(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف مـحـترم آن آية اللّه ابوالفضل مير محمدى زنجانى يكى از كاوشگران معارف قرآنى در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
از معظم له دو اثر قرآنى وجود دارد كه به ترتيب زير مى باشند:.
1ـ پـيرامون علوم قرآنى و معارف وابسته آن كه به نام ((بحوث فى القرآن و علومه ))در بر گيرنده 20 مبحث از علوم و معارف قرآنى مى باشد و به نام تاريخ و علوم قرآن ترجمه گرديده است .
2ـ تفسير جز سى ام قرآن مجيد كه در حال چاپ و نشر مى باشد.
قـابـل ذكر است ايشان ايامى كه در حوزه علميه قم بودند همراه جمعى از فضلا واساتيد مانند آية اللّه حـاج سـيـد مهدى روحانى و احمدى ميانجى و آية اللّه موسوى اردبيلى از پيشگامان مباحثات قرآنى و تفسيرى آن بوده اند ((207)).

تفسير قرآن كريم تسخيرى و نعمانى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلـفـان آن عـالـمـان فـاضـل و پـژوهـشـگران محقق از اعلام قرآنى قرن پانزدهم هجرى مى باشند.
نـويـسندگان آن حجج اسلام , استاد شيخ ‌محمد على تسخيرى و شيخ محمد سعيد نعمانى كه هر دو از فـضـلا و مـحـقـقـان و از شـاگـردان بـرجـسـتـه شهيد آية اللّه العشظمى سيد محمد باقر صـدرمى باشند ده جز اول قرآن را به صورت موجز ومختصر پيرامون آيات شريفه نگاشته اند كه به صورت متفرق در شماره هاى مجله التوحيد چاپ و انتشار يافته است .
مصاحبه بينات با آقاى تسخيرى :.
مـجـله بينات با يكى از نويسندگان ارشد اين تفسير مصاحبه اى ترتيب داده اند كه ذيلا از نظرتان مى گذرد:.
((نگاشتن اين تفسير به حدود 18 ـ 20 سال قبل بر مى گردد.
يك مفسر سورى , تفسيرى بر قرآن كريم منتشر شد.
حاشيه قرآن نوشته شده بود.
آيات نيز پرداخته بود.
اين روى , مرحوم استاد بزرگوار آية اللّه العظمى شهيد صدر, احساس نياز شديد به چنين تفسيرى در جوامع اسلامى و از ديدگاه اهل بيت (ع ) كرد.
خـود: بـنده و جناب حجة الاسلام و المسملين آقاى نعمانى , نماينده فعلى مقام معظم رهبرى در شرق آفريقا, دستور دادند كه بر اساس اين طرح , تفسير مختصرى بر كل قرآن بنويسيم .
خـداونـد مـى خـواهـيم , با وجود مشكلات زياد و مسائل مختلف , ما را موفق دارد كه اين تفسير را تكميل كنيم .

روش تفسيرى :

روش تفسيرى ما در اين تفسير, در چند مطلب خلاصه مى شود.
اول : ما متعهد بوديم , اين تفسير بر طبق روايات اهل بيت (ع ) نوشته شود, گاهى بعضى از رواياتى كه خيلى به نظر واضح و جالب مى آمد, نقل و به منبع آن اشاره مى كرديم .
دوم : عـنايت داشتيم كه براى هر يك صفحه از قرآن , به مقدار دو صحفه تفسيرنوشته شود كه در نهايت اين دو صفحه با حروف ريزتر در حاشيه قرآن تنظيم گردد.
سـوم : نـطـر بر اين است كه تفسير ما فقط به بيان واژه ها يا شان نزول يا نكات مبهم نپردازد, بلكه تفسيرى باشد جامع از كل آياتى كه در اين صفحه آمده , به طور مرتب و به هم پيوسته .
چهارم : از ويژگى هاى مهم و برجسته اين تفسير, توجه به ابعاد اجتماعى و سياسى آيات قرآن كريم است , زيرا ما تاكيد داشتيم كه هر آيه اى كه به مسائل اجتماعى مى پردازد,آن را با اشاراتى مختصر بيان كنيم و در بعضى موارد, به مصاديق امروزى آيه هم اشاره كنيم .
سياست هاى استكبارى امروز هم تطبيق دهيم .
روحيه فرعونى است , كه مدام به صورت ها و جلوه هاى ديگر نمايان مى شود.
پـنـجـم : در تـفسير آيات , به تفاسير اهل سنت و شيعه , هر دو مراجعه مى شد و آرا راگاهى خيلى كوتاه در يكى , دو خط براى خواننده بيان مى كرديم , تا بداند كه اين راى هم هست و سپس با توجه به روايات و ظاهر آيه , راى مورد پسند و منتخب را تبيين مى كرديم .
وقـتـى بـه آيه تحريم ربا رسيديم , بيان شد كه مساله تحريم ربا, موجب رفع تضادهاى اجتماعى و سوق دادن سرمايه ها به سوى توليد مى گردد.
در مـراجـعه به تفاسير, مهم ترين تفسير مورد اعتماد, از تفاسير شيعى تفسير((الميزان )) بود و از اهـل سـنـت , تـفسير ((فى ظلال )) و ((المنار زيرا اين دو تفسير, به ابعادسياسى و اجتماعى آيات بيشتر نظر دارند.
ششم : سعى بر اين بود كه اين تفسير, با عبارات واضح و تعابير سليس و عربى روزنگاشته شود, نه با عربى هاى غير مفهوم .
باشد.
هـفـتـم : در اين تفسير از مسائل علوم قرآنى , غفلت نداشتيم و به مناسبت هاى آيات ,به آن مسائل اشاره كرده ايم .
محكم و متشابه و راى مورد قبول و فوائد وجود محكم و متشابه در قرآن اشاره شده است .
در بـرخـى مـوارد كـه احساس ضرورت شده , به فقه اللغه بعضى از كلمات قرآن نيزپرداخته شده است .
جـهـت الـفى كه بعد از ث مشدد آمده است و هم داراى معانى سنگينى است , زيرا بيانگرسنگينى شديدى است كه منافقان در وقت دعوت به جهاد از خود نشان مى دادند.
ما در طول مطالعات تفسيرى و قرآنى , به يك ابتهاج و سرور بسيار جالبى رسيديم كه همواره از آن اسـتفاده مى كنيم و بهره مند مى باشيم و آن اين كه قرآن كريم , داراى كيفيت و زبان مخصوص به خـود مـى بـاشد كه انسان هر چه بيشتر مطالعه و تامل و دقت مى كند,صحنه هاى جديد و افقهاى تازه اى در برابر چشمان او گشوده مى شود.
زبان تازه اى با او سخن مى گويد.
بـه ذهـن القا مى گردد, به ويژه آنگاه كه آيات مربوط به يك موضوع در كنار يكديگر قرارگيرند, معناهايى از آن ظاهر مى شود كه قبلا مكشوف نبوده است .
صفحه , حتى يك آيه فارغ مى شديم و مجددا آيه را مى خوانديم , احساس مى كرديم , تازه نازل شده و كـل وجـود ما با قرائت آن , تازه مى گشت و به اوجهاى تازه اى كه از قرآن مى رسيديم و احساس مى كرديم قرآن با كل وجود ما سخن مى گويد.
مى شود كه مطالعات قرآنى را براى فهم معانى آيات قرآن , همواره , داشته باشيم و به تعبيرحضرت امير (ع ):.
((ذلـك القرآن فاستنطقوه )) ((208))

قرآن را به نطق بياوريد و صفحه دل و جان را دربرابر قرآن قرار دهيد و بگذاريد قرآن براى شما صحبت كند.
در عصر ما, نياز شديد به شناخت بينش و ديدگاههاى قرآن كريم است .
مـسـائل و نـظـامـهـاى گـونـاگـون اجتماعى ـ سياسى و اعتقادى كه متاسفانه هنوز روى آن جنبه ,كارى اساسى انجام نگرفته است .
تـاريـخ انـسان , ترسيم ابعاد انسان و پديده هاى تاريخى و ديدگاه قرآن از تفسير ضعفهاى انسان و مانند اين امور.
مى كند و نقطه ضعف آنان را بيان مى كند, انسان خيلى مى تواند درس بگيرد و چيزبياموزد.
((و اذ يـعـدكـم اللّه احدى الطائفتين انها لكم و تودون ان غير ذات الشوكة تكون لكم ويريد اللّه ان يحق الحق بكلماته و يقطع دابر الكافرين ((209)). يـادآور مى شود كه شما وقتى از مدينه حركت كرديد در قبال شما دو راه ترسيم شده بود: يكى راه جـنـگ و مـبـارزه (ذات الشوكه ) كه راه دشوار و سخت است ولى خيلى پربار و راه ديگر, گرفتن اموال قافله ابوسفيان .
مـتـمايل بود و به آن سمت مى رفتيد كه قافله چقدر ارزش دارد و به فكر عاقبت راه نبوديدو لكن خـداونـد مـى خواست شما را در قله تاريخ قرار دهد: ((يريد اللّه ان يحق الحق بكلماته و يقطع دابر الكافرين .
اين آيات , ارائه ضعف هاى انسان است .
قـلـب آنـان هنوز به سمت دنيا حركت مى كند و هدف بزرگ را فراموش مى كنند, قرآن اين نقطه ضـعـف ها را نشان مى دهد و راه حل اصلاح آن را مى فرمايد و ما بايد روى اين ديدگاه هاى قرآن و بينش ها و مفاهيم آن كار كنيم كه كم كار شده است .
بينش و فكرمان و طرح نگرش به مسائل مختلف اجتماعى و سياسى مان از قرآن كريم باشد.
((كتاب اللّه تبصرون به و تنطقون به و تسمعون به ((210)).
آيـا مـا توانستيم قرآن را زبان خودمان قرار دهيم و يا گوش و چشم خودمان قراردهيم و با آن به كل جهان بنگريم .
خـلاصه , من معتقدم : مهم ترين كار اين است كه ما مجددا ديدگاهها و مفاهيم قرآن را بازشناسى كنيم و خودمان را با آن منطبق سازيم ((211)).
توفيقات مؤلفان را در تبيين مفاهيم قرآن از خداوند متعال مسالت مى داريم .

تفسير آية اللّه صادق احسان بخش گيلانى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلف محترم آن آية اللّه شيخ صادق احسان بخش امام جمعه محترم رشت و يكى از اعيان تفسيرى قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
ايشان به سال 1309 شمسى در يكى ازروستاهاى تولمات به دنيا آمدند.
را نـزد شـيـخ عـزت اللّه طـالـقـانى آموخت و پس ازپايان دوره مقدمات و ابتدايى در سال 1324 به مدرسه مهدويه رفت و از محضر مرحوم علم الهدى و بحر العلوم بهره مند گرديد.
دانشكده معقول و منقول شتافت و از حوزه علميه قم نيز بهره مند گرديد.
نام كامل تفسير ايشان ((قيامت از ديدگاه قرآن و حديث )) مى باشد.
تاليفات ايشان آثار الصادقين (ع ) (30 جلد), خوارج (3 جلد), نقش دين (2 جلد). ايـشـان در حال حاضر نمايندگى ولايت فقيه در گيلان و امامت جمعه رشت را برعهده دارند و خدمات ارزشمندى نسبت به ابناى وطن خويش , انجام داده اند ((212)).

تفسير جامع آيات الاحكام آية اللّه قربانى .

(ح 1417 هـ ق ) .
مؤلف محترم آن حجة الاسلام والمسلمين دانشمند فرزانه آية اللّه آقاى شيخ ‌زين العابدين قربانى لاهيجى , يكى از مؤلفين پركار و پرمايه عصر حاضر مى باشد ((213)).
تفسير فوق كه در 5 جلد برنامه ريزى شده است , و هم اكنون شاهد مجلد دوم آن مى باشيم پژوهشى جامع و تفسيرى است گسترده و متنوع پيرامون آيات احكام نورانى قرآن مجيد.
جلد اول آن مشتمل بر آيات احكام تا بخشى از كتاب الصلاة مى باشد و جلد دوم آن مشتمل بر بقيه مباحث كتاب ((صلاة )) تا نماز جمعه مى باشد.
گـسـترده و بهره گيرى از تفاسير مختلف و توجه به اقوال فقيهان , مفسران و نتيجه گيرى هاى اجـتـمـاعـى و تربيتى از آيات قرآن مجيد و به ديگر سخن به دست دادن تفسيرى روز آمد از آيات احكام ازديگر ويژگى هاى اين مجموعه مى باشد.
ايـشـان يكى از كارآمدترين مؤلفان و صاحب نظران در معارف اسلامى مى باشند كه جز كتاب فوق آثـار مـتـعدد تربيتى ـ اجتماعى در زمينه هاى مختلف معارف اسلامى دارند و از معروف ترين آثار ايشان كتاب ((حقوق بشر)) مى باشدكه توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامى تهران عرضه شده است .

آيات الاحكام شيخ مصطفى نورانى اردبيلى .

(ح 1417 ه ق ) .
مؤلف محترم آن حجة الاسلام والمسلمين شيخ مصطفى بن ميرزا شكر اللّه نورانى اردبيلى يكى از فضلا و نويسندگان و كاوشگران معارف قرآنى در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
مؤلف محترم كه در سال 1305 ه.
مـتـولـد و تـحـصـيـلات خـود را در اردبـيل و در حوزه علميه قم از محضر مرحوم كلانتر و آيات عـظـام :بـروجـردى و حـكـيـم انـجام داده است يكى ازمؤلفين فاضل و دانشمند عصر ماست كه داراى آثـار و تاليفات متعددى در زمينه هاى متعددمعارف اسلامى مى باشد كه به سبك متقدمين ازاربـاب فـضـل و دانـش اسلامى قلم رانده اند و آثار اواز معنويت و صبغه ى مذهبى رنگ و جلاى خاصى دارد.
اين اثر تفسيرى به زبان عربى , نگارش يافته است كه در گنجينه ى دانشمندان رازى معرفى شده است ((214)).

هزار موضوع و هزار آيه جواد محدثى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف آن نـويـسنده و شاعر خوش ذوق , دانشمند محترم آقاى شيخ محمد جوادمحدثى يكى از ادبا و نويسندگان و از كاوشگران معارف قرآنى شيعه در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
مؤلف محترم با ذوق فطرى و كمالات اكتسابى كه دارد نوعا پيرامون مسائل جوانان , قلم مى زند و آثار ارزنده و مفيدى از خود, پشت سر نهاده است .
قرآنى نيز هزار آيه را در باره هزار موضوع مطرح نموده اند.
حروف تهجى تنظيم شده است و آنگاه بخشى از آيه مطرح گرديده است .
موضوعات در ذيل عناوين كلى فهرست شده و به شماره هاى كتاب ارجاع داده شده است .
تاريخى و اقتصادى مى باشد.
چاپ سوم اين اثر قرآنى از سوى دفتر تبليغات اسلامى در سال 1375 شمسى هجرى چاپ و انتشار يافته است ((215)).

انوار العرفان فى تفسير القرآن داور پناه .

(ح 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف مـحترم آن آقاى دكتر ابوالفضل داورپناه يكى از كاوشگران معارف قرآنى ازخطه ى آذربايجان در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
اثر تفسير او كه هم اكنون پس از انتشار نه مجلد تا سوره نسا رسيده است همچنان ادامه و استمرار دارد.
داشته باشد.

روش تفسيرى :

سبك تفسيرى اين اثر قرآنى به سبك عرفانى است .
تركيب و شرح معانى الفاظ خط شايانى دارد.
است .
((براى آشنا شدن با قرآن و استفاده از آيات آن , محتاج به مقدماتى هستيم كه تا آن مقدمات فراهم نشود استفاده از اين كتاب آسمانى , براى ما مقدور نمى باشد:.
1ـ واقف بودن به لغت و ادب عربى .
2ـ دانستن قواعد و ادبيات عرب مانند صرف , نحو, معانى و بيان .
3ـ فهميدن شرح نزول آيات قرآن .
4ـ مطلع شدن بر احوال اعراب در عصر پيامبر اسلام (ص ). 5ـ دانستن آيات ناسخه و منسوخه قرآن .
6ـ آشـنـايـى با سنت پيامبر اكرم (ص ) به آن جهت كه تفسير برخى از آيات نياز به آشنايى به سنت دارد جايى كه پيامبر اسلام (ص ) فرموده اند ((انى اوتيت القرآن و مثله معه )) مقصود از مثل , سنت اسـت چـنـانـكـه خود قرآن بر پيغمبر گرامى به وسيله وحى بوده است سنت نيز مرتبط به وحى مى باشد((216)). از ايـن پـيـش گـفـتـار كه بستر تفسيرى او را نشان مى دهد به تمام محتوى و سبك وروش آن , مى توان پى برد و نيازى به شرح و تفصيل بيشترى نيست .
انتشارات صدر تهران واقع در ناصرخسرو پاساژ مجيدى چاپ و انتشار يافته است .
مجلد نخستين آن در 518 صفحه و مجلد هفتم آن در 414 صفحه وزيرى به رؤيت نگارنده رسيده است .

تلخيص تفسير الميزان سيد سليم حسنى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـلـخـص و بـرگـزيـنـنده ى آن , آقاى سيد سليم حسنى يكى از كاوشگران معارف قرآنى , در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
مؤلف محترم , تفسير شريف الميزان علامه طباطبايى را كه گنجينه اى از معارف اسلامى و قرآنى مى باشد در, بخش عقايد و احكام , مورد تلخيص و گزينش قرار داده است و با پيوست تفسير كوتاه و فشرده از آيات كريمه به فهرست الفاظ قرآن كريم نيزپرداخته است .
انتشار يافته است ((217)).

تفسير جامع روايى حسين درگاهى .

(معاصر) .
مؤلف محترم آن آقاى حسين درگاهى يكى از كاوشگران معارف حديثى و قرآنى در قرن پانزدهم هجرى مى باشند.
كـتـاب تـفـسير جامع روايى شامل همه ى روايات وارده از ماخذ معتبر شيعى است كه در آن همه روايات تفسيرى در ذيل آيات مربوط بانشان دادن مصادر آنها آمده است .
اين تفسير در مرحله اجرا و عمل قرار دارد و جز طرح هاى ارشاد اسلامى است .
اين تفسير در 50 جلد 500 صفحه اى وزيرى تنظيم خواهد شد.

خطوط كلى ايمان از ديدگاه قرآن مصطفى پاينده .

(معاصر) .
مؤلف محترم آن آقاى مصطفى پاينده يكى از قرآن پژوهان معاصر مى باشد.
كتاب فوق حاوى چهل درس عقايد و اخلاق و احكام برگرفته از آيات قرآنى واحيانا شواهد حديثى و تـاريخى است كه جنبه درسى داشته و مطالب آن داراى نظم منطقى و آميخته به استدلال هاى عقلى است و به صورت مقايسه اى مى باشد.
كـتاب عقايد انحرافى مسيحيان , اشاعره , معتزله و ديگر گروههاى التقاطى با منطق قرآن وعقل رد مى گردد.
اسلامى تهران چاپ و انتشار يافته است ((218)).

تفسير سوره حمد سيد جعفر مرتضى العاملى .

(مـعـاصر) .
مؤلف آن يكى از تاريخ ‌شناسان معاصر و يكى از متتبعان در معارف و علوم قرآنى و اهل بيت عصمت (ع ) در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
تـاليف او پيرامون آيات سوره مباركه حمد مى باشد كه در 160 صفحه وزيرى ازسوى انتشارات دار الهادى قم و دار السيرة لبنان انتشار يافته است .
مرتضى عاملى , در رشته ى تاريخ شيعه تخصص و اطلاعات ارزشمندى دارند و ما پيش از تفسير او كتاب ((الصحيح من السيرة )) را در 4 مجلد وزيرى , از ايشان مطالعه نموده ايم .

تفسير جز سى ام مدرس بستان آبادى .

(تـالـيـف 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف عـالـيـقـدر آن حـجة الاسلام و المسلمين حاج ميرزا محمد باقر مدرس بستان آبادى يكى از اعلام تفسيرى و اخلاقى شيعه در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
بيوگرافى اجمالى :.
او يـكى از خدمتگزاران جامعه اسلامى در آذربايجان بالاخص در منطقه ى بستان و حومه مى باشد در سال 1345 ه.
زادگـاه خـويـش و تـبريز به حوزه ى علميه قم رهسپار و در آن حوزه از محضر بزرگان به كسب عـلوم دينى پرداخت و آنگاه به حوزه ى علميه نجف رهسپار گرديد و از محاضر آيات عظام : حكيم خـويـى و مـيـرزا مـحـمد باقر زنجانى وجمعى ديگر از اعاظم , كسب فيض نمود و موفق به كسب اجازات روايتى و امور حسبيه از آنان گرديد كه تفصيل آنها در كتاب ((شهر اوجان )) تاليف معظم لـه آمـده است كه در جمع آن بزرگان آيات عظام : حجت , سيد صدر الدين صدر, سيد محمدتقى خـوانـسـارى , سـيـد مـحـسـن حـكيم , حاج ميرزا باقر زنجانى , سيد ابوالقاسم خويى ,سيد يونس اردبيلى ,عبدالهادى شيرازى و امام خمينى (ره ) ديده مى شوند.
آثار و تاليفات :.
از اين عالم محترم آثار و خدمات اجتماعى و عمران و آبادانى فراوانى از نظرمدرسه سازى و احداث راه و... در منطقه به ظهور پيوسته است كه مورد بهره بردارى مؤمنين بستان آباد حومه مى باشد.
تاريخى و تربيتى از ايشان به چاپ رسيده است .
1ـ ستاره هاى فضيلت (4 جلد). 2ـ كربلا شهر حسين (ع ) در مورد معرفى كربلا.
3ـ شخصيت و عظمت حسين (ع ). 4ـ العقل و جنوده (به زبان عربى در 3 جلد). و از مـخـطـوطـات ايشان تقريرات جمعى از آيات و حجج اسلام قم و نجف مى باشد كه به صورت مخطوط در كتابخانه ى او موجود مى باشد.
از خصوصيات بارز زندگى فرهنگى اين پژوهنده ى قرآنى آن است كه اجازه روايتى بسيار مفصلى از خـريـط فـن علم رجال و تراجم , مرحوم آية اللّه حاج آقا بزرگ تهرانى دارند كه در سال 1380 به افتخار ايشان صادر شده است و از ديگر خصوصيات فرهنگى او آنست كه مرحوم سيد محمد حسين شـهـريـار تـقريظى به صورت منظوم وبسيار شيوا در توصيف كتاب شخصيت شخيص ابا عبداللّه الحسين (ع ) به تاريخ 1402سروده اند كه در پيشگفتار كتاب آمده است .
حسين مجاهد طول حيات تاريخ است ـــــهميشه در يتيم است و گوهرى يكتاست .
در اين كتاب به شخصيت حسين نگر ـــــمگر رسى به امامى كه سيد الشهداست .
اگر خداى نه خود بود خونبهاى حسين ـــــبه خاك و خون شهيدان بهشت هم نه بهاست .
بضاعتى كه شفاعت كند به روز جزا ـــــدما اين شهدا و مداد اين علما است .
تفسير او پيرامون سوره هاى جز سى ام قرآن مجيد مى باشد كه در حدود 500صفحه تنظيم و تقرير يافته است .
آيات و سوره ها نيز بپردازند.

تفسير الفاتحة آيت اللّه خزعلى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف عـالـيـقـدر آن , آيـت اللّه شـيـخ ابوالقاسم خزعلى , از شخصيت هاى بـرجـسـتـه نـظـام جـمـهـورى اسـلامـى , و از چـهره هاى نامى تبليغ و تحقيق و تفسير در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
مـؤلـف عـالـيـقدر آن , از جامعيت و تنوع درعلوم اسلامى , بويژه در تفسير و علوم قرآنى برخوردار مى باشند.
و تدريس , سالها مداومت داشته و از اساتيدبرجسته حوزه علميه قم مى باشند.
روش تفسيرى ايشان بر اساس فهم قرآن باقرآن مى باشد.
آيات بيشتر كمك گرفته اند.
تـفـسير فوق , پيرامون سوره فاتحة الكتاب مى باشد كه از سوى وزارت فرهنگ وارشاد اسلامى در سال فوق به چاپ رسيده است .
بعدى ايشان در زمينه تفسير و معارف قرآنى خواهد بود ((219)).

زبدة التفاسير ملا فتح اللّه كاشانى .

(در شـرف چـاپ 1417 هـ ق ) .
مؤلف عاليقدر آن ملا فتح اللّه كاشانى صاحب تفسير معروف منهج الصادقين يكى از اعلام تفسيرى قرن دهم هجرى مى باشد.
چون تفسير ((زبدة البيان )) او در جايگاه خود (قرن 10) از ما فوت شده بود اكنون به بهانه ى چاپ اين تفسير ذيلا به معرفى مختصر آن مى پردازيم .
از مـرحـوم مـلا فـتح اللّه كاشانى سه تفسير مفيد به جا مانده است : 1ـ منهج الصادقين ,2ـخلاصه منهج الصادقين و سومين تفسير اين عالم بارع تفسير ((زبدة التفاسير)) است كه به زبان عربى بعد از آن دو تفسير و در آخر عمر نگاشته شده است .
قابل توجه و اهميت است .
ثانيا كه در آخر زندگى كه دوران پختگى عمر فرد حساب مى شود تاليف شده است .

روش تفسيرى :

زبـدة التفاسير, دوره ى كامل تفسير قرآن كريم به زبان عربى است و روش تفسيرى ايشان در نقل اخـبـار بدين سان است كه نخست اخبار اهل سنت را مى آورد و سپس روايات اهل بيت (ع ) را و در نقل روايات اهل بيت (ع ) مقيد به نقل از منابع اصلى ((تفسيرقمى , عياشى , تفسير منسوب به امام حـسـن عـسـكرى (ع ), كافى , كتب صدوق )) مى باشد ومضمون روايات را اصل در تفسير آيه قرار مى دهد.
تـفاسير ((كشاف )) از نظر نكات ادبى و معانى بلاغى و تفسير ((بيضاوى )) از نظر مطالب عرفانى و تـحـقـيقات فلسفى و مطالب اخلاقى و تفسير ((مجمع البيان )) از نظر اختلاف قرائات , فضيلت و خواص سوره ها تناسب آيات و سور و مطالب تاريخى مراجعه دارد واز تفسير ((جوامع الجامع )) تنها نكاتى را كه در تفسير مجمع نيامده است نقل مى كند.
تفسير ارزشمند با كمال تاسف تاكنون به طبع نرسيده بود و در زواياى خزانه ى كتابخانه ها مخفى بـود ولى بحمداللّه مدتى است كه آية اللّه حاج محمد على احمديان نجف آبادى دامن همت به كمر زده انـد و ايـن اثـر نـفـيـس را بـا تـحقيق و تصحيح احيا نموده و آماده طبع كرده اند و مقدمه ى عالمانه اى نيز بر آن نوشته اند كه در آن مقدمه روش تحقيق خود را به طور تفصيل بيان نموده اند.
ما توفيقات مصحح و طبع و نشر هر چه سريعتر آن را از خداوند متعال مسئلت مى داريم ((220)).
وفات او:.
ايـن بزرگوار در سال 977 تفسير نفيس ((زبدة التفاسير)) را به اتمام رسانده است ودر سال 988 در شهر كاشان وفات كرده و در دروازه ى لتحر كاشان به خاك سپرده شده است .

رساله هاى تفسيرى جواد نوربخش .

(زنـده در 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف مـحـتـرم آن جواد نوربخش يكى از اعيان تفسيرى شيعه در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
ايـن تـفسير به صورت منظوم در مورد سوره هاى ((حجرات , ق و حشر)) در 203صفحه وزيرى به چاپ رسيده است ((221)).

تفسير صفوة العرفان فى تفسير القرآن خالدى .

(زنـده در 1417 ه ق ) .
مؤلف محترم آقاى محمد على خالدى معروف به ((سلطان العلما)) يكى از اعيان تفسيرى قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
اين تفيسر در 3 جلد در 1566 صفحه به صورت وزيرى در تهران چاپ و انتشاريافته است ((222)).

النظرة الاجتماعيه فى القرآن الاعرجى .

(زنـده در 1417 ه ق ) .
مؤلف محترم آن دانشمند بارع زهير اعرجى از كاوشگران معارف قرآنى در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
تاليف او به نام ((النظرة الاجتماعيه فى القرآن الكريم )) در قم توسط مؤلف در 304صفحه وزيرى , نخستين بار چاپ و انتشار يافته است ((223)).

دليل التفاسير فى السور هاشم زاده .

(زنده در 1417 ه ق ). مـؤلف محترم آن دانشمند محترم آقاى محمد على هاشم زاده يكى از پژوهشگران معارف قرآنى در قرن پانزدهم هجرى مى باشد.
اثـر او راهـنـمـاى تـفـاسير در پيدا كردن سوره ها و راهگشا در باب مراجعه به تفاسيرمتعدد قرآن مى باشد كه به زودى به عرصه ى مطبوعات قدم خواهد گذاشت .
از ويژگى هاى اين اثر آن است كه .
1ـ سوره ها در تمام تفاسير معروف نشان داده شده است .
2ـ تنظيم اين مجموعه بر اساس نام معروف تفسير به ترتيب حروف الفباآمده است .
3ـ تفاسيرى كه ترجمه شده است ترجمه ى آن نيز با عنوان تفسير ترجمه ى مربوط آمده است .
و مزاياى ديگر كه در مجله بينات , شماره 4, سال اول معرفى گرديده است .

نگرش اجتماعى به كعبه و حج محمد حسينى .

(چـاپ 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف مـحـترم آن محمد حسينى كشكوئيه از پژوهشگران معارف قرآن در قرن پانزدهم مى باشد.
كـتـاب تـفـسيرگونه ى او, نگرش اجتماعى به كعبه و حج از ديدگاه قرآن دز 323صفحه توسط انتشارات امير كبير براى نخستين بار چاپ و انتشار يافته است .

تفاسير على محمد على دخيل .

(زنـده در 1417 هـ ق ) .
مـؤلـف آنـها دانشمند محترم و نويسنده توانا على محمد على دخيل يكى ازنويسندگان پركار معاصر لبنانى مى باشد.
از اين خدمتگزار قرآن و معارف آن دو اثر تفسيرى در اختيار داريم :.
1ـ الوجيز فى تفسير القرآن العزيز:.
اين تفسير كه تلخيص و توجيز مجمع البيان مرحوم طبرسى است كه در يك مجلدرحلى در 830 صفحه قرار دارد و در سال 1406 ه.
چاپ رسيده است .
2ـ مكتبة القرآن الكريم :.
اين بخش نيز متشكل از 273 جزوه و رساله مى باشد كه نخست خلاصه تفسيرمجمع البيان آورده شده و بعد به ترتيب موضوعات قرآنى پيش رفته است .
9 مجموعه از سوى انتشارات دار المرتضى به سال 1414 ه.

رسالات تفسيرى سيد محمد باقر حكيم .

( زنـده در 1417 هـ ق ) .
مؤلف عاليقدر آن دانشمند مكرم و متفكر سياسى و اجتماعى آية اللّه سيد مـحـمدباقر حكيم رئيس مجلس اعلاى شيعيان عراق و از كاوشگران معارف قرآنى در قرن حاضر مى باشد.
او كه يكى از شاگردان بارز آية اللّه شهيد سيد محمد باقر صدر مى باشد در زمينه ى علوم و معارف قـرآنـى تـلاشـهاى داشته و تاليفاتى نيز ارائه داده اند كه از ميان آنها چهار اثرقرآنى در دست نشر مى باشد.
1ـ المجتمع الانسانى فى القرآن الكريم .
2ـ تفسير سوة الحمد.
3ـ الهدف من نزول القرآن الكريم .
4ـ محاضرات فى التفسير.
ايـن تـفـسـير مشتمل بر نيمه اول جز نخست سوره ى بقره و سوره هاى الحديد,المجادله , الحشر, الممتحنه , الصف , الجمعه , المنافقون و التغابن مى باشد.
معظم له را در ادامه راه تفسير و مفسران شيعه از خداوند متعال مسئلت مى داريم .

تفاسير آية اللّه موسوى اردبيلى .

(زنـده در 1417 هـ ق ) .
آيـة اللّه سـيـد عـبـدالـكـريـم موسوى اردبيلى , يكى از پيشروان تفسير و قرآن پژوهى در قرن حاضر مى باشند.
معظم له از آغاز تاسيس مجله ((درسهايى ازمكتب اسلام )) تحقيقات و بررسى هاى قرآنى داشته اند, تا اينكه در سالهاى اخير موفق به تاسيس مكتبة اميرالمؤمنين (ع ) در حوزه علميه قم گشته اند كه پيرامون علوم قرآنى و تفاسير,تلاشهاى علمى مى نمايند.
نزولى پى گيرى نمايند.
به چندين جلد بالغ مى گردد.
منتشر گرديده است .
استفاده علاقمندان واقع شود.

پژوهشى در تاريخ قرآن كريم .

مؤلف محترم آن سيد محمدباقر حجتى يكى از قرآن پژوهان معاصر اسلامى درقرن پانزدهم هجرى مى باشد.
عـنـوان ((تـاريـخ قرآن )) عنوانى است نو, كه مفهوم دقيق آن در ميان عالمان علوم قرآن ,چندان مشخص نيست .
برخى از مباحث علوم قرآنى , كه تا حدودى جنبه تاريخى دارد, بحث و بررسى مى شود.
مؤلف محقق كتاب را در هجده فصل سامان داده و در ضمن فصول مختلف آن , ازعناوين و اسامى قـرآن كـريـم , وحـى الهى , نزول قرآن كريم , معانى آيه و سوره و فواتح سوره ها و حروف مقطعه ى قـرآن و تـعـداد حـروف و كلمات قرآن , نگارش قرآن كريم درزمان پيامبر و پس از پيامبر, جمع و تدوين قرآن , قرائت قرآن , اختلاف قرائتها وزمينه هاى آن و قاريان به تفصيل سخن رفته است .
چـاپ شـشـم اين كتاب در تهران , توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامى , 1414 در 628صفحه به قطع رقعى به بازار آمده است .

رساله آية اللّه ميرمحمدى .

(زنـده در 1417) .
آيـة اللّه سـيـد ابوالفضل ميرمحمدى , يكى ديگر از فرزانگان و تلاشگران معارف قرآنى درعصر اخير مى باشد.
مـعـظـم لـه كـه هم اكنون مسئوليت دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران را بر عهده دارنـد, از سـالها پيش پيرامون قرآن و معارف عاليه آن فعاليت و تلاش دارند كه يكى از محصولات آن كـتـاب ((تـاريـخ قرآن و اعجاز آن )) مى باشد كه بارها به چاپ رسيده است , و ديگرى مجموعه مـقـالات قـرآنـى او اسـت كه با فضل الهى در مجموعه اى دراختيار اهل فضل و ادب قرار خواهد گرفت .

200 عنوان ترجمه و مترجم شيعه , تا عصر حاضر.

ترجمه نقل معنا از لغتى به لغت ديگر مى باشد.
فـشـرده و كـارآمـدى از قـرآن كـريم مى باشد كار ترجمه با رسالت و مسئوليتى كه بر دوش دارد دشـوارتـر و دقيق تر از تفسير مى باشد چون در ترجمه زبان دوم حامل پيام خدا و كلام او و ارتباط دادن خالق با مخلوق مى باشد و پيداست اين امر از چه اهميت و حساسيت فوق العاده اى برخوردار مـى باشد و چون زبان نيز مانند ديگر موجودات با پيشرفت زمان ,تغيير و تحول پيدا مى كند و دائم در حـال تـكامل گام سپرد و هر روز صاف تر و زلال ترمى شود از اين رو اگر صدها ترجمه ى ديگر نيز از قرآن مجيد سامان بگيرد باز بى نياز ازترجمه هاى بعدى , نخواهد بود و هر ترجمه اى رسالت و پيام ويژه خاص خود راخواهد داشت .
بـا تـوجه به تحليل فوق , مترجمان عاليقدر همان مفسران موجزگوى قرآن مجيدمى باشند چون تـرجـمـه همان تفسير فشرده و موجزى از قرآن كريم مى باشد بى آنكه اقوال و آرا گذشتگان نقل شـود يـا بـه بازگويى روايات و آثار پيشوايان بسنده گردد از اين رو ماترجمه ها را با نوعى وسعت نظر در عداد تفاسير مى آوريم .
از صـدر اسـلام تـا كـنـون جمعى از مترجمان قرآن مجيد را بازگو مى نمائيم و بر بخش مفسران مى افزاييم و در پايان چند مورد مقايسه اى را نيز از مترجمان معاصر مى آوريم .

سيرى در ترجمه ها: