رهگشاى جوانان

على رستمى چافى

- ۲ -


در آستانه تكليف چه نكاتى را بايد رعايت كرد؟ 
1 - كنترل فكر و خيال 2 - نرفتن به محيطهاى مفسده برانگير 3 - رعايت حدود محرم و نامحرم 4 - اجتناب كردن از ماندن در خلوت و تنهائى 5 - كنترل چشم 6 - كنترل روابط دوستانه و صحبتهاى دوستانه 8 - پوشيدن لباس ‍ مناسب (تنگ نباشد) 9 - برنامه ريزى براى اوقات فراغت و بيكارى 10 - برنامه ريزى ورزشى 11 - دير به رختخواب رفتن 12 - هميشه در همه حال به ياد خدا بودن و ذكر گفتن .
شعر در آستانه جشن تكليف  
به سن تكليف رسيده ام من
به شكر خدا سپيده ام من
خوشا به حالم با اين سعادت
مى گيرم امسال جشن عبادت
عبادت من چه دلنشين است
نماز مؤ من ستون دين است
خداپرستى باشد طريقم
با اهل تقوى يار و رفيقم
بيزارم از بد، من خوب هستم
نزد خداوند محبوب هستم
جشن عبادت فرخنده بادا
مكتب اسلام پاينده بادا
مسابقه موضوع پنجم 
9 - بعد از مكّلف شدن انسان ، تقليد از مجتهد جه حكمى دارد؟
الف - تقليد از مجتهد واجب
ب - تقليد از مجتهد واجب نيست
ج - تقليد از مجتهد مستحب د - تقليد از مجتهد مباح
10 - وظيفه ما در آستانه تكليف چيست ؟
الف - انجام واجبات ب - دورى از محرمّات
ج - انجام واجبات و دورى از محرّمات
د - هيچكدام
موضوع ششم : جوانان و ازدواج 
جوانان عزيز! از ديده گاه اسلام (ازدواج ) يك عمل مقدسى شمرده شده است ، خوب است در اين رابطه و در ابتداء بحث اشاره اى به يك آيه از قرآن مجيد مى نمائيم : (قرآن كريم مرد را در لباس زن و زن را لباس مرد معرفى مى فرمايد، يكديگر را موجب آرامش هم خواند و آن همه امتيازات كه براى اين دنيا و دنياى ابدى براى هر دو منظور داشت .)(7) و در اين باره پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى فرمايد: (ازدواج كردن يكى از سنّت هاى من است كسيكه از آن سرپيچى كند از امّت من نيست )(8) در روايت ديگر مى فرمايد: (كسى كه ازدواج كند نصف دينش را حفظ كرده و در نگهداى نصف ديگرش كوشا باشد و از نافرمانى خداوند هراسان باشد)(9) و باز نبى اكرم اسلام صلّى اللّه عليه و آله در روايت ديگر مى فرمايد: (بهترين امّتم ازدواج كرده ها هستند و بدترين آنها عَزَبْها مى باشند و اكثر اهل جهنّم عَذَبها هستند).(10)
اسلام با ترك ازدواج مخالف است  
امام رضاعليه السّلام فرمودند: روزى زنى به خدمت امام باقرعليه السّلام آمد و عرض كرد: من (مُتَبَتَّلَه ) هستم . امام پرسيد: منظورت از (تَبَتُّل ) چيست ؟ پاسخ داد: قصد كرده ام كه هرگز ازدواج نكنم ! پرسيد براى چه ؟ گفت : مى خواهم از اين عمل ، به فضل و برترى دست يابم . امام فرمود: از اين فكرت منصرف شو، اگر در اين كار فضيلتى وجود مى داشت ، فاطمه زهرا(س ) براى رسيدن به آن ، از تو شايسته تر بود، زيرا هيچ كس در فضيلت بر او پيشى نگرفته است .(11)
آيا ازدواج مانع از درآمد مى شود؟ 
بعضى از جوانان عزيز به اين گمان هستند كه اگر ازدواج كنند درآمد و امرار معاش آنها در زندگى كم خواهد شد. جواب اين گروه را امام صادق عليه السّلام از قول رسول خداصلّى اللّه عليه و آله چنين مى فرمايد: (اگر فقير و ندار هستيد ازدواج كنيد كه خداوند عزيز به فضلش شما را ثروتمند مى كند.) و قرآن كريم هم در اين باره مى فرمايد: (ان يكونوا فقراء يغنهم اللّه من فضله )(12) بين غلامان و كنيزان نيكوكار خود ازدواج برقرار كنيد، اگر فقير باشند خداوند آنها را غنى مى كند. پس كسى كه از ترس فقر ازدواج نكند به درستيكه به خداوند عز و جل بدگمان شده است .(13) درباره رزق و روزى بندگان داستانى را اشاره مى كنيم :
خداى مهربان روزى رسان است  
هنگامى كه حضرت موسى عليه السّلام از طرف خداوند ماءمور گرديد كه به سوى فرعون برود و او را به خداپرستى دعوت نمايد، ناگهان به فكر خانواده و بچّه هاى خود افتاد و به خدا عرض كرد: ((پروردگارا چه كسى از خانواده و فرزندان من سرپرستى مى كند؟)) خداوند به موسى عليه السّلام فرمان داد: ((عصاى خود را به سنگ بزن !)) موسى عليه السّلام عصاى خود را به سنگى زد. آن سنگ شكست و در درون آن ، سنگ ديگرى نمايان شد. با عصاى خود ضربه ديگرى به آن سنگ سوّم زد و آن را نيز شكست و درون آن كرمى را ديد كه چيزى به دهان گرفته است و آن را مى خورد! حضرت موسى عليه السّلام شنيد كه آن كرم مى گويد: ((پاك و منزه است خدايى كه مرا مى بيند و سخن مرا مى شنود و به جايگاه من آگاه است و به ياد من است و مرا فراموش نمى كند.)) به اين ترتيب موسى عليه السّلام دريافت كه خداوند عهده دار رزق و روزى بندگان است و با توكّل بر او كارها سامان مى يابد.(14)
سنّ ازدواج در چه زمانى است ؟ 
سنّ ازدواج در اسلام براى پسر و دختر زمانى است كه يا به اختيار مى توانند ازدواج كنند يا به اجبار زمانى ، به اختيار آن است كه درك مسؤ ليت خانوادگى را داشته باشند و بتوانند همسردارى كنند يا بطور خلاصه بتوانند به يكديگر خير برسانند. امّا سن ازدواج به اجبار زمانى ، آن است كه هرگاه پسر يا دختر متوجّه شوند كه به علّت نداشتن همسر به گناه آلوده مى شوند لازم است براى دفع گناهان ازدواج نمايند.(15)
با چه كسانى ازدواج كنيم ؟ 
قرآن كريم در اين رابطه علائم زنان نيك و مردان نيك را بيان مى كند:
علائم زنان نيك :
در سوره نور آيه 26 (والطيبات للطيبين ) يعنى (زنان خوب براى مردان خوب ). خداوند زن خوب را به شما معرفى مى كند كه بهترين زنان ، بانوان سيّده اند چرا كه ايشان به همسران خويش نرم خو و با كودكان خود مهربان تر از زنان ديگرند و به شوهرانشان حرف ناروا نمى گويند و در بزم خلوت دست رد به سينه آنها نمى نهند و خود را از بيگانگان محافظت مى نمايند.(16)
علائم مردان نيك :
در سوره نور آيه 26 (والطيبون للطيبات ) يعنى (مردان خوب براى زنان خوب ). خداوند مطابق شاءن شما همسرى آفريده است بقول پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله كسى است كه پرهيزگار و با سخاوت و چشم (پاك ) سالم باشد و به پدر و مادرش ‍ نيكى كند و زن و فرزندش را به ديگران واگذار ننمايد.(17) خلاصه كلام ، پيامبرصلّى اللّه عليه و آله فرمودند: با كسانى ازدواج كنيد كه هم شاءن شما باشند. جوانان مسلمان سعى كنند با كسانى ازدواج كنند كه هم طراز دينى و اخلاقى آنها باشند چه در غير اينصورت پايه هاى ازدواج سست و بى بنيان خواهد بود و ممكن است به جدائى و طلاق منجر شود. چه در اسلام هيچ امرى نزد خدا بدتر از طلاق نيست مگر مواردى كه قانون حنيف اسلام تعيين فرموده و آن جائى است كه ديگر به هيچ عنوان ادامه زندگى بين دو همسر مقدور نيست در اينصورت طلاق لازم شمرده مى شود.
معيارهاى انتخاب همسر
1 - اخلاق نيك
2 - تديّن
3 - اصالت خانوادگى
4 - عقل
5 - سلامت جسم و تن
6 - زيبايى
7 - تناسب سنّى
8 - تناسب مالى
9 - تناسب علمى
10 - دوشيزه بودن (باكره بودن )
11 - كفويت (يعنى همان تناسب در اخلاق ، دين ، جمال ، مال ، حسب ، و نسب و سواد و...)
شعر در وصف ازدواج 
كثرت نسل بشر نبود مگر در ازدواج
فطرت آدم چو بوده از ازل بر ازدواج
هر زمانى لذّتى دارد بر ابناء زمان
لذّتِ عهد جوانى هم بود در ازدواج
النكاحُ سنّتى پيغمبر اسلام گفت
تا كند بين مسلمانان مقرّر ازدواج
نصف دينش حفظگرددمى كندهركس نكاح
زين سبّب شد سنّت شرع مطهر ازدواج
مرد را بر آبروى و عزت افزايد نكاح
شكر حقّ كن چون تو را گردد ميسّرازدواج
زين عمل نقش درخشانى بعالم بازماند
كرد با زهراى اطهر چونكه حيدر ازدواج
مسابقه موضوع ششم 
11 - طبق فتوى مجتهدين اگر انسان به علت نداشتن همسر بترسد كه به گناه مى افتد وظيفه اش چيست ؟
الف - لازم نيست ازدواج كند ب - لازم است ازدواج كند
ج - هميشه با گناهان مبارزه كند د - هيچكدام
12 - طبق تفسير آيه شريفه قرآن با ازدواج رزق و روزى انسان چه حكمى پيدا مى كند؟
الف - رزق و روزى كم مى شود
ب - رزق و روزى متوسط مى شود
ج - الف و ب صحيح است د - رزق و روزى زياد مى شود
موضوع هفتم : جوانان ، ورزش و تفريحات سالم 
جوانان عزيز! همه شما مى دانيد كه انسان داراى دو بُعد است : 1 - بُعد جسمى 2 - بُعد روحى .
همانطور كه روح انسان احتياج به غذاى معنوى دارد جسم انسان هم احتياج به غذاى جسمى دارد يكى از غذاهايى كه براى جسم لازم است (ورزش و تفريحات سالم ) است .
اسلام براى مساءله ورزش و پرورش جسم ، اهميّت ويژه اى قائل است تا آنجا كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله علاوه بر پيروان خود به انجام ورزشهايى چون اسب دوانى و تيراندازى ، در اين فعاليتها شركت مى جستند.(18) امام خمينى ؛ نيز فرمودند: ((در همه ابعاد انسانى ورزش كنيد)) و در جائى ديگر نيز فرمودند: ((بشر وقتى داراى تن سالم بود داراى روحيه سالم هم مى شود)) و باز در كلام ديگر فرمودند: ((ورزش را براى سلامت زن و مرد لازم مى دانم )).(19) و مقام معظم رهبرى حضرت آية ا... خامنه اى (مدظله العالى ) در كلامى فرمودند: ((مساءله ورزش از مسائل اصلى جامعه محسوب مى شود و نبايد از آن غافل ماند)).(20) و در كلامى ديگر فرمودند: ((ورزش و ورزشگاه ، قمار و قمارخانه نيستند كه در آن برد و باخت اصالت داشته باشد آرمان نهايى ورزش ، تقويت و نشاط بخشيدن به جسم است تا بتواند با پرواز روح اوج بگيرد)).
ورزش غير از آنكه فعاليت بدنى و فعاليت اجتماعى و گروهى است ، نوعى بازى هم به حساب مى آيد و براى مدّتى انسان را از نگرانيها و دلواپسى ها دور مى سازد و فرد را متوجّه نقاط مثبت خويش مى كند.
كارهاى روزانه را به چهار بخش تقسيم كنيم : 
1 - غذا و استراحت
2 - عبادت
3 - تحصيل علم و كار و سعى و تلاش
4 - ورزش و تفريحات سالم .
ورزش و بازيها را به سه دسته تقسيم مى كنند: 
1 - بازيهايى كه به پرورش جسم كمك مى كند و مهارتهاى جسمى و حركتى را تقويت مى كند ،مانند دوچرخه سوارى ، واليبال ، فوتبال و ...
2 - بازيهايى كه قدرت تخيّل را پرورش مى دهد، مانند ماكت سازى ، طراحى ، نقاشى و ...
3 - بازيهايى كه قدرت تفكّر را پرورش مى دهد مانندانواع معمّاها و ... پُر كردن اوقات فراغت جوانان با بازيهايى كه به پرورش جسم ، تخيّل و تفكّر بينجامد، مطلوب است .(21)
تفريحات سالم : 
اختصاص دادن ساعاتى از روز هر چند اندك به تفريح ، باعث كسب نيرو و انرژى لازم براى انجام كارهاى علمى و عملى مى شود. مقصود ما از تفريح تنها توجّه به گردش و رفتن به پارك و مسافرت نيست . گرچه اينها هم اگر بصورت سالم و هدفدار برگزار شوند، علاوه براينكه ساعاتى از وقت جوان را پُر مى كند، باعث تقويت روحيه و ايجاد نشاط و شادابى در او مى شود. از اين نظر تفريح شامل موارد زير نيز مى گردد: 1 - انواع فعاليّتهاى ورزشى 2 - بازيهاى سازنده فكرى 3- فعاليتهاى گوناگون هُنرى 4 - جمع آورى مطالب علمى ، فرهنگى ، ورزشى ، هنرى و ... 5 - نگارش داستان ، شعر و ثبت خاطرات ارزشمند زندگى . 6 - مطالعه كتابها، مجله ها و روزنامه هاى مفيد 7 - مكاتبه با مجلاّت و روزنامه ها و ارائه مطالب و پرسشها جهت پاسخگويى 8 - شركت در فعاليتهاى گروهها، مؤ سسات و كانونهاى علمى ، فرهنگى ، هنرى و اجتماعى معتبر و قابل اعتماد 9-استفاده مناسب و به اندازه از راديو و تلويزيون 10 - شركت در كلاسهاى علمى ، فرهنگى و هُنرى 11 - كمك و يارى به اعضاى خانواده ، دوستان ، همسايگان ، اقوام و ... 12 - ساعتى را براى تفكّر و تعمّق در خويشتن بررسى نقاط ضعف و قوّت خود انسان و محاسبه اعمال روزانه خود.(22)
ورزشكار واقعى كيست ؟ 
على عليه السّلام مى فرمايد: (ورزشكار واقعى كسى است كه بر هواى نفس خويش غلبه كند) آرى آن حضرت در دعاى كميل مى فرمايد: ((قَوِّ عَلى خدمتكَ جَوارِحِى )): (پروردگارا! اندام مرا در خدمت به خودت قوى گردان ). ورزشكاران بايد از على عليه السّلام بياموزند. نمونه اى از ورزشكاران و پهلوانان ايرانى مثل ((غلامرضا تختى )) او جوانمردى شجاع و مسلمان بود. نمازش را هميشه مى خواند، روزه مى گرفت و به كمك محرومان مى شتافت و افتخارات زيادى براى كشور و مردم به ارمغان آورد. و يا مثل ((پورياى ولى )) اين پهلوان جوانمرد ايرانى كه سال ها پيش مى زيسته است و از كُشتى گيران و قهرمانان بنام اين سرزمين است . او در همه جا سر آمد تمامى كُشتى گيران بوده است در يكى از مسافرت هاى خود قبل از كشتى گرفتن به مسجد مى رود تا نماز بخواند. آن جا دعاى مادرى را مى شنود كه از خدا درخواست مى كرد تا فرزندش بتواند در مبارزه كشتى بر پورياى ولى پيروز شود. آن مادر بسيار نگران و دلشكسته بود پورياى ولى مناجات اين مادر را مى شنود و بدون اين كه خود را معرفى نمايد به آن مادر مى گويد انشاءاللّه دعاى شما مستجاب خواهد گرديد. فردا در ميدان نبرد كشتى ، يكى دو حركت نمايشى انجام مى دهد و با اين كه حريفش ضعيف بود، اما از او شكست ظاهرى مى خورد و با اين عملش نام خود را جزو جوانمردان تاريخ ثبت مى نمايد.(23)
احكام ورزش : 
س 1 - ورزشى كه در آن برد و باخت مطرح است مثل مسابقات فوتبال ، واليبال ، كشتى و ... چه صورتى دارد؟ آيا حلال است يا حرام ؟
ج - اگر براى برنده چيزى مقرر كنند، حرام است .(24)
س 2 - اگر در يك بازى كه طرفين بر سر آن شرط بسته اند شخصى بدون شرط شركت نمايد جايز است ؟ ج - جايز نيست .(25)
س 3 - آيا بازى كردن با بعضى وسائلى كه هم اكنون در مغازه ها به فروش مى رسد و در بازى با آن ها برد و باخت هم هست جايز است يا نه ؟
ج - اگر قرار بُرد و باخت چيزى هست ، حرام است و همچنين اگر از آلات قمار باشد.(26)
لطيفه : ((سفارش مربى )): 
مربى : ((چرا توى مسابقه عينك به چشمت زده بودى ؟)) بازيكن : ((چون شما گفته بوديد چهار چشمى مواظب حريفم باشم !)).
پسر: بابا، اجازه مى دهى بروم با سعيد بازى كنم ؟ پدر: نه خير؟ سعيد پسر بدو وبى تربيتى است .
پسر: بابا، پس اجازه بده سعيد بيايد با من بازى كند!
روزى صياد تورش را داخل آب دريا انداخت . بعد از مدتى هر كارى كرد، ديد تورش بالا نمى آيد. صياد لباسهايش ‍ را در آورد و در آب شيرجه رفت ، با تعّجب ديد كه ماهى ها تور را بسته اند و دارند واليبال بازى مى كنند!
ضرب المثل ورزشى - حسنى به كلاس نمى رفت ، وقتى مى رفت زنگ ورزش مى رفت . فلانى را توى تيم راه نمى دادند، ادعاى كاپيتان كرد.
هر كه بامش بيش ، بادبادك بازى اش بيشتر.(27)
شعر در وصف ورزش  
بازى و ورزش
كوشش و جنبش
راه سلامت
راه سعادت
مسابقات ورزش
ميدان كسب و ارزش
راه سلامت
راه سعادت
ورزش بكن قوّى باش
دشمن تنبلى باش
راه سلامت
راه سعادت
مسابقه موضوع هفتم 
13 - طبق حديث على عليه السّلام ورزشكار واقعى چه شخصى است ؟
الف - با هواى نفس مبارزه كند
ب - بيشترين فكر را داشته باشد
ج - بيشترين قدرت را داشته باشد
د - هر سه مورد
14 - اين سخن از كيست ؟ (ورزش را براى سلامت مرد و زن لازم مى دانم ):
الف - آية ا... خامنه اى ب - امام خمينى (ره )
ج - شهيد مظلوم بهشتى د - استاد شهيد مطهرى
15 - اين سخن از كيست ؟ (مسئله ورزش از مسائل اصلى جامعه محسوب مى شود و نبايد از آن غافل ماند):
الف - امام خمينى (ره ) ب - شهيد مظلوم بهشتى
ج - استاد شهيد مطهرى د - آية ا... خامنه اى
16 - انسان داراى چند بُعد است ؟
الف - دو بُعد ب - سه بُعد
ج - چهار بُعد د - پنج بُعد
موضوع هشتم : جوانان و مشاركت در صحنه كار و سعى و تلاش 
جوانان عزيز! در اسلام (بى كارى ) مردود و (كار) امرى مقدّس شمرده شده است ، كار نيز براى جوان ، يك ضرورت است . اوقات مناسبى را بايد به كار در زمينه استعداد خود اختصاص دهد.
معنى كار و سعى و تلاش : 
كار به معنى ((صنعت ، هُنر، پيشه )) نيز آمده است ، بنابراين هر پيشه و صنعت و هُنرى كه وقت فردى را بگيرد و نتيجه و بازدهى داشته باشد كار است . چه كار جسمى باشد و چه كار فكرى . حالا كه با معنى كار آشنا شديم خوب است ارزش كار را از ديدگاه قرآن و روايات بدانيم .
ارزش كار از ديدگاه قرآن : 
قرآن كريم درباره ارزش كار مى فرمايد: (وَ اءَن لَّيْسَ لِلاْنْسانِ إِلاّ ما سَعَى )(28) يعنى ((نيست براى انسان مگر اينكه سعى و تلاش كند)).
ارزش كار از ديده گاه روايات : 
((خداوند مؤ منى را كه داراى حرفه است دوست دارد)).(29)
((كسى كه خود را براى اداره زندگى اش به مشقّت مى اندازد مانند كسى است كه در راه خدا جهاد مى كند)).(30)
((هر كه بى كار بگردد و سنگينى (اقتصادى ) خود را بر دوش مردم بيندازد ملعون است )).(31)
على عليه السّلام مى فرمايد: ((اگر نفس را به كارى مشغول نكنى ، تو را بخودش مشغول مى كند)).
كار و جلوگيرى از گناه : 
جوانان بايد بدانند بيكارى ضربه اى بزرگى به شخصيت و آبروى اجتماعى آنان مى زند، و كار و اشتغال موقعيتى برتر همراه بااحترام به آنان مى بخشد، و آنان را آزاد، بلند طبع ، مستقل ، و سربلند بار مى آورد. انسان پيوسته با طبيعت در حال مبادله است ، يعنى از يك طرف نيرو و انرژى مى گيرد و از طرف ديگر مصرف مى كند. خيال انسان هم همين طور است . بدن انسان وقتى نيرو مى گيرد بايد مصرف شود، زبان انسان بالاخره بايد حرفى بزند، چشم انسان بايد چيزى ببيند، گوش انسان بايد صدايى بشنود، دست و پاى انسان بايد حركتى كند، يعنى انسان نمى تواند مرتب از طبيعت انرژى بگيرد و مصرف نكند. نيروها سعى مى كنند به وسيله ايى بيرون آيند. وقتى راه خروج درست و مشروع برايش نباشد، از طريق غيرمشروع بيرون مى آيد. يكى از آثار ((كار)) جلوگيرى از گناه است . البتّه صد در صد اين طور نيست ، ولى بى كارى منشاء بسيارى از گناهان است ، جوانى كه مرتكب كارهاى خلاف و فساد در جامعه مى شود از قبيل : سرقت ، تجاوز به نواميس ديگران ، خريد و فروش و مصرف مواد مخدر، گوش دادن و تماشا نمودن نوارها و فيلمهاى مبتذل و غيره ... وقتى كه انسان اين كارها را ريشه يابى مى كند مى بيند بيشتر آنها بر اثر بى كارى و عدم شناخت آنها به مسائل دينى و اسلامى است . پس جوانان و نوجوانان عزيز ما بايد هوشيار باشند و بيشتر با مسائل دينى و اسلامى آشنا شوند و خودشان را از اين بلاههاى خانمانسوز نجات دهند. البتّه گناه منحصر به مرحله عمل فقط نيست ، گناه خيالى هم گناه است ، يعنى فكر گناه هم نوعى گناه است . البتّه فكر گناه تا به مرحله عمل نرسيده خود آن گناه نيست ، برخلاف فكر كار نيك كه اگر به وسيله اى به مرحله عمل نرسيده نزد خدا به منزله همان عمل خوب شمرده مى شود. در نتيجه كار و سعى و تلاش در اسلام خيلى تاءكيد شده است و بايد اين نكته را هم توجه داشته باشيم كار و كسبى كه ، از راههاى حلال بدست آمده باشد. چون كسبها در اسلام دو دسته تقسيم مى شوند. دسته اوّل : كسب مشروع و حلال ، مانند: كشاورزى ، دامدارى ، حرفه هاى صنعتى ، تجارت درست ، دور از ربا، تعليم و تربيت و غيره ... دسته دوم : كسب نامشروع و حرام ، مانند: فروش شراب ، قمار كردن و فروش آلات قمار و موسيقى ، ربا خوارى و غيره ...
اسلام لازم مى داند مسلمان پيش از شروع به كار كسبهاى حلال و حرام را بشناسد و دستورات دينى خود را در مورد، تجارت و معاملات بياموزد، تا بعداً دچار كجروى و انحراف در كسب نشود.
آثار و نتايج كار و سعى و تلاش : 
1 - تمام تئوريها، در عمل به آزمايش گذاشته مى شود و انسان ، تصوّر درست ترى از آنچه كه آموخته است به دست مى آورد.
2 - علاوه بر درآمدهاى احتمالى از راه كار اوقات فراغت خود را نيز پُر مى كند و دچار كسالت و احساس پوچى نمى شود.
3 - از آفات فراغت و بيكارى در امان مى ماند.
4 - از راه كار، به پيشرفت اقتصادى ، علمى ، صنعتى جامعه كمك مى كند و سربار جامعه نمى شود.(32)
شعر در وصف كار و سعى و تلاش 
اگر فكر دل زارى نكردى
به عمر خويشتن كارى نكردى
تو را از روز آزادى چه حاصل
كه رحمى به گرفتارى نكردى
نچينى گل زباغ زندگانى
گر از پائى برون خارى نكردى
سزاوار از تو باشد حقّ شناسى
چرا كار سزاوارى نكردى
مسابقه موضوع هشتم 
17 - از ديده گاه روايات معصومين عليهم السّلام كسى كه براى امرار معاش زندگى تلاش مى كند چه تعبير فرموده اند؟
الف - به جهاد ب - به امر بمعروف و نهى از منكر
ج - به زكات د - هيچكدام
18 - از ديده گاه روايات معصومين عليهم السّلام كسى كه بى كار باشد و كارش را بر گردن ديگرى بيندازد چه تعبير فرموده اند؟
الف - خائن است ب - مشغول ذمّه ديگران است
ج - ملعون است د - ب و ج صحيح است
موضوع نهم : جوانان و دورى از گناهان 
جوانان عزيز! يكى از چيزهايى كه انسان را از خدا و ائمه و كارهاى نيك باز مى دارد (گناه ) است .
معنى گناه چيست ؟ گناه يعنى هر چيز كه نافرمانى خداوند و باعث شادمانى شيطان و بدكاران باشد. جوانان و نوجوانان عزيز! قلب هر انسانى مانند آيينه صاف و پاك و روشن مى باشد، امّا بر اثر يك گناه يك لكه سياه روى آن مى افتد و اگر همين طور ادامه پيدا كند سياهى تمام قلب را فرا مى گيرد، و اين گناه فرقى ندارد، كوچك باشد يا بزرگ . بعنوان مثال : شما اگر سنگى در زير ناودان بگذاريد و قطره قطره (گناهان كوچك ) از بالا، روى آن بچكد، در طول اين مدت شايد يك سطل بزرك آب نشود امّا بر اثر قطره هاى آب ، آن سنگ سوراخ مى شود، در صورتى كه اگر يك سطل آب را يك دفعه روى آن سنگ مى ريختيم آنرا سوراخ نمى كرد. پس گناهان كوچك هم در صورت تكرار همانند گناه كبيره مى شود. پس قلب انسان بر اثر تكرار گناه سياه مى شود، يعنى ديگر حرف حقّ را قبول نمى كند.
معنى ايمان چيست ؟ ايمان مانند نقطه سفيدى در قلب نهاده مى شود. هر چه ايمان بيشتر شود، سفيدى و نورانيت آن بيش تر مى شود.(33) ما مى توانيم با تلاوت قرآن و دقّت در معناى آن ها، مطالعه كتاب هاى دينى ، شركت در مجالس ‍ مذهبى و كلاسهاى تربيتى ، پرسش از علماى دين و ... شناخت و آگاهى خودمان را بيش تر كنيم و با دقت بيشتر در گفتار و كردار ايمانمان را تقويت نمائيم .
اقسام گناهان : 
گناهان به دو دسته كلّى تقسيم مى شوند: 1 - گناهان صغيره (كوچك ) 2 - گناهان كبيره (بزرگ )
گناهان صغيره : 
گناهان صغيره در موارد زير تبديل به گناهان كبيره مى شود:
1 - اصرار بر گناه صغيره تبديل به گناه كبيره مى شود.
2 - كوچك شمردن گناه صغيره تبديل به گناه كبيره مى شود.
3 - اظهار خوشحالى هنگام گناه صغيره تبديل به گناه كبيره مى شود.
4 - انجام گناه صغيره از روى طغيان تبديل به گناه كبيره مى شود.
5 - مغرور شدن بعد از گناه صغيره كه هنوز مجازات الهى نشده تبديل به گناه كبيره مى شود.
6 - آشكار نمودن گناه صغيره تبديل به گناهان كبيره مى شود.
7 - گناه شخصيتها (آنهائى كه داراى موقعيت خاص اجتماعى هستند، با گناه ديگران يكسان نيستند چه بسا، گناه صغيره آنها، حكم گناه كبيره را داشته باشد).
گناهان كبيره : 
گناهان كبيره موارد آن زياد است بعضى تعداد آن را 7 عدد، بعضى 10 عدد، بعضى 20 عدد، بعضى 34 عدد، بعضى نيز 40 عدد و بيشتر ذكر نموده اند، امام خمينى ؛ در تحريرالوسيله تعداى از گناهان كبيره را بر مى شمارد. عبارتند از: 1 - نااميدى از رحمت خدا 2 - ايمن شدن از مكر خدا 3 - دروغ بستن به خدا يا رسول صلّى اللّه عليه و آله و يا اوصياء خداصلّى اللّه عليه و آله 4 - كشتن نابجاه 5 - عاق والدين 6 - خوردن مال يتيم از روى ظلم 7 - نسبت زنا به زن باعفت 8 - فرار از جبهه جنگ با دشمن 9 - قطع رحم 10 - سحر و جادو 11 - زنا 12 - لواط 13 - دزدى 14 - سوگند دروغ 15 - كتمان در گواهى دادن 16 - گواهى به دروغ 17 - پيمان شكنى 18 - رفتار برخلاف وصيت 19 - شرابخوارى 20 - ربا خوارى 21 - قمار بازى 22 - خوردن مردار و خون 23 - خوردن گوشت خوك 24 - خوردن ذبح غيرشرعى مگر در صورت ناچارى 25 - كم فروشى 26 - تعرّب بعد از هجرت (يعنى انسان از محلى كه مى تواند دينش را حفظ كند به جايى برود كه دينش در خطر است ). 27 - كمك به ستمگر 28 - تكيه بر ظالم 29 - نگهدارى حقوق ديگران بدون عذر 30 - دروغگويى 31 - تكبّر 32 - اسراف و تبذير 33 - خيانت 34 - غيبت 35 - سخن چينى 36 - سرگرمى به امور لهو 37 - سبك شمردن فريضه حجّ 38 - ترك نماز 39 - ندادن زكات 40 - اصرار بر گناهان صغيره (كوچك ).(34)
وظيفه ما در برابر گناهان چيست ؟ 
بايد به فكر اين باشيم در هر شرايطى با گناهان مبارزه و توبه نمائيم مخصوصاً جوانان و نوجوانان عزيز بايد اين نكته را توجّه داشته باشند كه بنابر فرموده مقام معظم رهبرى حضرت آية ا... خامنه اى كه فرمودند: امروزه دشمنان اسلام با (تهاجم فرهنگى يعنى شبيخون فرهنگى ) با فرهنگ كاذب و دروغين وارد صحنه شده اند و مى خواهند نسل پاك جوانان و نوجوانان عزيز را آلوده نمايند مثلاً با رواج دادن عكس ها و نوارها و فيلمهاى مبتذل ، و كشاندن جوانان به مسئله اعتياد خانمانسوز، و وادار نمودن آنان به مسائل منكراتى ديگر... بايد هوشيار باشيم خوبيها و بديها را بشناسيم و سعى كنيم خوبيها را در جامعه تكرار كنيم و در مقابل بديها و گناهان توبه نمائيم و خودمان را از گناهان شستشو دهيم .
شرايط توبه : 
1 - پشيمانى از كارهاى زشت گذشته .
2 - اراده بر ترك آن براى هميشه .
3 - درصدد جبران حق اللّه باشيم ، مثل نماز - روزه و غيره ...
4 - در صدد جبران حق الناس باشيم مثلاً اگر به كسى چيزى بدهكار هستيم ادا كنيم .
5 - با نماز و دعا پشيمانى خود را از گناهان اعلام داريم .
شعر درباره دورى از گناهان (توبه ) 
الهى بى پناهان را پناهى
بسوى بى پناهان كن نگاهى
اميد لطف و بخشش از تو دارد
اسيرى ، مستمندى ، پُر گناهى
گنه كارى كه با اشك ندامت
خميده پشتش از بار گناهى
نهاده سر بخاك آستانت
رحيمى ، بى نيازى ، داد خواهى
مسابقه موضوع نهم 
19 - وظيفه ما در برابر گناهانى كه انجام داديم چيست ؟
الف - وظيفه اى نداريم
ب - دورى از گناه و كار نيك و توبه نمائيم
ج - صدقه بدهيم د - روزه بگيريم
20 - گناهان را از ديدگاه اسلام بر چند قسم تقسيم كردند؟
الف - بر 5 قسم ب - بر 4 قسم
ج - بر 3 قسم د - بر 2 قسم
موضوع دهم : جوانان و اُنس با قرآن 
جوانان عزيز! (قرآن ) از كجا و چگونه آمده است !
خداوند متعال براى هدايت انسانها از بين آنها شايسته ترين افراد را انتخاب نموده و به عنوان پيامبر به هر قومى در زمانهاى خاص معرفى كرده است ، شمار اين پيامبران 124 هزار نفر بوده است كه اوّلين آنها حضرت آدم عليه السّلام و آخرين آنها حضرت محمّدصلّى اللّه عليه و آله مى باشد. پيامبرصلّى اللّه عليه و آله وقتى به پيامبرى مبعوث شد سنّ آنحضرت چهل سال بود كه در غار حرا خداوند به وسيله يكى از ملائكه كه نامش جبرئيل است به پيامبر وحى مى كرد و پيامبر هم آن را براى مردم قرائت مى فرمود و اميرالمؤ منين على عليه السّلام و عدّه اى ديگر از ياران پيامبر آن را مى نوشتند، چون اگر قرآن نوشته نمى شد و نقل سينه به سينه انتقال مى يافت معلوم نبود قرآن به اين صورت باقى بماند، پس با نوشته شدن قرآن باعث شد كه قرآن براى هميشه محفوظ بماند.
جوانان عزيز! قرآن مجيد در ماه مبارك رمضان در شب قدر كه يكى از بهترين شبهاى اين ماه است در مكّه معظمه به قلب پاك رسول اللّه نازل گرديده است . و در مدّت بيست و سه سال نبوّت پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله قرآن كريم تدريجاً و به مرور زمان ، هنگام روز و شب ، در سفر و جنگ و صلح بر حسب حوادث و خصوصيات وقايع ، در مواقع مقتضى نازل گرديده است . به گفته مفسرين قرآن مقدس يك نزول جمعى و يك نزول تدريجى دارد، نزول جمعى قرآن در ماه مبارك رمضان و شب قدر از لوح محفوظ به بيت المعمور بر قلب پاك نبى اكرم صلّى اللّه عليه و آله نازل شده و خداوند پيامبر خود را از تمام آن آگاه ساخت ، و نزول تدريجى قرآن نزول آيات و سورهاست كه به تدريج نازل شده است .