3 تقوا عامل عافيت ؛
قال الصادق عليه السلام : من سرّه طول
العافية فليتق الله .
بحار / 72 / 232
4 عافيت در سكوت
قال على عليه السلام : العافية عشرة
اجزاء تسعة منها فى الصمت الاّ بذكر الله و واحد فى ترك مجالسة السفهاء.
تحف العقول / 89
5 درخواست عافيت به جاى
صبر
قال زين العابدين عليه السلام : لما ضرب
على كتف رجل يطوف بالكعبة و يقول اللهم انى اساءلك الصبر: ساءلت البلاء
قل اللهم انى اساءلك العافية و الشكر على العافية .
دعوات راوندى / 114
6 درخواست عفو به جاى بلا
و رنج
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لرجل لما سمع قرائة النبى السورة القارعة فى صلوة المغرب دعا ان يعذب
بذنوبه فى الدنيا فمرض بئسما قلت الاّ قلت ربنا آتنا فى الدنيا حسنة و
فى الاخرة حسنة و قنا عذاب النار فدعا له حتى افاق .
دعوات راوندى / 114
7 بهترين دعا طلب عفو و
عافيت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لما سئل عن الدعاء الافضل تساءل ربّك العفو و العافية فى الدنيا و
الاخرة . در المنثور / 1 / 560
اشاره
درخواست عافيت به جاى زندان ؛
حضرت رضا عليه السلام فرمودند:
حضرت يوسف در زندان از خداوند شكايت كرد و گفت : پروردگارا! به چه جهت
من مستحق زندان شدم . خداوند به او وحى نمود: زيرا خود اختيار كردى
وقتى كه گفتى زندان نزد من محبوبتر است چرا نگفتى عافيت نزد من از آنچه
زنان مرا به سوى آن دعوت مى كنند بهتر است .
نور
الثقلين / 2 / 424
انتظارات بى جا
1 قطع ارتباط با مردم
قال على عليه السلام : قلت اللهم
لاتحوجنى الى احد من خلقك فقال رسول الله : يا على لا تقولنّ هكذا فليس
من احد الاّ و هو محتاج الى الناس قال فقلت كيف يا رسول الله قال قل
اللهم لا تحوجنى الى شرار خلقك . بحار /
93 /3 25
2 آزمايش نشدن در دنيا
قال على عليه السلام : و قد سمع رجلا
يقول اللهم انى اعوذ بك من الفتنة اراك تعوذ من مالك و ولدك يقول الله
تعالى : (انما اموالكم و اولادكم فتنة ) ولكن قل اللهم انى اعوذ بك من
مضلاّ ت الفتن . بحار / 93 / 6
3 راضى بودن همه ى مردم
از انسان
انّ موسى عليه السلام قال : يا ربّ احبس
عنّى السنة بنى آدم فانّهم يذمّونى فاوحى الله
يا موسى هذا شى ء ما فعلته مع نفسى افتريد ان
اعمله معك ؟ فقال : قد رضيت ان يكون لى
اُسوة بك . سفينة البحار / 7 / 592
4 سلامت از زبان مردم
قال علقمه فقلت للصادق عليه السلام يابن رسول الله انّ الناس من
ينسبوننا الى عظايم الامور و قد ضاقت بذلك صدورنا فقال :
يا علقمة ان رضا الناس لا يملك و السنتهم لا
تضبط و كيف تسلمون مما لم يسلم منه انبياء الله ... الم ينسبوا جميع
انبياء الله الى انهم سحرة طلبة الدنيا... الم ينسبوانبينامحمداالى انه
شاعر مجنون ....
سفينة البحار/7/ 591
5 استجابت دعا با عدم
رعايت شرايط آن
قال الصادق عليه السلام : اربع لايستجاب
لهم دعا: رجل جالس فى بيته يقول يا رب ارزقنى فيقول له الم آمرك بالطلب
و رجل كانت له امراءة فدعا عليها فيقول الم اجعل امرها بيدك و رجل كان
له مال فافسده فيقول يا رب ارزقنى فيقول الم آمرك بالاقتصاد ... و رجل
كان له مال فادانه بغير بينة فيقول الم آمرك بالشهادة .
دعوات راوندى / 33
اشاره
شخصى به حضور امام صادق عليه السلام رسيد و گفت : از دنيا خسته
شده ام و از خداوند طلب مرگ نمودم . حضرت فرمودند: از خداوند آرزوى
زندگى كن بر اين اساس كه او را اطاعت كنى نه آن كه گناه كنى ؛ اگر در
دنيا زنده بمانى و اطاعت خدا كنى براى تو بهتر است از آن كه بميرى نه
آن كه گناه كنى و نه اطاعت كنى . بحار / 6 / 128
عبرت
1 عبرت گرفتن نشانه ى خردمندى
قال على عليه السلام : افضل العقل
الاعتبار .... غرر الحكم / 3273
2 لزوم عبرت گرفتن از
گذشتگان
قال على عليه السلام : و اعتبروا بما قد
راءيتم من مصارع القرون قبلكم قد تزايلت اوصالهم و زالت اءبصارهم و
اسماعهم و ذهب شرفهم و عزّهم و انقطع سرورهم و نعيمهم .نهج
البلاغه / خطبه 161
3 عبرت گرفتن از ابليس
قال على عليه السلام : فاعتبروا بما كان
من فعل الله بابليس اذا حبط عمله الطويل .نهج
البلاغه / خطبه 192
4 عبرت از عمالقه و
فراعنه
قال على عليه السلام : و انّ لكم فى
القرون السالفه لعبرة اين العمالقه و ابناء العمالقه اين الفراعنة و
ابناء الفراعنة . نهج البلاغه / خطبه 182
عمالقه افرادى قوى هيكل از نواده هاى حضرت نوح بودند.
5 عبرت از قدرتمندان
قال على عليه السلام : اءين الذين عسكروا
العساكر و مدنوا المدائن .غرر الحكم /
2796
6 عبرت از جباران دنيا
قال على عليه السلام : اءين الجبابرة و
ابناء الجبابرة . غرر الحكم /
2794
7 اندك بودن اعتبار
قال على عليه السلام : ما اءكثر
العبرواقلّ الاعتبار. نهج البلاغه / حكمت
297
8 آثار و بركات عبرت
الاعتبار يقود الى الرشد
غرر الحكم / 1121
من كثر اعتباره قلّ عثاره .
غررالحكم / 8056
9 همراه بودن با گذشتگان
قال على عليه السلام فى وصيته لابنه الحسن :
يا بنىّ انى و ان لم اكن عمّرت عمر من كان قبلى
فقد نظرت فى اءعمالهم و فكّرت فى اخبارهم و سرت فى آثارهم حتّى عدت
كاحدهم ....نهج البلاغه / نامه 31
10 عبرت از اقبال و ادبار
دنيا
قال على عليه السلام : ما قال الناس لشى
ء طوبى له الاّ و قد خبّاءَ له الدهر يوم سوء.
نهج البلاغه / حكمت 286
اشاره
در روايت است كه پشه اى وارد بينى نمرود گشت و تا چهل روز او را
آزار مى داد و عزيزترين فرد نزد نمرود انسانى بود كه بر سر او بزند تا
آرام گيرد آنقدر به سر او زدند تا اينكه به هلاكت رسيد.
سفينة البحار/1/334
نگاه
برخى از نگاه ها در اسلام عبادت محسوب مى شود و بعضى از نگاه ها
ممنوع و حرام است :
نگاه عبادت
1 نگاه به صورت حضرت على عليه السلام 2 نگاه به صورت والدين 3
نگاه به قرآن كريم 4 نگاه به كعبه ؛ قال النّبى صلّى اللّه عليه و آله
: النظر الى على ابن ابى طالب عبادة و النظر الى
الوالدين عبادة و النظر الى المصحف عبادة و النظر الى الكعبة عبادة
.بحار/89/199
5 عالم 6 امام عادل 7 برادر دينى ؛ قال النبى صلّى اللّه عليه و آله :
النظر الى العالم عبادة و النظر الى الامام
المقسط عبادة ... و النظر الى الاخ عبادة .
بحار / 71 / 73
8 حجر الاسود 9 دريا 10 به كسى كه سطح زندگى او از ما كمتر است ؛ قال
رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : النظر ...
الى الحجر عبادة ... و الى البحر عبادة .
بحار / 10 / 368
قال على عليه السلام : و اكثر ان تنظر الى من
فضلّت عليه فانّ ذلك من ابواب الشكر.
نگاه ممنوع
نهج البلاغه / نامه 9
1 نگاه به نامحرم ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
النظر سهم من سهام ابليس .
فقيه / 4 / 18
قال الصادق عليه السلام : اول النظرلك والثانية
عليك و الثالثة فيها الهلاك .سفينة
البحار/2/595
2 نگاه به نامه ى مردم ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من نظر فى كتاب اخيه بغير اذنه فكانّما ينظر فى
النار. مستدرك / 10 / 87
3 نگاه به عيب مردم ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لا تنظروا فى عيوب الناس كالارباب و انظروا فى
عيوبكم كالعبيد. بحار / 75 / 284
4 نگاه به ثروت مردم ؛ و لا تمدنّ عينيك الى ما
متعنا به ازواجا منهم زهرة الحيوة الدنيا.
طه /131
اشاره
شخصى به نام حجر مذرى گويد سالى به حج رفتم ، در آن سال جمعى از
مهاجران و انصار و على عليه السلام نيز در مكه بودند، ابوذر را نيز
ديدم كه در مراسم حج شركت كرده روزى با ابوذر در مسجد الحرام نشسته
بوديم در اين ميان حضرت على عليه السلام آمد و از جلوى ما عبور كرد،
ديدم ابوذر به آن حضرت نگاه كرد و به نگاه خود ادامه داد به او گفتم
خدا تو را رحمت كند چه زمانى چشمت را از تماشاى حضرت على عليه السلام
برمى دارى ؟ گفت : اين كه نگاه مى كنم به دليل آن است كه از پيامبر
صلّى اللّه عليه و آله شنيدم كه فرمود: النظر
الى على بن ابى طالب عبادة .... امالى
طوسى / 2 /2 70
علم و دانش
1 ارزش علم
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
سارعوا فى طلب العلم فالحديث من صادق خير من الدنيا و ما عليها من ذهب
و فضّة . كنز العمال / 10 / 154
2 طلب علم و جهاد در راه
خدا
قال على عليه السلام : الشاخص فى طلب
العلم كالمجاهد فى سبيل الله . بحار / 1
/ 179
3 برترى علم بر عبادت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
فضل العلم احبّ الىّ من فضل العبادة .بصائرالدرجات
/3/7
4 زندگى در پرتو علم
قال على عليه السلام : اكتسبوا العلم
يكسبكم الحياة . غرر الحكم /2 486
5 زكات علم
قال الصادق عليه السلام : انّ لكلّ شى ء
زكاة و زكاة العلم ان يعلّمه اهله . تحف
العقول / 364
6 فراگيرى علوم مهمّ
قال على عليه السلام : العلم اءكثر من ان
يحاط به فخذوا من كل علم احسنه .
غرر الحكم / 1819
7 عبادت خداوند در پرتو
علم
قال على عليه السلام : ... بالعلم يطاع
الله و يعبد بالعلم يعرف الله و يوحّد بالعلم توصل الارحام و به يعرف
الحلال و الحرام . امالى صدوق / 492
8 پاداش آموزش علم براى
خدا
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من تعلّم العلم للّه و عمل للّه و علّم للّه دُعى فى ملكوت السموات
عظيما. امالى طوسى / 167
9 برترى علم بر ثروت
قال على عليه السلام : يا كميل ! العلم
خير من المال العلم يحرسك و انت تحرس المال و المال تنقصه النفقه و
العلم يزكوا على الانفاق . نهج البلاغه /
حكمت 147
10 تحصيل علم راه سعادت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من سلك طريقا يطلب فيه علما سلك الله به طريقا الى الجنة .امالى
صدوق / 58
11 استغفار موجودات براى
طالب علم
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ان طالب العلم يستغفر له كل شى ء حتى الحيتان البحر و هواّم الارض و
سباع البر و انعامه . امالى مفيد /
29
12 عدم خستگى از طلب علم
قال على عليه السلام : على المتعلّم ان
يداءب نفسه فى طلب العلم و لا يملّ من تعلّمه و لا يستكثر ما علم
. غرر الحكم / 6197
13 احترام به استاد
قال زين العابدين عليه السلام : حق سائسك
بالعلم التعظيم له و التوقير لمجلسه و حسن الاستماع اليه و الاقبال
عليه و ان لا ترفع عليه صوتك .... خصال /
567
14 خدمت به استاد
قال على عليه السلام : اذا راءيت عالما
فكن له خادما. غرر الحكم /4 044
15 عمل به علم
قال على عليه السلام : على العالم ان
يعمل بما علم ثم يطلب علم ما لم يعلم .
غرر الحكم / 6196
16 فضيلت علم بر عمل
سئل رجل عن رسول الله صلّى اللّه عليه و آله عن اءفضل الاعمال
فقال صلّى اللّه عليه و آله : العلم بالله و
الفقه فى دينه و كررهما عليه فقال يا رسول الله ! اءساءلك عن
العمل فتخبرنى عن العلم ، فقال صلّى اللّه عليه و آله :
ان العلم ينفعك معه قليل العمل و ان الجهل لا
ينفعك معه كثير العمل .تنبيه الخواطر / 1
/ 82
17 امتياز علم
در مزيت و فضيلت كسب علم همين بس كه از چهار جهت رفع محدوديت
شده و همه ى انسان ها دعوت به تحصيل علم شده اند:
الف طايفه و نژاد؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
طلب العلم فريضة على كل مسلم .
كافى /1/35
ب مكان ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اطلبوا العلم ولو بالصين . بحار / 1 /
180
ج زمان ؛ قال الصادق عليه السلام : طلب العلم
فريضة على كل حال . بحار / 1 / 172
د معلّم ؛ قال على عليه السلام : الحكمة ضالة كل
مؤ من فخذوها و لو من افواه المنافقين .تصنيف
غرر الحكم / 58
18 مغرور شدن به علم
قال على عليه السلام : من ادّعى من العلم
غايته فقد اظهر من جهله نهايته .غررالحكم
/2/720
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله : من قال
انا عالم فهو جاهل . منية المريد / 137
19 خطر علم بدون عمل
قال على عليه السلام : من تعلّم العلم و
لم يعمل به بما فيه حشره الله يوم القيامة اعمى .مكارم
الاخلاق / 348
20 خطر عمل بدون علم
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من عمل على غير علم كان ما يفسد اكثر مما يصلح .
محاسن برقى / 1 / 314
21 علت روى نياوردن مردم
به تحصيل علم
قال على عليه السلام : انّما زهّد الناس
فى طلب العلم كثرة ما يرون من قلّة من عمل بما علم .غرر
الحكم / 3895
22 علم و قرب به سوى
خداوند
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اذا اتى علىّ يوم لا ازداد فيه علما يقرّبنى الى الله تعالى فلا بورك
لى فى طلوع الشمس ذلك اليوم . كنز العمال
/2 8687
اشاره
الف پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله در شب معراج گروهى را
مشاهده كرد كه لب هاى آنان را با مقراضى از آتش قطع مى كنند به جبرئيل
فرمود: اينان كيستند؟ جبرئيل گفت : اينها خطيبان امّت تو هستند كه مردم
را امر به نيكى مى كردند و خود را فراموش كردند.
نورالثقلين /1/75
ب حضرت على عليه السلام در باره ى علمايى كه به علم خود عمل نمى كنند
مى فرمايد: و قد تسمّى عالما و ليس به ...
فالصورة صورة انسان و القلب قلب حيوان ... ذلك ميت الاحياء.
نهج البلاغه / خطبه 87
شخصى از انصار نزد پيامبر آمد و پرسيد اگر در يك زمان تشييع جنازه و
مجلس علم با هم باشد در كدام يك بهتر است شركت كنم ؟ فرمود: اگر براى
تشييع جنازه اى افرادى باشند كه عهده دار شوند حضور يافتن در مجلس علم
از هزار تشييع جنازه و عبادت هزار مريض و از نماز هزار شب و روزه هزار
روز و از هزار صدقه و از هزار حج مستحب و هزار جهاد مستحب برتر است .
بحار/1/204
عالم
1 منزلت عالم
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
فضل العالم على غيره كفضل النبى على امّته .كنز
العمال / 28798
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : العلم
وديعة الله فى ارضه و العلماء امناؤ ه عليه فمن عمل بعلمه ادّى امانته
و من لم يعمل بعلمه كتب فى ديوان الخائنين .الدرة
الباهرة / 24
2 نشانه هاى عالم
قال لقمان لابنه و هو يعظه : ... للعالم
ثلاث علامات : العلم بالله و بما يحبّ و بما يكره .خصال
/ 121
3 نگاه به سيماى عالم
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
النظر الى وجه العالم عبادة .بحار/1/195
4 فضيلت عالم بر عابد
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
ركعتان يصليهما العالم اءفضل من اءلف ركعة يصيلّها العابد.
فقيه / 4 / 367
5 تكريم از عالم
قال على عليه السلام : من وقّر عالما فقد
وقرّ ربه .غرر الحكم /8 704
6 حراست عالم از دين
قال الصادق عليه السلام : علماء شيعتنا
مرابطون بالثغر الذى يلى ابليس و عفاريته يمنعونهم عن الخروج على ضعفاء
شيعتنا و عن ان يتسلّط عليهم ابليس و شيعته .احتجاج
/1/13
7 خطر لغزش عالم
قال على عليه السلام : زلّة العالم
كانكسار السفينة تغرق و تغرق .بحار / 2 /
58
8 عالم ترين فرد
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اعلم الناس من جمع علم الناس الى علمه .امالى
صدوق /27
9 تواضع عالم براى شاگرد
قال على عليه السلام : تواضعوا لمن
تعلّمونه العلم و تواضعوا لمن طلبتم منه العلم .
10 وظايف عالم
امالى صدوق / 294
قال على عليه السلام : من نصب نفسه للناس
اماما فعليه ان يبداء بتعليم نفسه قبل تعليم غيره و ليكن تاءديبه
بسيرته قبل تاءديبه بلسانه و معلّم نفسه و مؤ دّبها احقّ بالاجلال من
معلّم الناس و مؤ دّبهم . بحار / 2 / 56
11 فضيلت علما بر شهدا
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
يوزن يوم القيامة مداد العلماء و دم الشهداء فيرجح عليهم مداد العلماء
على دم الشهداء.كنز العمال / 28715
12 محبوبيت علما در دلها
قال على عليه السلام : العلماء باقون ما
بقى الدهر اعيانهم مفقوده و امثالهم فى القلوب موجودة .
13 علما بهترين افرادخصال
/ 186
سئل عن على عليه السلام عن خير الخلق بعد الائمّة فقال عليه
السلام : العلماء اذا صلحوا. قيل فمن
شرار خلق الله بعد ابليس و فرعون و نمرود و بعد المتسمّين باءسمائكم
قال : العلماء اذا فسدوا هم المظهرون للاباطيل
الكاتمون للحقايق .احتجاج / 2 / 513
اشاره
قاسم بن محمد بن ابى بكر يكى از فقها و دانشمندان مدينه بود كه اتفاق
بر دانش او داشتند. شخصى از او سؤ الى كرد گفت : نمى دانم . آن شخص گفت
: من به سوى تو آمدم و كسى غير تو را نمى شناسم . قاسم گفت : نگاه به
طول محاسن من و جمعيت فراوانى كه اطراف من هستند نكن سوگند به خدا اگر
زبانم را قطع كنند بهتر از آن است كه بدون علم سخن بگويم ؛ فقال السائل
انى جئت اليك لا اعرف غيرك ؟ فقال القاسم لا تنظر الى طول لحيتى و كثرة
الناس حولى و الله ما اءحسنه ... و الله لئن يقطع لسانى احبّ الى ان
اتكلّم بما لا علم لى به .بحار / 2 / 123
تفقه در دين
1 اهميت تفقه در دين
قال الكاظم عليه السلام : تفقهوا فى دين
الله فان الفقه مفتاح البصيرة و تمام العبادة و السبب الى المنازل
الرفيعه .... بحار / 78 / 321
2 تفقه در قرآن كريم
قال على عليه السلام : تعلّموا القرآن
فانّه اءحسن الحديث و تفقهوا فيه فانه ربيع القلوب .نهج
البلاغه / خطبه 110
3 تفقه در دين
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
افّ لكلّ مسلم لا يجعل فى كل جمعة يوما يتفقّه فى امر دينه و يساءل عن
دينه . بحار / 1 / 176
4 بهترين فقه
قال على عليه السلام : ان اءفضل الفقه
الورع فى دين الله و العمل بطاعته فعليك بتقوى الله فى سرّ امرك و
علانيته . شرح نهج البلاغه / 6 / 71
5 فقيه حقيقى
قال على عليه السلام : الا اخبركم
بالفقيه حقّ الفقيه ؟ من لم يرخّص الناس فى معاصى الله و لم يقنّطهم من
رحمة الله و لم يؤ منّهم من مكر الله و لم يدع القرآن رغبة عنه الى ما
سواه .تحف العقول / 204
6 عظمت فقيه
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
فقيه واحد اشدّ على ابليس من الف عابد.بحار/
1 / 177
7 ارتحال فقيه
قال على عليه السلام : اذا مات المؤ من
الفقيه ثلم فى الاسلام ثلمة لا يسدّها شى ء.كافى
/1/38
8 فقها امناى پيامبران
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله : الفقهاء اءمناء الرسل ما
لم يدخلوا فى الدنيا قيل يا رسول الله ما دخولهم فى الدنيا؟ قال :
اتباع السلطان فاذا فعلوا ذلك فاحذروهم على اديانكم .
بحار / 2 / 36
اشاره
فقاهت در زمان كوتاه
شخصى خدمت پيامبر اكرم رسيد و عرض كرد قرآن كريم را به من بياموزيد.
هنگامى كه سوره مباركه زلزال بر او تلاوت شد و به آيات (فمن يعمل مثقال
ذرة خيرا يره ...) رسيد عرض كرد: همين مقدار مرا كفايت مى كند و از
خدمت پيامبر مرخّص شد. پيامبر اكرم فرمودند: اين شخص فقيه برگشت .بحار/92/107
عمل
1 ضرورت عمل
قال على عليه السلام : لا تكن ممن يرجوا
الاخرة بغير العمل و يرجوا التوبة بطول الامل يحب الصالحين و لا يعمل
عملهم . نهج البلاغه / حكمت 150
2 مداومت در عمل
قال الصادق عليه السلام : العمل الدائم
القليل على اليقين افضل عند الله من العمل الكثير على غير يقين
. بحار / 71 / 214
3 بهترين عمل
قال النبى صلّى اللّه عليه و آله : اءفضل
الاعمال احمزها بحار / 70 / 191 و
احبّ الاعمال الى الله حفظ اللسان .
نهج الفصاحة / 14
4 اخلاص در عمل
قال على عليه السلام : عليك بالاخلاص
فانّه سبب قبول الاعمال و شرف الطاعة
غرر/2/479
5 تلاش در عمل
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اجتهدوا فى العمل فان قصر بكم ضعف فكفّوا عن المعاصى .اعلام
الدين / 153
6 ابقا در عمل
قال الباقر عليه السلام : الابقاء على
العمل اشدّ من العمل . سفينة البحار / 2
/ 279
7 اخفا در عمل
قال الرضا عليه السلام : المستتر بالحسنة
تعدل سبعين حسنة . بحار / 47 /2 51
8 دعوت به عمل
قال الصادق عليه السلام : كونوا دعاة
للناس بغير اءلسنتكم و لا تكونوا دعاة بالسنتكم .سفينة
البحار / 2 / 278
9 كيفيت عمل
قال الصادق عليه السلام : فى قوله تعالى
(ليبلوكم اءيّكم اءحسن عملا) ليس يعنى اكثرهم عملا و لكن اصوبكم عملا
و انّما الاصابة خشية الله و النية الصادقة .
الميزان / 20 / 11
10 بهره ورى از عملبعد از
مرگ
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اذا مات الانسان انقطع عمله الاّ من ثلاث الاّ من صدقة جارية او علم
ينتفع به او ولد صالح يدعوا له . كنز
العمال / 43655
11 پرهيز از اعمال زيان
آور
قال على عليه السلام : ايّاك و كل عمل
ينفر عنك حرّا او يذّل لك قدرا او يجلب عليك شرّا او تحمل به الى
القيامة وزرا. غرر الحكم / 2727
12 عدم اعتماد به عمل جز
به فضل خدا
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
اعلموا انّه لن ينجوا احد منكم بعمله و لا انا الاّ ان يتغمدنى الله
برحمة منه و فضل . كنز العمال / 5314
13 شدت نياز به عمل در
قيامت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لو كان لرجل عمل سبعين نبيا لاستقلّ عمله من شدّة ما يرى يومئذٍ يعنى
يوم القيامة . بحار / 77 / 82
14 كوتاهى در انجام عمل
قال على عليه السلام : من قصّر فى العمل
ابتلى بالهمّ. نهج البلاغه / حكمت 1 27
15 عرضه شدن عمل
لما سئل الصادق عليه السلام عن قوله تعالى (و قل اعملوا فسيرى
الله عملكم و رسوله و المؤ منون ) ايّانا عنى .
بحار / 23 / 337
16 تجسم عمل در قيامت
قال على عليه السلام : اعمال العباد فى
عاجلهم نصب اعينهم فى اجالهم . نهج
البلاغه / حكمت 7
اشاره
الف اتقان در عمل
پيامبر اكرم وقتى سعد بن معاذ را دفن كرد قبر او را بسيار محكم نمود
بعد فرمود: من مى دانم به همين زودى قبر او از بين مى رود و لكن خداوند
دوست دارد هنگامى كه انسان كارى را انجام مى دهد كار را درست انجام دهد
و محكم كارى نمايد. انّى لاعلم انه سيبلى و يصل
اليه البلاء ولكن الله يحب عبدا اذا عمل عملا اءحكمه .
وسائل / 2 / 884
ب برترى يك عمل بر همه ى اعمال
در روز خندق هنگامى كه حضرت على عليه السلام عمرو بن عبدود را به قتل
رسانيد پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله به آن حضرت فرمود:
لو وزن اليوم عملك بعمل جميع امّة محمد لرجح
عملك . بحار / 20 / 216
حديث
1 ارزش حديث
قال الباقر عليه السلام : لحديث واحد
تاءخذه عن صادق خير لك من الدنيا و ما فيها.
امالى مفيد / 42
2 ارزش راوى حديث
قال الصادق عليه السلام : الراوية للحديث
المتفقّه فى الدين اءفضل من اءلف عابد لا فقه و لا رواية .
بحار / 2 / 8
3 پاداش حفظ حديث
قال الصادق عليه السلام : من حفظ عنّا
اءربعين حديثا من احاديثنا فى الحلال و الحرام بعثه الله يوم القيامة
فقيها عالما و لم يعذّبه
(9). خصال / 542
4 ارزش فهم حديث
قال الصادق عليه السلام : حديث تدريه خير
من الف حديث ترويه . معانى الاخبار / 3
5 ضرورت تعقّل در حديث
قال على عليه السلام : اعقلوا الخبر اذا
سمعتموه عقل رعاية لا عقل رواية فانّ رواة العلم كثير و رعاته قليل
. نهج البلاغه / حكمت 98
6 معيار صحت حديث
قال الصادق عليه السلام : ما لم يوافق من
الحديث القرآن فهو زخرف . كافى /1/49
7 دشوار بودن تحمّل برخى
از احاديث
قال الصادق عليه السلام : ان حديثنا صعب
مستصعب لا يحتمله الاّ ملك مقرب او نبىّ مرسل او عبد امتحن الله قلبه
للايمان .... معانى الاخبار /1 89
8 نقل به معنا در حديث
عن محمد بن مسلم قال قلت لابى عبدالله اسمع الحديث منك فازيد و
انقص قال : ان كنت تريد معانيه فلا باءس
.(10)
9 بيان حديث و زنده نمودن
قلب ها
قال الصادق عليه السلام : تلاقوا و
تحادثوا العلم فانّه بالحديث تجلى القلوب الرائنة و بالحديث احياء
امرنا فرحم الله من احيى امرنا. بحار / 1
/2 02
قال الباقر عليه السلام : ان حديثنا يحيى القلوب
و قال منفعته فى الدين اشدّ على الشيطان من عبادة سبعين الف عابد.
بحار / 2 / 151
10 لزوم انگيزه ى الهى در
نقل حديث
قال الصادق عليه السلام : من اراد الحديث
لمنفعة الدنيا لم يكن له فى الاخرة نصيب و من اراد به خير الا خرة
اعطاه الله خير الدنيا و الا خرة . كافى
/ 1 /8 1
11- بيان حديث به اندازه
ظرفيت فكرى
قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله :
لاتحدثّوا 0لامّتى من احاديثى الاّ بما تحمله عقولهم .
كنزالعمال /10/242
اشاره
جابربن يزيد جعفى گويد: از امام باقر
عليه السلام 90 هزار حديث شنيدم كه براى كسى بازگو نكردم و در آينده هم
بيان نخواهم كرد. حدثنى ابوجعفر تسعين الف حديث
لم احدّث بها احدا قطّ و لا احدّث بها احدا به امام باقر عليه
السلام عرض كردم بار سنگينى روى دوش من قرار داديد كه طاقت آن را ندارم
حضرت فرمود: به بيابان برو و گودالى را حفر كن و سر خود را در ميان آن
قرار بده و بگو حدثّنى محمد بن على بكذا و كذا.
شيطان
1 ضرورت دشمنى با شيطان
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله لابن مسعود و هو يعظه :
يابن مسعود اتّخذ الشيطان عدوّا فانّ الله تعالى
يقول : (ان الشيطان لكم عدوا فاتّخذوه عدوا).
مكارم الاخلاق / 2 / 354
2 شيطان امام متعصّبين
قال على عليه السلام : ... فافتخر على
آدم بخلقه و تعصّب عليه لاصله فعدوّ الله امام المتعصّبين و سلف
المستكبرين الذى وضع اساس العصبية .نهج
البلاغه / خطبه 192
3 هواپرستى مايه ى تسلط
شيطان
قال على عليه السلام : انّما بدء وقوع
الفتن اهواء تتّبع ... فهنا لك يستولى الشيطان على اوليائه .نهج
البلاغه / خطبه 50
4 عوامل صيانت از شيطان
قال الصادق عليه السلام : قال ابليس خمسة
(اشياء) ليس لى فيهن حيله و سائر الناس فى قبضتى من اعتصم بالله عن نية
صادقة و اتكلّ عليه فى جميع اموره و من كثر تسبيحه فى ليله و نهاره و
من رضى لاخيه المؤ من بما يرضاه لنفسه و من لم يجزع على المصيبة حين
تصيبه و من رضى بما قسم الله له و لم يهتمّ لرزقه .
خصال / 1 / 285
5 مجالست با هواپرستان
عامل حضور شيطان
قال على عليه السلام : مجالسة اهل الهوى
منساءة للايمان ومحضرة للشيطان .نهج
البلاغه /خطبه 86
6 لشكر شيطان
قال الصادق عليه السلام : ليس لابليس جند
اشدّ من النساء و الغضب .تحف العقول /
363
7 توبيخ از پيروان شيطان
قال على عليه السلام : فى ذم اتباع
الشيطان اتخذوا الشيطان لامرهم ملاكا و اتخذهم له اشراكا فباض و فرّخ
فى صدورهم ... فنظر باعينهم و نطق بالسنتهم ....
نهج البلاغه / خطبه 7
8 وسوسه شيطان در خواب و
بيدارى
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
انّ الشيطان لا يزال يراقب العبد و يوسوس فى نومه و يقظته .سفينة
البحار / 1 / 698
9 شركت با شيطان
قال الصادق عليه السلام : من لم يبال ما
قال و ما قيل له فهو شرك شيطان و من لم يبال ان يراه الناس مسيئا فهو
شرك شيطان و من اغتاب اخاه المؤ من فهو شرك شيطان ....من
لا يحضر الفقيه / 4 / 417
10 شيطان مانع احسان و
صله رحم
قال الصادق عليه السلام : اذا همّ احدكم
بخير اوصلة فان يمينه و شماله شيطانين فليبادر لا يكفّاه عن ذلك
. بحار / 68 / 224
اشاره
الف امام باقر عليه السلام فرمودند: جمعى از اصحاب پيامبر صلّى
اللّه عليه و آله گفتند: يا رسول الله ! ما از صفت نفاق مى ترسيم زيرا
هنگامى كه در محضر شما هستيم شما ما را موعظه مى كنيد نسبت به دنيا بى
رغبت مى شويم گويا بهشت و آخرت را مى بينيم وقتى به منزل خود بر مى
گرديم ، حال ما عوض مى شود به گونه اى كه در حضور شما نبوده ايم .
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: هرگز اين تغيير حالت نشانه ى نفاق
نيست ، بلكه از وسوسه هاى شيطان است به خدا سوگند اگر شما همان حالت را
نگه مى داشتيد به مقامى مى رسيديد كه با ملائكه مصافحه مى كرديد؛
كلاّ ان هذه من خطوات الشيطان فيرغبكم فى الدنيا
و الله لو تدومون على الحالة التّى وصفتم انفسكم لصافحتكم الملائكة و
مشتيم على الماء. كافى /2/310
ب هنگامى كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله از دنيا رفت ، شيطان
گفت : پيامبر پاكيزه است و نيازى به غسل ندارد. حضرت على عليه السلام
فرمود: دور شو اى دشمن خدا به درستى كه پيامبر مرا فرمان به غسل و كفن
و دفن داده است ؛ انّ نبيكم طاهر مطهر فادفنوه و لا تغسلوه . قال على
عليه السلام : ((اخساءياعدوّ الله فانّه
امرنى بغسله وكفنه ودفنه )).
سفينة البحار/1/ 377
لباس
1 جنس لباس از پنبه
قال على عليه السلام : البسوا ثياب القطن
فانّه لباس رسول الله صلّى اللّه عليه و آله و هو لباسنا.
وسائل /2/ 357
2- لباس نو ؛
قال الصادق عليه السلام : لاجديد لمن لا
خلق له دعائم الاسلام /2/158
3 محبوب بودن لباس سفيد
قال الصادق عليه السلام : انّ عليّا كان
لا يلبس الاّ البياض اكثر ما يلبس و يقول فيه تكفين الموتى .
وسائل / 2 / 356
4 عدم شرم از لباس وصله
دار
و عن على عليه السلام : انّه لبس ثوبا
مرقّعا فقيل له فى ذلك فقال لباس الدّون يخشع له القلب .دعائم
الاسلام / 2 / 159
5 لباس رنگين در منزل ؛
قال الباقر عليه السلام :
كنّا نلبس المعصفر فى البيت .
وسائل / 2 / 358
6 لزوم نظافت در لباس
قال الصادق عليه السلام : نقاء الثوب
يكبت العدو و غسل الثياب يذهب الهمّ و الحزن .مستدرك
/ 1 / 207
7 لباس زيبا براى نماز
عن الحسن بن على عليه السلام انّه كان اذا قام الى الصلوة لبس
اجود ثيابه فقيل له يابن رسول الله ! لم تلبس اجود ثيابك ؟ فقال عليه
السلام : انّ الله جميل يحب الجمال فاتجمّل
لربّى .
وسائل / 2 / 331
8 تنوّع در لباس
عن جعفر بن محمدّ عليه السلام انّ رجلا ساءله فقال يابن رسول
الله ! هل يعدّ من السرف ان يتخذ الرجل ثيابا كثيرة يتجمّل بها و يصون
بعضها من بعض ؟ فقال عليه السلام : لا ليس هذا
من السرف ان الله عزّ و جلّ يقول : (لينفق ذو سعة من سعته ).
جامع احاديث الشيعه / 16 / 706
9 پوشيدن لباس خشن و نرم
كان لباس ابى محمد العسكرى بياض ناعمة فحسر ذراعيه . فاذا مسح
اسود خشن على جلده . فقال : هذا لله و هذا لكم
. سفينة البحار / 7 / 566
10 دعا به هنگام پوشيدن
لباس نو
اذا لبست ثوبا جديدا فقل : الحمد لله
الذى كسانى من اللباس ما اتجمّل به فى الناس اللهم اجعلها ثياب بركة
اسعى فيها لمرضاتك و اعمر فيها مساجدك .
جامع احاديث الشيعه / 16 / 741
11 ممنوع بودن پوشيدن
برخى از لباس ها
الف لباس نازك و بدن نما؛ قال الصادق عليه السلام :
من رقّ ثوبه رقّ دينه .
مستدرك / 1 / 210
و اذا لبس الجسد الثوب اللين طغى .
دعائم الاسلام / 2 / 159
ب لباس شهرت ؛ قال على عليه السلام : انّالله
يبغض شهرة اللباس . محجة البيضاء / 2 /
24
ج لباس براى مباهات ؛ قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من اخذ يلبس ثوبا ليباهى لينظر الناس اليه لم
ينظر الله اليه حتى ينزعه . كنز العمال
/4 1200
د لباس جنس مخالف ؛ عن الصادق عليه السلام : ...
كان رسول الله يزجر الرجل يشبّه بالنساء و ينهى المراءة ان تشبّه
بالرجال فى لباسها. جامع احاديث الشيعه /
16 / 733
ه اسراف در لباس ؛ عن اسحاق بن عمار قلت لابى عبدالله يكون للمؤ من
عشرة اقمصته قال : نعم . قلت : عشرين قال : نعم
، و ليس ذلك من السرف انّما السرف ان يجعل ثوب صونك ثوب بذلتك .
مكارم الاخلاق / 98
و لباس ابريشم براى مرد؛ قال الصادق عليه السلام :
لا يلبس الرجل الحرير و الديباج الاّ فى الحرب
. كافى / 6 / 453
اشاره
لباس متناسب با زمان
حماد بن عثمان گويد: شخصى به امام صادق عليه السلام عرض كرد: چرا شما
همانند پدر خود على بن ابى طالب عليه السلام لباس زبر و خشن نمى پوشيد
بلكه لباس نو در تن نموده ايد؟ فرمود: پدرم در زمانى زندگى مى كرد كه
آن لباس مورد انكار جامعه نبود و اگر لباس نو مى پوشيد مشهور مى گشت
بنابراين بهترين لباس متناسب با اهل زمان خواهد بود گرچه حضرت مهدى
عليه السلام وقتى بيايند به سيره حضرت على عليه السلام عمل مى نمايد.
((فخير لباس كل زمان لباس اهله غير انّ
قائمنا اذا قام لبس ثياب علىّ و سار بسيرة علىّ عليه السلام
)).كافى / 1 / 411
عيد
1 عيد حقيقى
قال على عليه السلام : اليوم لنا عيد و
غدا لنا عيد و كل يوم لا يعصى الله فيه فهو يوم عيد.مستدرك
/ حديث 6679
2 عيد ولايت
عن ابى عبد الله عليه السلام : ... فان
الانبياء صلوات الله عليهم كانت تاءمر الاوصياء باليوم الذى كان يقام
فيه الوصىّ ان يُتخّذ عيدا. فروع كافى /
4 /1 49
3 عظمت عيد غدير
عن الرضا عليه السلام : و ان يوم الغدير
بين الاضحى و الفطر و الجمعه كالقمر بين الكواكب ... و هو يوم التهنئة
يهنى ء بعضكم بعضا. يقول الحمد لله الذى جعلنا من المتمسكين بولاية
امير المؤ منين و الائمة و هو يوم التبسّم فى وجوه الناس من اهل
الايمان ... و هو يوم الزينة . اقبال
الاعمال / 464
4 عيد قربان و مغفرت
خداوند
خطب على عليه السلام فى عيد الضحى ... فقال :
... و انّ هذا يوم حرمته عظيمه و بركته ماءمولة
و المغفرة فيه مرجوّة فاكثروا ذكر الله تعالى و استغفروه و توبوا اليه
انه هو التّواب الرّحيم . من لا يحضر
الفقيه / 1 / 520
5 عيد فطر روز اجتماع
مردم
قال الرضا عليه السلام : انّما جعل يوم
الفطر العيد ليكون للمسلمين مجتمعا يجتمعون فيه و يبرزون لله عزّ و جلّ
فيمجّدونه على ما منّ عليهم .... من لا
يحضر الفقيه / 1 / 522
6 عيد، روز پذيرفته شدن
اعمال
قال على عليه السلام : انّما هو عيد لمن
قبل الله صيامه و شكر قيامه و كل يوم لا يعصى الله فيه فهو يوم عيد.
نهج البلاغه / حكمت 428
7 عيد نوروز
قال على عليه السلام : نيروزنا كل يوم
. من لا يحضر الفقيه / 3 /3 00
قال الصادق عليه السلام : اذا كان يوم النيروز
فاغتسل و البس انظف ثيابك و تطيّب باطيب طيبك و تكون ذلك اليوم صائما.
وسائل / 5 /2 88
8 عيد و شب زنده دارى
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
من احيى ليلة العيد لم يمت قلبه يوم يموت القلوب .
وسائل /5/ 139
9 زيبايى صورت و سيرت در
عيد
قال زين العابدين عليه السلام : يتزين
منكم يوم العيد الى غسل و كحل و ليدُع ما بلغ ما استطاع و لا يكوننّ
احدكم احسن هياءة و ارذلكم عملا. مستدرك
/ 6670
10 تزيين عيد به اذكار
الهى
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
زيّنوا اعيادكم بالتكبير، زيّنوا العيدين بالتهليل و التكبير و التحميد
و التقديس . كنز العمال / 24094 24095
اشاره
امام حسن مجتبى عليه السلام در عيد فطرى به گروهى برخورد كرد كه
بازى مى كردند و مى خنديدند به آن ها فرمود: خداوند متعال ماه رمضان را
ماه مسابقه در اطاعت و بندگى خويش قرار داده و گروهى رضايت الهى در
پرتو طاعت كسب مى كنند و به رستگارى مى رسند، لكن گروهى انجام وظيفه
نمى كنند و روز قيامت اهل باطل خسارت مى كنند؛ و
يخسر فيه المبطلون .تحف العقول / 236
جوان
1 نعمت جوانى
قال على عليه السلام : شيئان لا يعرف
فضلهما الا من فقدهما الشباب و العافية .
غرر الحكم / 5764
2 غنيمت شمردن فرصت جوانى
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
يا اباذر اغتنم خمسا قبل خمس شبابك قبل هرمك و صحتك قبل سقمك و غناك
قبل فقرك و فراغك قبل شغلك و حياتك قبل موتك .
بحار / 81 / 173
3 تعليم در جوانى
قال على عليه السلام : العلم فى الصغر
كالنقش فى الحجر بحار/1/224
4 تعليم دانش در جوانى
قال الباقر عليه السلام : لو اتيت بشاب
من شباب الشيعه لا يتفّقه لادبتّه . و لو
اتيت بشاب من شباب الشيعه لا يتفّقه لاوجعته .
بحار / 1 / 214
5 مباهات خداوند به عبادت
جوان
ان الله تعالى يباهى بالشباب الملائكة يقول :
انظروا الى عبدى ترك شهوته من اجلى .كنز
العمال / 43057
6 كراهت داشتن سلام به زن
جوان
كان اميرالمؤ منين يسلّم على النساء و كان يكره ان يسلم على
الشابّة منهنّ و يقول اتخوّف ان تعجبنى صوتها فيدخل علىّ اكثر ممّا
اطلب احسن الاجر.
بحار / 40 / 335
7 جوان بودن اهل بهشت
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
الحسن و الحسين سيّداشباب اهل الجنة و اهل الجنة كلّهم شباب .بحار
/ 43 / 292
8 ظهور حضرت مهدى عليه
السلام در سن جوانى
يطيل الله عمره فى غيبته ... لو خرج
القائم عليه السلام ... يرجع اليهم شابا.
بحار / 52 / 385
9 پاداش اعمال جوانى در
حال مرض و پيرى
يكتب للمريض الكبير من الحسنات على حسب
ما كان يعمل فى شبابه و صحّته من اعمال الخير.
بحار / 16 / 351
اشاره
علاقه ى جوان به حفظ قرآن
حضرت على عليه السلام جوانى را در حال خياطى ديد كه آواز مى خواند،
فرمود: اى جوان اگر قرآن بخوانى براى تو بهتر است عرض كرد دوست دارم
اما بلد نيستم . حضرت چيزى در گوش او گفت كه تمام قرآن در قلب او نقش
بست و حافظ كل قرآن كريم شد. بحار / 42 / 17
ب علاقه ى جوان به زيبايى
حضرت على عليه السلام دو پيراهن خريدند و آن كه زيباتر بود به قنبر
هديه نمودند و فرمودند: زيرا تو جوان و داراى نشاط هستى ؛
انت شاب و لك شرّة الشباب .
بحار / 40 / 324
رزق
1 خداوند ضامن رزق
قال على عليه السلام : عياله الخلائق ضمن
ارزاقهم و قدّ راقواتهم . نهج البلاغه
/خطبه 19
2 عدم غفلت از رزق مورچه
قال على عليه السلام : انظروا الى النملة
فى صغر جثّتها و لطافة هيئتها ... مكفول برزقها ....
نهج البلاغه / خطبه 185
3 حكمت وسعت رزق
قال الصادق عليه السلام : ان الله تعالى
وسّع فى ارزاق الحمقى ليعتبر العقلاء و يعلموا انّ الدنيا ليس ينالها
ما فيها بعمل و لا حيلة . بحار / 103 /
34
4 رسيدن رزق بدون گمان
قال الصادق عليه السلام : ابى الله عزّ و
جلّ الاّ ان يجعل ارزاق المؤ منين من حيث لا يحتسبون .كافى
/ 5 / 83
5 عدم امكان فرار از رزق
قال رسول الله صلّى اللّه عليه و آله :
لو انّ ابن آدم فرّ من رزقه كما يفرّ من الموت لا دركه رزقه .مكارم
الاخلاق / 2 / 377
6 زمان طلب رزق
اطلبوا الرزق فيما بين طلوع الفجر.
بحار/93/344