حضرت امام كاظم (عليه السلام)
1- قالَ الإمام موسى بن جعفر الكاظم (عليه السلام) : وَجَدْتُ عِلْمَ النّاسِ فى
أرْبَع: أَوَّلُها أنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ، وَالثّانِيَهُ أنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ
بِكَ، وَالثّالِثَهُ أنْ تَعْرِفَ ما أرادَ مِنْكَ، وَالرّبِعَهُ أنْ تَعْرِفَ ما
يُخْرِجُكَ عَنْ دينِكَ.(1)
حضرت امام موسي كاظم (عليه السلام) فرمود: تمام علم
مردم را در چهار مورد شناسائى كرده ام: اوّلين آن ها اين كه پروردگار و آفريدگار
خود را بشناسى و نسبت به او شناخت پيدا كنى. دوّم، اين كه بفهمى كه از براى وجود تو
و نيز براى بقاء حيات تو چه كارها و تلاش هائى صورت گرفته است. سوّم، بدانى كه براى
چه آفريده شده اى و منظور چه بوده است. چهارم، معرفت پيدا كنى به آن چيزهائى كه سبب
مى شود از دين و اعتقادات خود منحرف شوى (يعنى راه خوشبختى و بدبختى خود را بشناسى
و در جامعه چشم و گوش بسته حركت نكنى).
2- قالَ(عليه السلام) : ما مِنْ بَلاء يَنْزِلُ عَلى عَبْد مُؤْمِن فَيُلْهِمُهُ
اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الدُّعاءَ إِلاّ كانَ كَشْفُ ذلِكَ الْبَلاءِ وَشيكاً، وَ ما
مِنْ بَلاء يَنْزِلُ عَلى عَبْد مُؤْمِن فَيُمْسِكُ عَنِ الدُّعاءِ إلاّ كانَ ذلِكَ
الْبَلاءُ طَويلاً، فَإذا نَزَلَ الْبَلاءُ فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعاءِ وَ
التَّضَرُّعِ إلَى اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.(2)
فرمود: نيست بلائى كه بر مؤمن
وارد شود مگر آن كه به وسبله دعا سريع بر طرف مى گردد; و چنانچه دعا نكند طولانى
خواهد، پس هنگامى مصيتى و بلائى وارد شد، به درگاه خداوند دعا و تضرّع كنيد .
3- قالَ(عليه السلام) : لَيْسَ مِنْ دَواء إلاّ وَ هُوَ يُهَيِّجُ داءً، وَ لَيْسَ
شَيْءٌ فِي الْبَدَنِ أنْفَعَ مِنْ إمْسَاكِ الْيَدِ إلاّ عَمّا يَحْتاجُ
إلَيْهِ.(3)
فرمود: هيچ داروئى نيست مگر آن كه در اثر عوارض جنبى آن دردى ديگر
را تهييج و تحريك مى نمايد; و هيچ درمانى بهتر و سود مندتر از امساك و خوددارى نيست
مگر در حال نياز و ضرورت.
4- قالَ(عليه السلام): رَحِمَ اللهُ عَبْداً تَفَقَّهَ، عَرَفَ النّاسَ
وَلايَعْرِفُونَهُ.(4)
فرمود: خداوند متعال رحمت كند بنده اى را كه در مسائل
دينى تفقه و تحقيق نمايد (فقيه و عالم باشد) و نسبت به مردم شناخت پيدا كند، گرچه
مردم او را نشناسند و قدر و منزلت او را ندانند.
5- قالَ (عليه السلام) : إنَّ أهْلَ الاْرْضِ مَرْحُومُونَ ما يَخافُونَ، وَ أدُّوا
الاْمانَهَ، وَ عَمِلُوا بِالْحَقِّ.(5)
فرمود: اهل زمين مورد رحمت - و بركت
الهى - هستند، مادامى كه خوف و ترس - از گناه و معصيت داشته باشند -، اداى امانت
نمايند و حقّ را دريابند و مورد عمل قرار دهند.
6- قالَ (عليه السلام) : بِئْسَ الْعَبْدُ يَكُونُ ذاوَجْهَيْنِ وَ
ذالِسانَيْنِ.(6)
فرمود: بد شخصى است آن كه داراى دو چهره و دو زبان مى باشد، -
كه در پيش رو چيزى گويد و پشت سر چيز ديگر -.
7- قال (عليه السلام) : مَنِ اسْتَشارَ لَمْ يَعْدِمْ عِنْدَ الصَّوابِ مادِحاً، وَ
عِنْدَالْخَطإ عاذِراً.(7)
فرمود: كسى كه در امور زندگى خود ـ با اهل معرفت ـ
مشورت كند، چنانچه درست و صحيح عمل كرده باشد مورد تعريف و تمجيد قرار مى گيرد و
اگر خطا و اشتباه كند عذرش پذيرفته است.
8- قالَ (عليه السلام) : مَنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ واعِظٌ تَمَكَّنَ
مِنْهُ عَدُوُّهُ ـ يعني الشّيطان ـ.(8)
فرمود: هر كسى عقل و تدبيرش را مورد
استفاده قرار ندهد، دشمنش - يعنى; شياطين إنسى و جنّى و نيز هواهاى نفسانى - به
راحتى او را مى فريبند و منحرف مى شود.
9- قالَ (عليه السلام): ما قُسِّمَ بَيْنَ الْعِبادِ أفْضَلُ مِنَ الْعَقْلِ،
نَوْمُ الْعاقِلِ أفْضَلُ مِنْ سَهَرِالْجاهِلِ.(9)
فرمود: چيزى با فضيلت تر و
بهتر از عقل، بين بندگان توزيع نشده است، (تا جائى كه) خواب عاقل - هوشمند - افضل و
بهتر از شب زنده دارى جاهل بى خرد است.
10- قالَ (عليه السلام) : لا تَدْخُلُوا الْحَمّامَ عَلَى الرّيقِ، وَ لا
تَدْخُلُوهُ حَتّى تُطْعِمُوا شَيْئاً.(10)
فرمود: بعد از صبحانه، بدون فاصله
حمّام نرويد; همچنين سعى شود با معده خالى داخل حمام نرويد، بلكه حتّى الامكان قبل
از رفتن به حمّام قدرى غذا بخوريد.
11- قالَ (عليه السلام) : اِيّاكَ وَ الْمِزاحَ، فَاِنَّهُ يَذْهَبُ بِنُورِ
ايمانِكَ، وَ يَسْتَخِفُّ مُرُوَّتَكَ.(11)
فرمود: بر حذر باش از شوخى و مزاح ـ
بى جا ـ چون كه نور ايمان را از بين مى برد و جوانمردى و آبرو را سبك و بى اهميّت
مى گرداند.
12- قالَ (عليه السلام) : اللَّحْمُ يُنْبِتُ اللَّحْمَ، وَالسَّمَكُ يُذيبُ
الْجَسَدَ.(12)
فرمود: خوردن گوشت، موجب روئيدن گوشت در بدن و فربهى آن مى
گردد; ولى خوردن ماهى، گوشت بدن را آب و جسم را لاغر مى گرداند.
13- قالَ (عليه السلام) : مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَكى عَمَلُهُ، وَ مَنْ حَسُنَتْ
نيَّتُهُ زيدَ فى رِزْقِهِ، وَ مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإخْوانِهِ وَ أهْلِهِ مُدَّ
فى عُمْرِهِ.(13)
فرمود: هر كه زبانش صادق باشد اعمالش تزكيه است، هر كه فكر و
نيّتش نيك باشد در روزيش توسعه خواهد بود، هر كه به دوستان و آشنايانش نيكى و احسان
كند، عمرش طولانى خواهد شد.
14- قالَ (عليه السلام) : اِذا ماتَ الْمُؤْمِنُ بَكَتْ عَلَيْهِ الْمَلائِكَهُ وَ
بُقاعُ الاَْرضِ.(14)
فرمود: زمانى كه مؤمن بميرد، ملائكه و ممتازترين قسمتهاي
زمين براى او گريه مى كنند.
15- قالَ (عليه السلام) : الْمُؤْمِنُ بِعَرْضِ كُلِّ خَيْر، لَوْ قُطِّعَ
أنْمِلَهً أنْمِلَهً كانَ خَيْراً لَهُ، وَ لَوْ وَلّى شَرْقَها وَ غَرْبَها كانَ
خَيْراً لَهُ.(15)
فرمود: مؤمن (هميشه، در همه حالات) در معرض خير و سعادت
خواهد بود، چنانچه (در سختى قرار گيرد و) بندهاى بدنش قطعه قطعه گردد برايش خير و
خوشبختى است; و اگر هم تمام شرق و غرب دنيا در اختيارش قرار گيرد، نيز برايش خير و
سعادت است.
16- قالَ(عليه السلام): مَنْ اَرادَ أنْ يَكُونَ أقْوىَ النّاسِ فَلْيَتَوَكَّلْ
علَى اللّهِ.(16)
فرمود: هركس بخواهد (در هر جهتى) قوى ترينِ مردم باشد بايد
توكّل در همه امور، بر خداوند سبحان نمايد.
17- قالَ (عليه السلام) : أداءُ الاْمانَهِ وَ الصِّدقُ يَجْلِبانِ الرِّزْقَ، وَ
الْخِيانَهُ وَ الْكِذْبُ يَجْلِبانِ الْفَقْرَ وَ النِّفاقَ.(17)
فرمود: امانت
دارى و راست گوئى، هر دو موجب توسعه روزى مى شوند; وليكن خيانت در امانت و دروغ
گوئى موجب فلاكت و بيچارگى و سبب تيرگى دل مى باشد.
18- قالَ (عليه السلام) : أبْلِغْ خَيْراً وَ قُلْ خَيْراً وَ لا تَكُنْ
إمَّعَه.(18)
فرمود: نسبت به هم نوع خود خير و نيكى داشته باش، و سخن خوب و
مفيد بگو، و خود را تابع بى تفاوت و بى مسئوليّت قرار مده.
19- قالَ (عليه السلام) : تَفَقَّهُوا فى دينَ اللهِ، فَاِنَّ الْفِقْهَ مِفْتاحُ
الْبَصيرَهِ، وَ تَمامُ الْعِبادَهِ، وَ السَّبَبُ اِلَى الْمَنازِلِ الرَفيعَهِ وَ
الرُّتَبِ الْجَليلَهِ فِى الدّينِ وَ الدّنيا.(19)
فرمود: مسائل و احكام
اعتقادى و عملى دين را فرا گيريد، چون كه شناخت احكام و معرفت نسبت به دستورات
خداوند، كليد بينائى و بينش و انديشه مى باشد و موجب تماميّت كمال عبادات و اعمال
مى گردد; و راه به سوى مقامات و منازل بلندمرتبه دنيا و آخرت است.
20- قالَ (عليه السلام) : فَضْلُ الْفَقيهِ عَلَى العابِدِ كَفَضْلِ الشَّمْسِ
عَلَى الْكَواكِبِ، وَ مَنْ لَمْ يَتَفَقَّهْ فى دينِهِ لَمْ يَرْضَ اللّهُ لَهُ
عَمَلاً. وَ قالَ (عليه السلام) : عَظِّمِ العالِمَ لِعِلْمِهِ وَدَعْ
مُنازَعَتَهُ، وَ صَغِّرِالْجاهِلَ لِجَهْلِهِ وَلاتَطْرُدْهُ وَلكِنْ قَرِّبْهُ وَ
عَلِّمْهُ. (20)
فرمود: ارزش و فضيلت فقيه بر عابد همانند فضيلت خورشيد بر
ستاره ها است; و كسى كه در امور دين فقيه و عارف نباشد، خداوند نسبت به اعمال او
راضى نخواهد بود. و نيز فرمود: عالم را به جهت عملش تعظيم و احترام كن و با او
منازعه منما، و اعتنائى به جاهل مكن ولى طردش هم نگردان، بلكه او را جذب نما و آنچه
نمى داند تعليمش بده.
21- قالَ (عليه السلام) : دَخَلْتُ إلَيْهِ، فَقالَ: لا تَسْتَغْني شيعَتُنا عَنْ
أرْبَع: خُمْرَه يُصَلِّي عَلَيْها، وَ خاتَم يَتَخَتَّمُ بِهِ، وَ سِواك يَسْتاكُ
بِهِ، وَ سُبْحَه مِنْ طينِ قَبْرِ أبي عَبْدِ اللّهِ ع فيها ثَلاثٌ وَ ثَلاثُونَ
حَبَّهً، مَتى قَلَّبَهَا ذاكِراً لِلّهِ كُتِبَ لَهُ بِكُلِّ حَبَّه أرْبَعُونَ
حَسَنَهً، وَ إذا قَلَّبَها ساهِياً يَعْبَثُ بِها كُتِبَ لَهُ عِشْرُونَ
حَسَنَهً.(21)
فرمود: شيعيان و دوستان ما (در هر حال و در هر كجاكه باشند) از
چهار چيز نبايد بى نياز باشند: جانمازى كه بر آن نماز بخوانند، انگشترى كه در دست
نمايند، مسواكى كه دندانهاى خود را به وسيله آن مسواك كنند; و تسبيحى از تُربت امام
حسين (عليه السلام) كه داراى 34 دانه باشد و به وسيله آن ذِكر گويد، كه خداوند
متعال در مقابل هر دانه آن چهل حَسَنِه در نامه اعمالش ثبت مى نمايد; و چنانچه آن
را دست گيرد بدون آن كه ذِكرى و دعائى بخواند 20 حسنه به او داده مى شود.
22- قالَ (عليه السلام) : صَلوهُ النّوافِلِ قُرْبانٌ اِلَى اللهِ لِكُلِّ
مُؤمِن.(22)
فرمود: انجام نمازهاى مستحبّى، هر مؤمنى را به خداوند متعال نزديك
مى نمايد.
23- قالَ (عليه السلام) : مَثَلُ الدّنيا مَثَلُ الْحَيَّهِ، مَسُّها لَيِّنٌ وَ فى
جَوْفِهَا السَّمُّ الْقاتِلِ، يَحْذَرُهَاالرِّجالُ ذَوِى الْعُقُولِ وَ يَهْوى
اِلَيْهَاالصِّبْيانُ بِأيْديهِمْ.(23)
فرمود: مَثَل دنيا همانند مار است كه
پوست ظاهر آن نرم و لطيف و خوشرنگ، ولى در درون آن سمّ كشنده اى است كه مردان عاقل
و هشيار از آن گريزانند و بچّه صفتان و بولهوسان به آن عشق مىورزند.
24- قالَ (عليه السلام) : مَثَلُ الدُّنيا مَثَلُ ماءِالْبَحْرِ كُلَّما شَرِبَ
مِنْهُ الْعطْشانُ اِزْدادَ عَطَشاً حَتّى يَقْتُلُهُ.(24)
فرمود: مَثَل دنيا
(و اموال و زيورآلات و تجمّلات آن) همانند آب دريا است كه انسانِ تشنه، هر چه از آن
بياشامد بيشتر تشنه مى شود و آنقدر ميل مى كند تا هلاك شود.
25- قالَ (عليه السلام) : لَيْسَ الْقَبْلَهُ عَلَى الْفَمِ اِلاّ لِلزَّوْجَهِ وَ
الْوَلَدِ الصَّغيرِ.(25)
فرمود: بوسيدن لب ها و دهان ـ براى يكديگر در هر
حالتى ـ صحيح نيست مگر براى همسر و يا فرزند كوچك.
26- قالَ (عليه السلام) : مَنْ نَظَرَ بِرَأيْهِ هَلَكَ، وَ مَنْ تَرَكَ أهْلَ
بَيْتِ نَبيِّهِ ضَلَّ، وَ مَنْ تَرَكَ كِتابَ اللهِ وَ قَوْلَ نَبيِّهِ
كَفَرَ.(26)
فرمود: هركس به رأى و سليقه خود اهميّت دهد و در مسائل دين به آن
عمل كند هلاك مى شود، و هركس اهل بيت پيغمبر صلّى الله عليه وآله وسلّم را رها كند
گمراه مى گردد، و هركس قرآن و سنّت رسول خدا را ترك كند كافر مى باشد.
27- قالَ (عليه السلام) : إنَّ اللهَ لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوّامَ، إنَّ اللهَ
لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفارِغَ.(27)
فرمود: همانا خداوند دشمن دارد آن بنده اى
را كه زياد بخوابد، و دشمن دارد آن بنده اى را كه بيكار باشد.
28- قالَ (عليه السلام) : التَّواضُعُ: أنْ تُعْطِيَ النّاسَ ما تُحِبُّ أنْ
تُعْطاهُ.(28)
فرمود: تواضع و فروتنى آن است كه آن چه دوست دارى، ديگران درباره
تو انجام دهند، تو هم همان را درباره ديگران انجام دهى.
29- قالَ (عليه السلام) : يُسْتَحَبُّ غَرامَهُ الْغُلامِ فى صِغَرِهِ لِيَكُونَ
حَليماً فى كِبَرِهِ وَ يَنْبَغى لِلرَّجُلِ أنْ يُوَسِّعَ عَلى عَيالِهِ لِئَلاّ
يَتَمَنَّوْا مَوْتَهَ.(29)
فرمود: بهتر است پسر را در دوران كودكى به كارهاى
مختلف و سخت، وادار نمائى تا در بزرگى حليم و بردبار باشد; و بهتر است مرد نسبت به
اهل منزل خود دست و دل باز باشد و در حدّ توان رفع نياز كند تا آرزوى مرگش را
ننمايند.
30- قالَ (عليه السلام) : لَيْسَ مِنّا مَنْ لَمْ يُحاسِبْ نَفْسَهُ فى كُلِّ
يَوْم، فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً إسْتَزادَ اللهَ، وَ إنْ عَمِلَ سَيِّئاً
إسْتَغْفَرَاللهَ وَ تابَ اِلَيْهِ.(30)
فرمود: از شيعيان و دوستان ما نيست،
كسى كه هر روز محاسبه نَفْس و بررسى اعمال خود را نداشته باشد، كه اگر چنانچه اعمال
و نيّاتش خوب بوده، سعى كند بر آن ها بيفزايد و اگر زشت و ناپسند بوده است، از
خداوند طلب مغفرت و آمرزش كند و جبران نمايد.
31- قالَ (عليه السلام) : ما مِنْ بَلاء يَنْزِلُ عَلى عَبْد مُؤْمِن، فَيُلْهِمُهُ
اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الدُّعاءَ، إلاّ كانَ كَشْفُ ذلِكَ الْبَلاءِ وَشيكاً، وَ ما
مِنْ بَلاء يَنْزِلُ عَلى عَبْد مُؤْمِن فَيُمْسِكُ عَنِ الدُّعاءِ إلاّ كانَ ذلِكَ
الْبَلاءُ طَويلاً، فَإذا نَزَلَ الْبَلاءُ فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعاءِ، وَ
التَّضَرُّعِ إلَى اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.(31)
فرمود: بلائ و گرفتارى بر مؤمنى
وارد نمى شود مگر آن كه خداوند جلّ و على بر او الهام مى فرستد كه به درگاه بارى
تعالى دعا نمايد; و آن بلا سريع بر طرف خواهد شد. و چنانچه از دعا خود دارى نمايد،
آن بلا و گرفتارى طولانى گردد. پس هر گاه فتنه و بلائى بر شما وارد شود، به درگاه
خداوند مهربان دعا و زارى نمائيد.
32- قالَ (عليه السلام) : ما فِى الْميزانِ شَيْيءٌ أثْقَلُ مِنَ الصَّلاهِ عَلى
مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمّد.(32)
فرمود: در ميزان الهى نيست عمل و چيزى، سنگين تر
از ذكر صلوات بر محمّد و اهل بيتش (صلوات الله عليهم اجمعين).
33- قالَ (عليه السلام) : قَليلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعاقِلِ مَقْبُونٌ مُضاعَفٌ وَ
كَثيرُالْعَمَلِ مِنْ أهْلِ الْهَوى وَالْجَهْلِ مَرْدُودٌ.(33)
فرمود: اعمال
شخص عاقل مقبول است و چند برابر أجر خواهد داشت گرچه قليل باشد، ولى شخص نادان و
هوسران گرچه زيادكار و خدمت و عبادت كند پذيرفته نخواهد بود.
34- قالَ (عليه السلام) : وَشَعْرُ الْجَسَدِ إذا طالَ قَطَعَ ماءَ الصُّلْبِ،
وَأرْخىَ الْمَفاصِلَ، وَ وَرِثَ الضَّعْفَ وَالسِلَّ، وَ إنَّ النُّورَهَ تَزيدُ
فِى ماءِالصُّلْبِ، وَ تُقَّوِى الْبَدَنَ، وَتَزيدُ فى شَخْمِ الْكُلْيَتَيْنِ، وَ
تَسْمِنُ الْبَدَنَ.(34)
فرمود: موهاى بدن ـ زير بغل و اطراف عورت ـ چنانچه
بلند شود سبب قطع و كمبود آب كمر، سستى مفاصل استخوان و ضعف سينه و گلو خواهد شد،
استعمال نوره سبب تقويت تمامى آن ها مى باشد.
35- قالَ (عليه السلام) : ثَلاثَهٌ يَجْلُونَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إلَى
الخُضْرَهِ، وَ النَّظَرُ إلَى الْماءِالْجارى، وَ النَّظَرُ إلَى الْوَجْهِ
الْحَسَنِ.(35)
فرمود: سه چيز بر نورانيّت چشم مى افزايد: نگاه بر سبزه، نگاه
بر آب جارى و نگاه به صورت زيبا.
36- قالَ (عليه السلام) : إنَّ الاْرْضَ لا تَخُلُو مِنْ حُجَّه، وَ أنَا وَ اللهِ
ذلِكَ الْحُجَّهُ.(36)
فرمود: همانا زمين در هيچ موقعيّتى خالى از حجّت خدا
نيست و به خدا سوگند كه من خليفه و حجّت خداوند هستم.
37- قالَ (عليه السلام) : ألْمُؤْمِنُ مِثْلُ كَفَّتَىِ الْميزانِ كُلَّما زيدَ فى
ايمانِهِ زيدَ فى بَلائِهِ.(37)
فرمود: مؤمن همانند دو كفّه ترازو است، كه هر
چه ايمانش افزوده شود بلاها و آزمايشاتش بيشتر مى گردد.
38- قالَ (عليه السلام) : إنَّما أمِرْتُمْ أنْ تَسْئَلُوا، وَ لَيْسَ عَلَيْنَا
الْجَوابُ، إنَّما ذلِكَ إلَيْنا.(38)
فرمود: شماها مأمور شده ايد كه ـ از ما
اهل بيت رسول الله ـ سؤال كنيد، وليكن جواب و پاسخ آن ها بر ما واجب نيست بلكه اگر
مصلحت بود پاسخ مى دهيم وگرنه ساكت مى باشيم.
39- قالَ (عليه السلام) : ما ذِئْبانِ ضارِبانِ فى غَنَم قَدْ غابَ عَنْهُ
رُعاؤُها، بِأضَرَّ فى دينِ مُسْلِم مِنْ حُبِّ الرِّياسَهِ.(39)
فرمود: خطر و
ضرر علاقه به رياست براى مسلمان بيش از دو گرگ درّنده اى است، به گله گوسفندى كه
چوپان ندارند حمله كنند.
40- قالَ (عليه السلام) : الإيمانُ فَوْقَ الاْسْلامِ بِدَرَجَه، وَالتَّقْوى
فَوْقَ الإيمانِ بِدَرَجَه، وَ الْيَقينُ فَوْقَ التَّقْوى بِدَرَجَه، وَ ما
قُسِّمَ فِى النّاسِ شَيْيءٌ أقَلُّ مِنَ الْيَقينِ.(40 )
فرمود: ايمان، يك
درجه از اسلام بالاتر است; تقوى نيز، يك درجه از ايمان بالاتر; يقين، يك درجه از
تقوى بالاتر و برتر مى باشد و درجه اى كمتر از مرحله يقين در بين مردم ثمره بخش
نخواهد بود.
پاورقى:
1 - كافى: ج 1، ص 50، ح 11، أعيان الشيعه: ج 2، ص 9، نزهه النّاظر: ص 121، ح 1.
2 - اصول كافي: ج 2، ص 471، ح 2. وسائل الشّيعه: ج 7، ص 44، ح 8674.
3 - كافي: ج 8، ص 273، ح 409. وسائل الشّيعه: ج 2، ص 408، ح 2490. بحار: ج 59، ص
68، ح 18.
4 - نزهه النّاظر و تنبيه الخاطر حلوانى: ص 122، ح 2.
5 - تهذيب الأحكام: ج 6، ص 350، ح 991، وافى: ج 4، ص 433، ح 2273.
6 - تحف العقول: ص 291، بحارالأنوار: ج 1، ص 150، ضمن ح 30.
7 - نزهه الناظر و تنبيه الخاطر: ص 123، ح 13، بحارالأنوار: ج 75، ص 140، ح 37.
8 - نزهه الناظر و تنبيه الخاطر: ص 124، ح 15.
9 - تحف العقول: ص 213، بحارالأنوار: ج 1، ص 154، ضمن ح 30، و ج 75، ص 312، ضمن ح
1.
10 - وسائل الشّيعه: ج 2، ص 52، ح 1454.
11 - وسائل الشّيعه: ج 12، ص 118، ح 15812.
12 - وسائل الشيعه: ج 25، ص 78، ح 21240.
13- تحف العقول: ص 388، س 17، بحارالأنوار: ج 75، ص 303، ضمن حديث 25.
14 - اصول كافى: ج 1، ص 38، بحارالأنوار: ج 82، ص 177، ح 18.
15 - كتاب التمحيص: ص 55، ح 109، بحار الأنوار: ج 64، ح ص 242، ح 79.
16 - بحارالأنوار: ج 75، ص 327، ضمن ح 4.
17 - تحف العقول: ص 297، بحارالأنوار: ج 75، ص 327، ضمن ح 4.
18 - تحف العقول: ص 304، بحارالأنوار: ج 2، ص 21، ح 62، و ج 75، ص 325، ح 2.
19 - تحف العقول: ص 302، بحارالأنوار: ج 10، ص 247، ح 13.
20 - تحف العقول: ص 303 و ص 209.
21 - تهذيب الأحكام: 6/75، ح 147، بحار الأنوار: 101/132، ح 61.
22 - وسائل الشيعه: ح 4 ص 73، ح 4547.
23 - تحف العقول: ص 292، بحارالأنوار: ج 1، ص 152، ضمن ح 30.
24 - تحف العقول: ص 292، بحارالأنوار: ج 1، ص 152، ضمن ح 30.
25 - تحف العقول: ص 302، بحارالأنوار: ج 10، ص 246، ح 12.
26 - اصول كافى: ج 1 ص 72 ح 10.
27 - وسائل الشّيعه ج 17 ص 58 ح 4.
28 - وسائل الشّيعه: ج 15، ص 273، ح 20497.
29 - وسائل الشّيعه: ج 21، ص 479، ح 27805.
30 - وسائل الشّيعه: ج 16، ص 95، ح 21074.
31 - الكافي: ج 2، ص 471، ح 2، وسائل الشّيعه: ج 7، ص 44،ح 8674.
32 - أصول كافى: ج 2، ص 494، ح 15.
33 - تحف العقول: ص 286، بحارالأنوار: ج 70، ص 111، ح 14.
34 - وسائل الشّيعه: ج 2، ص 65، ح 1499.
35 - وسائل الشّيعه: ج 5، ص 340، ح 3، محاسن برقى: ص 622، ح 69.
36 - كافى ج 1 ص 179 ح 9.
37 - تحف العقول: ص 301، بحارالأنوار: ج 78، ص 320، ضمن ح 3.
38 - مستدرك الوسائل: ج 17، ص 278، ح 35.
39 - وسائل الشّيعه: ج 15، ص 350، ح 1، مستدرك: ج 11، ص 381، ح 1.
40 - وافى: ج 4، ص 145، ح 1، بحارالأنوار: ج 67، ص 136، ح 2.
