برگزيده تفسير نمونه جلد دوم
تفسير سوره هاى :
اعراف، انفال، توبه، يونس، هود، يوسف، رعد، ابراهيم، حجر، نحل، اسرا

زير نظر: آية اللّه مكارم شيرازى
تحقيق و تنظيم :احمد على بابائى

- فهرست -


پيشگفتار .
سوره اعراف [7] .
محتواى سوره :
فضيلت تلاوت اين سوره :
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر .
اقوامى كه نابود شدند ! .
بازپرسى عمومى ! .
سؤال براى چيست ؟ .
مقام با عظمت انسان در جهان هستى ! .
ماجراى سركشى و عصيان ابليس ! .
وسوسه هاى شيطانى در لباسهاى دلپذير! .
شجره ممنوعه چه درختى بوده است ؟ .
آيا آدم گناه كرد ؟ .
بازگشت آدم به سوى خدا ! .
اخطار به همه فرزندان آدم ! .
لباس در گذشته و حال ـ .
محرمات الهى ! .
هر جمعيتى سرانجامى دارد! .
دستور ديگرى به همه فرزندان آدم ! .
درگيرى پيشوايان و پيروان گمراه در دوزخ ! .
آرامش كامل و سعادت جاويدان ! .
اعراف گذرگاه مهمى به سوى بهشت ! .
((اصحاب اعراف )) چه كسانى هستند؟ .
نعمتهاى بهشتى بر دوزخيان حرام است ! .
آيا جهان در شش روز آفريده شده ؟ .
((عرش )) چيست ؟ .
شرايط اجابت دعا:
رسالت نوح نخستين پيامبر اولوالعزم :
گوشه اى از سرگذشت قوم هود:
سرگذشت عبرت انگيز قوم ثمود! .
قوم ثمود به چه وسيله نابود شدند ؟ .
سرنوشت دردناك قوم لوط:
رسالت شعيب در مدين :
آغاز جز نهم قرآن مجيد .
اگر هشدارها مؤثر نيفتد:
عمران و آبادى در سايه ايمان و تقوا:
خاطره درگيريهاى موسى و فرعون ! .
مبارزه شروع مى شود! .
چگونه سرانجام حق پيروز شد؟ .
تهديدهاى بيهوده ! .
مجازاتهاى بيداركننده ! .
بلاهاى پى درپى و رنگارنگ ! .
پيمان شكنيهاى مكرر ! .
سرانجام دردناك قوم فرعون ! .
پيشنهاد بت سازى به موسى ! .
وعده گاه بزرگ ! .
حديث ((منزلت )):
تقاضاى مشاهده پروردگار ! .
آيا مشاهده خدا امكان پذير است ؟ .
الواح تورات ! .
سرنوشت متكبران ـ .
آغاز گوساله پرستى يهود:
چگونه گوساله طلايى صدا كرد؟ .
عكس العمل شديد در برابر گوساله پرستان ! .
نمايندگان بنى اسرائيل در ميعادگاه خدا! .
از چنين پيامبرى پيروى كنيد:
نكته ها:
1ـ پنج دليل براى نبوت در يك آيه ! .
2ـ بشارت ظهور پيامبر در كتب عهدين :
دعوت جهانى پيامبر:
گوشه اى از نعمتهاى خدا به بنى اسرائيل :
يك سرگذشت عبرت انگيز ! .
چگونه دست به گناه زدند؟ .
چه كسانى رهايى يافتند؟ .
پراكندگى يهود ! .
آخرين سخن در باره قوم يهود:
پيمان نخستين و عالم ذر:
دانشمندى كه در خدمت فراعنه در آمد:
بعلم باعورا دانشمند دنياپرست و منحرف ـ .
نشانه هاى دوزخيان :
مجازات استدراج :
تهمتها و بهانه هاـ .
كى قيامت برپا مى شود؟ .
اسرار نهان را فقط خدا مى داندـ .
كفران يك نعمت بزرگ ! .
معبودهاى بى ارزش :
وسوسه هاى شيطان :
به هنگام شنيدن تلاوت قرآن خاموش باشيد:
سوره انفال [8] .
دورنما و فشرده مباحث اين سوره :
انفال چيست ؟ .
پنج صفت ويژه مؤمنان :
غزوه بدر نخستين درگيرى مسلحانه اسلام و كفر:
درسهايى آموزنده در ميدان بدر:
فرار از جهاد ممنوع ! .
شنوندگان ناشنوا ! .
دعوت به سوى حيات و زندگى :
ايمان و روشن بينى :
سرآغاز هجرت ـ .
بيهوده گويان ! .
آغاز جز دهم قرآن مجيد .
خمس يك دستور مهم اسلامى :
منظور از سهم خدا چيست ؟ .
شش دستور ديگر در زمينه جهاد ! .
مشركان و منافقان و وسوسه هاى شيطانى :
آيا شيطان از طريق وسوسه يا از طريق تشكل ظاهر شد؟ .
يك سنت تغييرناپذير:
شدت عمل در برابر پيمان شكنان :
افزايش قدرت جنگى و هدف آن :
منتظر برابرى قوا نباشيد:
اسيران جنگى :
چهار گروه مختلف :
سوره توبه [9] .
1ـ نامهاى اين سوره :
2ـ تاريخچه نزول سوره :
3ـ محتواى سوره :
4ـ چرا اين سوره ((بسم اللّه )) ندارد ؟ .
پيمانهاى مشركان الغا مى شود ! .
آنها كه پيمانشان محترم است :
شدت عمل توام با نرمش :
تجاوزكاران پيمان شكن ! .
عمران مسجد در صلاحيت همه كس نيست :
اهميت بناى مساجد:
مقياس افتخار و فضيلت ! .
همه چيز فداى هدف و براى خدا ! .
انبوه جمعيت به تنهايى كارى نمى كند:
غزوه عبرت انگيز حنين :
مشركان حق ورود به مسجدالحرام را ندارند! .
وظيفه ما در برابر اهل كتاب :
جزيه چيست ؟ .
بت پرستى اهل كتاب :
عزير كيست ؟ .
قرآن و قيام مهدى (عج ):
كنز ممنوع است ! .
جمع ثروت تا چه اندازه ((كنز)) محسوب مى شود ؟ .
كيفر ثروت اندوزان ! .
آتش بس اجبارى ! .
خداوند پيامبرش را در حساسترين لحظات تنها نگذارد! .
تن پروران طماع ! .
سعى كن منافقان را بشناسى :
عدمشان , به ز وجود! .
منافقان بهانه تراش ! .
نشانه ديگرى از منافقان ! .
خودخواهان بى منطق :
مصارف زكات و ريزه كاريهاى آن :
نكته ها:
1ـ فرق ميان ((فقير)) و ((مسكين )):
2ـ تقسيم زكات به هشت قسمت مساوى :
3ـ نقش زكات در اسلام :
اين حسن است نه عيب ! .
قيافه حق به جانب منافقان ! .
برنامه خطرناك ديگرى از منافقان :
نشانه هاى منافقان :
تكرار تاريخ و درس عبرت ! .
نشانه هاى مؤمنان راستين :
پيكار با كفار و منافقان :
توطئه خطرناك ! .
منافقان كم ظرفيتند! .
كارشكنى منافقان :
اهميت به كيفيت كار است نه كميت :
باز هم كارشكنى منافقان :
روش محكمتر در برابر منافقان :
معذورانى كه از عشق جهاد اشك مى ريختند! .
آغاز جز يازدهم قرآن مجيد .
به عذرها و سوگندهاى دروغينشان اعتنا نكنيد! .
باديه نشينان سنگدل و با ايمان :
پيشگامان اسلام ! .
توبه كاران ـ .
زكات عامل پاكى فرد و جامعه :
مساله عرض اعمال :
بتخانه اى در چهره مسجد! .
يك تجارت بى نظير ! .
هرگونه پيوندى با دشمنان بايد قطع شود:
مجازات پس از تبيين ـ .
زندان محاصره اجتماعى گنهكاران ! .
با صادقان باشيد:
مشكلات مجاهدان بى پاداش نمى ماند:
جهاد با جهل و جهاد با دشمن ـ .
دشمنان نزديكتر را دريابيد! .
تاثير آيات قرآن بر دلهاى آماده و آلوده :
آخرين آيات قرآن مجيد:
سوره يونس [10] .
محتوا و فضيلت اين سوره :
رسالت پيامبر(ص ):
خداشناسى و معاد:
گوشه اى از آيات عظمت خدا:
بهشتيان و دوزخيان :
انسانهاى خودرو! .
ستمگران پيشين و شما:
معبودهاى بى خاصيت :
معجزات اقتراحى :
دورنماى زندگى دنيا:
روسفيدان و روسياهان ! .
يك صحنه از رستاخيز بت پرستان ! .
يكى از نشانه هاى حق و باطل :
عظمت و حقانيت دعوت قرآن :
كوران و كران ! .
مجازات الهى در دست من نيست ! .
در مجازات الهى ترديد نكنيد ! .
قرآن رحمت بزرگ الهى ! .
آرامش روح در سايه ايمان ! .
قسمتى از آيات عظمت خداوند:
گوشه اى از مبارزات نوح :
رسولان بعد از نوح :
بخشى از مبارزات موسى و هارون :
مرحله دوم مبارزه موسى :
سومين مرحله مبارزه موسى با طاغوت مصر:
مرحله چهارم , دوران سازندگى براى انقلاب :
آخرين فصل مبارزه با ستمگران :
ترديد به خود راه مده ! .
تنهايك گروه به موقع ايمان آوردند! .
ماجراى ايمان آوردن قوم يونس :
ايمان اجبارى بيهوده است ! .
تربيت و اندرز:
قاطعيت در برابر مشركان ! .
آخرين سخن ! .
سوره هود[11] .
محتواى سوره :
تاثير معنوى اين سوره :
چهار اصل مهم در دعوت انبيا:
آغاز جز دوازدهم قرآن مجيد .
همه ميهمان اويند! .
تقسيم ارزاق و تلاش براى زندگى ! .
هدف آفرينش :
مؤمنان پرظرفيت و افراد بى ايمان كم ظرفيتند! .
امت معدوده و ياران حضرت مهدى (عج ):
قرآن معجزه جاويدان ـ .
زيانكارترين مردم :
سرگذشت تكان دهنده نوح و قومش :
من هيچ فرد با ايمانى را طرد نمى كنم ! .
حرف بس است , مجازات كو ؟ .
تصفيه شروع مى شود! .
كشتى نوح ـ .
طوفان شروع مى شود ! .
درسهاى تربيتى در طوفان نوح :
1ـ پاكسازى روى زمين :
2ـ مجازات با طوفان چرا ؟ .
3ـ پناهگاههاى پوشالى :
4ـ كشتى نجات :
پايان يك ماجرا! .
سرگذشت دردناك فرزند نوح :
نوح به سلامت فرود آمد ! .
بت شكن شجاع ! .
توحيد خمير مايه دعوت همه پيامبران ـ .
منطق نيرومند هود! .
لعن و نفرين ابدى بر اين قوم ستمگر! .
آغاز سرگذشت قوم ثمود:
پيوند مكتبى ـ .
سرانجام قوم ثمود:
فرازى از زندگى بت شكن بزرگ ! .
زندگى ننگين قوم لوط:
پايان زندگى اين گروه ستمكار:
تحريم همجنس گرايى ـ .
مدين سرزمين شعيب :
منطق بى اساس لجوجان :
تهديدهاى متقابل شعيب و قومش :
پايان عمر تبهكاران مدين سس :
قهرمان مبارزه با فرعون ! .
سعادت و شقاوت ! .
سباب سعادت و شقاوت ـ .
استقامت كن استقامت ! .
آيه اى پرمحتوا و طاقت فرسا! .
تكيه بر ظالمان و ستمگران :
در چه امورى نبايد به ظالمان تكيه كرد؟ .
((نماز)) و ((صبر)):
اهميت فوق العاده نمازـ .
عامل تباهى جامعه ها ! .
مطالعه سرگذشت پيشينيان چهار اثر دارد:
سوره يوسف [12] .
محتواى سوره :
3ـ داستان يوسف قبل از اسلام و بعد از آن ـ .
4ـ چرا بر خلاف سرگذشتهاى ساير انبيا داستان يوسف يك جا بيان شده است ؟ .
5ـ فضيلت سوره يوسف ـ .
احسن القصص در برابر تو است ! .
نقش داستان در زندگى انسانهاـ .
بارقه اميد و آغاز مشكلات :
رؤيا و خواب ديدن ـ .
نقشه نهايى كشيده شد:
نقش ويرانگر حسد در زندگى انسانهاـ .
صحنه سازى شوم ! .
دروغ رسوا ! .
نكته ها:
1ـ در برابر يك ترك اولى ! .
2ـ دعاى گيراى يوسف ! .
به سوى سرزمين مصر:
در كاخ عزيز مصر! .
عشق سوزان همسر عزيز مصر! .
متانت و عفت بيان ـ .
طشت رسوايى همسر عزيز از بام افتاد! .
حمايت خدا در لحظات بحرانى ـ .
توطئه ديگر همسر عزيزمصر:
زندان به جرم بى گناهى :
زندان يا كانون تربيت ؟ .
ماجراى خواب سلطان مصر! .
تبرئه يوسف از هرگونه اتهام ! .
آغاز جز سيزدهم قرآن مجيد .
وسف خزانه دار كشور مصر مى شود! .
پيشنهاد تازه يوسف به برادران :
چرا يوسف خود را به برادران معرفى نكرد؟ .
سرانجام موافقت پدر جلب شد! .
طرحى براى نگهدارى برادر:
برادران سرافكنده به سوى پدر بازگشتند:
بكوشيد و مايوس نشويد كه ياس نشانه كفر است ! .
سرانجام لطف خدا كار خود را كرد! .
پايان شب سيه .
سرانجام كار يوسف و يعقوب و برادران :
سوره رعد [13] .
محتواى سوره رعد:
نشانه هاى خدا در آسمان و زمين و جهان گياهان :
تعجب كفار از معاد! .
باز هم بهانه جويى ! .
علم بى پايان خدا! .
محافظان غيبى ! .
هميشه تغييرات از خود ما است ! .
بخش ديگرى از نشانه هاى عظمت او:
منظور از سجده موجودات چيست ؟ .
بت پرستى چرا ؟ .
ترسيم دقيقى از منظره حق و باطل :
مثال , مسائل را همگانى مى سازدـ .
آنها كه دعوت حق را اجابت كردند:
برنامه اولوالالباب :
دنياپرستان تبهكار ! .
ذكر خدا چيست و چگونه است ؟ .
هر كار كنى اين لجوجان ايمان نمى آورند! .
چگونه خدا را با بتها قرين مى سازيد ؟! .
خداپرستان و احزاب ! .
لوح محو و اثبات و ام الكتاب ـ .
انسانها و جامعه ها از ميان مى روند و خدا مى ماند:
سوره ابراهيم [14] .
محتواى سوره :
فضيلت تلاوت اين سوره :
بيرون آمدن از ظلمتها به نور:
شكر مايه فزونى نعمت و كفر موجب فناست ـ .
آيا در خدا شك است ؟ .
تنها بر خدا توكل كنيد ! .
برنامه و سرنوشت جباران عنيد:
خاكسترى بر سينه تندباد! .
آفرينش براساس حق است :
گفتگوى صريح شيطان و پيروانش ! .
شجره طيبه و شجره خبيثه :
سرانجام كفران نعمتها:
عظمت انسان از ديدگاه قرآن :
دعاهاى سازنده ابراهيم بت شكن :
روزى كه چشمها از حركت باز مى ايستد:
توطئه هاى ستمگران به جايى نمى رسد:
آغاز و ختم سوره ابراهيم ـ .
آغاز جز چهاردهم قرآن مجيد .
سوره حجر [15] .
محتواى سوره :
آرزوهاى بيجا ! .
حفظ قرآن از دست بردها:
لجاجت و انكار محسوسات :
شياطين با شهاب رانده مى شوند! .
نقش باد و باران :
آفرينش انسان :
نعمتهاى هشتگانه بهشت :
ميهمانان ناشناس ؟ .
سرنوشت گنهكاران قوم لوط:
پايان زندگى دو قوم ستمگر! .
مكتبت را آشكارا بگو! .
سوره نحل [16] .
محتواى سوره :
فضيلت تلاوت سوره :
فرمان عذاب نزديك است :
چرا تنها زيتون و نخل و انگور ؟! .
نعمت كوهها و درياها و ستارگان :
آنها كه بار گناه ديگران را بر دوش مى كشندـ .
سرنوشت پاكان و نيكان :
معاد و پايان گرفتن اختلافها:
پاداش مهاجران .
اگر نمى دانيد بپرسيد:
انواع مجازاتها در برابر انواع گناهان ! .
سجده همه مخلوقات و جنبندگان حتى سايه هايشان براى خدا! .
دين يكى و معبود يكى ! .
آنجا كه تولد دختر ننگ بود! .
نقش اسلام در احياى ارزش مقام زن :
گر حكم شود كه مست گيرند ! .
آبها, ميوه ها, دامها:
پروردگارت به زنبور عسل وسحى فرستاد! .
سرچشمه تفاوت روزيها:
دو مثال زنده براى مؤمن و كافر! .
انواع نعمتهاى مادى و معنوى :
سايه ها, مسكنها و پوششها:
آنجا كه تمام درها به روى بدكاران بسته مى شود! .
جامعترين برنامه اجتماعى :
استحكام پيمانهاى شما دليل بر ايمان شماست ! .
دروغ رسوا! .
زشتى دروغ از ديدگاه اسلام .
بازگشت كنندگان از اسلام (مرتدين ) .
آنها كه كفران كردند و گرفتار شدند:
دروغگويان هرگز رستگار نخواهند شد:
ابراهيم به تنهايى يك امت س بود! .
ده دستور مهم اخلاقى در مقابله با مخالفان :
آغاز جز پانزدهم قرآن مجيد .
سوره اسرا [17] .
محتواى سوره :
فضيلت تلاوت سوره :
معراج گاه پيامبر(ص )! .
دو فساد بزرگ تاريخى بنى اسرائيل :
مستقيم ترين راه خوشبختى ! .
مراحل چهارگانه مجازات الهى :
خطوط زندگى طالبان دنيا و آخرت :
آيا دنيا و آخرت با هم تضاد دارند؟ .
توحيد و نيكى به پدر و مادر, سرآغاز يك رشته احكام مهم اسلامى :
احترام پدر و مادر در منطق اسلام ـ .
رعايت اعتدال در انفاق و بخشش :
شش حكم مهم ـ .
فلسفه تحريم زنا .
تنها از علم پيروى كن :
متكبر مباش ! .
مشرك مشو! .
چگونه از حق فرار مى كنند؟! .
بى خبران مغرور و موانع شناخت ـ .
رستاخيز قطعى است ! .
برخورد منطقى با همه مخالفان :
تسليم بهانه جويان نشو! .
رؤياى پيامبر(ص ) و شجره ملعونه :
دامهاى ابليس ! .
با اين همه نعمت اين همه كفران چرا؟! .
انسان گل سر سبد موجوادت ! .
چرا انسان برترين مخلوق خداست ؟ .
نقش رهبرى در اسلام .
خدايا! مرا به خود وا مگذار .
توطئه شوم ديگر؟ .
نماز شب يك عبادت بزرگ روحانى ـ .
آيه جا الحق و قيام حضرت مهدى (عج ):
قرآن نسخه شفابخش :
روح چيست ؟ .
آنچه دارى از بركت رحمت اوست ! .
هيچ گاه همانند قرآن را نسخواهند آورد! .
بهانه همگونى ! .
چگونه معاد ممكن است ؟ .
معاد جسمانى ـ .
با اين همه نشانه ها باز ايمان نياوردند! .
آخرين بهانه ها! .