خوردنيهاى شفابخش

مهدى نراقى

- ۳ -


هلو و انواع آن بايد كاملا رسيده باشد. هلوهاى سبز رنگ و سفت ، داراى عناصر تحريك كننده است و براى جدار روده هاى عليل خوب نيست و توليد اسهال مى كند.
هلو وقتى زياد رسيده باشد و داراى لكه هاى قهوه اى باشد، علامت اين است كه مقدارى از مواد حياتى خود را از دست داده و در حال پوسيدن است .
موارد مختلف استعمال هلو
گوشت هلو وقتى له شد آب آن شير زيبايى طبيعى براى خانمهايى است كه به سلامت و ظرافت پوست خود علاقه دارند. زيرا آب هلو قبض كننده است و وقتى آن را به پوست صورت و يا بدن خود بماليم ، سوراخهاى پوست را جمع مى كند ويتامينها و مواد معدنى هلو، پوست را غذا مى دهد و رنگ روشن و درخشانى به آن مى بخشد.
پس وقتى گوشت و يا آب هلو را به صورت خود مى ماليد، آن را تا مدتى پاك نكنيد و بگذاريد به صورت شما خشك شود و بعد هم صورت خود را با آب باران يا گلاب و يا آب مقطر بشوييد.
هسته هلو در زمانهاى قديم ، نوشداروى عوارض بدمستى بود كه آن را مى كوبيدند و براى دفع ميگرن و درمان نورالژى روى پيشانى و شقيقه ها مى ماليدند ولى در زمانهاى حاضر مصرف آن را تجويز نمى كنند و عقيده دارند كه هسته هلو، داراى مواد سمى است .
روغنى كه از هسته هلو استخراج مى شود، در قديم مصارف زيادى داشت از جمله مادربزرگهاى ما آن را براى معالجه ورم بواسير مصرف مى كردند.
شكوفه درخت هلو به عنوان دم كرده ، خاصيت تسكين اعصاب دارد. زيرا داراى تركيبات سياتيك است و به علت همين تركيبات سمى است ، كه بايد آن را با احتياط و به مقدار كم مصرف كرد.
شربت گل هلو، داراى خواص ضد سرفه است و مجارى تنفس را وقتى تحريك شد، آرام مى كند و ترشح خلط را از سينه آسان مى سازد اخيرا هلوى رسيده را تقطير كرده اند و از آن اسانسى به دست آورده اند كه داراى مواد: اتر، لينالول ، اسيدفورميك ، آستيك ، والريك ، كاپريليك ، آستالدهيك ، پورپورول ، و كاردى نن است .
هلو را در تابستان خشك مى كنند و در زمستان برگه هلو را در آب مى خيسانند و به عنوان غذاى ملين براى رفع يبوست مى خورند.
در قمصر كاشان : نوعى هلوى مخصوص به عمل مى آيد كه به آن الك مى گويند و بيشتر آن را براى ساختن جوز قند سفيد قمصر مصرف مى كنند.

توت سفيد
مواد غذايى موجود در توت كدام است و چه موقع بايد خورد تا مفيد واقع شود؟
اگر فصل توت باشد، توت سفيد را در همه جا مى توانيد بيابيد. مى خواهيد بدانيد اين ميوه ريز كه گاهى درخت آن كهن شده و دانه هاى شيرين كه بر درختى بزرگ جا دارد و خود را به اين طرف و آن طرف مى رساند چه خواصى دارد و از نظر غذايى و دوايى چه نقشى را بازى مى كند.
درخت توت سفيد كه توت كرم ابريشم هم مى گويند در تمام ايران پراكنده است . در قديم كه خانه ها وسعت زيادى داشت و اغلب باغ و باغچه اى هم كه در اين خانه ها وجود داشت ، كم و بيش يك يا دو درخت توت سفيد در آنجا به چشم مى خورد كه وقتى ميوه آن مى رسيد آن را مى تكانيدند و مى خوردند اما فعلا با كوچك شدن خانه ها و وسعت شهرها درختان توت كم و بيش در شهرها ناپديد شده اند و بايد براى ديدن درختان توت و خوردن ميوه آن به حومه شهرها رفت .
به خاطرم مى آيد سى و چهار سال پيش كه در اروميه بودم نزديك شهر توتستانهاى وسيعى بود كه درختان آن را پيوند زده و پرورش داده بودند. هنگامى كه توت اين درختان نزديك به رسيدن بود عده اى روزها آلتى را كه از دو تخته ساخته شده بود به هم مى زدند تا كلاغ و گنجشك و سار از آن دور شوند و توتها از حمله آنها مصون باشند.
اغلب ، عصرها مردم اروميه براى خوردن توت به آنجا مى رفتند، توتى كه از اين درختان چيده مى شد بزرگى آن به اندازه يك بند انگشت بود و به قدرى آبدار و شيرين بود كه اغلب شيرينى آن دل آدم را مى زد
شنيده ام كه توت سفيد خراسان هم بى اندازه آبدار و شيرين است و در فصلى كه به دست مى آيد يكى از ميوه هاى معروف خراسان محسوب مى شود.
تاريخچه درخت توت
درخت توت سفيد يا توت كرم ابريشم ، گهواره پرورش آن در چين بوده است و از آنجا به ساير نقاط ايران پراكنده شده است . در چين بيشتر براى خوراك كرم ابريشم درخت توت سفيد را پرورش مى دادند. توت سفيد وقتى به ايران آمد با آب هواى ايران سازگارى بسيار نشان داد و ميوه آن پر آب و شهداگين شد. زيرا اين درخت در جايى كه آفتاب دارد و هوا نسبتا خشك است خوب رشد مى كند و ميوه آبدار و شيرينى مى دهد و اگر شاخه هاى آن را قطع نكنند گاهى آن قدر بالا مى رود كه ارتفاع آن به بيشتر از هجده متر مى رسد.
درخت توت سفيد را در قرن پانزدهم از ايران به فرانسه برده و كشت كرده اند. كشت آن در جنوب فرانسه كه داراى آفتاب زيادى شبيه به ايران است رشد كرده و زياد شده است .
توت سفيد چه موادى دارد؟
توت سفيد داراى كمى از ماده ((آلبومى نوئيد)) مواد چربى ، پكتين و سقز است . همچنين سرشار از مواد قندى گلوكوز، املاح معدنى ، و اسيد سوكسينيك و ويتامين هاى ((آ)) و ((ث )) مى باشد.
چه وقت بايد توت خورد؟
بطور كلى بايد وقتى توت خورد كه شكم از غذا خالى باشد و بهترين موقع آن صبح ناشتا و يا عصر در فاصله غذاى ظهر و شام است كه زود هضم مى شود و مواد غذايى آن جذب بدن مى شود. معمولا اگر روى غذاهاى سنگين ، مخصوصا گوشتى آن را بخورند هضم آن مشكل مى شود و توليد نفخ در شكم و روده ها مى كند.
به همين علت است كه حكيم ابونصر هروى در كتاب خود توصيه مى كند كه موقعى توت بخورند كه شكم خالى باشد. ((چون توت را بخورند وقتى كه معده پاك بود، زود از معده بشود و اندر تن هيچ خلط برنيانگيزد.))
ابوبكر مطهر جمالى يزدى در كتاب فرخ نامه مدعى است كه اگر بخواهند ميوه توت سفيد، سياه شود، گودالى نزديك ريشه درخت توت بكنند و دو غربال توت سياه در بن درخت انبار كنند تا سال ديگر توت سفيد، توت سياه به بار آورد. همچنين اگر توت سفيد در بن درخت توت سياه كنند سپيد گردد؟!
در ايران توت سفيد را وقتى رسيد خشك مى كنند و در زمستان به عنوان غذاى پر انرژى مثل كشمش مى خورند. از توت سفيد شيره اى مثل شيره انگور مى پزند كه مصرف آن مشابه شير انگور است . كسانى كه مرض قند دارند اغلب به جاى قند سفيد مصنوعى ، چاى خود را با توت خشك مى خورند. برگ درخت توت را هم به مصرف غذاى كرم ابريشم مى رسانند.
پوست شاخه هاى جوان درخت توت را اگر خشك كنند و خشك كرده آن را در آب بجوشانند و بنوشند لينت مزاج مى آورد. چنانكه حكيم موفق مى گويد:
((پوست دار توت را چون بپزى آبش اسهال طبيعت كند.))

توت فرنگى
اگر مى خواهيد زيبا و تندرست شويد به طرز مصرف توت فرنگى آشنا شويد.
شايد وقتى اين مطلب را مى خوانيد توت فرنگى به دست آمده و كم و بيش ‍ فروشندگان آن را به شما عرضه مى كنند. چون توت فرنگى ميوه ظريفى است كه تحمل حمل و نقل طولانى را ندارد و مدت زيادى حتى در يخچال نمى ماند بدين جهت قيمت آن گران است . در همه جاى ايران و همه وقت هم نمى توانيم آن را به دست بياوريم .
اگر شما از كسانى هستيد كه در باغ يا باغچه خود توت فرنگى كاشته ايد اين شانس را داريد كه هر وقت خواستيد توت فرنگى تازه و لطيف و رسيده را چيده و بخوريد. از نام توت فرنگى پيداست كه اين ميوه از فرنگ به ايران آمده است و چون به شكل توت بوده است با مضاف اليه كلمه ((فرنگى )) نام خود را بين فارسى زبانان به دست آورده است .
توت فرنگى چه دارد؟
طبق آخرين تجزيه علمى كه از توت فرنگى كرده اند معلوم شده است كه در صدگرم توت فرنگى 80/ گرم پروتئين ، 14/ گرم مواد چربى ، 468/2 گرم سللوز و مواد روغنى ، 137/ گرم آهك و آهن ، 146/0 گرم املاح حل شدنى در آب توت فرنگى وجود دارد.
بين املاح معدنى بايد از كلسيم ، فسفر، سديم ، منيزيم ، سيليس ، آهن ، گوگرد، بروم و يد نام ببريم .
توت فرنگى داراى اكسيد ساليسيليك به مقدار يك ميلى گرم در صد گرم است و اين اسيد ساليسيليك را كه يكى از تركيبات طبيعى ميوه هاست با اسيد سالسيليك داروخانه ها نبايد اشتباه كرد.
توت فرنگى داراى ويتامين هاى ب و ث و كا مى باشد.
مقدار ويتامين ث توت فرنگى زيادتر از مقدار ويتامين ث ليموى ترش ‍ است .
در هر صد گرم توت فرنگى شصت ميلى گرم ويتامين ث موجود است يعنى به اندازه چهار پنجم احتياج روزانه ما به ويتامين ث مى باشد زيرا ما در هر روز به حداقل 75 ميلى گرم ويتامين احتياج داريم .
توت فرنگى چه خواصى دارد و در چه مواردى بايد مصرف كرد؟
آنچه توت فرنگى دارد به اين ميوه خاصيت تقويت كننده و مغذى و تصفيه كننده خون و ادرارآور و ترميم كننده املاح معدنى بدن و قليا كننده خون داده است .
براى دفاع بدن ، در مقابل ميكروبها و سموم ، ميوه اى مفيد است ، براى منظم كردن اعمال كبد موثر است و فشار خون را به حد معتدل نگه مى دارد براى اشخاصى كه مرض قند دارند مصرف آن مفيد است و دكتر هانرى لوكلر مصرف آن را به بيماران ديابتيك تجويز مى كند. زيرا قند توت فرنگى از نوع ((لولوز)) مى باشد و چنانكه مى دانيد قند لولوز براى كسانى كه ديابت دارند مفيد است و تجويز مى شود.
توت فرنگى را به عنوان صبحانه و يا شام بدون هيچ غذاى ديگرى مى توانيد از نيم كيلو تا يك كيلو مصرف كنيد.
اگر مى خواهيد رژيم توت فرنگى بگيريد بايد دو تا سه روز به جاى غذا آن را تا دو كيلو مصرف كنيد ولى هيچ غذاى ديگر جز همين توت فرنگى نخوريد.
فونته نل نويسنده و اديب معروف فرانسه كه آثار و افكار متجددانه او معروف است در آثار خود نامى از مرگ نبرده است زيرا به مرگ فكر نمى كرد و خودش صد سال زندگى كرد و طول عمر خود را از توت فرنگى مى دانست زيرا تا مى توانست به جاى هر غذاى روزانه توت فرنگى مى خورد.
شايد بعضى از اشخاص مدعى شوند كه مصرف توت فرنگى در آنها كهير و خارشهاى پوستى ايجاد مى كند چنين اشخاص حق دارند اين ادعا را بكنند زيرا آنها توت فرنگى را بعد از غذاهاى سنگين و ثقيل به عنوان دسر مى خوردند و دچار اين عارضه مى شوند و حال آنكه عارضه زودگذر آنها مربوط به توت فرنگى نيست بلكه مربوطه به مسموميت خود آنهاست كه در اثر سوء تغذيه و يا پرخورى بر آنها عارض شده است .
با اين حال كسانى كه سنگ كليه از نوع او كسالت دارند مصرف توت فرنگى براى آنها منع گرديده است و نبايد آن را مصرف كنند.
بهترين طرز مصرف توت فرنگى در ابتداى غذاست و بايد آن را بدون شكر و يا كرم مصرف كرد و به همين ترتيب عادت كرد كه تمام ميوه ها را در ابتداى غذا مصرف نمود تا بدن به بهترين وجهى از مواد آن استفاده كند.
توت فرنگى را وقتى كاملا رسيده است انتخاب كنيد و با آب جارى بشوييد ولى آن را در آب نيندازيد كه مدتى بماند زيرا عطر و خواص مفيد آن از دست مى رود.
فوايد برگ و ريشه توت فرنگى
برگ و ريشه توت فرنگى براى درمان و معالجه اسهالهاى مزمن و جلوگيرى از ترشى زياد معده مفيد است ، همچنين براى درمان ورم كيسه مثانه و مجارى ادرار تاءثير سودمندى دارد.
براى مصرف برگ و ريشه توت فرنگى بايد سى تا شصت گرم برگ يا ريشه توت فرنگى را در يك ليتر آب پنج دقيقه بجوشانيد و ده دقيقه دم كنيد بعد آن را مصرف نماييد.
ريشه توت فرنگى را بايد در بهار از خاك در آورده و بشوييد و مصرف كنيد و برگهاى آن را بايد از گل دادن بچينيد و مورد استفاده قرار دهيد.
جوشاندن برگ يا ريشه توت فرنگى قابض و ادرارآور است گاهى اين جوشانده ادرار را به رنگ تندى در مى آورد كه نبايد از آن نگران شد زيرا سموم بدن از اين راه به خارج دفع مى شود.
برگهاى توت فرنگى را اگر دم كنيد چاى مطبوعى خواهد بود كه همه آن را دوست دارند و مى توان طعم آن را با اضافه كردن ليمو و وانيل و دارچين افزايش داد.
دم كرده برگ توت فرنگى خواص تصفيه كننده خون و ادرار آورنده دارد و به همين جهت است كه دكتر هاوزر غذاشناس و طبيب معروف رژيمهاى غذايى در كتاب چه بايد خورد و چگونه بايد پخت ، دم كرده برگ توت فرنگى را در رژيمهاى هفت روزه و سى روزه خود تجويز مى كند.
اگر برگ و ريشه توت فرنگى وحشى را كه اغلب در جنگلها مى رويد به دست آوريد آثار و خواص آن افزونتر خواهد شد.
باز هم از موارد مصرف توت فرنگى
كسانى كه كرمك دارند و از اين مهمان ناخوانده ناراحت هستند بايد صبح ناشتا به فاصله نيم ساعت در سه بار پانصد گرم توت فرنگى را بدون شكر و شيرينى بخورند و تا ظهر هيچ غذاى ديگرى مصرف ننمايند.
با مصرف توت فرنگى به ترتيب بالا طفيليهاى روده دفع خواهد شد و از شر اين مهمانان ناخوانده راحت خواهيد شد.
آب توت فرنگى ميكروب حصبه و تيفوئيد را مى كشد. عملا اين نكته را امتحان كرده اند و در مايعى كه يك چهارم آن آب توت فرنگى و بقيه آب بوده است (باميل ابرت ) را غوطه ور كرده و با تلسكوپ ديده اند كه به فاصله كمى كشته مى شوند و از بين مى روند.
خانمهايى كه مى خواهند از توت فرنگى به عنوان معالجه زيبايى استفاده كنند بايد پنج يا شش عدد توت فرنگى را در يك پارچه نازك بريزند و فشار دهند تا آب آن در ظرفى خارج و جمع شود و بعد آن را به صورت خود بمالند تا پوست آنها شفاف و با طراوت شود.
طريقه ديگر هم براى معالجه پوست صورت اين است كه توت فرنگى را خوب له كنند و به صورت ماسك ، روى صورت خود بگذارند.
اثر آب توت فرنگى بر روى پوست زيادتر مى شود اگر ده قطره تنطور بنتروان و بيست قطره گلاب به آن اضافه كنند و آن را به هم مخلوط كنند و به روى پوست صورت خود بمالند. ماسك و يا آب توت فرنگى بايد يك ساعت روى صورت بماند و بعد از يك ساعت هم نبايد صورت را با صابون شست بلكه بايد با آب بيكربونانته شستشو داد و بايد هشت گرم جوش شيرين را در نيم ليتر آب مخلوط كنيد و صورت را با آن بشوييد.
خانمهايى كه با آب توت فرنگى و يا ماسك آن معالجه زيبايى مى كنند بايد هر دو روز يكبار در فصل توت فرنگى آن را انجام دهند.
خانمهايى كه به اين ترتيب عمل كرده اند بعد از چندى برق و لطافت جوانى را در چهره خود ديده اند. آيا شما هم نمى خواهيد اين درخشندگى و لطافت را در چهره خود ببينيد؟
شستشوى صورت و پوست و معالجه زيبايى خانمها با آب توت فرنگى از زمان ملكه كلئوپاترا معروف شده و تا امروز شهرت و اهميت خود را حفظ كرده است .

شاه توت
با مصرف شاه توت كمبود املاح معدنى بدن را ترميم كنيد
شاه توت را توت شامى هم مى گويند. در بيشتر نقاط ايران درخت آن وجود دارد و بعد از اينكه توت سفيد تمام شد شاه توت مى رسد و به بازار مى آيد.
درخت شاه توت بزرگ و بلند مى شود. ميوه آن هم درشت و آبدار است وقتى كاملا برسد طعم شيرين معطرى پيدا مى كند كه هر ذائقه اى آن را مى پسندد. در جنوب فرانسه درخت شاه توت به عمل آمده است و بطورى كه مى گويند اين درخت از ايران به آن كشور رفته و غرس شده است .
شاه توت چه دارد؟
شاه توت را تجزيه علمى كرده اند و ديده اند كه داراى مقدار كمى مواد آلبومينوئيد، مواد چربى ، پكتين و سقز مى باشد. شاه توت وقتى كاملا رسيد از گلوكوز و ماده قندى سرشار است . داراى املاح معدنى اسيد آزاد، اسيد سوكسينيك يك ماده رنگى به نام سيانين و ويتامينهاى ((آ)) و ((ث )) مى باشد. شاه توت از ميوه هاى مغذى ، تصفيه كننده خون محسوب مى شود. نرسيده آن قابض و رسيده آن ملين است . در كشورهاى بالكان به برگ شاه توت اهميت فراوان مى دهند و آن را مى جوشانند و جوشانده آن را به كسانى كه بيمارى قند (ديابت ) دارند مى دهند تا آنها را معالجه كند. معالجه بيمارى قند در كشورهاى بالكان با جوشانده برگ شاه توت اهميت و شهرت فراوانى دارد.
ميوه شاه توت براى چه كسانى خوب است ؟
مصرف شاه توت براى بچه ها و دانشجويان كه از امتحان خسته شده اند مفيد است زيرا با مصرف آن كمبود املاح معدنى و ويتاميهاى ((آ)) و ((ث )) بدن آنها ترميم مى گردد شاه توت وقتى كاملا رسيد و شيرين شد خاصيت ملين پيدا مى كند و به رفع خستگى و يبوست مزاج كمك مى كند. مربا و مارمالاد شاه توت وقتى خوب تهيه شده باشد براى همان مصارفى كه در بالا شرح داديم عالى است .
آب شاه توت نرسيده را اگر در دهان غرغره كنند براى رفع برفك و آنژين و ورم دهان مفيد است . وقتى با ماده رنگى شاه توت آغشته شد با شستشوى معمولى از بين نمى رود و براى پاك كردن آن بايد برگ درخت شاه توت را به دست ماليد و با آب شست تا رنگ شاه توت را از دست محو كند.
برگ شاه توت را وقتى در دست له كنيد و با آن دست را بشوييد كفى مانند كف صابون از آن پيدا مى شود شاه توت را هم حتى الامكان مثل توت وقتى شكم خالى است بايد خورد والا اگر شكم پر باشد توليد گاز و نفخ خواهد كرد و اگر روى غذايى مثل ماست خورده شود شخص را به اسهال مبتلا مى سازد.
طريقه مصرف شاه توت
ميوه شاه توت وقتى كاملا رسيده است براى يبوست مفيد است .
وقتى شاه توت كاملا نرسيده است آب آن را مى گيرند. يك ليتر آب شاه توت كاملا نرسيده 20 تا 25 گرم اسيد سيتريك دارد. در اين حالت آن را مى جوشانند تا كمى غليظ شود.
اين شربت خاصيت قبض كننده دارد بدين جهت مواقعى كه گلودرد مى گيريد و با آنژين مى شود يا در دهان برفك پيدا مى شود آنرا غرغره مى كنند.
برگهاى شاه توت را دم مى كنند و دمكرده آن را به عنوان دواى ديابت مصرف مى كنند و يا شيره برگهاى شاه توت را مى گيرند و براى معالجه ديابت 30 تا 50 قطره آن قبل از غذا مى خورند.
در آخرين تجزيه علمى كه از شاه توت شده است اين مواد ديده شده است : 1- آب : 75/84 درصد 2- مواد قندى : 19/9 درصد 3- اسيد آزاد: 86/1 درصد. 4- مواد نشاسته اى : 39/0 درصد. 5- مواد پكتينى ، چربى ، املاح و سقز: 20 تا 30 درصد. 6- خاكستر: 57/0 درصد. مواد غير محلول : 25/2 درصد. تانن ، سيانين (ماده رنگين )، اسيد سوكسينيك و ويتامينهاى ((آ)) و ((ث )).
حكيم موفق الدين هروى در كتاب خود راجع به شاه توت مى نويسد:
اگر توت سياه را خشك كنى و بكوبى آرد آن شكم ببندد و معده قوى گرداند و صفرا ساكن كند و معده پاك گرداند. شيره توت رسيده آماس گرم را كه در دهان و گلو بود بنشاند.
مولف فرحنامه مى نويسد: شاه توت طبعش سرد و تر است ، صفرا بنشاند و گرمى ببرد.

طالبى و گرمك
لطافت و شفافيت پوست چهره خود را به وسيله طالبى و گرمك حفظ كنيد
طالبى و گرمك از ميوه هاى لطيف و پر آب فصل تابستان است كه داراى آب و ويتامين هاى مختلف است .
آيا مى دانيد چه كسانى بايد طالبى بخورند و چه كسانى نخورند؟
يك طالبى را جلو خود بگذاريد و خوب به آن نگاه كنيد در سطح خارجى آن كه پوست آن را تشكيل مى دهد هشت تا دوازده خط شيارى جدا از هم مى بينيد كه به رنگ سبز و يا قرمز كمرنگ است .
طالبى از ميوه هايى است كه زودتر از خربزه به عمل مى آيد، لطيف و پر آب و معطر و گاهى خيلى شيرين است ولى چون ميوه ظريفى است زياد نمى شود آن را نگهدارى كرد و بعلاوه طاقت و تحمل راههاى دور و دراز حمل و نقل را هم ندارد.
اگر صدگرم طالبى را در آزمايشگاه تجزيه علمى بكنيد.
6/0 گرم آن مواد نشاسته اى است .
11/0 گرم آن مواد چربى است .
27/3 گرم آن مواد استخراجى است .
33/0 گرم آن سللوز است .
24/0 گرم آن قند است .
05/1 تا 6 درصد آن ويتامينهاى آ و ب 2 و ث مى باشد.
ارزش غذايى طالبى و گرمك و حتى خربزه كم است به همين علت كه در فارسى ضرب المثلى است كه مى گويند (فكر نان كن كه خربزه آب است ) طالبى : خنك ، اشتهاآور، ملين ، ادرار آور و موجب طراوت پوست است .
چه كسانى مى توانند طالبى بخورند:
1- كسانى كه كم خونى دارند. 2- كسانى كه سل ريوى دارند.3- كسانى كه مبتلا به يبوست و بواسير هستند. 4- كسانى كه حبس البول شده اند. 5- كسانى كه نقرس و روماتيسم دارند. 6- كسانى كه مزاج صفرايى دارند. 7- خانمهايى كه مى خواهند معالجه زيبايى كنند.
چه كسانى طالبى نبايد بخورند و يا در خوردن آن حداعتدال و احتياط را رعايت كنند.
1- كسانى كه مرض قند دارند. 2- كسانى كه ورم روده دارند. 3- كسانى كه هضم مشكل و دردناك دارند.
طالبى را چه وقت و چگونه بايد خورد؟
طالبى را بدون شكر و يا چيزهايى ديگر به طور ساده بايد پيش از غذا خورد كسانى كه طالبى را با نمك و فلفل مى خورند هضم آن را آسانتر مى كنند ولى در مقابل ، خاصيت ملين آن را كم مى كند.
استعمال خارجى
گوشت طالبى را اگر روى سوختگيهاى سبك و سطحى و يا ورم پوست بگذارند آن را تسكين داده و شفا مى بخشد.
خانمهايى كه پوست خشكى دارند بايد از آب طالبى براى شستشوى صورتشان استفاده كنند و هر شب با آب طالبى با مخلوط زير كه به اندازه مساوى بايد تهيه شود صورت خود را بشويند تا پوست چهره آنها صاف و شفاف شود.
آب مقطر - شير تازه نجوشيده گاو - آب طالبى .
آب طالبى و شير تازه نجوشيده و آب مقطر را به هر اندازه تهيه مى كنند بايد به مقدار مساوى با يكديگر مخلوط گردد و مصرف نمايند.
طالبى وقتى به اندازه يك گردو مى شود مى چينند و با سركه از آن ترشى درست مى كنند.
تخم طالبى و يا گرمك با تخم كدو و تخم خيار تشكيل تخمهاى خنك را مى دهند و براى تسكين و نرم كردن سينه مصرف مى شود. طرز مصرف آن اين است كه اين سه تخم را كمى مى كوبند و در آب مى ريزند تا شيره آن در آب مخلوط گردد سپس آن را صاف كرده و مصرف مى كنند.

هندوانه
از كجا آمده است و چه خواصى دارد؟
هندوانه از ميوه هايى است كه سابقا فقط در تابستان آن را مى ديديم ولى ايجاد راهها و توسعه كشاورزى در سراسر كشور تقريبا امروز در تمام فصول ما مى توانيم هندوانه تازه داشته باشيم زيرا در زمستان كه هواى تهران سرد مى شود و اغلب برف مى بارد هندوانه تازه را از بندرعباس و كمى بعد از جيرفت مى آورند و طورى هندوانه به عمل مى آيد كه تقريبا مى توانيم در سراسر سال هندوانه تازه ببينيم .
در سالهاى اخير تخم هندوانه را از آمريكا و آرژانتين آورده و در ايران كاشته اند كه در نتيجه هندوانه هاى بزرگ و پر آبى به عمل مى آيد كه رنگ آن هم قرمز است و اگر خوب برسد خيلى شيرين است و گاهى قد آن به يك متر مى رسد. سابقا در تهران نوعى هندوانه داشت كه به نام خانمى معروف بود تخمهاى آن خيلى ريز ولى گوشت آن پر آب و شيرين بود و بعلاوه از شريف آباد قزوين هم هندوانه هاى خوبى به دست مى آمد كه در حال حاضر رفته رفته كم شده و شايد جاى آن را زراعت ديگرى گرفته است .
تاريخچه هندوانه
هندوانه را از قرن ها پيش از ظهور مسيح در كشورهاى حوزه مديترانه مى كاشته اند و در آفريقاى جنوبى به حالت وحشى مى رويد. هندوانه را وقتى پاره كنيد به رنگ زرد يا قرمز است . داراى تخمه هايى به رنگ هاى مختلف و گوشتى شيرين و پر آب است در صحراى كالاهارى واقع در آفريقاى جنوبى هندوانه به حالت خودرو و وحشى مى رويد و به قبايل و طوايفى كه در آن نواحى زندگى مى كنند. اين ميوه خودرو از نظر آب آشاميدنى كمك مى كند زيرا مردم آن قبايل آب هندوانه را به جاى آب مشروب مى نوشند.
هندوانه در مجارستان و روسيه جنوبى و آمريكا زياد كاشته مى شود. كشت آن در كليه سرزمين هاى استوايى و نيم گرم متداول و معمول است و در ايران اسمى كه به اين ميوه داده اند از هند گرفته شده و شايد ميوه اى باشد كه از سرزمين هند به كشور ما آمده است و كشت آن در ايران معمول است .
در حال حاضر در فصل تابستان در تمام نقاط ايران هندوانه به عمل مى آيد و يكى از ميوه هاى سنتى اين كشور است كه تقريبا همه مردم از فقير و غنى آن را مى خورند.
آقاى هانرى لوكلر در كتاب خود مى نويسد كه هندوانه از ميوه هاى بومى آفريقا و دره رود نيل و احتمالا عربستان است . اين همان ميوه است كه در كتاب مقدس مسيحيان به نام آباتيشيم ناميده شده و اسم عربى آن بطيخ يا (باتكا) مى باشد.
اشعارى كه ويرژيل سروده است ثابت مى كند كه هندوانه را روميان قديم مى شناخته اند. زيرا معروف است كه يكى از صاحبان مسافرخانه در رم قديم براى اين كه مسافرى رهگذر را در مسافر خانه خود جلب و نگهدارى كند تمام ميوه ها را به او نشان داد تا مجذوب آن شود وقتى هندوانه را به او نشان داد آن مسافر مجذوب اين ميوه شد و مدتى طولانى به خاطر آن در اين مسافرخانه اقامت داشت .
اعراب درباره هندوانه مطالب زيادى گفته و نوشته اند.
عبدالرزاق جزايرى مى نويسد كه پيامبر اكرم براى هندوانه اهميت خاصى قائل بود و عقيده داشت كه اگر هندوانه را قبل از غذا بخورند بدن را شستشو داده و مرض را از جسم دور مى كند.
جنگجويان صليبى ، هندوانه را از فلسطين به اروپا آوردند و آن با به نام خربزه فلسطينى معروف كردند. فرهنگ دارويى قرن وسطى درباره هندوانه اين طور مى نويسد:
((خربزه هاى فلسطين كه به نام خربزه سارازن هم معروف است اين خاصيت را دارد كه براى دفع حرارت كسانى كه زياد در معده شان گرمى شده است و يا تب كرده اند مفيد است و مصرف آن تجويز مى شود.)) سربازان ناپلئون وقتى به مصر رفتند با اين كه در اثر مصرف زياد هندوانه مبتلا به دل درد و اسهال شدند با اين حال ناپلئون به يكى از فرماندهان بزرگ فرانسه گفته بود كه هندوانه هاى مصر موجب رفع عطش سربازان ما در اين سرزمين گرم و آفتابدار شد و شايد يكى از علل بزرگ پيروزى ما در مصر باشد و ما به اين ميوه دره نيل خيلى مديون هستيم . بوته هندوانه نازك و حقير است . به روى زمين مى خزد و از آن گلهاى كوچكى پيدا مى شود كه از آن گل هندوانه كه در ابتدا در اندازه يك فندق است پديدار گشته رفته رفته بزرگ مى شود و آدمى وقتى به آن نگريست تعجب مى كند كه چگونه از بوته اى حقير ميوه اى به اين بزرگى به وجود مى آيد.
از پوست هندوانه هاى كلفت و ضخيم خانم هاى خانه دار مرباى خوشمزه اى درست مى كنند و تخمه هندوانه را هم بو داده و به عنوان آجيل مصرف مى كنند.
اغلب ، هندوانه تا بريده و باز نشود نمى توان گفت كه رسيده و شيرين است به همين علت است كه به دختر و پسر جوانى كه تازه مى خواهند ازدواج كنند و هنوز حقايق زندگى را درك نكرده و خود را آن طور كه هستند نشان نداده اند مى گويند (مثل هندوانه در بسته اى هستند).
هندوانه داراى آب ، قند، املاح معدنى و ويتامين مخصوصا ويتامين مى باشد.

بادنجان
بادنجان خام داراى ويتامين ((آ))، ((فسفر)) و ((كلسيم )) است .
اصل بادنجان از سروستان است و از آنجا به ساير نقاط عالم پراكنده شده است .
بادنجان به وسيله اعراب به اروپا برده شد و كشت گرديد. گياه بادنجان از خانواده سولانه است كه سيب زمينى ، گوجه فرنگى و توتون و مهرگياه نيز تعلق به اين خانواده دارد.
بادنجان در قرن پانزدهم شهرت بدى يافته است . چنان كه يكى از نويسندگان آن عصر درباره بادنجان مى نويسد ميوه اى است كه به شكل گلابى است و بزرگ مى شود ولى داراى خواص بدى است و به آن ملون جنا مى گويند!
نويسندگان ديگرى در همان عصر بادنجان را به نام (مالن زنا) نام برده و مى نويسند مصرف بادنجان باعث ايجاد تب و صرع مى شود!
تا سال 1760 بادنجان به صورت گياهان تزيينى بود و فقط در نواحى مديترانه به عنوان غذا مصرف مى شود و از سال 1870 در فرانسه و اروپا بادنجان را به چشم يك سبزى خوردنى نگاه كردند و در كتابهاى طباخى انواع غذا را از آن تهيه كرده و دستور طباخى آن را داده اند. با وجود اين هنوز بادنجان در نواحى مركزى و شمالى فرانسه كاملا شناخته نشده و مردم اين نواحى آن را سبزى مخصوص نواحى جنوبى فرانسه مى دانند.
در ايران بادنجان شهرت و معروفيت فراوانى دارد و بطورى كه نقل مى كنند در ناحيه بم كرمان بوته هاى بادنجان بلند شده و به صورت درختچه اى در آمده است . به همين علت ضرب المثلى در ايران معروف شده است كه مى گويد: بادمجان بم آفت ندارد.
در طباخى ايران بادنجان مصرف زيادى دارد. از آن خورش بادنجان ، بادنجان سرخ كرده ، كوكوى بادنجان ، دلمه بادنجان ، ميرزا قاسمى ، حليم بادنجان ، ته چين ، يتيم چه ، ترشى بادنجان درست مى كنند.
ارزش غذايى بادنجان
ارزش غذايى بادنجان خيلى پايين است و عملا هيچگونه خاصيت غذايى ندارد زيرا صد گرم بادنجان در حدود سى كالرى حرارت ايجاد مى كند. ولى اين سبزى براى رژيم لاغرى كه بايد كالرى كمى مصرف كرد جاى نمايانى دارد زيرا علاوه بر اين كه كالرى ندارد، اگر آن را با آب بپزند و سرخ نكنند و بخورند خاصيت ادرار آور دارد البته بادنجان آبپز مزه خوبى ندارد و بسيارند كسانى كه آن را دوست ندارند.
بادنجان را در اغذيه به هر ترتيبى كه مصرف كنند اغلب با روغن سرخ مى كنند و چون به اندازه حجمش روغن مى كشد پس از اين كه سرخ شد سنگين و ثقيل الهضم مى شود و مصرف كنندگان را به جاى اين كه مفيد واقع شود مضر مى گردد.
يك حكايت از بادنجان
سلطان محمود را در حالت گرسنگى بادنجان بورانى پيش آوردند خوشش ‍ آمد، گفت بادنجان طعامى است خوش : نديمى در مدح بادنجان فصلى پرداخت چون سير شد گفت بادنجان سخت مضر چيزى است .
نديم باز در مضرت بادنجان مبالغتى تمام كرد.
سلطان گفت اى مردك نه اين زمان مدحش مى گفتى ؟
گفت من نديم توام نه نديم بادنجان . مرا چيزى مى بايد كه تو را خوش آيد نه بادنجان را.

خيار
براى طراوت پوست صورت و دستهاى خود از خيار استفاده كنيد.
با وسايل ارتباطى كه امروز در دست داريم و وسعت ايران و مناطق مختلف و گوناگون كه در كشور عزيز خود داريم خيار از سبزيهايى است كه تقريبا در سراسر سال در دسترس ما قرار مى گيرد. زيرا تا فصل خيار منطقه اى در كشور تمام مى شود منطقه اى ديگر موقع برداشت محصول آن است به اين ترتيب در چهار فصل سال تقريبا خيار را در دسترس خود داريم و اين مزايا نصيب كسانى است كه در حال حاضر زندگى مى كنند و در گذشته به علت عدم وسايل ارتباطى عصر حاضر از چنين مزايايى محروم بودند.
عناصر متشكله خيار
آنچه خيار را به وجود مى آورد عبارت است از ويتامينهاى آ و ب و ث گوگرد، منگنز، آهك ، موسيلاژ يا لعاب نباتى .
خواص خيار
خيار خنك است - خون را تصفيه مى كند. - اسيد اوريك را حل كرده و ادرار آور است . بطور ملايم خواب آور است .
خيار پخته
خيار را اگر بپزند و بخورند براى كسانى مفيد است كه تحريكات روده اى دارند. خيار پخته براى طبايع صفراوى و دموى نيز مفيد است .
خيار خام
خيار خام براى بعضى از اشخاص ثقيل و دير هضم است اين اشخاص براى اينكه خيار خام زود هضم مى كنند آن را قاچ قاچ كرده و نمك دريايى بر آن مى پاشند و بيست و چهار ساعت نى گذارند بماند تا آب آن خارج شود و بعد آن را مى خورند متاءسفانه با خروج آب خيار مواد اصلى و حياتى آن از دست مى رود.
بهتر است چنين اشخاص خيار خام را به صورت سالاد با روغن زيتون و سركه و نمك مصرف نمايند و يا با پوست آب آن را بگيرند و ميل كنند. آب خيار و پوست آن سرشار از ويتامين ث مى باشد زيرا ((دكترهاورز))غذاشناس نامى جهان طى مطالعات و تجربياتى كه درباره خيار به دست آورده ثابت كرده است پوست خيار داراى بيشترين مقدار ويتامين ث آن مى باشد.
دكترهاورز در كتاب (چه بايد خورد و چگونه بايد پخت ) نوشته است آب خيار به مزاق عده اى شايد بى مزه باشد و بايد آن را با آب سيب درختى و يا آناناس و يا هويج و يا كرفس مخلوط كرد. سالها است آب خيار را در معالجه كليه مصرف مى كنند زيرا خيار كليه ها را شستشو مى دهد و مفيد است .
نقش خيار در زيبايى خانمها
خانمهايى كه پوست صورتشان چرب است آب خيار را بگيرند و بجوشانند و بدون اينكه در آن نمك بريزند صورت خود را با آن شستشو و مالش ‍ دهند.
خانمهايى كه مى خواهند از چين و چروك صورتشان جلوگيرى كنند بايد برشهاى گرد خيار را روى صورت خود بگذارند و مدتى آن را به همان حال نگه دارند تا مواد حياتى خيار جذب پوست صورت شده و از بروز چين و چروك صورت جلوگيرى كند.
جوشهاى قرمزى كه در پوست پيدا مى شود با محلول شير خام و خيار بايد آنرا مالش داد تا برطرف شود.
در شير نجوشيده ، يك خيار را گرد گرد ببريد و در آن بيندازند تا بخيسد بعد آن را مصرف كنيد.
خانمها و دخترهايى كه سوراخهاى بازى در پوست خود دارند بايد به اندازه مساوى تخم خيار، كدو و تخم خربزه را جدا جدا بكوبند و به صورت پودر در آورند بعد يك قاشق سوپخورى از هر كدام را با خامه تازه يا شير حل كرده و آن را به هم بزنند تا مخلوط يكسانى بوجود آيد، بعد آن را به صورت ماسك روى صورت خود بگذارند و نيم ساعت آن را به همان حال نگه دارند و بعد از نيم ساعت ماسك را برداشته و صورت خود را با گلاب بشويند. خانمها و دختر خانمهايى كه به طراوت پوست صورت خود علاقه دارند بايد هر شب صورت خود را با شير خيار پاك كنند.
براى تهيه شير خيار بايد پنجاه گرم بادام شيرين را پوست كنده و آن را در هاون بكوبند، وقتى خوب كوبيده شد دويست و پنجاه گرم آب خيار را كه جوشانيده ايد و سرد شده است كم كم روى آن بريزيد و با پارچه نازكى آن را صاف كنيد و دويست و پنجاه گرم الكل سفيد و يك گرم عطر سرخ را به آن اضافه كنيد و هر شب صورت خود را با آن پاك كنيد تا پوست چهره شما به طراوت و درخشندگى برگهاى گل در آيد.
اگر مى خواهيد پمادى داشته باشيد كه براى ترك لبها، و يا تركهايى كه در دست و پا پيدا مى شود از آن استفاده كنيد و زود هم موثر شود بايد:
آب خيار كه صاف كرده باشيد سيصد گرم . پيه گوساله صد و پنجاه گرم گلاب سه گرم بوم دوتولو نيم گرم (tolu ,de ,baume) را تهيه كنيد و همه اين مواد را در هاون چينى كه در داروخانه ها به كار مى برند بكوبيد و با هم مخلوط كنيد وقتى خوب مخلوط شد به صورت پمادى در مى آيد و آن را در قوطى مخصوص پماد جا دهيد و هر وقت به آن احتياج داشتيد از آن مصرف كنيد.

گوجه فرنگى
گوجه فرنگى چه خواصى دارد، در چه مواردى به كار مى رود و بهترين راه استفاده از آن چيست ؟ طرز تهيه چند نوع غذا، مربا، شربت و ترشى با گوجه فرنگى .
بيش از دويست سال نيست كه در دنياى تمدن گوجه فرنگى را شناخته اند و به خواص آن پى برده اند قبل از اين تاريخ هم گوجه فرنگى را مصرف مى كردند ولى مصرف آن تواءم با احتياط و ترس بود.
زيرا در قرون وسطى گوجه فرنگى را گياهى سمى مى دانستند و كيمياگران آن زمان از آن پمادى درست مى كردند و مثل مرهم بر روى زخم مى گذاشتند و يا وقتى مريضى احتياج به دواى قى آورى داشت برگ و جوانه هاى بوته گوجه فرنگى را خرد مى كردند و به مريض مى خورانيدند و همچنين وقتى احتياج به يك دواى سقط جنين داشت آن را به زنان حامله مى دادند تا بچه خود را سقط كنند.
مصرف ميوه گوجه فرنگى در كشورهاى متمدن اروپا وقتى معمول شد كه توانستند گوجه فرنگى را از صورت وحشى خودرو در آورند و آن را كشت و زرع كنند.