سخن ناشر

آدميان براى بازشناختن راه از چاه و خير از شرّ به الگوها نيازمندند و پيامبران بهترين نمونه‏ها هستند. آنان انسان‏هاى برجسته‏اى‏اند كه گفتار، كردار و رفتارشان مى‏تواند الگو باشد. زندگى اينان بسيار درس‏آموز است و با دقت در آن، مى‏توان نكته‏هاى لطيفى را دريافت كه سعادت دنيا و آخرت انسان را تأمين كند.

آقاى عفيف عبدالفتّاح طبّاره، نويسنده‏اى لبنانى و از برادران اهل سنّت است كه تأليف‏هاى متعددى از جمله: روح الدين الاسلامى، اليهود فى القرآن، روح الصلاة، مع الأنبياء فى القرآن و... دارد. كتابى كه پيش روى شماست ترجمه كتاب اخير است.

نويسنده كتاب كوشيده سرگذشت انبيا را پيراسته از اسرائيليات و افسانه‏ها با سلاست و روانى به خوانندگان عرضه كند و نكات آموزنده زندگى آنان را با اسلوبى جذّاب فراروى آنان قرار دهد. البته، وى در اين كتاب، فقط بر منابع اهل سنّت، چون صحاح ستّه، قصص الانبياء نوشته عبدالوهاب نجّار و... تكيه و بسنده كرده و از منابع شيعى روى برتافته است و گاه از اظهار نظرهاى او، بوى تعصّب شديد به مشام مى‏رسد. از اين رو در مواردى كه نظر او با روايات اهل‏بيت(ع) هم‏خوانى نداشت، پاورقى‏هاى توضيحى آورديم و ديدگاه شيعه را توضيح داديم.

نخستين بار اين كتاب را برادر محترم آقاى حسين خاكساران، اندكى پيش از پيروزى انقلاب اسلامى در زندان، به فارسى برگردانده بود كه آن ترجمه در شوراى محترم كتاب مركز انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه قم بررسى شد و شورا بازنگرى در آن را لازم دانست و اين كار را بر عهده حجةالاسلام آقاى عباس جلالى گذارد. آقاى جلالى نيز، با توجه به ترجمه سابق، ترجمه مجددى از كتاب به دست دادند و بر مبناى همين ترجمه، كتاب ويرايش شد و اكنون در اختيار خوانندگان عزيز قرار مى‏گيرد.

در اين جا لازم است از تلاش‏هاى دو مترجم محترم، آقايان: حسين خاكساران و عباس جلالى و ويراستاران اين كتاب تشكّر كنيم و توفيق روزافزون آنان را از درگاه خداى منّان خواستار باشيم.

مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى‏

حوزه علميه قم‏

مقدّمه

الحمدلله و الصلاة و السلام على رسوله محمد(ص)

از گذشته‏هاى دور تاكنون، كتابهاى بسيارى درباره سرگذشت پيامبران به نگارش درآمده كه غالباً داراى شيوه نوشتارى مشابه و داستان‏هايى سرشار ازافسانه بوده است. گردآورى اين افسانه‏ها و اسرائيليات در كنار حقايقى كه قرآن به بيان آنها پرداخته، سبب شده است تا خواننده آنها را در يك رديف تلقى‏كند.

متأسفانه برخى از كتاب‏هاى معتبر تفسير و تاريخ،از اين بيهوده‏گويى‏ها در امان نبوده و اين امر، وظيفه مؤلفان ژرف‏انديش را فوق‏العاده سخت و دشوار كرده است.

مؤلف اين اثر بسيار كوشيده تا سرگذشت‏هايى كاملاً منطبق بر قرآن را نقل كند، به همين دليل در نگارش اين سرگذشت‏ها، از قرآن كريم رهنمود گرفته است چرا كه قرآن، منبع حق و پايدارى است و باطل در آن راه ندارد. وى آنجا كه به هدف و مقصود خويش دست يافته، به قرآن بسنده كرده است و آن گاه كه به تفصيل و شرح لازم نائل نشده، از تاريخ صحيح و معتبر يارى جسته است. بدين ترتيب كتاب مؤلفِ دانشمندِ ما، چنان با قرآن آميخته است كه به خوانندگان، سرور و نشاط و آرامشِ دل مى‏بخشد.

كتاب مع الانبياء فى القرآن نخستين كتابى نيست كه با اين شيوه ارزشمند به نگارش در آمده، بلكه قبل از آن نيز مرحوم شيخ عبدالوهاب نجار، كتاب قصص الانبياء خود را به گونه‏اى بسيار جالب و دلپذير به رشته تحرير در آورده است - خداوند به او جزاى خير دهد - ولى با توجه به نوع مباحث، مناقشات، اعتراضات و اشكال‏ها و پاسخ‏هاى موجود در آن، كتابِ وى تنها مى‏تواند مورد استفاده دانشمندان متخصص قرار گيرد و خواننده امروزى به مطالعه آن چندان رغبتى نشان نمى‏دهد. علاوه بر آن شيخ عبدالوهاب نجار در كتاب خود به زندگى رسول خدا(ص) نپرداخته است، ولى مؤلف اين كتاب زندگى و سيره حضرت محمد(ص) را به گونه‏اى نوين و جالب مطرح كرده، و خواننده امروزى را با فرازهاى جديدى از عظمت رسول اكرم(ص) كه بر بسيارى از آنها آگاه نبوده، آشنا مى‏كند.

نگارنده، خالصانه اذعان دارد كه اين كتاب در نوع خود جالب‏ترين كتابى است كه تا كنون ديده‏ام، زيرا اين كتاب مى‏تواند مورد استفاده خاص و عام قرار گيرد.

من از مراحل گوناگون تأليف اين كتاب و ده‏ها منبعى كه مؤلف بدان‏ها مراجعه كرده است، وهم‏چنين از تلاش‏هاى فراوانى كه ايشان در تدوين اين كتاب به كار برده تا بدين شكل جالب درآيد، آگاهى دارم.

مؤلف، در نگارش و تأليف اين اثر و ساير آثارش، مانند روح الدين الاسلامى، اليهود فى القرآن و روح‏الصلاة از شيوه‏اى ويژه استفاده كرده است؛ لذا هر يك از كتب وى تاكنون چندين بار تجديد چاپ شده (و يكى از آنها تاكنون نُه بار تجديد چاپ شده است) كه اين خود، دليل بر خرسندى و رضايت خواننده از شيوه، سبكِ نگارش و رسا بودن مطالب و نوشتار اوست.

مؤلف دانشمنددر اين كتاب سه هدف را دنبال مى‏كند:

نخست: آموزش قرآن كريم در راستاى بيان سرگذشت پيامبران. گفتگو پيرامون زندگى پيامبران، بخش بزرگى از قرآن را به خود اختصاص داده و از طرفى ديگر آيات مربوط به هر پيامبر در سوره‏هاى متعدد پراكنده است؛ ازاين رو، مؤلف با اهتمام خويش اين آيات را به صورت موضوعى، يك‏پارچه و منظم ساخته و سپس با شيوه‏اى نوين و بسيار روان و ساده، به تفسير كامل آنها پرداخته است. بدين ترتيب اين كتاب در كنار بيان سرگذشت پيامبران، ثمرات و نتايج افزون‏ترى نيز در تفسير قرآن كريم و بيان احكام شرعى، بلاغت قرآن و ديگر موضوعات براى خوانندگان خود به ارمغان آورده است.

دوم: به دست آوردن نكته‏ها و حكمت‏هايى كه در سرگذشت پيامبران وجود داشته است زيرا هدف از بيان سرگذشت فرستادگان خدا، همان كسب «پند و اندرز» است، چرا كه خداى متعال فرموده: «لَقَدْ كانَ فِى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ».

مؤلف كتاب، در استخراج نكته‏هاى آموزنده از اين داستان‏ها، تلاش توان فرسايى انجام داده، تا آن جا كه توانسته است بسيارى از اين درس و پندها را كه جنبه تربيتى، روانى، اجتماعى و عرفانى داشته و كمتر كسى قبل از او به اين مطالب پرداخته، استخراج كند. در گذشته، نگارندگان به اين امر توجهى نكرده و استخراج اين گونه مطالب را به درك وفهم شخص خواننده موكول كرده‏اند و اين قضيه، خوانندگان را از جنبه درك و فهم، در سطوح مختلفى طبقه‏بندى مى‏كند؛ امّا امروزه نويسندگان، خود به فهم و درك نكات اين داستان‏ها همت گماشته‏اند. مؤلف ما نيز آنچه را كه ديگران گفته‏اند با سبك و شيوه خاص خود بيان داشته و درس و پندهاى حكمت‏آميز جديدى را كه انسان در زندگى با آن دست به گريبان است، بدان افزوده است و سرانجام به بيان فساد و تباهى كه مانند گذشته، جامعه امروز را فرا گرفته و تمدن جديد را به شكست و نابودى تهديد مى‏كند، پرداخته است.

برخى از آفات و تباهى‏هايى كه وى در خلال بيان نكته‏هاى آموزنده وعبرت‏انگيز، بدان پرداخته، عبارتند از: كفربه خدا، شرك، كفران نعمت، سركشى، بيهوده‏گرايى، تباهى و فساد، بردگى ملت‏ها، اسراف و تبذير، تدليس و كم فروشى، زنا، لواط و ديگر امورى كه ملت‏هاى گذشته به سبب اين تبهكارى‏ها دچار خشم الهى و سرانجامى شوم شدند.

سوم: مؤلف توانسته است وحى بودن قرآن و صدق نبوت حضرت ختمى مرتبت(ص) را به اثبات رساند. وى هنگامى كه آيات قرآنى مربوط به پيامبران را مورد تجزيه و تحليل قرار مى‏دهد، اين موضوعات را با دلايل علمىِ قاطع به اثبات مى‏رساند و از حقايق علمى كه در دوران پيامبر و دوران‏هاى بعد ناشناخته بوده، ولى دانشمندان معاصر با پى‏بردن به اسرار حفّارى‏ها و آثارى كه هزاران سال مدفون بوده آنها را شناخته و رموز پيچيده آنها را كشف كرده‏اند، پرده برداشته است. وى هم‏چنين با پرداختن به سيره شريف حضرت محمد(ص) و با چيره‏دستى، نبوت و پيامبرى وى را اثبات كرده، با ارائه دلايلى مستدل و مبرهن به اين نتيجه مى‏رسد كه آن بزرگوار فرستاده بر حق خداست.

در پايان لازم است اشاره كنم كه بنده، توان بيان مزاياى اين كتاب را در اين مجال سه صفحه‏اى كه مؤلف تعيين كرده است، ندارم؛ لذا به همين مقدار بسنده مى‏كنم و بقيه را به خواننده محترم وامى‏گذارم تا خود، تلاش‏ها و زحمات فراوانى را كه مؤلف در اين راستا متحمل شده است، لمس كند و به محتويات نشاطانگيز و ارزشمند اين كتاب پى برد. خداوند به مؤلف پاداش خير عنايت كند. اميد است هر خواننده محترمى كه در پى كسب حقيقت است از اين كتاب بهره جسته و در جهت خرسندى پروردگار گام بردارد.