1- و ما انسان را به احسان در حق پدر و مادرش سفارش کرديم. مادر با رنج و زحمت بار حمل کشيد و باز با درد و مشقت وضع حمل نمود و سي ماه تمام مدت حمل و شير خواري خواهد بود تا وقتي که طفل به حد رشد رسيد آدمي چهل ساله گشت آنگاه سزد که عرض کند بار خدايا مرا که به من و پدر و مادر من عطا فرمودي شکر بياموز و به کار شايسته اي که رضا و خوشنودي تو در اوست موفق دار و فرزندان مرا صالح گردان بارالها من بدرگاه تو به دعا باز آمدم و از تسليمان فرمان تو شدم.
2- رمح : نيزه
3- اشاره است به نابودي اقوام ستمگر که روي از فرمان خداوند بر تافتند و به عذاب و نابودي در افتادند نظير قوم نوح ، عاد و ثمود و تعبير گوينده بر گرفته است از آيات قرآن کريم از جمله : اني اخاف عليکم يوم اليم (هود / 25 ) ، اني اخاف عذاب يوم عظيم (شعرا ) . سرنوشت تفرقه و نافرماني اقوام ستمگر و عاقب کار آنان در قرآن مجيد آمده است.
4- ابن خطابه از کتاب لمعات الحسين تاليف علامه آيت الله سيد محمد حسين حسيني تهراني نقل شده است.
5- مقتل مقرم - ص 320 از تاريخ طبري ج ششم ص 359 و لمعات الحسين ص 68.
6- مقتل مقرم و لهوف ص 105 و مقتل ص 324 و مقتل خوارزمي از ص 1/7 تا 332.
7- خلاصه اي از کتاب الفتوح نوشته محمد بن احمد مستوفي هروي (محقق قرن ششم هجري قمري ) به فارسي ترجمه شده و بتصحيح غلامرضا طباطبايي مجد انتشار يافته است (ص 924 - 916)
8- براي ملاحظه متن عربي خطبه حضرت زينب به کتاب زندگي فاطمه زهرا عليه السلام نوشته دکتر سيد جعفر شهيدي صفحات 251 و 252 رجوع فرماييد.
9- سوره شوري / 30
10- سوره حديد / 22
11- آزاد شدگان : آن روز که رسول خدا ص مکه را فتح کرد ، بزرگان قريش نزد او حاضر شدند ، و حضرت پرسيدند ، گمان مي بريد ، که با شما چه رفتاري خواهم داشت ؟ جواب دادند : آنچه که درخور عموزاده اي بزرگوار است . حضرت فرمودند : برويد شما آزاد هستيد ، و از آن روز قريش به (ابناء الطلقاء به معني آزاد شدگان ) معروف شدند.
12- آل عمران / 178