برگزيده تفسير نمونه جلد دوم تفسير سوره هاى : اعراف، انفال، توبه، يونس، هود، يوسف، رعد، ابراهيم، حجر، نحل، اسرا
زير نظر: آية اللّه مكارم شيرازى تحقيق و تنظيم :احمد على بابائى
- فهرست -
پيشگفتار . سوره اعراف [7] . محتواى سوره : فضيلت تلاوت اين سوره : به نام خداوند بخشنده بخشايشگر . اقوامى كه نابود شدند ! . بازپرسى عمومى ! . سؤال براى چيست ؟ . مقام با عظمت انسان در جهان هستى ! . ماجراى سركشى و عصيان ابليس ! . وسوسه هاى شيطانى در لباسهاى دلپذير! . شجره ممنوعه چه درختى بوده است ؟ . آيا آدم گناه كرد ؟ . بازگشت آدم به سوى خدا ! . اخطار به همه فرزندان آدم ! . لباس در گذشته و حال ـ . محرمات الهى ! . هر جمعيتى سرانجامى دارد! . دستور ديگرى به همه فرزندان آدم ! . درگيرى پيشوايان و پيروان گمراه در دوزخ ! . آرامش كامل و سعادت جاويدان ! . اعراف گذرگاه مهمى به سوى بهشت ! . ((اصحاب اعراف )) چه كسانى هستند؟ . نعمتهاى بهشتى بر دوزخيان حرام است ! . آيا جهان در شش روز آفريده شده ؟ . ((عرش )) چيست ؟ . شرايط اجابت دعا: رسالت نوح نخستين پيامبر اولوالعزم : گوشه اى از سرگذشت قوم هود: سرگذشت عبرت انگيز قوم ثمود! . قوم ثمود به چه وسيله نابود شدند ؟ . سرنوشت دردناك قوم لوط: رسالت شعيب در مدين : آغاز جز نهم قرآن مجيد . اگر هشدارها مؤثر نيفتد: عمران و آبادى در سايه ايمان و تقوا: خاطره درگيريهاى موسى و فرعون ! . مبارزه شروع مى شود! . چگونه سرانجام حق پيروز شد؟ . تهديدهاى بيهوده ! . مجازاتهاى بيداركننده ! . بلاهاى پى درپى و رنگارنگ ! . پيمان شكنيهاى مكرر ! . سرانجام دردناك قوم فرعون ! . پيشنهاد بت سازى به موسى ! . وعده گاه بزرگ ! . حديث ((منزلت )): تقاضاى مشاهده پروردگار ! . آيا مشاهده خدا امكان پذير است ؟ . الواح تورات ! . سرنوشت متكبران ـ . آغاز گوساله پرستى يهود: چگونه گوساله طلايى صدا كرد؟ . عكس العمل شديد در برابر گوساله پرستان ! . نمايندگان بنى اسرائيل در ميعادگاه خدا! . از چنين پيامبرى پيروى كنيد: نكته ها: 1ـ پنج دليل براى نبوت در يك آيه ! . 2ـ بشارت ظهور پيامبر در كتب عهدين : دعوت جهانى پيامبر: گوشه اى از نعمتهاى خدا به بنى اسرائيل : يك سرگذشت عبرت انگيز ! . چگونه دست به گناه زدند؟ . چه كسانى رهايى يافتند؟ . پراكندگى يهود ! . آخرين سخن در باره قوم يهود: پيمان نخستين و عالم ذر: دانشمندى كه در خدمت فراعنه در آمد: بعلم باعورا دانشمند دنياپرست و منحرف ـ . نشانه هاى دوزخيان : مجازات استدراج : تهمتها و بهانه هاـ . كى قيامت برپا مى شود؟ . اسرار نهان را فقط خدا مى داندـ . كفران يك نعمت بزرگ ! . معبودهاى بى ارزش : وسوسه هاى شيطان : به هنگام شنيدن تلاوت قرآن خاموش باشيد: سوره انفال [8] . دورنما و فشرده مباحث اين سوره : انفال چيست ؟ . پنج صفت ويژه مؤمنان : غزوه بدر نخستين درگيرى مسلحانه اسلام و كفر: درسهايى آموزنده در ميدان بدر: فرار از جهاد ممنوع ! . شنوندگان ناشنوا ! . دعوت به سوى حيات و زندگى : ايمان و روشن بينى : سرآغاز هجرت ـ . بيهوده گويان ! . آغاز جز دهم قرآن مجيد . خمس يك دستور مهم اسلامى : منظور از سهم خدا چيست ؟ . شش دستور ديگر در زمينه جهاد ! . مشركان و منافقان و وسوسه هاى شيطانى : آيا شيطان از طريق وسوسه يا از طريق تشكل ظاهر شد؟ . يك سنت تغييرناپذير: شدت عمل در برابر پيمان شكنان : افزايش قدرت جنگى و هدف آن : منتظر برابرى قوا نباشيد: اسيران جنگى : چهار گروه مختلف : سوره توبه [9] . 1ـ نامهاى اين سوره : 2ـ تاريخچه نزول سوره : 3ـ محتواى سوره : 4ـ چرا اين سوره ((بسم اللّه )) ندارد ؟ . پيمانهاى مشركان الغا مى شود ! . آنها كه پيمانشان محترم است : شدت عمل توام با نرمش : تجاوزكاران پيمان شكن ! . عمران مسجد در صلاحيت همه كس نيست : اهميت بناى مساجد: مقياس افتخار و فضيلت ! . همه چيز فداى هدف و براى خدا ! . انبوه جمعيت به تنهايى كارى نمى كند: غزوه عبرت انگيز حنين : مشركان حق ورود به مسجدالحرام را ندارند! . وظيفه ما در برابر اهل كتاب : جزيه چيست ؟ . بت پرستى اهل كتاب : عزير كيست ؟ . قرآن و قيام مهدى (عج ): كنز ممنوع است ! . جمع ثروت تا چه اندازه ((كنز)) محسوب مى شود ؟ . كيفر ثروت اندوزان ! . آتش بس اجبارى ! . خداوند پيامبرش را در حساسترين لحظات تنها نگذارد! . تن پروران طماع ! . سعى كن منافقان را بشناسى : عدمشان , به ز وجود! . منافقان بهانه تراش ! . نشانه ديگرى از منافقان ! . خودخواهان بى منطق : مصارف زكات و ريزه كاريهاى آن : نكته ها: 1ـ فرق ميان ((فقير)) و ((مسكين )): 2ـ تقسيم زكات به هشت قسمت مساوى : 3ـ نقش زكات در اسلام : اين حسن است نه عيب ! . قيافه حق به جانب منافقان ! . برنامه خطرناك ديگرى از منافقان : نشانه هاى منافقان : تكرار تاريخ و درس عبرت ! . نشانه هاى مؤمنان راستين : پيكار با كفار و منافقان : توطئه خطرناك ! . منافقان كم ظرفيتند! . كارشكنى منافقان : اهميت به كيفيت كار است نه كميت : باز هم كارشكنى منافقان : روش محكمتر در برابر منافقان : معذورانى كه از عشق جهاد اشك مى ريختند! . آغاز جز يازدهم قرآن مجيد . به عذرها و سوگندهاى دروغينشان اعتنا نكنيد! . باديه نشينان سنگدل و با ايمان : پيشگامان اسلام ! . توبه كاران ـ . زكات عامل پاكى فرد و جامعه : مساله عرض اعمال : بتخانه اى در چهره مسجد! . يك تجارت بى نظير ! . هرگونه پيوندى با دشمنان بايد قطع شود: مجازات پس از تبيين ـ . زندان محاصره اجتماعى گنهكاران ! . با صادقان باشيد: مشكلات مجاهدان بى پاداش نمى ماند: جهاد با جهل و جهاد با دشمن ـ . دشمنان نزديكتر را دريابيد! . تاثير آيات قرآن بر دلهاى آماده و آلوده : آخرين آيات قرآن مجيد: سوره يونس [10] . محتوا و فضيلت اين سوره : رسالت پيامبر(ص ): خداشناسى و معاد: گوشه اى از آيات عظمت خدا: بهشتيان و دوزخيان : انسانهاى خودرو! . ستمگران پيشين و شما: معبودهاى بى خاصيت : معجزات اقتراحى : دورنماى زندگى دنيا: روسفيدان و روسياهان ! . يك صحنه از رستاخيز بت پرستان ! . يكى از نشانه هاى حق و باطل : عظمت و حقانيت دعوت قرآن : كوران و كران ! . مجازات الهى در دست من نيست ! . در مجازات الهى ترديد نكنيد ! . قرآن رحمت بزرگ الهى ! . آرامش روح در سايه ايمان ! . قسمتى از آيات عظمت خداوند: گوشه اى از مبارزات نوح : رسولان بعد از نوح : بخشى از مبارزات موسى و هارون : مرحله دوم مبارزه موسى : سومين مرحله مبارزه موسى با طاغوت مصر: مرحله چهارم , دوران سازندگى براى انقلاب : آخرين فصل مبارزه با ستمگران : ترديد به خود راه مده ! . تنهايك گروه به موقع ايمان آوردند! . ماجراى ايمان آوردن قوم يونس : ايمان اجبارى بيهوده است ! . تربيت و اندرز: قاطعيت در برابر مشركان ! . آخرين سخن ! . سوره هود[11] . محتواى سوره : تاثير معنوى اين سوره : چهار اصل مهم در دعوت انبيا: آغاز جز دوازدهم قرآن مجيد . همه ميهمان اويند! . تقسيم ارزاق و تلاش براى زندگى ! . هدف آفرينش : مؤمنان پرظرفيت و افراد بى ايمان كم ظرفيتند! . امت معدوده و ياران حضرت مهدى (عج ): قرآن معجزه جاويدان ـ . زيانكارترين مردم : سرگذشت تكان دهنده نوح و قومش : من هيچ فرد با ايمانى را طرد نمى كنم ! . حرف بس است , مجازات كو ؟ . تصفيه شروع مى شود! . كشتى نوح ـ . طوفان شروع مى شود ! . درسهاى تربيتى در طوفان نوح : 1ـ پاكسازى روى زمين : 2ـ مجازات با طوفان چرا ؟ . 3ـ پناهگاههاى پوشالى : 4ـ كشتى نجات : پايان يك ماجرا! . سرگذشت دردناك فرزند نوح : نوح به سلامت فرود آمد ! . بت شكن شجاع ! . توحيد خمير مايه دعوت همه پيامبران ـ . منطق نيرومند هود! . لعن و نفرين ابدى بر اين قوم ستمگر! . آغاز سرگذشت قوم ثمود: پيوند مكتبى ـ . سرانجام قوم ثمود: فرازى از زندگى بت شكن بزرگ ! . زندگى ننگين قوم لوط: پايان زندگى اين گروه ستمكار: تحريم همجنس گرايى ـ . مدين سرزمين شعيب : منطق بى اساس لجوجان : تهديدهاى متقابل شعيب و قومش : پايان عمر تبهكاران مدين سس : قهرمان مبارزه با فرعون ! . سعادت و شقاوت ! . سباب سعادت و شقاوت ـ . استقامت كن استقامت ! . آيه اى پرمحتوا و طاقت فرسا! . تكيه بر ظالمان و ستمگران : در چه امورى نبايد به ظالمان تكيه كرد؟ . ((نماز)) و ((صبر)): اهميت فوق العاده نمازـ . عامل تباهى جامعه ها ! . مطالعه سرگذشت پيشينيان چهار اثر دارد: سوره يوسف [12] . محتواى سوره : 3ـ داستان يوسف قبل از اسلام و بعد از آن ـ . 4ـ چرا بر خلاف سرگذشتهاى ساير انبيا داستان يوسف يك جا بيان شده است ؟ . 5ـ فضيلت سوره يوسف ـ . احسن القصص در برابر تو است ! . نقش داستان در زندگى انسانهاـ . بارقه اميد و آغاز مشكلات : رؤيا و خواب ديدن ـ . نقشه نهايى كشيده شد: نقش ويرانگر حسد در زندگى انسانهاـ . صحنه سازى شوم ! . دروغ رسوا ! . نكته ها: 1ـ در برابر يك ترك اولى ! . 2ـ دعاى گيراى يوسف ! . به سوى سرزمين مصر: در كاخ عزيز مصر! . عشق سوزان همسر عزيز مصر! . متانت و عفت بيان ـ . طشت رسوايى همسر عزيز از بام افتاد! . حمايت خدا در لحظات بحرانى ـ . توطئه ديگر همسر عزيزمصر: زندان به جرم بى گناهى : زندان يا كانون تربيت ؟ . ماجراى خواب سلطان مصر! . تبرئه يوسف از هرگونه اتهام ! . آغاز جز سيزدهم قرآن مجيد . وسف خزانه دار كشور مصر مى شود! . پيشنهاد تازه يوسف به برادران : چرا يوسف خود را به برادران معرفى نكرد؟ . سرانجام موافقت پدر جلب شد! . طرحى براى نگهدارى برادر: برادران سرافكنده به سوى پدر بازگشتند: بكوشيد و مايوس نشويد كه ياس نشانه كفر است ! . سرانجام لطف خدا كار خود را كرد! . پايان شب سيه . سرانجام كار يوسف و يعقوب و برادران : سوره رعد [13] . محتواى سوره رعد: نشانه هاى خدا در آسمان و زمين و جهان گياهان : تعجب كفار از معاد! . باز هم بهانه جويى ! . علم بى پايان خدا! . محافظان غيبى ! . هميشه تغييرات از خود ما است ! . بخش ديگرى از نشانه هاى عظمت او: منظور از سجده موجودات چيست ؟ . بت پرستى چرا ؟ . ترسيم دقيقى از منظره حق و باطل : مثال , مسائل را همگانى مى سازدـ . آنها كه دعوت حق را اجابت كردند: برنامه اولوالالباب : دنياپرستان تبهكار ! . ذكر خدا چيست و چگونه است ؟ . هر كار كنى اين لجوجان ايمان نمى آورند! . چگونه خدا را با بتها قرين مى سازيد ؟! . خداپرستان و احزاب ! . لوح محو و اثبات و ام الكتاب ـ . انسانها و جامعه ها از ميان مى روند و خدا مى ماند: سوره ابراهيم [14] . محتواى سوره : فضيلت تلاوت اين سوره : بيرون آمدن از ظلمتها به نور: شكر مايه فزونى نعمت و كفر موجب فناست ـ . آيا در خدا شك است ؟ . تنها بر خدا توكل كنيد ! . برنامه و سرنوشت جباران عنيد: خاكسترى بر سينه تندباد! . آفرينش براساس حق است : گفتگوى صريح شيطان و پيروانش ! . شجره طيبه و شجره خبيثه : سرانجام كفران نعمتها: عظمت انسان از ديدگاه قرآن : دعاهاى سازنده ابراهيم بت شكن : روزى كه چشمها از حركت باز مى ايستد: توطئه هاى ستمگران به جايى نمى رسد: آغاز و ختم سوره ابراهيم ـ . آغاز جز چهاردهم قرآن مجيد . سوره حجر [15] . محتواى سوره : آرزوهاى بيجا ! . حفظ قرآن از دست بردها: لجاجت و انكار محسوسات : شياطين با شهاب رانده مى شوند! . نقش باد و باران : آفرينش انسان : نعمتهاى هشتگانه بهشت : ميهمانان ناشناس ؟ . سرنوشت گنهكاران قوم لوط: پايان زندگى دو قوم ستمگر! . مكتبت را آشكارا بگو! . سوره نحل [16] . محتواى سوره : فضيلت تلاوت سوره : فرمان عذاب نزديك است : چرا تنها زيتون و نخل و انگور ؟! . نعمت كوهها و درياها و ستارگان : آنها كه بار گناه ديگران را بر دوش مى كشندـ . سرنوشت پاكان و نيكان : معاد و پايان گرفتن اختلافها: پاداش مهاجران . اگر نمى دانيد بپرسيد: انواع مجازاتها در برابر انواع گناهان ! . سجده همه مخلوقات و جنبندگان حتى سايه هايشان براى خدا! . دين يكى و معبود يكى ! . آنجا كه تولد دختر ننگ بود! . نقش اسلام در احياى ارزش مقام زن : گر حكم شود كه مست گيرند ! . آبها, ميوه ها, دامها: پروردگارت به زنبور عسل وسحى فرستاد! . سرچشمه تفاوت روزيها: دو مثال زنده براى مؤمن و كافر! . انواع نعمتهاى مادى و معنوى : سايه ها, مسكنها و پوششها: آنجا كه تمام درها به روى بدكاران بسته مى شود! . جامعترين برنامه اجتماعى : استحكام پيمانهاى شما دليل بر ايمان شماست ! . دروغ رسوا! . زشتى دروغ از ديدگاه اسلام . بازگشت كنندگان از اسلام (مرتدين ) . آنها كه كفران كردند و گرفتار شدند: دروغگويان هرگز رستگار نخواهند شد: ابراهيم به تنهايى يك امت س بود! . ده دستور مهم اخلاقى در مقابله با مخالفان : آغاز جز پانزدهم قرآن مجيد . سوره اسرا [17] . محتواى سوره : فضيلت تلاوت سوره : معراج گاه پيامبر(ص )! . دو فساد بزرگ تاريخى بنى اسرائيل : مستقيم ترين راه خوشبختى ! . مراحل چهارگانه مجازات الهى : خطوط زندگى طالبان دنيا و آخرت : آيا دنيا و آخرت با هم تضاد دارند؟ . توحيد و نيكى به پدر و مادر, سرآغاز يك رشته احكام مهم اسلامى : احترام پدر و مادر در منطق اسلام ـ . رعايت اعتدال در انفاق و بخشش : شش حكم مهم ـ . فلسفه تحريم زنا . تنها از علم پيروى كن : متكبر مباش ! . مشرك مشو! . چگونه از حق فرار مى كنند؟! . بى خبران مغرور و موانع شناخت ـ . رستاخيز قطعى است ! . برخورد منطقى با همه مخالفان : تسليم بهانه جويان نشو! . رؤياى پيامبر(ص ) و شجره ملعونه : دامهاى ابليس ! . با اين همه نعمت اين همه كفران چرا؟! . انسان گل سر سبد موجوادت ! . چرا انسان برترين مخلوق خداست ؟ . نقش رهبرى در اسلام . خدايا! مرا به خود وا مگذار . توطئه شوم ديگر؟ . نماز شب يك عبادت بزرگ روحانى ـ . آيه جا الحق و قيام حضرت مهدى (عج ): قرآن نسخه شفابخش : روح چيست ؟ . آنچه دارى از بركت رحمت اوست ! . هيچ گاه همانند قرآن را نسخواهند آورد! . بهانه همگونى ! . چگونه معاد ممكن است ؟ . معاد جسمانى ـ . با اين همه نشانه ها باز ايمان نياوردند! . آخرين بهانه ها! .