 |
|
منتهى الامال مرحوم حاج شيخ عباس قمى - پى نوشتها -
181-يعنى
دوشها.
314- (اقبال الاعمال ) ص 49، چاپ اءعلمى ، بيروت . 315- (مصباح المُتَهجّد) ص 543، چاپ اءعلمى ، بيروت . 316- (مناقب ) ابن شهر آشوب 4/122، چاپ دار الا ضواء، بيروت 317- (امالى شيخ صدوق ) ص 191 و 192، مجلس 27، حديث 201. 318- (كامل بهائى ) 2/303، چاپ مرتضوى ، تهران . 319-
321- (معراج المحّبة ) ص 9، چاپ محمّدعلى انصارى . 322- آتشكده نيرّ تبريزى ص 130، چاپ فردوسى ، تبريز، 1364 ش . 323- (ديوان محتشم كاشانى ) ص 284، با مختصر تفاوت ، چاپ سنائى ، تهران . 324- بدان كه (جامعه ) اسم يك نوع از (غُل ) است و وجه اين تسميه آن است كه جمع مى كند دستها را به سوى گردن و غُل طوقه آهنى است در گردن گذارند و از دو طرف زنجير دارد كه به اختلاف از دو طرف آن طوقه خارج مى شود، يعنى از طرف راست به سمت دست چپ و از طرف چپ به سمت دست راست مى رود دو دستها بسته مى شود دو طرف زنجير پس از بسته شدن دستها به وسيله گداختن يا كوبيدن به هم وصل مى شود كه ديگر جدا نشود و از اين جهت هنگامى كه يزيد پليد خواست غُل را گردن آن حضرت بردارد سوهان خواست (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 325- (معراج المحبّة ) ص 97. 326- اين كلمات حضرت زينب عليهاالسّلام اشاره باشد به آنچه ظاهر شد از هارون الرشيد و متوكل لعين و در محو آثار آن قبر شريف چنانچه در (تتمّة المنتهى ) در حال متوكّل به شرح رفته به آنجا مراجعه شود (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 327- (كامل الزيارات ) ص 273 و 274، باب 88. 328- (سوگنامه كربلا) (ترجمه لهوف )، ص 245. 329- (ديوان محتشم كاشانى ) ص 283 و 284. 330- (بحارالانوار) 45/58. 331- (بحار الانوار) 45/59. 332- (بحارالانوار) 45/59. 333- (مصباح ) كفعمى ، ص 967، اءعلمى ، بيروت . 334- (مناقب ) ابن شهر آشوب 4/121. 335- (ارشاد) شيخ مفيد 2/114. 336- (كامل بهايى ) 2/287. 337- (الدروس الشرعيّه ) 2/11، چاپ انتشارات اسلامى ، قم . 338- (ناسخ التواريخ ) زندگانى امام حسين عليه السّلام 3/34، چاپ اسلاميه . 339- سوره ابراهيم (14)، آيه 42. 340- (مناقب ) ابن شهر آشوب 4/91 و 92. 341- (بحار الانوار) 45/232. 342- (بحارالانوار) 45/230. 343- (ترمذى ) هو الشيخ الحافظ ابو عيسى محمّدبن عيسى بن سوره المتوفى سنه 275 و جامِعُ اَحَدِالصَحاح السِّت و ترمذ قرية قديمة على طرف نهر بلخ (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 344- (والسّمعانى ) هو ابوسعد عبدالكريم بن محمّدالمروزى الشّافعى صاحب كتاب الانساب و فضايل الصحابه و غير هما توفّى بمرو سنه 562 (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 345- (صحيح ترمذى ) 5/428، حديث 3796، دارالفكر، بيروت . 346- (بحار الانوار) 45/23 از (مقتل محمّدبن ابى طالب ) نقل كرده است . 347- (تذكرة الخواص ) ص 230. 348- (امالى شيخ طوسى ) ص 326، مجلس 11، حديث 653. 349- در (كامل بهائى )(2/290) است كه چون ابن زياد حكم كرد كه سر مقدّس را در كوچه هاى كوفه بگردانند در جميع كوچه ها و قبايل صد هزار خلق در نظاره آن سر جمع شدند بعضى به تعزيت و بعضى به تهنيت (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 350- (شَبَه ) مهرهُ سياه است معرّبش (سَبَج ) است . 351- (بحار الانوار) 45/114 و 115. 352- (بحارالانوار) 45/108. 353- (سيف الاُمّة ) (ردّ رساله پادرى ) ، نسخه خطّى كتابخانه مسجد اعظم ، به شماره 368. 354- يعنى چون مردم ديدند كه جناب زينب 3 اشاره به سكوت كرده خواست تكلم فرمايد، سكوت اختيار كردندو از رفتن توقف نمودند تا گوش دهند چه مى فرمايد و چون مردم از رفتن باز ايستادند لاجرم زنگها از صدا افتاد، امّا بيانات وارده بعضى از اهل خبر كه اين را يكى از كرامات جناب زينب 3 شمرده اند از اجتهادات است . و براى جلالت قدر آن مخدّره محتاج به نقل اين كرامتها نيست (شيخ عبّاس قمّى ؛). 355- (امالى شيخ مفيد) ص 321 - 324، مجلس 38، حديث 8. (امالى شيخ طوسى ،ص 91 - 93، مجلس سوم ، حديث 142. 356- (احتجاج ) طبرسى 2/31. 357- فى الْحَديثِ نَهى عَنْ قَتْل شَيْى ءٍ مِنَ الدَّوابَ صَبْرا هُوَ اَنْ يُمْسَكَ شَيْى ءٌ مِنْ ذَواتِ الرُّوحِ حَيّا ثُمَّ يُرْمى بشَيْى ءٍ حَتى يَمُوتَ. كذا فى النِّهاية . (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 358- (سوگنامه كربلا) (ترجمه لهوف ) ابن طاوس ، ص 287 - 291. 359- حاضر مجاور، بادى = صحرانشين . 360- و شايد همين قضيب بوده كه از بابت تجسم اعمال به صورت مار برزخى شده كه در جمله اى از كتب علماى تاريخ نقل شده كه در زمان مختار سر نحس اين كافر را در ميان سر قَتَله بود و بر زمين انداخته بودند و مردم تماشا مى نمودند كه مارى در سوراخ بينى و دهان او داخل ود و بيرون مى آيد و مردم مى گفتند: قَدْجائَتْ قَدْجائَتْ، يعنى مار باز آمد و اين عمل مكرّر واقع شد و از تاريخ طبرى مستفاد مى شود كه ابن زياد ملعون يك ساعت آن قضيب را به دندانهاى نازنين آن حضرت مى زد مكرّر و متوالى مثل باران كه بر زمين مى بارد. (تاريخ طبرى ) 6/248، (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 361- همين معناى ترجمه (سجّاعه ) به سين مهمله است و محتمل است كه (شجاعه ) به شين معجمه باشد يعنى زن پر دل و دلير و شجاع است چنانچه در (منتهى الارب ) شجاعه بالتّثليث زن پر دل و دلاور در شدّت . فقير گويد: كه كافى است در پر دلى جناب زينب عليهاالسّلام كه در آن مجمع بزرگ آن دبّ اكبر را تعيير و سرزنش كرد به مادرش مرجانه و آن كنيزكى بود زانيه مشهوره به زنا. وَقَدْ اَشارَاِلَيهاامير المُؤ منين عليه السَّلامُ فى قَوله لِلْميثَم التمّار لَيَاْ خُذَنَّكَ الْعُتُلُّ الزَّنيم ابْنُ الاَْمَةِ الْفاجِرَةِ عُبَيدُ اللّه بنُ زياد وَاَشارَ اِلَيها اَيْضا الشّاعرُ فى هذا الْبَيتِ:
362- (تاريخ طبرى ) 6/248 و 249. 363- (مثير الاحزان ) ص 91. 364- سوره زُمر (39)، آيه 42. 365- (سوگنامه كربلا) ص 297. 366- (بحار الانوار) 45/118. 367- يعنى حيا و شرم مى كنيد از ايشان . 368- (سبخه ) يعنى زمين شوره زار و اسم موضعى است در بصره و شايد در كوفه شوره زارى بوده كه عبداللّه را در آنجا به دار زدند، و بعضى به جاى سبخه ، مسجد ذكر كرده اند. واللّه العالم ، (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). از كتاب (درّ النّظيم ) معلوم مى شود كه خبر قتل امام حسين عليه السّلام به مدينه بعد از بيست و چهار روز از روز عاشورا رسيد و اللّه العالم ، (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ) 369- سوره كهف (18)، آيه 9. 370- (ارشاد) شيخ مفيد، 2/117. 371- (بحار الانوار) 45/189، حديث 35. 372- (ارشاد) شيخ مفيد 2/118. 373- (ارشاد) شيخ مفيد 2/123، (اَلاَرْنب ) وقعةٌ كانَتْ لبنى زُبَيد عَلى بنى زياد من بنى الحرث بن كعب و هذا البيت العمرو بن معدى كرب ، (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 374- همان ماءخذ. 375- (بحار الانوار) 45/122. 376- (ارشاد) شيخ مفيد 2/124. 377- (امالى شيخ طوسى ) ص 90، مجلس سوّم ، حديث 139. 378- (بحارالانوار) 45/199، (تاريخ طبرى ) 6/255. 379- (تاريخ طبرى ) 6/252، تحقيق : صدقى جميل العطار. 380- (ارشاد) شيخ مفيد، 2/118. 381- المقريزى تقى الدين احمد بن على المورّخ صاحب الكتب الكثيرة منها تاريخ مصر المسمى ب (المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الا ثار)، اصله من بعلبك و يعرف بالمقريزى نسبة الى حارة كانت تعرف بحارة المقازرة توفّى سنه 845 (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). 382- (الخطط و الا ثار) 1/430. 383- (كامل بهائى ) عماد الدين طبرى 2/291. 384- (اقبال الاعمال ) ص 59، اعلمى ، بيروت . 385- (تِبْر مُذاب ): (تِبْر) به تقديم تاء مكسوره بر موحدّه ساكنه يعنى طلا و (مُذاب ) يعنى آب شده (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ). مخفى نماند كه ابو مِخْنف لوط بن يحيى الا زْدى از بزرگان محدّثين و معتمد ارباب سِيَر و تواريخ است و مقتل او در نهايت اعتبار؛ چنانچه از نقل اعاظم علماى قديم از آن و از ساير مؤ لّفاتش معلوم مى شود ولكن افسوس و آه كه اصل مَقْتَل بى عيب او در دست نيست و اين مقتل موجود و منسوب به او مشتمل است بر بعضى مطالب مُنْكره كه بايد اَعادى و جهّال آن را به جهت پاره اى از اغراض فاسده در آن كتاب نقل كرده باشند و از اين جهت از درجه اعتبار افتاده و بر مفردات آن شيخ وثوقى نيست ، لكن آن چه در باب سِيَر اهل بيت از كوفه و شام از قضاياى ه نقل كرده كه ملخّص آن را ما نقل كرديم نشود گفت تمام آن از دسّ وضّاعين باشد سِيّما كه در بعضى از آنها داعى بر وضع نيست و علاوه بر آن شواهد بسيار بر صدق غالب از قضايا در كتب معتبره يافت مى شود: مثل قضيّه دير راهب قِنِّسْرين كه در يك منزلى حَلَب بوده و در سنه 351 به جهت غارت روم خراب شده و قصّه يهودى حرانى كه سيّد عطاءاللّه بن سيّد غياث الدين در (روضة الاحباب ) نقل كرده و ابن شهر آشوب قضاياى بسيار نقل كرده و عالم جليل خبير عماد الدين حسن بن على طبرسى در (كامل السقيفه ) تصريح كرده بر آن كه در اين سِيَر به اَمَد و موصل و نصيبين و بعلبك و ميافارقين و شَيْزَر عبور كردند. فاضل المعى ملاّ حسين كاشفى قضاياى متعدده در بين عبور از بسيارى منازل در (روضة الشهدا) نقل كرده و از مجموع ، اطمينان حاصل مى شود كه مسير از آن راه بوده و خلاف آن نيز از اصل و كلمات اصحاب تا كنون به نظر نرسيده .واللّه العالم (شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ) 387- همانا به اين گردانيدن اهل بيتِ خَيْرُالانام در ديار اسلام ، اشاره فرموده حضرت زينب عليهاالسّلام در خطبه خود در مجلس يزيد: اَمِنَ العَدْلِ يَابْنَ الْطُلَقاء تَحْذيرُكَ حَرائرَكَ وَ إ ماءكَ و سَوْقَكَ بَناتِ رَسول اللّهَ سَبايا؟! قَدْ هَتَكْتَ سُتُورَهُنَّ و اَبْدَيْتَ وُجُوهَهُنَّ تَحْدوُبِهِنَّ الاَْعْداءُ مِنْ بَلَدٍ الى بلدٍ و يَسْتَشْرِفُهُنَّ اَهل الْمَناهِلِ و الْمَناقِلِ الخ . (سوگنامه كربلا) ص 330 و اشاره فرموده به اشهار راءس مقدس ، اين شاعر:
388- (مناقب ابن شهر آشوب 4 / 89 و 90. 389- (روضة الشهداء) ص 386، تصحيح : علامه شعرانى . 390- سوره شعراء (26)، آيه 227. 391- (روضة الشهداء) ص 367. 392- (معجم البلدان ) 2 / 186، چاپ دارصادر، بيروت . 393- (تاريخ حلب ) 1 / 253. 394- (سوگنامه كربلا) (ترجمه لهوف ) ص 315 ، 316. 395- و در روايت (تذكرة سبط) است كه گفت : اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اللّه وَ اَنّ جَدَّكَ مُحَمّداً رَسُولُ اللّهِ صَلّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اَشْهَدُ اءنّنى موْلاكَ و عَبْدُكَ پس از دير فرود آمد و خدمت اهل بيت مى كرد.(شيخ عبّاس قمّى رحمه اللّه ) 396- سوره ابراهيم (14)، آيه 42. 397- سوره شعرا (26)، آيه 227. 398- (بحارالانوار) 45 / 184 - 185.
|
