منتهى الامال
قسمت دوّم : باب دهـم

مرحوم حاج شيخ عباس قمى

- پى ‏نوشتها -


1- ( بحارالانوار ) 49/100، حديث 17.
2- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) شيخ صدوق 1/23.
3- ( جلاءالعيون ) ص 925.
4- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) ابن بابويه 1/13.
5- همان ماءخذ.
6- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 1/14 ـ 15.
7- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 1/16.
8- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 1/17.
9- ( اثبات الوصيه ) مسعودى ص 202.
10- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 1/20.
11- ( كمال الدّين ) شيخ صدوق 2/433.
12- ( الكافى ) 6/473.
13- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/372، تحقيق : دكتر بقاعى .
14- ( اعلام الورى ) طبرسى 2/64.
15- همان ماءخذ.
16- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/178.
17- سوره بلد (90)، آيه 11.
18- ( محاسن ) برقى ص 392.
19- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/179 ـ 180.
20- همان ماءخذ.
21- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/178.
22- ( الكافى ) 4/23.
23- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/390.
24- ( معجم البلدان ) حموى 2/350.
25- ( بحارالانوار ) 49/98.
26- ( بحارالانوار ) 49/106.
27- ( الكافى ) 6/298.
28- ( الكافى ) 8/230.
29- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/180 ـ 183.
30- ( بحارالانوار ) 91/32.
31- ( بحارالانوار ) 91/207.
32- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/206.
33- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/206 ـ 207.
34- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/208 ـ 209.
35- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/210.
36- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/211.
37- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/211.
38- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/214 ـ 216.
39- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/216 ـ 217.
40- ( مـتـبـتـلا ) يـعـنـى راهـب كه از دير بريده و به خداوند تعالى گرويده .
41- ( شظية ) ، سنگ بزرگ بيرون جسته از كوه .
42- ( مرقب ) جاى ديده بان بر بلندى .
43- ( نقى ) ، كعصا، ريگ توده .
44- ( وقى ) بيابان بى آب و گياه .
45- ( وعث ) جاى نرم و بى ريگ كه پاى در آن فرو رود.
46- ( حزور ) ، يعنى مرد قوى .
47- ( عبول ) ، يعنى سطبر و تمام اندام .
48- ( بحارالانوار ) 41/260 ـ 263.
49- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/221.
50- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/223 ـ 224.
51- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/225.
52- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/255 ـ 257.
53- ( الخرائج ) راوندى 2/768.
54- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/365 ـ 366.
55- يعنى ابريشم فروش .
56- ( الخرائج ) راوندى 1/337.
57- ( الخرائج ) راوندى 1/361.
58- ( بصائر الدرجات ) ص 252.
59- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/257.
60- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/368.
61- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/362 ـ 363.
62- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/363.
63- ( بحارالانوار ) 75/335.
64- (بـحـارالانـوار) 75/335.
65- ( بـحـارالانـوار ) 2/127.
66- ( بحارالانوار ) 2/128.
67- ( خصال ) شيخ صدوق 2/409.
68- ( بحارالانوار ) 75/339.
69- ( بحارالانوار ) 75/339.
70- بـوعلى ابن سينا است ، ( ژاژ ) يعنى سخنان هرزه و ياوه و بحترى بـه حـاء مـهـمـله ، نـام شـاعـرى اسـت كـه مـدح خـلفـاء نـمـوده كـه از جـمـله ايـشـان اسـت متوكل . (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ).
71- ( بحارالانوار ) 75/339.
72- ( بحارالانوار ) 75/345.
73- ( بحارالانوار ) 75/349.
74- اين دو نفر از سركردگان ماءمون اند.
75- سوره سباء (34)، آيه 13.
76- ( بحارالانوار ) 75/342.
77- ( بحارالانوار ) 49/111.
78- ( دار ) نسخه بدل .
79- ( بحارالانوار ) 49/112.
80- سوره حجرات (39)، آيه 11.
81- ( بحارالانوار ) 49/107.
82- ر.ك : ( الكنى و الالقاب ) شيخ عباس قمى 1/121 ـ 123.
83- احمد هاشمى مصرى اين اشعار را در كتاب ( جواهر الادب ) ص 680 آورده است .
84- تـرجمه ( نفثة المصدور ) آيت اللّه محمّد باقر كمره اى ، ص 358، اسلامية ، تهران .
85- ( الوافى ) 7/505.
86- ( الصحيفة السجادية الجامعه ) ص 514، دعاى 216.
87- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/217.
88- ( درّالنظيم ) ص 678.
89- ( بحارالانوار ) 49/120.
90- ( فرحة الغرى ) ص 130، حديث 73.
91- كجاوه .
92- ( سالم ) نسخه بدل .
93- ( ترجمه كشف الغمة ) 3/144.
94- ( منهم ) نسخه بدل .
95- ( مروج الذهب ) مسعودى 3/254.
96- اسـتـاد ابـوالقـاسـم قـشـيـرى گـفته كه اين حديث به اين سند رسيد به بـعـضـى از امـراء سـامـانـيـه پـس نـوشـت آن را بـه طـلا و وصيت كرد كه با او در قبرش گـذاشـتـه شـود، پـس چـون وفـات كرد در خواب كسى آمد از او پرسيد كه خدا با تو چه كـرد؟ گـفـت : خـداونـد تـعـالى مـرا آمـرزيد به سبب آنكه تلفظ كردم به لا اله الا اللّه و تـصـديـق كـردم به محمّد رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم ملخصا و آنكه اين حديث شريف را به طلا نوشتم به جهت تعظيم و احترام آن . (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ترجمه ( كشف الغمة ) 3/145.)
97- ( ترجمه كشف الغمة ) 3/144 ـ 145.
98- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) شيخ صدوق 2/132 ـ 133.
99- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/134.
100- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/377؛ ( راس ) يعنى خراميد. در ( مناقب ) به جاى ( لاذ ) ، ( لاذت ) ذكر شده .
101- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/372 ـ 373.
102- ( مهج الدعوات ) ابن طاوس ص 49 ـ 50، بيروت ، اءعلمى .
103- همان ماءخذ.
104- ( جلاءالعيون ) علامه مجلسى ص 935 ـ 937.
105- هم من هم .
106- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/263.
107- ر.ك : ( بحارالانوار ) 49/132 ـ 134، ( جلاءالعيون ) ص 937.
108- ( جاجيله ) معرب ( چاچله ) به فتح چيم فارسى و لام است ، يعنى افزار چرمى دست و پاى .
109- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2 ـ 149 ـ 151.
110- سوره منافقون (63)، آيه 4.
111- ( بحارالانوار ) 49/145.
112- ( بحارالانوار ) 49 ـ 284.
113- ( بحارالانوار ) 49/140.
114- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/23.
115- ( لوقا ) نسخه بدل (احتجاج طبرسى 2/406).
116- عـبـارت روايـت چـنـيـن اسـت : اتـحـب ان احـيـيـهـم لك فـتـنـذرهـم ؛ يعنى آيا مـيل دارى زنده كنم اينها را براى تو تا آنان را انذار كنى . احتمالا در ترجمه متن ، سهوى واقع شده . (ابراهيم ميانجى ).
117- ( الاحتجاج ) طبرسى 2/401 ـ 422، احتجاج شماره 307.
118- ( جلاءالعيون ) مجلسى ص 930 ـ 932.
119- ( بحارالانوار ) 99/36.
120- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/242 ـ 245.
121- سوره آل عمران (3)، آيه 154.
122- سوره احزاب (33)، آيه 38.
123- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/240.
124- (بحارالانوار) 49/308.
125- ( بصائر الدرجات ) ص 483.
126- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/241.
127- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/271.
128- سوره نساء (4)، آيه 108.
129- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/245 ـ 250.
130- ( جـلاءالعـيـون ) مجلسى ص 931 ـ 953، ( الخرائج ) راوندى 1/367، حديث 25.
131- ( جلاءالعيون ) ص 953 ـ 954.
132- ( العدد القويه ) على حلى (برادر علامه حلى ) ص 275.
133- ( اقبال الا عمال ) ص 616، بيروت ، اءعلمى .
134- ( بحارالانوار ) 49/310.
135- ( إ علام الورى ) 2/100.
136- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/271.
137- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/397.
138- ( قرب الاسناد ) حميرى ص 376.
139- ( مـنـاقـب ) شهر آشوب 4/392. به جاى ( زرد ) ( رزد ) آمده است .
140- ( بحارالانوار ) 68/388.
141- و نـيز مرحوم مؤ لف در ( كتاب سفينة البحار ) در ( باب شين ) از ( كـتـاب مـسـلسـلات ) (ص 250، حـديـث چـهـارم ) خـبـرى از آن مـجـلله نقل نموده در فضل شيعه (مصحح ). ( بحارالانوار ) 72/147.
142- ( نورالا بصار ) شبلنجى ص 417 ـ 422.
143- و لو نفرت ماء.
144- استرجفت .
145- ( بحارالانوار ) 49/315.
146- ( بحارالانوار ) 49/319.
147- ( مـفـاتـيـح الجـنـان ) بـاب سـو، فصل نهم .
148- علامه مجلسى فرموده كه ( منشفه ) دستمالى است كه به صورت و بـدن مـى مـالنـد، يـعـنـى ترى صورت و بدن را به آن خشك مى كنند. (شيخ عباس قمى رحمه اللّه ).
149- ( مجالس المؤ منين ) 2/517 ـ 518.
150- ( مجالس المؤ منين ) قاضى نوراللّه 2/519 ـ 520.
151- ( قوهان ) شهرستانى است مابين هرات و نيشابور.
152- ( عيون اخبار الرضا عليه السلام ) 2/263 ـ 266.
153- ( الا غـانـى ) 20/132.
154- ( الا غـانى ) 20/155.
155- ( رجال النجاشى ) ص 39.
156- همان ماءخذ.
157- ( مناقب ) ابن شهر آشوب 4/370.
158- در ( رجـال كـشـى ) بـه جـاى ( نـعـل مـخـضـر ) ، ( نعل مخصر ) آمده كه نوعى كفش شبيه ( كفش تابستانى ) اسـت و بـه جـاى ( بـرسـى ) ، ( نـرسـى ) در ( رجال النجاشى ) و ( مجالس المؤ منين ) ذكر شده است . (ويراستار).
159- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/398 ـ 399؛ ( رجال النجاشى ) ص 34.
160- ( رجالى حلى ) ص 93، شماره 13.
161- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/412، ( رجال كشى ) 2/851.
162- سوره سباء (34)، آيه 11.
163- ( مـجـالس المـؤ مـنـيـن ) 1/417، ( رجال كشى ) 2/857.
164- ( بحارالانوار ) 57/220.
165- ( رجال كشى ) 2/873.
166- ( شرح نهج البلاغه ) ابن ابى الحديد 18/36.
167- ( وقايع الايام ) ملا على خيابانى ص 466.
168- همان ( رجال نجاشى ) است .
169- ( رجال النجاشى ) ص 197.
170- ( مجالس المؤ منين ) 1/411 ـ 412.
171- (ر.ك : مقدمه حديقة الشيعه ) ج 1، صفحه دوم ، تحقيق : حسن زاده .
172- ر.ك : مقدمه ( حديقة الشيعه ) ج 1/يازده ، ( اعيان الشيعه ) 3/81.
173- ( الكافى ) 2/195.
174- ( الكافى ) 2/199.
175- ( رجال علامه حلى ) ص 89.
176- ( الفهرست طوسى ) ص 83.
177- ر.ك : ( رجال كشى ) 2/835 ـ 836.
178- ( كامل الزيارات ) ابن قولويه ص 333 ـ 334، باب 105، چاپ صدوق ، تهران .
179- ( الغيبة ) شيخ طوسى ص 210.
180- ( ارشاد شيخ مفيد ) 2/251.
181- ( رجال كشى ) 2/747.