منتهى الامال
قسمت دوّم : باب يـازدهـم

مرحوم حاج شيخ عباس قمى

- پى ‏نوشتها -


1- ( اقبال الا عمال ) ص 146.
2- ( معانى الا خبار ) شيخ صدوق ص 65.
3- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/276.
4- ( الكافى ) 1/315.
5- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/425.
6- ( عيون المعجزات ) ص 121، چاپ اءعلمى ، بيروت .
7- ( جلاءالعيون ) ص 960 ـ 961.
8- ( دعوات راوندى ) ص 93.
9- ( درّالنظيم ) ص 703.
10- ( الاختصاص ) ص 102.
11- ( جلاءالعيون ) ص 962 ـ 964.
12- سوره نور (24)، آيه 32.
13- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/281 ـ 287.
14- ( بلد الا مين ) كفعمى ص 210، اءعلمى ، بيروت .
15- ( مـفـاتـيـح الجـنـان ) بـاب اول ، فصل هفتم ، تحت عنوان دعاى توسل ديگرى .
16- ( الكـافـى ) 4/314، باب ( الطواف والحج عن الا ئمة عليهم السلام ) .
17- ( دلائل الامامة ) ص 400، حديث 358.
18- ( مهج الدعوات ) ابن طاوس ص 310، اءعلمى ، بيروت .
19- ( دلائل الامامة ) طبرى ص 401، حديث 360.
20- ( عيون المعجزات ) ص 127، اءعلمى ، بيروت .
21- ( الكافى ) 1/496.
22- ر.ك : ( مراة العقول ) علامه مجلسى رحمه اللّه . باب مولد امام جواد عليه السلام .
23- ( ارشاد ) شيخ مفيد 2/288 ـ 289.
24- ( الخرائج ) راوندى 1/372.
25- ( الخرائج ) 1/283.
26- سوره قمر (54)، آيه 24.
27- سوره قمر (54)، آيه 25.
28- ترجمه ( كشف الغمه ) 3/216.
29- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/289 ـ 291.
30- ( مروج الذهب ) 4/5.
31- ( رجال كشى ) 2/849 ـ 850.
32- ( الكافى ) 1/353.
33- ( مهج الدعوات ) ابن طاوس ص 52 ـ 60.
34- المعتبر. (نسخه بدل ). ( الدّرة النجفية ) ص 60، چاپ مفيد، قم .
35- ( دلائل الا مامة ) طبرى ص 398، حديث 348.
36- ( دلائل الا مامة ) ص 399، حديث 354.
37- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/427 ـ 428.
38- ( الخرائج ) راوندى 2/670.
39- ( الخرائج ) 1/383.
40- ( رجال كشى ) 2/839.
41- ( وسائل الشيعه ) 14/438، چاپ 20 جلدى .
42- ( خلاصة الايجاز فى المتعة ) شيخ مفيد ص 42.
43- همان ماءخذ.
44- ( خلاصة الايجاز فى المتعة ) ص 43.
45- ( وسائل الشيعة ) 14/450، چاپ 20 جلدى .
46- ( بحارالانوار ) 75/364 ـ 365، ( اءعلام الدّين ) ديلمى ص 309.
47- ( بحارالانوار ) 75/364 ـ 365، ( اءعلام الدّين ) ديلمى ص 309.
48- ( بحارالانوار ) 75/364 ـ 365، ( اءعلام الدّين ) ديلمى ص 309.
49- ( الفصول المهمة ) ابن صباغ ص 273.
50- ( اءعلام الدّين ) ديلمى ص 309.
51- ( بحارالانوار ) 75/364.
52- ( اءعلام الدّين ) ص 309.
53- ( تحف العقول ) ص 455.
54- ( بحارالانوار ) 75/365.
55- ( بحارالانوار ) 75/364.
56- ( بحارالانوار ) 67/50.
57- ( بحارالانوار ) 67/50.
58- ( بحارالانوار ) 67/51.
59- ( بـحـارالانوار ) 67/51.
60- ( بحارالانوار ) 67/53.
61- ( بحارالانوار ) 13/352.
62- ( بحارالانوار ) 75/364.
63- ( دستان ) پدر رستم است .
64- گـذشـت در كـلمـات حـضرت امام موسى عليه السلام آنچه كه مناسب اينجا است .
65- ( كرام ) مثل غراب جوانمرد و ارجمند.
66- ( امالى شيخ صدوق ) ص 531 ـ 532، مجلس 68، حديث 718.
67- ( بحارالانوار ) 2/153.
68- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 371، حكمت 71.
69- و در اين معنى حكيم نظامى گفته :
با آنكه سخن به لطف آب است
كم گفتن اين سخن صواب است
آب ار چه از او زلال خيزد
از خوردن پر ملال خيزد
يك دسته گل دماغ پرور
از خرمن صد گياه بهتر
لاف از سخن چه در توان زد
آن خشت بود كه پر توان زد
70- همه عيب خلق ديدن نه مروت است و مردى
نگهى به خويشتن كن كه همه گناه دارى
ره طالبان عقبى كرم است و فضل و احسان
تو چه در نشان مردم بجز از كلام دارى
تو حساب خويشتن كن نه حساب خلق سعدى
كه بضاعت قيامت عقل تباه دارى
71- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 374، حكمت 86.
72- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 370، حكمت 66.
73- مبر حاجت به نزديك ترش روى
كه از خوى بدش فرسوده گردى
اگر گويى غم دل با كسى گوى
كه از رويش به نقد آسوده گردى
آلوده منت كسان كم شو
تا يكشبه در وثاق تو نان است
اى نفس برشته قناعت شو
كانجا همه چيز نيك ارزان است
تا بتوانى حذر كن از منت
كاين منت خلق كاهش جان است
شك نيست كه هر كه چيز دارد
وانرا بدهد طريق احسان است
اما چو كسى بود كه نستاند
احسان اين است نه آسان است
چندان كه مروت است در دادن
در ناستدن هزار چندان است
74- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 370، حكمت 57.
75- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 434، حكمت 412.
76- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 392، حكمت 171.
77- ( بحارالانوار ) 75/45.
78- ( مقامات الحريرى ) ص 41، ( المقامة الكوفية ) .
79- ( نـهـج البـلاغـه ) تـرجـمـه شـهـيـدى ص 361، حـكـمـت اول .
80- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 386، حكمت 140.
81- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 413، حكمت 286.
82- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 413، حكمت 280.
83- ( نهج البلاغه ) ترجمه شهيدى ص 416، حكمت 297.
84- ( مروج الذهب ) 3/109.
85- سره يعنى بى عيب و نيكو.
86- يعنى زبون و اسير و گرفتار و زيردست .
87- ( عيون المعجزات ) ص 132، چاپ اءعلمى ، بيروت .
88- ( اثبات الوصية ) ص 227، چاپ انصاريان ، قم .
89- سوره مائده (5)، آيه 6.
90- سوره مائده (5)، آيه 6.
91- سوره جن (72)، آيه 18.
92- ( جلاءالعيون ) ص 968 ـ 970.
93- ( جلاءالعيون ) ص 970.
94- ( بصائرالدرجات ) ص 467، جزء9، باب 21.
95- ( مروج الذهب ) 3/464.
96- ( تحفة الا زهار ) 3/429.
97- ( ارشاد ) شيخ مفيد 2/295.
98- از بـعـضـى از نـسـخ ( تـاريـخ قـم ) نـقـل شـده كـه در اين مقام اسم محمّد بن موسى را برده و اين تاريخ را براى فوت او ذكر كره و از وفات و قبر موسى ذكرى نفرموده . (شيخ عباس قمى رحمه اللّه )
99- ( تحفة الا زهار ) 3/434.
100- ( تحفة الا زهار ) 3/429.
101- ( عمدة الطالب ) ص 20.
102- ذكـر چـهـار پـسـر مـوافـق آن خـبـرى اسـت كـه از ( تـاريـخ قم ) نـقـل شـده و لكن در ( كتاب مجدى ) ص 129 در ذكر اولاد موسى مبرقع گفته : و از اولاد او اسـت يـحـيى بن احمد بن ابى على محمّد بن احمد بن موسى بن محمّد التقى بن على بـن مـوسـى الكـاظم عليهم السلام و اين يحيى مردى كريم و واسع الجاه بوده و مسكنش در قـم بـوده ، پس ذكر كرده مدح ابوالقاسم شاعر بصرى او را در شعر خود در قم . (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ).
103- ((الفهرست منتجب الدّين ) ص 78، شماره 229، تحقيق ارموى .
104- ( مجالس المؤ منين ) 1/146.
105- ( مجالس المؤ منين ) 1/518.
106- ابـى احـمـد مـوسـى الا برش در اينجا ظاهرا اشتباخه است و صحيح ابى عبداللّه احمد بن ابى على محمّد الا عرج است . (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ).
107- ( تحفة الا زهار ) 3/438.
108- ( بحارالانوار ) 99/79.
109- ( رجال بحرالعلوم ) 2/317.
110- ( ارشاد ) شيخ مفيد 2/295.
111- ( مجالس المؤ منين ) 1/415.
112- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/415 ـ 416، ( رجال كشى ) 2/852.
113- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/416، ( رجال كشى ) 2/853.
114- ( رجال كشى ) 2/817.
115- ( رجال علامه حلى ) ص 133.
116- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/400، ( رجال كشى ) 1/818.
117- ( رجال علامه حلى ) ص 61.
118- ( مروج الذهب ) 3/485.
119- ( مـراة الجـنـان ) يـافـعـى 2/79، ذيل حوادث سال 231.
120- ( رجال كشى ) 2/826.
121- ( بحارالانوار ) 50/105.
122- قـرعاء: محلى است در راه مكه ميان قادسيه و عقبه . بدان كه قبر على بن مهزيار رضى اللّه عنه در اهواز است و بقعه دارد و زيارتگاه است .
123- سوره يس (36)، آيه 80.
124- ( رجال كشى ) 2/825.
125- ر.ك : ( مجالس المؤ منين ) 1/414 ـ 415.
126- ( رجال كشى ) 2/854.
127- ( رجال كشى ) 2/856.
128- ( بحارالانوار ) 49/273.
129- ( رجال كشى ) 2/855.
130- ( رجال كشى ) 2/522.
131- ( ارشاد ) شيخ مفيد 2/248.
132- ( الغيبة ) شيخ طوسى ، ص 209 ـ 211.
133- ( فلاح المسائل ) ص 50 ـ 52.
134- سوره فاطر (35)، آيه 28.
135- چـون حـسـن والد مـحـمّد در زمان كودكى محمّد فوت شد و سنان جدش او را كـفالت كرد لاجرم محمّد را به او نسبت دادند و گفتند محمّد بن سنان (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ).