويند.

51- ابو عبد الله قرشى اندلسى، كه در بيت المقدس وفات يافت و قبرش مورد زيارت است.