/ آشنايى با سوره هود /

آشنايى با سوره هود اين سوره مباركه يازدهمين سوره از سوره هاى قرآن شريف است كه پيش از آغازِ ترجمه و تفسير آن، براى آشنايى بيشتر، به نكاتى كوتاه از ويژگى هاى آن اشاره مى رود.

1 - نام اين سوره نام بلند و با عظمت اين سوره مباركه «هود» است و به دو جهت به اين نام مقدس ناميده شده است.

نخست اينكه در چندين آيه از آيات آن به مناسبت هاى گوناگون نام آن پيامبر بزرگ آمده است؛ براى نمونه مى توان به آيات 50، 53، 58، 60 و 89 نگريست. و ديگر اينكه در اين سوره پرتوى از سرگذشت درس آموز برخى از پيامبران بزرگ از جمله نوح، صالح، ابراهيم، لوط، موسى و خود «هود» و جامعه هاى آنان در آيات اين سوره ترسيم شده است.

2 - فرودگاه آن به باور بيشتر مفسّران، همه آيات اين سوره در مكّه و در كنار كهن ترين خانه توحيد بر قلب نورانى پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله وسلم فرود آمده است. امّا «قتاده» بر اين باور است كه يك آيه اين سوره(89) در مدينه فرود آمده و بقيه آيات آن مكّى است.

3 - شماره آيات و واژه ها و حروف آن اين سوره بنابر شمار قاريان كوفه داراى يكصدو بيست و سه آيه، و بنا به شمار شاميان وقاريان پيشين مدينه، يكصدوبيست و دو آيه، و به باور ديگر صاحب نظران داراى يكصدوبيست و يك آيه است، كه دليل تفاوت در شمار آيات خواهد آمد.

گفتنى است كه اين سوره از 1725 واژه و 7513 حرف تشكيل شده و داراى بخشهاى متنوّع و مفاهيم انسانساز و ارزشمندى است.

4 - پاداش تلاوت آن 1 - در اين مورد از پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله وسلم آورده اند كه فرمود: «من قرأها اعطى من الأَجر عشر حسنات و بعدد مَنْ صدّق بنوح و كذّب به... و كان يوم القيامة من السّعداء.»(90)

هر كس اين سوره مباركه را بخواند به شماره هر كس كه به نوح، هود، صالح، شعيب، لوط، ابراهيم و موسى ايمان آورده و يا آنان را تكذيب نموده است، ده پاداش به اوارزانى مى شود و در روز رستاخيز در زمره نيكبختان راستين خواهد بود.

2 - و نيز از حضرت باقر عليه السلام در اين مورد آورده اند كه فرمود:

«مَنْ قراء سورة هود فى كلّ جمعة بعثه الله يوم القيامة فى زمرة النبييّن و حوسب حساباً يسيراً و لم تعرف له خطيئة عملها يوم القيامة.»(91)

هر كس سوره مباركه هود را هر جمعه تلاوت كند، خدا او را در روز رستاخيز در ميان پيامبران خويش بر مى انگيزد و در هنگامه حسابرسى، حساب او آسان مى شود و در آن روز سرنوشت سازكار خلاف و خطايى در پرونده عمل او باقى نمى ماند.

5 - اهميّت و حساسيّت اين سوره 1 - اهميت اين سوره در مورد پيام ها و درس هاى آموزنده آن به پيامبر گرامى ومردم است، كه در روايت مشهور ومعروفى مى خوانيم كه يكى از ياران پيامبر به آن گرانمايه عصرها و نسل ها گفت: اى پيامبر خدا! آثار پيرى زودرس در سيماى درخشان و ملكوتى شما پديدار شده است، كه فرمود: آرى سوره هود و پيام هاى آن مرا پير كرد.

قيل: يا رسول الله، قد اسرع اليك الشيب، قال صلى الله عليه وآله وسلم شيّبتنى هود...(92)

2 - و در روايت ديگرى آورده اند كه فرمود: شيّبتنى هود و اخواتها الحاقة و الواقعة و الغاشية... سوره هود و امثال آن همچون سوره «حاقه»، «واقعه»، «غاشيه» و «نباء» مرا پير كرد.(93)

6 - دورنمايى از مفاهيم و درسهاى انسانساز آن اين سوره مباركه به باور برخى از صاحب نظران چهل ونهمين سوره اى است كه بر پيامبر گرامى صلى الله عليه وآله وسلم فرود آمده و به دوجهت با ديگر سوره ها متفاوت است:

1 - نخست اينكه به باور بيشتر مفسران، اين سوره در مكه بر قلب نورانى پيامبر فرود آمده است؛ از اين رو از ويژگيهاى سوره هاى مكّى كه پرداختن به اصول دين و افشاندن بذر عقيده و ايمان در مزرعه دلهاست برخوردار است.

2 - افزون بر آن، از آنجايى كه اين سوره در سخت ترين روزهاى غربت و تنهايى پيامبر و پس از رحلت دو يار و دو حمايتگر راستين و پر شور و پر اقتدار اسلام و قرآن، ابوطالب و خديجه فرود آمده، از آن نسيم دل انگيز ديگرى مى وزد.

به همين جهت در كران تا كران اين سوره مباركه با موضوعات مهم اساسى رو به رو مى گرديم؛ با مفاهيم و معارفى نظير:

پيكار بى امان با پرستش هاى ذلّت بار،

توحيد گرايى و يكتاپرستى،

معاد شناسى،

شناخت وحى و رسالت،

آرامش خاطر بخشيدن به پيامبر،

فراخوان به سوى پايدارى،

پرتوى از سَرگذشت پيامبران بزرگى چون: نوح، هود، صالح...

مبارزه اساسى با بيداد و بيدادگران،

قرآن يا سند جاودانه رسالت پيامبر،

سرنوشت دنياداران و دنيا خواهان،

سرنوست پر افتخار ايمان آوردگان،

رابطه اختناق يا انحطاط و سقوط جامعه ها،

و ده ها درس و نكته و موضوع انسانساز ديگرى كه خواهد آمد...(94)