رهگشاى جوانان

على رستمى چافى

- ۵ -

موضوع بيست و دوّم : جوانان و مسائل جهاد (جنگ ) 
جوانان عزيز! باز يكى ديگر از فروعات دين ما مسلمانان (جهاد) و جنگ با دشمنان اسلام است .
معناى جهاد چيست ؟ عبارت است از جنگ كردن با دشمنان دين كه به دستور پيغمبر و يا امام عليه السّلام و يا نايب خاص ‍ امام عليه السّلام صورت مى گيرد و بر همگان واجب است كه از آن اطاعت نمايند.
با طلوع خورشيد اسلام ، تمام مذاهب و مكاتب ، باطل و غيرقابل قبول است و همه افراد بشر بايد براى پذيرش ‍ برنامه هاى آن آماده باشند، گرچه در تحقيق و پذيرش آگاهانه آن آزادند. در مرحله اوّل پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و جانشينان وى برنامه هاى نجات بخش اسلام را براى مردم بازگو كرده و آنان را به پذيرش اين آئين دعوت كرده اند و كسانى كه از برنامه ها و دستورات اسلام سرپيچى كنند، دچار خشم و غضب الهى و شمشير قهر مسلمانان خواهند شد، تلاش براى پيشبرد اسلام و مبارزه با كسانى كه از پذيرش آن سر باز زده اند ((جهاد)) نام دارد، گرچه اين شيوه از پيشبرد اسلام داراى تاكتيك ها و شيوه هاى بخصوصى است كه تنها به دست پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و جانشينان وى كه از هر گونه لغزش و اشتباه در امان هستند، عملى مى گردد، و اختصاص به زمان حضور معصومين عليهم السّلام دارد، و در زمان ما كه عصر غيبت امام معصوم است واجب نيست . ولى نوع ديگر مبارزه با دشمنان كه ((دفاع )) نام دارد، حقّ مسلّم همه مسلمانان است كه در هر زمان و در هر جاى عالم كه مورد هجوم دشمنان قرار گرفتند، و يا آيين و مذهبشان در خطر باشد، براى حفظ جان و نگهدارى از آيين خود، با دشمنان بجنگند و آنها را از بين ببرند. در اينجا با اقسام و احكام اين واجب الهى يعنى ((دفاع )) آشنا مى شويم .
اقسام دفاع :
1 - دفاع از اسلام و كشورهاى اسلامى .
2 - دفاع از جان و حقوق شخصى .⁽⁷¹⁾
دفاع از اسلام و كشور اسلامى : 
* اگر دشمن بر كشورهاى اسلامى هجوم آورد.
* يا نقشه تسلط بر منابع اقتصادى يا نظامى مسلمانان را كشيده باشد.
* و يا نقشه سياسى بر كشورهاى اسلامى را داشته باشد.
بر همه مسلمانان واجب است هر گونه كه بتوانند در مقابل هجوم دشمنان بايستند، و با نقشه هاى آنان مخالفت و مبارزه كنند.
دفاع از جان و حقوق شخصى : 
1 - جان و مال مسلمانان محترم است و چنانچه كسى بر انسان حمله آورد يا افرادى كه وابسته به وى هستند مانند، پسر، دختر، پدر، مادر و برادر هجوم آورد، دفاع و جلوگيرى از او واجب است ، هر چند منجر به قتل مهاجم شود.⁽⁷²⁾
2 - اگر دزدى براى دزديدن اموال انسان هجوم آورد، دفاع و جلوگيرى ازاو واجب است .⁽⁷³⁾
3 - اگر كسى براى ديدن نامحرم به خانه ديگران نگاه كند، جلوگيرى او از آن كار واجب است ، هر چند با زدن او باشد.⁽⁷⁴⁾
آموزش فنون نظامى : 
در اين زمان كه مسائل نظامى پيشرفت بسيارى كرده و دشمنان اسلام به انواع سلاحهاى پيشرفته مجهزّ شده اند، دفاع از اسلام و كشورهاى اسلامى بدون فراگيرى فنون نظامى ممكن نيست ، و از آنجا كه دفاع ، بدون آموزش نظامى ممكن نيست ، بر تمام افرادى كه توانايى قدرت يادگيرى آن را دارند و احتمال مى رود كه به شركت آنها در جبهه دفاع از اسلام و كشور اسلامى نياز باشد، آموزش نظامى واجب است .⁽⁷⁵⁾
دفاع مقدس در كشور اسلامى ايران : 
جوانان و نوجوانان عزيز! در سال 1359 و در روز 31 شهريور ساعت 30/1 بعد از ظهر دشمن به خاك ميهن اسلامى ما حمله ور شد، و هيچگاه ياد و خاطره هشت سال دفاع مقدس از ذهن ملّت ايران بيرون نخواهد رفت كه چگونه عزيزان جان بر كف اعم از سپاهى ، بسيجى ، ارتشى و نيرهاى نظامى و انتظامى و ... به دستور امام خمينى (ره ) در مقابل دشمنان ايستادگى كردند و دشمن را از آب و خاك اسلامى بيرون راندند، الان كه در زمان صلح بسر مى بريم آسايش و امنيتى كه در كشور اسلامى ما حاكم است همه از زحمات مردان و زنان ايرانى ماست كه با مجروح و اسير و شهيد شدن هزاران تن از عزيزان گلگون كفن اين آب و خاك مى باشد، خوب است خاطره اى در اين باره براى شما عزيزان بيان كنيم .
خاطره اى از عمليات خيبر: 
در عمليات خيبر بود بعد از آنكه عزيزان ما در خاك دشمن پيش روى كرده بودند نيروهاى اسلام در آنجا شروع به خاك ريز زدن كردند. بعد از 5 الى 6 روز عدّه اى متوجّه شدند كه صدائى از پشت خاكريزها بگوش آنان مى رسد به طرف صدا حركت كردند و از دور مشاهده نمودند كه مجروحى در آنجا افتاده است ، و صدا مى زند آيا شما ايرانى هستيد؟ يا عراقى ؟ گفتيم ما ايرانى هستيم . بطرف آن عزيز حركت كرديم ديديم بدنش پر از خون است ما گفتيم چه مى خواهى برايت آماده كنيم ، رفتيم دنبال آب و غذا، وقتى برگشتيم اين عزيز مجروح گفت ! فقط يك تقاضا دارم و آن اين است ، مقدارى آب برايم تهيّه كنيد كه آلان 5 الى 6 روز است با اين بدن مجروح اينجا افتاده ام و نماز نخواندم و ما برايش آب تهيه كرديم وضو گرفت و اوّل نمازش را خواند.⁽⁷⁶⁾
جوانان و نوجوانان عزيز! ببينيم چگونه عزيزان هم سنّ و سال شما استقامت و شجاعت و رشادت و جوانمردى و ايثار از خود نشان دادند و اين درسها را بايد الگو و سرمشق زندگيمان قرار دهيم آيا امروزه در جامعه اسلامى ما معنى دارد جوانى از اين فريضه مهمّ دينى يعنى (نماز) و مسائل اعتقادى غافل بماند! آيا اين خيانت به اسلام و قرآن و ايثارگريهاى اين عزيزان نمى باشد! پس بشتابيم بسوى نيكيها و خودمان را از هر گونه پليديها و زشتيها باز بداريم .(انشاءالله )
شعر در وصف رزمندگان دفاع مقدس  

برخيز كه تا يارى قرآن برويم

از كرب و بلا بسوى لبنان برويم

از بهر رهايى ، فلسطين عزيز

در مسلخ ‌خون همچوشهيدان برويم

شهادت لاله را روئيدنى كرد

شهادت خاك را بوئيدنى كرد

ببوس اى خواهر قبر برادر

شهادت سنگ را بوسيدنى كرد

مسابقه موضوع بيست و دوّم 
45 - دفاع در اسلام بر چند قسم است ؟
الف - بر سه قسم ب - بر دو قسم
ج - بر يك قسم د - بر چهار قسم
46 - جنگ ايران و عراق در چه روزى و در چه سالى به وقوع پيوست ؟
الف - 15 خرداد 1358 ب - 12 فروردين 1360
ج - 12 بهمن 1361 د - 31 شهريور 1359
موضوع بيست و سوّم : جوانان و مسائل امر بمعروف و نهى از منكر 
جوانان عزيز! باز يكى ديگر از فروعات دين ما مسلمانان (امر به معروف و نهى از منكر) است .
معناى امر به معروف و نهى از منكر چيست ؟ 
در احكام دين ، به تمام واجبات و مستحبات ((معروف )) و به تمام محرّمات و مكروهات ((مُنكر)) گفته مى شود. بنابراين وا داشتن افراد جامعه به انجام كارهاى واجب و مستحب ((امر بمعروف )) و باز داشتن آنها از كارهاى حرام و مكروه ((نهى از منكر)) است .
هر انسانى نسبت به كارهاى ناپسندى كه در جامعه انجام مى پذيرد و كارهاى نيك و پسنديده اى كه ترك مى شود، مسؤ وليت دارد، بنابراين اگر كار واجبى ترك شود و يا حرامى اتفاق بيفتد سكوت و بى تفاوتى در مقابل آن جايز نيست ، و تمام افراد جامعه بايد براى برپايى ((واجب )) و جلوگيرى از ((حرام )) اقدام كنند، كه اين عمل ، ((امر به معروف )) و ((نهى از منكر)) است .
امر بمعروف و نهى از منكر واجب كفائى مى باشد: 
امر بمعروف و نهى از منكر واجب كفائى است ، يعنى اگر عدّه اى به قدر كفايت به انجام آن اقدام كنند، از گردن ديگران ساقط ميشود و اگر همه كس آن راترك كرده باشند، چنانچه شرايط آن موجود باشد، همه آنها ترك واجب كرده اند.⁽⁷⁷⁾
اهميّت امر بمعروف و نهى از منكر در كلام معصومين عليهم السّلام  
در برخى از سخنان امامان معصوم عليهم السّلام ما چنين آمده است .
* ((امر به معروف و نهى از منكر)) از مهمترين واجبات و شريف ترين آنهاست .
* واجبات دينى به سبب ((امر به معروف و نهى از منكر)) استوار مى گردد.
* ((امر بمعروف و نهى از منكر)) از ضروريّات دين است و كسى كه آن را مُنكر شود كافر است .
* اگر مردم ((امر بمعروف و نهى از منكر)) را ترك كنند، بركت گرفته مى شود و دعاها مستجاب نمى شود.
شرايط امر به معروف و نهى از منكر: 
1 - كسى كه امر بمعروف و نهى از منكر مى كند، بايد بداند آنچه را كه ديگرى انجام مى دهد حرام است و آنچه را ترك كرده ، واجب است ، پس هر كس كه نمى داند كه اين عمل واجب است يا حرام ؟ جلوگيرى واجب نيست .
2 - احتمال بدهد كه امر بمعروف و نهى از منكر او تاءثير دارد، بنابراين اگر مى داند تاءثير ندارد يا شك دارد، امر و نهى از منكر واجب نيست .
3 - شخص گناهكار اصرار بر ادامه كار خود داشته باشد، پس اگر معلوم شود، گناهكار بناى ترك عمل را دارد و دوباره تكرار نمى كند يا مؤ فّق به تكرار نمى شود، امر و نهى واجب نيست .
4 - امر بمعروف و نهى از منكر سبب ضرر جانى يا آبرويى يا ضرر مالى قابل توجّه ، به خودش يا نزديكان و ياران و همراهان و يا ساير مؤ منان نباشد.⁽⁷⁸⁾
براى امر بمعروف و نهى از منكر، مراتبى است كه اگر با عمل به مرتبه پايين تر مقصود حاصل مى شود، عمل به مرتبه بعدى جايز نيست .
مراتب امر بمعروف و نهى از منكر:
* اوّل : با معصيت كار طورى عمل شود كه بفهمد به سبب انجام آن گناه ، با او اينگونه عمل مى شود، مثل اينكه از او رو برگرداند يا با چهره عبوس با او برخورد كند و يا با او رفت و آمد نكند.
* دوّم : امر و نهى با زبان ، يعنى به كسى كه واجبى را ترك كرده است دستور دهد كه واجب را بجا آورد و به گناهكار دستور دهد كه گناه را ترك كند.
* سوّم : استفاده از زور، براى جلوگيرى از منكر و برپايى واجب ، يعنى زدن گناهكار.⁽⁷⁹⁾
آداب امر بمعروف و نهى از منكر: 
* مانند طبيبى دلسوز و پدرى مهربان باشد.
* قصد خود را خالص كندو تنها براى رضاى خداوند اقدام كند، و عمل خود را از هر گونه برترى جويى پاك كند.
* خود را پاك و منزّه نداند، چه بسا همان شخصى كه اكنون خطايى از او سر زده است ، داراى صفات پسنديده اى باشد كه مورد محبت الهى است ، هر چند اين عمل او هم اكنون ناپسند و مورد غضب الهى باشد.⁽⁸⁰⁾
شعر در وصف امر بمعروف و نهى از منكر 

ايران كه خاكش درقداست چوبهشت است

دورى زمعروف اين همه منكرچه زشت است !

افسوس و صد افسوس از خود رفته گانيم

ناخواسته در خدمت بيگانگانيم

بايد چرا بازارمان اينگونه باشد

با يكديگر رفتارمان وارونه باشد

بايد چرا نسل جوان انقلابى

باشد گرفتار بلاى بدحجابى

ابراز داريم آنچه را احساس داريم

حق مقام رهبرى را پاس داريم

داريم پاس حرمت خون شهيدان

الگو شود رفتارمان بر حقّ پرستان

مسابقه موضوع بيست و سوّم 
47 - امر بمعروف و نهى از منكر در كداميك از موارد زير صحيح است ؟
الف - واجب عينى است ب - مستحّب
ج - واجب كفائى د - مباح
48 - كسى كه امر به معروف و نهى از منكر مى كند حكمش چيست ؟
الف - واجب است احكامش را بداند د - همه موارد
ب - واجب نيست احكامش را بداند
ج - احكامش را دانستن و ندانستن فرقى ندارد
موضوع بيست و چهارم : جوانان و مسائل تولّى و تبرّى 
جوانان عزيز! يكى ديگر از فروعات دين ما مسلمانان (توَّلى و تبرَّى ) است .
معناى تو لّى و تبرّى چيست ؟ 
((تولّى )): يعنى دوستى با دوستان خدا، خداوند و اولياء خدا را دوست داشته باشيم .
((تبرّى )): يعنى دشمنى با دشمنان خدا، دشمنان خداوند و دشمنان اولياء خداوند را دشمن داشته باشيم .
در هر انسان غريزه دوستى و دشمنى هست . اما دوستى و دشمنى براى رضاى خداوند ارزش دارد. مسلمان بايد بيش از هر چيز خدا را دوست بدارد. چون هستى و تمام نعمتها را او به ما داده است . اوست كه عيب ما را مى پوشاند. از مرضها شفا مى دهد از خطرات حفظ مى كند. هوا و خورشيد و يا دريا و زمين و گياه و حيوان و كوه و جنگل و معدن و آب و غيره ... را براى ما آفريده است . كار ما را پاداش چند برابر مى دهد. در شكم مادر ما را از ذره اى آفريد.
همين كه به دنيا آمديم مكيدن را به ما ياد داد، غذايى كامل و شيرين و خوش رنگ و مجانى در سينه مادر برايمان ذخيره كرد، به ما فهم داد، زبان داد، چشم و گوش و دل و فكر و اراده داد، براى هدايت ما پيامبر فرستاد. كتاب و امام و عقل قرار داد، گناه ما را مى بخشد. توبه ما را قبول مى كند، در قيامت سر و كار ما با اوست ، از هر كس به ما نزديكتر و از همه بيشتر ما را دوست دارد، اگر ما ياد او باشيم او لطف خودش را به ما بيشتر مى كند، اگر كمى به او توجه كنيم او بسيار به ما نظر دارد، اگر لحظه اى ما را به خود رها كند نابود مى شويم ، اگر بخواهد درختان را خشك ، آبها را تلخ و زمين را لرزان و خورشيد را تاريك و چشم را نابينا، گوش را ناشنوا، و عمر را تمام و آبرو را مى ريزد. ما هم بايد خدا را دوست داشته باشيم و هم از قهر و غضب او بترسيم . همچون كودكى كه هم به پدر و مادر خود دلگرم است و هم هنگام خلاف از والدين مى ترسد.
بعد از خداوند بايد بيشترين علاقه ما به رسول خداصلّى اللّه عليه و آله و امامان معصوم عليهم السّلام باشد. زيرا آنان واسطه هدايت ما هستند. افرادى كه از راه انبياء دورند دچار هزاران نوع انحراف هستند. ما بايد مسلمانان را در هر سن و شغلى كه هستند دوست بداريم . كودكان را دوست بداريم . چون گناهانشان از ما كمتر است و بزرگسالان را دوست بداريم چون عبادتشان از ما بيشتر است . با كسانى كه اهل نماز نيستند دوست نباشيم . با كفار و منافقان قطع رابطه كنيم . بارها قرآن فرموده است كه : يهود و نصارى و ستمگران را دوست و سرپرست خود قرار ندهيد.⁽⁸¹⁾
خلاصه كلام ، جوانان عزيز! پس بايد با دوستان خدا دوست باشيم ، و با دشمنان خدا دشمن باشيم .
پيامبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله به جايى مى رفتند كه شنيد مردى با صداى بلند مى گويد: اى محمّد! پيامبرصلّى اللّه عليه و آله نيز با صداى بلند فرمود چه مى گويى ؟ عرض كرد: روز قيامت چه وقت است ؟! پيامبر فرمود: براى آن روز چه آماده كرده اى ؟ او گفت : دوستى خدا و رسولش ! پيامبر فرمود: تو با كسى هستى كه دوستش دارى .⁽⁸²⁾
خداوند به حضرت موسى عليه السّلام وحى كرد: آيا هرگز براى من عملى انجام داده اى ؟ موسى عليه السّلام عرض كرد: براى تو نماز خوانده ام ، روزه گرفته ام ، صدقه داده ام و ذكر تو را گفته ام . خداوند به موسى عليه السّلام فرمود: نماز دليل خداپرستى و نجات توست ، روزه سپرى است براى تو از آتش دوزخ ، صدقه براى تو سايه اى در محشر است و ذكر خدا براى تو روشنايى است . بگو چه عملى را بخصوص براى من انجام داده اى ؟ موسى عليه السّلام عرض كرد: مرا به عملى كه مخصوص ‍ تو است راهنمايى كن . خداوند فرمود: آيا تو هرگز براى من به دوستم دوستى و محبت كرده اى و با دشمن من دشمنى نموده اى ؟ موسى دانست كه بهترين اعمال ، دوستى با دوستان خدا براى خدا و دشمنى با دشمنان خدابراى خداست .⁽⁸³⁾
شعر در وصف توَّلى و تبرَّى 

گفت شاه تشنه كامان روز عاشورا حسين

سر براه دوست دادن بهرمن دشوارنيست

تشنه ام من تشنه آزادى و آزادگى

ورنه در من ذرّه اى از تشنگى آثار نيست

ما در ره دوست نقض پيمان نكنيم

گر جان طلبد دريغ از جان نكنيم

دنيا اگر از ستم يزيد لبريز شود

ما پشت به سالار شهيدان نكنيم

مسابقه موضوع بيست و چهارم 
49 - معنى توَّلى يعنى چه ؟
الف - احكام خدا را دانستن
ب - دوستى با دوستان خدا
ج - با دشمنان خدا جنگيدن
د - دشمنى با دشمنان خدا
50 - معنى تبرَّى يعنى چه ؟
الف - امر به معروف كردن
ب - نهى از منكر كردن
ج - عبادت خدا را انجام دادن
د - دشمنى با دشمنان خدا
پايان 
بار الها! ما را در راه انبياء خودت هدايت فرما!
پروردگارا! روح مقدس امام راحل ؛ و شهداى ما را از همه ماراضى و خشنود فرما!
خداوندا! مقام معظم رهبرى (حضرت آية ا... خامنه اى ) را در پناه آقا ولى عصر(عج ) محافظت فرما!.
معبودا! كشور ما را از گزند دشمنان داخلى و خارجى حفظ فرما!
پروردگارا! ظهور مقتدا و مولاى مان امام زمان (عج ) را نزديك فرما!
خداوندا! ما را از انصار و يارانش مرحمت فرما!
معبودا! جوانان و نوجوانان عزيز ما را هدايت فرما و از گزند دشمنان اسلام در امان بدار!
آمين يا رب العالمين
حوزه علميه مقدسه قم - على رستمى چافى
مهر ماه / 78 برابر با جمادى الثانى 1420
ختم الله بالحسنى
منابع و مآخذ 
1 - قرآن كريم
2 - نهج البلاغه
3 - دعاى مكارم الاخلاق
4 - تفسير روح البيان
5 - تفسير نمونه
6 - تفسير لاهيجى
7 - همراه با نماز (حجة الاسلام والمسلمين قرائتى )
8 - نماز راز دوست (على رستمى چافى )
9 - تحرير الوسيله امام خمينى (ره )
10 - توضيح المسائل امام خمينى (ره )
11 - استفتاءات امام خمينى (ره )
12 - عروة الوثقى
13 - خدا از ديده گاه قرآن
14 - عقائد الانسان
15 - نمونه معارف اسلام
16 - ره توشه راهيان نور (چاپ دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم )
17 - درسهايى از اصول دين (مؤ سسه در راه حقّ)
18 - ميزان الحكمه
19 - بحار الانوار
20 - روزه درمان بيمارى ها
21 - روزه درمان بيماريهاى روح و جسم
22 - وسائل الشيعه
23 - داستانها و پندها
24 - اصول و فروع كافى
25 - ازدواج و روش زن دارى در اسلام
26 - جوان (هيئت نشر معارف اسلامى )
27 - روزنامه رسالت
28 - غرر الحكم
29 - روانشناسى جوانان و نوجوانان
30 - و كتب معتبر ديگر ...