/ سوره نساء

آشنايى با اين سوره مباركه

اين سوره مباركه پس از دوّمين سوره، طولانى ترين سوره قرآن است، كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آن، به نكاتى از ويژگيهاى آن اشاره مى رود:

1. فرودگاه اين سوره

به اعتقاد بيشتر مفسّران، اين سوره مباركه «مدنى» است، و آيات آن در «مدينه» بر قلب مصفّاى پيامبر فرود آمده است؛ امّا برخى نيز برآنند كه دو آيه 59 و 176 آن در مكّه نازل شده است.

شمار آيات اين سوره، مطابق ديدگاه مشهور، 177 آيه است؛ امّا جمعى نيز تعداد آيات آن را 176 و برخى هم 175 آيه عنوان ساخته اند.

دليل اين اختلاف آن است كه عبارت «اَنْ تَضِلُّوا السَّبيلَ» در آيه 44 اين سوره را عدّه اى يك آيه بحساب آورده؛ همچنين در آيه 173 آن، جمله «فَيُعَذِّبُهُمْ عَذابَاً اَليمَاً» را بعضى آيه جداگانه اى شمرده اند.

2. پاداش تلاوت شايسته آن

از پيشواى بزرگ توحيد آورده اند كه فرمود:

«من قرأها فكانّما تصدّق على كلّ مؤمنٍ ورث ميراثاً و اعطى من الاجر كمن اشترى محرّراً و برى ء من الشّرك و كان فى مشيّةاللّه من الّذين يتجاوز عنهم.»(233)

هركس اين سوره مباركه را با ايمان و اخلاص و به قصد آگاهى از مقرّرات آن و براى عمل به آنها تلاوت كند، چنان است كه گويى به هر انسان باايمانى كه بعد از او ولادت يابد، ميراثى بعنوان صدقه جاريه داده است. و پاداش وى بسان پاداش كسى است كه برده اى را خريده و درراهِ خدا آزاد كرده باشد. چنين كسى از آفت شرك پاك مى شود، و به خواست خدا در رديف كسانى قرار مى گيرد كه از لغزشهايشان در روز رستاخيز خواهند گذشت.

از «عمر» روايت كرده اند كه گفت:

«تعلّموا سورةالبقرة...»(234)

هان اى مردم! سوره هاى بقره، مائده، حج و نور را بياموزيد كه بسيارى از مقرّرات خدا در آنهاست.

و از امير مؤمنان(ع) آورده اند كه فرمود:

«من قرأ سورةالنّساء فى كلّ جمعه أو مِنَ ضغطةالقبراذا اُدْخِلَ فى قبره»(235)

هر كه در هر روز جمعه سوره «نساء» را تلاوت كند، به هنگام قرار گرفتن در قبر خويش، از فشار قبر درامان خواهد بود.

3. دورنمايى از اين سوره

چنانكه اشاره شد، اين سوره مباركه در مدينه فرود آمده و از 177 آيه، 2745 واژه، و 16030 حرف تشكيل شده است.

اين سوره مباركه، زمانى بتدريج بر قلب مصفّاى پيامبر فرود آمد كه آن پيشواى بزرگ عدالت در انديشه بنياد جامعه اى نوين و دنيايى تازه بود و قصد داشت ضدّ ارزشهاى فردى و خانوادگى و اجتماعى و اخلاقى و اوهام و خرافات را از كران تا كرانِ انديشه ها و ذهن ها و خانواده ها و جامعه نوين خود كه درحال شكل بخشيدن به آن بود، بزدايد و دنيايى آراسته به عدالتها، برابريها، قداستها، پرواپيشگيها، درستى ها، صفاها، صله رحمها، پيوندها و برادريها پى افكند؛ از اين روست كه بحث هاى اين سوره مباركه، گام به گام آن حضرت را در اين راه يارى مى كند و به پيش مى برد.

اگر بخواهيم دورنمايى از بحثهاى اين سوره مباركه را ترسيم كنيم، با موضوعات زير روبرو مى شويم:

خودسازى درپرتو ايمان و تقوا؛

صله رحم، يا ساختن نزديكان؛

عدالت اجتماعى؛

رعايت حقوق گروههاى آسيب پذير جامعه، بويژه يتيمان؛

موضوع تشكيل خانواده و حقوق آن،

انحلال خانواده به هنگام رسيدن به بن بست بصورت شرافتمندانه و انسانى؛

تأمين حقوق و كرامت و امنيّت زن؛

موضوع ارث و احكام آن؛

اصل برابرى انسانها و پيكار با تبعيضات نژادى و فاصله هاى هولناك طبقاتى؛

داورى براساس عدالت و انصاف؛

حكومت براساس مهر و دادگرى و تأمين حقوق انسانها؛

ترسيم حقوق و وظايف متقابل افراد و گروههاى اجتماعى دربرابر يكديگر؛

اصل جهاد عادلانه و انسانى؛

اصل هجرت يا آخرين راه مبارزه با تباهى و بيداد؛