مركز تعليمات اسلامي واشنگتن - كتابخانه معارف اسلامی - جُنگ جوان

ابزار رشد و كمال

ما تو را بى توشه نفرستاده ايم
	آنچه مى بايست دادن ، داده ايم
دست داديمت كه تا كارى كنى
	درهمى گر هست ، دينارى كنى
پاى داديمت كه باشى پا به جاى
	وارهانى خويش را از تنگناى
چشم داديمت دلت ايمن كند
	بر تو راه زندگى روشن كند
آن كه جان كرده است بى خواهش عطا
	نان كجا دارد، دريغ از ناشتا
اين توانايى كه در بازوى توست
	شاهد بخت است و در پهلوى توست
آنچه گفتى نيست ، يك يك در تو هست
	گنج ها دارى و هستى تنگدست
عقل و راءى ، عزم ، همت گنج توست
	بهترين گنجور سعى و رنج توست

آدمى چيست ؟

آدمى زاده طرفه معجونى است
	كز فرشته سرشته وز حيوان
گر كند ميل اين ، شود كم از اين
	گر كند ميل آن ، شود به از آن

خدا كند

خدا كند كه جوانان ز حق جدا نشوند
	به صحبت بد و بدخواه آشنا نشوند
مقدسات جهان را به زير پا ننهند
	شرور و مفسد و بى دين و بى حيا نشوند
خدا كند كه جوانان ره هنر پويند
	شكسته بال و پريشان و بى نوا نشوند
به منصبى كه رسيدند خويش گم نكنند
	به نارضايى بيچارگان رضا نشوند
پى سياست بدكارگان قدم نزنند
	وطن فروش و خطاكار بد ادا نشوند
به جان و مال و به ناموس كس طمع نكنند
	در اين معامله هم كيش اشقيا نشوند
خدا كند كه جوانان عقيده مند شوند
	سبك عيار، تهى مغز و خودنما نشوند
سر عقيده خود پاى بفشرند چو كوه
	بسان كاه ز هر باد جابجا نشوند

فضيلت علم

آن را كه علم و دانش و تقوى مسلم است
	هر جا قدم نهد قدمش خير مقدم است
در پيشگاه علم مقامى عظيم نيست
	از هر مقام و مرتبه اى ، علم اعظم است
كس را به مال نيست بر اهل كمال فخر
	علم است كه مفخر اولاد آدم است
جاهل اگر كه گشت مقدم ، مؤ خر است
	عالم اگر كه گشت مؤ خر، مقدم است
جاهل به روز فتنه ، ره خانه گم كند
	عالم چراغ جامعه و چشم عالم است

دوستى با نااهلان

ترا از برگ گل ، هر چند دامن پاك تر باشد
	مشو با ناكسان همدم كه صحبت را اثر باشد

بدشانسى

به هر جا پا نهادم ، پاى اميدم به سنگ آمد
	به هر كشتى نشستم ، دامن كشتى نهنگ آمد
به هر كس لاف يكرنگى زدم ، آخر دو رنگ آمد
	سر و كارم به دست فرقه بى نام و ننگ آمد

مشكل گشا است

دل كه رنجيد از كسى ، خرسند كردن مشكل است
	شيشه بشكسته را، پيوند كردن مشكل است
كوه ناهموار را، هموار كردن سخت نيست
	زير بار منت نامرد رفتن ، مشكل است

آداب مسلمانى

بپرسيدم ز دانشمند معناى مسلمانى
	مسلمان را صفاتى گفت ، آن داناى ربانى
مسلمان بايد آميزد به هم ، دنيا و عقبى را
	نه مستغرق در اين گردد، نه در آن يك شود فانى
مسلمان مرد عزم و همت و كار است و بينايى
	تو مرد لاابالى را مسلمان كى توان خوانى
مسلمان مرد توحيد است و تقوا و نماز اى دل
	نخوانى گر نماز هرگز، نزن لاف مسلمانى
مسلمان مرد عفو و مهر و انصاف و جوان مردى
	مسلمان در پى تحصيل هر اخلاق انسانى
مسلمان با حيا و غيرت و با عفت و عصمت
	بپوشاند ز نامحرم خودش از حكم قرآنى
مسلمان مهربان پاكيزه خو، داراى خوش خلقى
	به چشمان مسلمان از فراست نور رحمانى
مسلمان واجد صدق و صفا، مهر و وفا باشد
	مسلمان دور، از ظلم و جفا و جهل و نادانى
مسلمان و اين اعمال ناشايست ، هيهات است
	مگر جانم تو آيين مسلمانى نمى دانى
اگر يك روز رود بر باد، عفت ها و غيرت ها
	تو هم در اين جهان ، در زندگى خويش درمانى
به حال نونهالان وطن افسوس مى بايد
	چرا اين قدر بى فكرى و اين اندازه نادانى
عزيزم دشمن دين در كمين كار ما باشد
	تو غافل از سرانجامى و مشغول هوسرانى
چو دين بيرون رود از جامعه ، جايش نمى گيرد
	مگر بدبختى و بيچارگى و خوى حيوانى
بيا يك دم به حال خويشتن ، انديشه كن جانا
	شبى برخيز و بهر توبه خود، تر ساز مژگانى
بيا راضى كن از خود شافع روز قيامت را
	كه هم دنيا و هم عقبى شوى از رستگارانى

گيرنده

جمعى شنونده اند و گوينده خداست
	يك عده كرند و كور، بيننده خداست
در كار فرستنده حق ، عيبى نيست
	هر عيب و نقيصه اى ز گيرنده ماست

قرض

مردم به عيش ، خوش دل و من مبتلاى قرض
	هر كس به كار و بارى و من مبتلاى قرض
قرض خدا و قرض خلايق به گردنم
	آيا اداى قرض كنم ، با اداى قرض
خرجم فزون ز غايت و قرضم فزون ز حد
	فكر از براى خرج كنم يا براى قرض

سفارش هاى معصومين عليهم السلام
سفارش پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم درباره جوانان
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: ((اوصيكم بالشبان خيرا))⁽¹⁶¹⁾ ؛ ((به همه شما مسلمانان سفارش مى كنم كه نسبت به جوانان با نيكى رفتار كنيد و شخصيت آنان را گرامى بداريد.))
جوان و بندگى
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: هر جوانى كه به خاطر خدا از دنياى حرام و سرگرمى بيهوده دست بردارد و جوانى خود را در طاعت و بندگى خدا سپرى كند، خداوند به او اجر 72 شهيد را عنايت مى كند.⁽¹⁶²⁾
رازدارى
على (عليه السلام ) فرمودند: سرك اسيرك فان تكلمت به صرت اسيره ⁽¹⁶³⁾ ؛ ((راز تو اسير و در اختيار تو است اگر آنرا گفتى (فاش كردى ) آن گاه تو اسير آن هستى .))
پيام فرشته الهى به جوانان
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: ان لله ملكا ينزل فى كل ليله فينادى يا ابناء العشرين جدوا و اجتهدوا⁽¹⁶⁴⁾ ؛ ((خداوند فرشته اى دارد، كه هر شب به جوانان بيست ساله ندا مى دهد كه تا مى توانيد (و جوان هستيد) جديت و كوشش كنيد.))
سفارش اكيد نسبت به ازدواج جوانان
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: يا شاب تزوج و اياك و الزنا فانه ينزع الايمان من قلبك .⁽¹⁶⁵⁾
((اى جوان ، ازدواج كن و از فحشا و زنا دورى كن ، زيرا اين كار ايمان را از قلبت جدا مى كند.))
بهترين جوان از ديدگاه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: ((خير شبابكم من تشبه بكهولكم .))⁽¹⁶⁶⁾
((بهترين جوانان شما، كسى است كه رفتارش مثل بزرگسالان باشد.))
اهميت عمر
امام سجاد (عليه السلام ) فرمودند: كن على عمرك اشح منك على درهمك و دينارك ⁽¹⁶⁷⁾
((بر عمرت بخيل تر باش از درهم و دينارت .))
پرهيزكارى جوان
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: ان الله يباهى بالشاب العابد يقول الله للملائكه انظروا الى عبدى ترك شهوته من اجلى .⁽¹⁶⁸⁾
((خداوند به جوان عبادت پيشه مباهات مى كند، خدا به ملائكه مى فرمايد: نگاه كنيد بنده ام را كه به خاطر من شهوت و هوسهايش را ترك كرده است .))
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: ان الله يحب الشاب الذى يفنى شبابه فى طاعه الله .
((خداوند دوست دارد جوانى را كه عمرش را در راه اطاعت خداوند مى گذراند.))
نيكى به پدر و مادر
على (عليه السلام ) فرمودند: ((بروا آبائكم يبركم ابنائكم .))⁽¹⁶⁹⁾
((به پدران خود نيكى كنيد تا فرزندانتان به شما نيكى بكنند.))
همنشينى با گناهكاران
امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: لا ينبغى للمؤ من ان يجلس مجلسا يعصى الله فيه و لا يقدر على تغييره .⁽¹⁷⁰⁾
((براى مؤ من سزاوار نيست كه در مجلسى بنشيند كه نافرمانى خداوند مى شود و او قدرت بر هم زدن آن مجلس را نداشته باشد.))
جوان و ادب آموزى
على (عليه السلام ) فرمودند: يا معشر الفتيان حصنوا اعراضكم بالادب و دينكم بالعلم .⁽¹⁷¹⁾
((اى گروه جوانان ، شرف انسانى و سجاياى اخلاقى خود را با ادب آموزى و تربيت حفظ نماييد و دين خود را با نيروى دانش از دست برد ناپاكان حفظ كنيد.))
نمى توان زبان مردم را بست
امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: ان رضا الناس لا يملك و اءلسنتهم لا تضبط.⁽¹⁷²⁾
((خشنودى مردم را نمى توان به دست آورد و زبان مردم را نيز نمى توان بست .))
نصيحتى كوتاه
شخصى از امام جواد (عليه السلام ) تقاضا كرد تا او را در جمله كوتاهى نصيحت جامع نمايد.
امام فرمودند: صن نفسك عن عار العاجله و نار الاجله .⁽¹⁷³⁾
((خود را از كارهايى كه موجب ننگ در دنيا و عذاب آخرت است حفظ كن .))
كارگشايى
پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم فرمودند: من قضى لمؤ من حاجه الله له حوائج كثيره ادناهن الجنه .⁽¹⁷⁴⁾
((كسى كه حاجتى از مؤ منى برآورده سازد، خداوند حوايج زيادى را از وى برآورده مى سازد كه كمترين آنها بهشت است .))
عبرت
على (عليه السلام ) فرمودند: اتعظوا لمن كان قبلكم قبل ان يتعظ بكم من بعدكم .⁽¹⁷⁵⁾
((از پيشينيان خود پند بگيريد قبل از آن كه آيندگان از زندگى شما عبرت گيرند.))
كمى پيروان حق
على (عليه السلام ) فرمودند: لا تستوحشوا فى طريق الهدى لقله اهله .⁽¹⁷⁶⁾
((در راه حق به موجب كم بودن طرفداران آن ، ترس به خود روا مداريد.))
حالات دل
دل كور شود، آن چنان كه ديده .
دل بيمار مى شود، آن چنان كه تن .
دل كدر مى شود، آن چنان كه آيينه .
دل بسته مى شود، آن چنان كه در.
هدف از آفرينش
گفتم : هدف از آفرينش انسان چيست ؟
گفت : خور و خواب و خشم و شهوت .
گفتم : يعنى مى گويى همه انسانها حيوانند؟!
گفت : (الا الذين امنوا و عملوا الصالحات ...)