زندگانى حضرت زهرا (عليهاالسلام ) جلد اول
ترجمه و تحقيق از جلد ۴۳ بحارالانوار

علامه محمد باقر مجلسى
مترجم و محقق: محمد روحانى زمان آبادى

- ۷ -

39 هديه ازدواج فاطمه عليهاالسلام از طرف خداوند 133 و 146
40 حديث جعلى درباره فاطمه 134 و 137 و 143 و 144 و 165 و 182 و 184 و 189 و 192
41 فاطمه عليهاالسلام حوريه انسيه است 136
42 تعزير براى سب فاطمه عليهاالسلام 138
43 اولين كسى كه داخل بهشت مى شود فاطمه عليهاالسلام است 142 و 166
44 حال فاطمه به هنگام رحلت رسول خدا صلى الله عليه و آله 157 و 164
45 مقايسه مريم و فاطمه عليهاالسلام 158 و 160 و 212
46 كمك پيامبر به فاطمه در كارهاى خانه . 159
47 خلقت نورى فاطمه عليهاالسلام 165
48 راستگويى فاطمه عليهاالسلام 171 و 196
49 فاطمه محدثه 180 و 212 و 213
50 كيفيت حشر فاطمه در روز قيامت 57 و 142 و 146 و 166 و 183 و 189 و 192 و 200 و 201 و 206 و 217
51 ثواب زيارت فاطمه عليهاالسلام 185
52 تسبيح فاطمه عليهاالسلام 191
53 مصحف فاطمه عليهاالسلام 214 و 215
متن احاديث ، ترجمه و تعليق بر آنها
57/1 قد مر فى باب الركبان يوم القيامة عن النبى صلى الله عليه و آله برواية ابن عباس اءنه قال : لن يركب يومئذ الا اءربعه : اءنا و على و فاطمة و صالح نبى الله فاءما اءنا فعلى البراق ، و اءما فاطمة ابنتى فعلى ناقتى العضباء... تمام الخير
ترجمه : علامه مجلسى گويد:
در باب ((كسانى كه در روز قيامت محشور مى شوند در حالى كه بر مركب سوار هستند)) ⁽²⁸⁹⁾
به نقل از ابن عباس ، از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كرديم : در اين روز هيچ كس به صورت سواره محشور نمى شود جز من و على و فاطمه و صالح پيامبر، و من بر براق سوار خواهم بود، و دخترم فاطمه بر شتر من به نام عضباء ⁽²⁹⁰⁾.... ⁽²⁹¹⁾
58/2 اءمالى المفيد: ⁽²⁹²⁾ عمر بن محمد الصيرفى ، عن محمد بن همام ، عن محمد بن القاسم ، عن اسماعيل بن اسحاق ، عن محمد بن على ، عن محمد بن الفيضل ، عن الثمالى ، عن الباقر، عن اءبيه ، عن جده عليهم السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله ، ان الله ليغضب لغضب فاطمة و يرضى لرضاها . ⁽²⁹³⁾
ترجمه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
خداوند به سبب غضب فاطمه عليهاالسلام غضب مى كند و به خشنودى او خشنود مى گردد.
59/3 الخصال : ⁽²⁹⁴⁾ ابن ادريس ، عن اءبيه ، عن الاشعرى ، عن اءبيه عبدالله الرازى عن ابن اءبى عثمان ، عن موسى بن بكر، عن اءبى الحسن الاول عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الله تعالى اختار من النساء اءربع : مريم و آسية و خديجة و فاطمة ⁽²⁹⁵⁾
ترجمه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمايد:
همانا خداوند متعال از ميان زنان جهان چهار تن را فضيلت و برترى داده است . مريم ، آسيه ، خديجه و فاطمه (سلام الله عليهم ).
60/4 عيون اءخبارالرضا: ⁽²⁹⁶⁾ بالاسانيد الثلاثة ، عن الرضات عن آبائه عليهم السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله ان الله ليغضب لغضب فاطمة ، و يرضى لرضاها
صحيفة الرضا: ⁽²⁹⁷⁾ عن الرضا، عن آبائه عليهم السلام مثله . ⁽²⁹⁸⁾
ترجمه : خداوند به سبب غضب فاطمه غضب مى نمايد و به سبب خشنودى وى خشنود مى گردد.
61/5 و عنه : ⁽²⁹⁹⁾ باسناد التميمى ، عن الرضا، عن آبائه عليهم السلام قال : قال النبى صلى الله عليه و آله الحسن و الحسين خير اءهل الارض بعدى و بعد اءبيهما، و امهما اءفضل نساء اءهل الارض ⁽³⁰⁰⁾
ترجمه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمايد:
حسن و حسين پس از من و پدرشان ، بهترين مردم زمين و مادرشان فاطمه برترين زنان زمين است .
62/6 و من العيون : ⁽³⁰¹⁾ باسناد التميمى ، عن الرضا، عن آبائه عليهم السلام قال : قال النبى صلى الله عليه و آله ان فاطمة اءحصنت فرجها فحرم الله ذريتها على النار ⁽³⁰²⁾
ترجمه : رسول خدا صلى الله عليه و آله در تاءويل آيه 12 از سوره تحريم كه فرمايد: مريم ابنت عمران اءلتى اءحصنت فرجها... فرموده است :
همانا فاطمه عليهاالسلام نيز عفت خويش را پاس داشت ، پس خداوند آتش را بر خاندان و فرزندان او حرام گردانيد.
63/7 اءمالى الصدوق : ⁽³⁰³⁾ الحسن بن محمد بن سعيد الهاشمى ، عن جعفر بن محمد بن جعفر العلوى ، عن محمد بن على بن خلف عن حسن بن صالح بن اءبى الاسود، عن اءبى معشر، عن محمد بن قيس قال : كان النبى صلى الله عليه و آله اذا قدم من سفر بداء بفاطمة عليهاالسلام فدخل عليها فاءطال عندها المكث فخرج مرة فى سفر فصنعت فاطمة عليهاالسلام مسكتين من ورق و قلادة و قرطين و سترا لباب البيت لقدوم اءبيها و زوجها عليهماالسلام فلما قدم رسول الله صلى الله عليه و آله دخل عليها فوقف اءصحابه على الباب لا يدرون يقفون اءو ينصرفون لطول مكثه عندها فخرج عليهم رسول الله صلى الله عليه و آله و قد عرف الغضب فى وجهه حتى جلس عند المنبر فظنت فاطمة عليهاالسلام اءنه انما فعل ذلك رسول الله صلى الله عليه و آله لما راءى من المسكتين و القلادة و القرطين و الستر، فنزعت قلادتها و قرطيها و مسكتيها، و نزعت الستر، فبعث به الى رسول الله صلى الله عليه و آله و قالت للرسول : قل له : تقراء عليك ابنتك و تقول : اجعل هذا فى سبيل الله ، فلما اءتاه قال : فعلت فداها اءبوها ثلاث مرات ليست الدنيا من محمد و لا من آل محمد و لو كانت الدنيا تعدل عند الله من الخير جناح بعضوضة ما اءسقى فيها كافرا شربة ماء ثم قام فدخل عليها . ⁽³⁰⁴⁾
ترجمه : هرگاه رسول خدا صلى الله عليه و آله از سفرى باز مى گشت اولين كسى را كه ديدار مى نمود فاطمه زهرا بود، پس در آن هنگام به مدتى طولانى در نزد او توقف مى كرد.
در يكى از اين سفرها كه پيامبر از مدينه خارج شده بود حضرت فاطمه عليهاالسلام دو خلخال از نقره ، يك گردن بند، دو گوشواره و پرده اى خريدارى نمود تا در بازگشت پدر و شوهرش از سفر، تنوعى براى ايشان باشد.
هنگامى كه پيامبر از مسافرت بازگشت مثل هميشه اول به خانه حضرت فاطمه عليهاالسلام رفت ، اصحاب پيامبر همچنان بر در خانه فاطمه ايستاده بودند و چون از مدت مكث پيامبر در نزد دخترش اطلاع نداشتند نمى دانستند كه آيا بايد توقف كنند يا برگردند، ولى هنوز مدت زيادى سپرى نشده بود كه رسول خدا صلى الله عليه و آله از خانه فاطمه عليهاالسلام خارج شد در حالى كه آثار غضب در چهره ايشان كاملا مشهود و قابل تشخيص بود، و در همان حال به سوى منبر (مسجد) رفته در كنار آن بر زمين نشست .
هنگامى كه پيامبر با غضب از خانه دخترش خارج شد، حضرت فاطمه دريافت كه خشم رسول خدا به سبب مشاهده خلخال ها، گوشواره ، گردن بند و آن پرده بوده است ، لذا به سرعت آنها را جمع آورى نمود و به حضور پدرش فرستاد، و به كسى كه آنها را مى برد فرمود: سلام مرا به پدرم برسان و بگو كه اينها را در راه خدا به مصرف برساند. وقتى كه آن شخص ‍ نزد رسول خدا آمد و پيغام حضرت فاطمه را به او رسانيده و بسته محتوى آن وسائل را به ايشان داد پيامبر سه مرتبه فرمود: پدرش به فدايش باد، و فرمود: دنيا در نزد محمد و آل محمد ارزشى ندارد، چرا كه اگر دنيا به اندازه بال يك پشه ارزش داشت ، همانا ذره اى از آن را نصيب كافر نمى نمود. ⁽³⁰⁵⁾ و پس از اين سخن برخاست و به نزد دخترش فاطمه عليهاالسلام رفت . ⁽³⁰⁶⁾
64/8 الاحتجاج : ⁽³⁰⁷⁾ عن الحسين بن يزيد، عن جعفر الصادق عليه السلام : ان رسول الله صلى الله عليه و آله قال لفاطمة : يا فاطمة ان الله عزوجل يغضب لغضبك و يرضى لرضاك .
قال : فقال المحدثون بها.
قال : فاءتاه ابن جريح فقال : يا اءباعبدالله ! حدثنا اليوم حديثا استشهره الناس ؟ قال : و ما هو؟
قال : حدثت اءن رسول الله صلى الله عليه و آله قال لفاطمة : ان الله ليغضب لغضبك ، و يرضى لرضاك ؟
قال : فقال عليه السلام : نعم ان الله ليغضب فيما تروون لعبده المؤ من و يرضى لرضاه ؟ قال : نعم .
فقال : عليه السلام فما تنكرون اءن تكون ابنة رسول الله صلى الله عليه و آله مؤ منة يرضى الله لرضاها و يغضب لغضبها؟
قال : صدقت . الله اعلم حيث يجعل رسالته ⁽³⁰⁸⁾
ترجمه : امام صادق عليه السلام فرمايد: رسول خدا صلى الله عليه و آله خطاب به فاطمه عليهاالسلام مى فرمود:
اى فاطمه ! همانا خداوند عزوجل به سبب غضب تو غضبناك مى شود و به خشنودى تو خشنود مى گردد.
حسين بن زيد گويد: هنگامى كه محدثين اين حديث را از قول امام صادق عليه السلام نقل مى كردند، ابن جريح ⁽³⁰⁹⁾ به حضور امام آمده و گفت : اى اباعبدالله ! امروز حديثى را شنيدم كه محدثين و مردم آن را در همه جا نقل كرده اند؟ امام سؤ ال فرمود: كدام حديث ؟ ابن جريح گفت : اينكه شما فرموده اى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به فاطمه عليهاالسلام گفت : همانا خداوند به غضب تو غضبناك و به خشنوديت خشنود مى گردد؟
امام صادق فرمود: آرى ، آيا در آنچه كه شما آن را روايت كرده ايد نيامده است كه خداوند به سبب غضب مؤ من غضبناك و به خشنودى او خشنود مى گردد؟ گفت : بله .
امام فرمود: پس چرا اكراه و انكار داريد از آنكه خداوند به سبب فاطمه عليهاالسلام كه دختر پيامبر خداست غضبناك شود و به خشنودى او خشنود گردد، آيا او مؤ من نيست ؟
گفت : راست مى گوييد و خداوند بهتر مى داند كه رسالت را در چه خاندانى قرار دهد.
65/9 اءمالى الصدوق : ⁽³¹⁰⁾ القطان ، عن السكرى ، عن الجوهرى ، عن العباس بن بكار، عن عبدالله بن المثنى ، عن عمه ثمامة بن عبدالله ، عن اءنس بن مالك ، عن امه قالت : ماراءت فاطمة عليهاالسلام دما فى حيض و لا فى نفاس . ⁽³¹¹⁾
ترجمه : مادر انس بن مالك گويد:
فاطمه عليهاالسلام هرگز خون حيض و نفاس نديد.
66/10 اءمالى الصدوق : ⁽³¹²⁾ ابن الوليد، عن الصفار، عن ابن معروف ، عن اءبى اسحاق ، عن الحسن بن زياد العطار قال : قلت لابى عبدالله عليه السلام : قول رسول الله صلى الله عليه و آله : فاطمة سيدة نساء اءهل الجنة اءسيدة نساء عالمها؟
قال : تاك مريم ، و فاطمة سيدة نساء اءهل الجنة من الاولين و الاخرين .
فقلت : فقول رسول الله صلى الله عليه و آله : الحسن و الحسين سيدا شباب اءهل الجنة ؟
قال : هما والله سيد شباب اءهل الجنة من الاولين و الاخرين ⁽³¹³⁾
ترجمه : حسن بن زياد عطار گويد: به امام صادق عليه السلام گفتم :
آيا قول پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله كه فرمود: فاطمه عليهاالسلام زنان بهشت مى باشد، به اين معناست كه او سرور و سيد زنان زمان خود بوده است ؟
امام صادق عليه السلام فرمود: حضرت مريم عليهاالسلام سرور زنان زمان خود بوده است ، و فاطمه عليهاالسلام سرور تمام زنان بهشتى ، از اولين و آخرين آنها مى باشد.
پس پرسيدم : معنى فرمايش رسول خدا صلى الله عليه و آله كه گفت : حسن و حسين سرور جوانان بهشت هستند، چيست ؟
امام فرمود: به خداوند سوگند آن دو، سرور و بزرگ تمام جوانان بهشت ، از اولين و آخرين آنها هستند.
67/11 اءمالى الصدوق : ⁽³¹⁴⁾ الطالقانى : عن اءحمد بن اسحاق المادرائى ، عن اءبى قلابة عن غانم بن الحسن السعدى ، عن مسلم بن خالد المكى ، عن جعفر بن محمد، عن اءبيه عليهماالسلام ، عن جابر بن عبدالله الانصارى ، عن على بن ابى طالب عليه السلام قال : قالت فاطمة عليهاالسلام لرسول الله صلى الله عليه و آله : يا اءبتاه اءين اءلقاك يوم الموقف الاعظم ، و يوم الاهوال و يوم الفزع الاكبر؟
قال : يا فاطمة عند باب الجنة و معى لواء ((الحمدلله ))، و اءنا الشفيع لامتى الى ربى .
قالت : يا اءبتاه فان لم اءلقك هناك ؟
قال : القينى على الحوض و اءنا اءسقى اءمتى .
قالت : يا اءبتاه فان لم اءلقك هناك ؟
قال : القينى على الصراط و اءنا قائم اءقول : رب سلم امتى .
قالت : يا اءبتاه فان لم اءلقك هناك ؟
قال : القينى على شفير جهنم اءمنع شررها و لهبها عن امتى . فاستبشرت فاطمة بذلك
ترجمه : امام على عليه السلام فرمايد: فاطمه عليهاالسلام به رسول خدا صلى الله عليه و آله گفت :
اى پدر! من تو را در روز قيامت كجا ملاقات خواهم نمود؟
پيامبر فرمود: اى فاطمه ! در آن روز مرا در بهشت در حالى ملاقات خواهى نمود كه پرچم الحمدلله در دستانم قرار دارد، من آن روز امت خود را در نزد خدا شفاعت خواهم كرد.
فاطمه گفت : پدرجان ! اگر توو را در آنجا ملاقات نكردم در كجا خواهم ديد؟
پيامبر فرمود: در كنار حوض كوثر، در حالى كه امت خود را از آن سيراب مى نمايم .
فاطمه گفت : اى پدر! اگر در آنجا نيز ملاقات ننمودم ؟
پيامبر فرمود: در نزد پل صراط و در حالى كه ايستاده و مى گويم : پروردگارا! امت مرا سلامت بدار.
فاطمه گفت : و اگر در آنجا تو را نديدم ؟
پيامبر فرمود: مرا در لبه پرتگاه جهنم خواهى ديد در حالى كه امت خود را از آن نجات مى بخشم .
پس فاطمه عليهاالسلام از اين بشارتها مسرور و شادمان گرديد.
68/12 اءمالى الصدوق : ⁽³¹⁵⁾ يحيى بن زيد بن العباس ، عن عمه على بن العباس ، عن على بن المنذر، عن عبدالله بن سالم ، عن حسين بن زيد، عن على بن عمر بن على ، عن الصادق جعفر بن محمد، عن اءبيه ، عن على بن الحسين ، عن الحسين بن على ، عن على بن ابى طالب عليهم السلام عن رسول الله صلى الله عليه و آله اءنه قال : يا فاطمة ان الله تبارك و تعالى ليغضب لغضبك ، و يرضى لرضاك قال : فجاء صندل فقال لجعفر بن محمد عليهماالسلام : يا اءبا عبدالله ان هؤ لاء الشباب يجيئونا عنك باءحاديث منكرة ؟ فقال له جعفر عليه السلام : و ما ذاك يا صندل ؟ قال : جاؤ ونا عنك اءنك حدثتهم اءن الله ليغضب لغضبك ، فاطمة و يرضى لرضاها؟
قال : فقال جعفر عليه السلام : يا صندل اءلستم رويتم فيما تروون اءن الله تبارك و تعالى ليغضب لغضب عنده المؤ من ، و يرضى لرضاء؟ قال : بلى .
قال : فما تنكرون اءن تكون فاطمة عليهاالسلام مؤ منة يغضب الله لغضبها و يرضى لرضاها؟
قال : فقال له : الله اءعلم حيث يجعل رسالته
اءمالى الطوسى : ⁽³¹⁶⁾ الغضائرى ، عن الصدوق ، عن يحيى مثله ⁽³¹⁷⁾
ترجمه : على بن عمر از امام صادق و او از پدرانش ، از على عليهم السلام روايت كرده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله خطاب به حضرت فاطمه عليهاالسلام فرمود:
اى فاطمه ! همانا خداوند به غضب تو غضبناك و به خشنودى تو خشنود مى گردد.
على بن عمر گويد: روزى صندل ⁽³¹⁸⁾ نزد امام صادق عليه السلام آمده و گفت : اى اباعبدالله ! اين جوانان نزد ما آمده و به نقل از تو احاديث منكرى را نقل مى كنند. امام به او فرمود: چه حديثى را مى گويى اى صندل ؟! گفت : براى ما مى گويند كه تو گفته اى : همانا خداوند به سبب غضب فاطمه غضبناك مى شود و به خشنودى او خشنود مى گردد؟
امام فرمود: اى صندل ! آيا شما روايت نكرده ايد كه : خداوند به سبب بنده مؤ منش غضبناك مى شود و به خشنودى او خشنود مى گردد؟ صندل گفت : آرى چنين است .
امام فرمود: پس چرا انكار داريد از اينكه بپذيريد فاطمه عليهاالسلام مؤ من باشد و خداوند به غضب او غضب كند و به رضاى او راضى گردد؟ صندل گفت : شما درست مى گوييد، به درستى كه خداوند خوب مى داند كه رسالت خود را در چه خاندانى قرار دهد.
علامه مجلسى گويد: شيخ طوسى نيز اين روايت را در امالى خود آورده و آن را از (ابن ) غضائرى ، و او از شيخ صدوق به طريق يحيى بن زيد ⁽³¹⁹⁾ روايت نموده است .
69/13 اءمالى الصدوق : ابن موسى ، عن الاسدى ، عن البرمكى ، عن جعفر بن اءحمد التميمى ، عن اءبيه ، عن عبدالملك بن عمير، عن اءبيه ، عن جده ، عن ابن عباس عن النبى صلى الله عليه و آله قال : ابنتى فاطمة سيدة نساء العالمين ⁽³²⁰⁾
ترجمه : پيامبر صلى الله عليه و آله فرمايد:
دخترم فاطمه سرور زنان عالميان است .
70/14 اءمالى الصدوق : ⁽³²¹⁾ الطالقانى : عن الجلودى ، عن هشام بن جعفر، عن حماد عن عبدالله بن سليمان قال : قراءت فى الانجيل فى وصف النبى صلى الله عليه و آله نكاح النساء ذوالنسل القليل ، انما نسله من مباركة لها بيت فى الجنة ، لا صخب و لا نصب يكفلها فى آخرالزمان كما كفل زكريا امك ، لها فرحان مستشهدان .
و قد مر الخير بتمامه فى كتاب اءحوال النبى صلى الله عليه و آله ⁽³²²⁾
ترجمه : عبدالله بن سليمان بن جعفر هاشمى گويد:
در انجيل ، در وصف پيامبر اسلام خواندم كه او زنان زيادى مى گيرد ولى نسل او قليل خواهد بود، و نسل او از طرف دخترش حفظ مى شود، پس ‍ وجود او بابركت بوده و براى وى خانه اى در بهشت است كه در آن خانه هياهو و آزارى نيست . حضرتش در آخرالزمان كفيل آن دختر است همان طور كه حضرت زكريا كفيل مادر تو حضرت عيسى شد.
علامه مجلسى گويد: متن كامل روايت عبدالله بن سليمان را در كتاب احوال النبى از بحارالانوار آورده ام .
71/15 اءمالى الصدوق : ⁽³²³⁾ ابن ادريس ، عن اءبيه ، عن ابن عيسى ، عن محمد يحيى الخزاز عن موسى بن اسماعيل ، عن اءبيه ، عن موسى بن جعفر، عن آبائه عليهم السلام قال : قال على عليه السلام ان رسول الله صلى الله عليه و آله دخل على ابنته فاطمة عليهاالسلام و اذا فى عنقها قلادة فاءعرض عنها فقطعتها و رمت بها، فقال لها رسول الله صلى الله عليه و آله : اءنت منى يا فاطمة ! ثم جاء سائل فناولته القلادة ثم قال رسول الله صلى الله عليه و آله .
اشتد غضب الله و غضبى على من اءهرق دمى و آذانى فى عترتى
كشف الغمة : ⁽³²⁴⁾ عن موسى بن جعفر عليه السلام مثله . ⁽³²⁵⁾
ترجمه : على عليه السلام گويد:
روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله به خانه دخترش فاطمه عليهاالسلام وارد شد و گردنبندى را بر گردن او مشاهده نموده و از او روى گردانيد، پس ‍ فاطمه عليهاالسلام گردنبند را باز نموده و در كنارى نهاد، و رسول خدا صلى الله عليه و آله به وى فرمود: اى فاطمه ! تو از من هستى يعنى كه شايسته نيست به زينت هاى دنيا دلبستگى داشته باشى .
سپس فقيرى آمده و چيزى تقاضا نمود و فاطمه عليهاالسلام آن گردنبند را به او بخشيد، هنگامى كه پيامبر اين عملكرد را از دخترش مشاهده نمود فرمود:
شديد است غضب خدا و غضب من بر كسى كه خون مرا بريزد و مرا به وسيله آزار عترتم اذيت و آزار دهد.
علامه مجلسى گويد: اين حديث را محقق اربلى (694 ه ) در كشف الغمه نيز روايت نموده است .
72/16 تفسيرالقمى : ⁽³²⁶⁾ الحسن بن محمد، عن المعلى ، عن الوشاء، عن محمد بن الفيضل ، عن اءبى حمزة ، عن اءبى جعفر عليه السلام فى قوله : (انها لاحدى الكبر * نذيرا للبشر) ⁽³²⁷⁾.
قال : يعنى فاطمة عليهاالسلام ⁽³²⁸⁾
ترجمه : امام محمدباقر عليه السلام در تفسير آيه 38 و 39 از سوره مدثر كه خداوند در آن مى فرمايد: او يكى از بزرگان است كه براى بيم دادن و انذار بشر آمده است ، فرمايد:
منظور خدا در اين آيه حضرت فاطمه عليهاالسلام است .
75/17 اءمالى الشيخ المفيد المشتهر ب ((المجالس )) ⁽³²⁹⁾ و اءمالى الطوسى : ⁽³³⁰⁾
المفيد عن المراغى ، عن الحسن بن على الكوفى ، عن جعفر بن محمد بن مروان ، عن اءبيه ، عن عبدالله بن الحسن الاحمسى ، عن خالد بن عبدالله عن يزيد بن اءبى زياد، عن عبدالله بن الحارث ، عن سعد بن مالك يعنى ابن اءبى وقاص قال : سمعت رسول الله صلى الله عليه و آله يقول : فاطمة بضعة منى من سرها فقد سرنى و من ساءها فقد ساءنى ، فاطمة اءعز الناس على . ⁽³³¹⁾
ترجمه : رسول خدا صلى الله عليه و آله مى فرمايد:
فاطمه پاره تن من است ، هر كه او را شادمان كند مرا خوشحال نموده و هر كه به او بدى كند به من بدى نموده است ، فاطمه عزيزترين مردم در نزد من است .
74/18 اءمالى الطوسى : ⁽³³²⁾ ابن الصلت ، عن ابن عقدة ، عن يعقوب بن يوسف الضبى ، عن عبيدالله بن موسى ، عن جعفر الاحمرى ، (عن الشيبانى )، عن جميع بن عمير قال : قالت عمتى لعائشة و انا اسمع : لله اءنت مسيرك الى على عليه السلام ما كان ؟ قالت : دعينا منك انه ما كان من الرجال اءحب الى رسول الله صلى الله عليه و آله من على عليه السلام و لا من النساء اءحب اليه من فاطمة عليهاالسلام ⁽³³³⁾
ترجمه : جميع بن عمير گويد:
شنيدم كه عمه ام به عايشه گفت : منظور تو از اينكه با على عليه السلام مخالفت كردى ، چه بود؟
عايشه گفت : ما را واگذار و در اين باره چيزى مپرس كه از ميان مردان و زنان ، در نزد پيامبر، كسى محبوبتر از على (ميان مردان ) و فاطمه عليهاالسلام (ميان زنان ) نبود.
75/19 اءمالى الطوسى : ⁽³³⁴⁾ بالاسناد الى عبيدالله بن موسى ، عن زكريا، عن فراس ، عن مسروق ، عن عائشة قالت : اءقبلت فاطمة عليهاالسلام تمشى لا والله الذى لا اله الا هو ما مشيتها يخرم من مشية رسول الله صلى الله عليه و آله فلما رآها قال : مرحبا بابنتى مرتين .
قال فاطمة عليهاالسلام : فقال لى : اءما ترضين اءن تاءتى يوم القيامة سيدة نساء المؤ منين اءو سيدة نساء هذه الامة
توضيح : قال الجوهرى : ما خرجت منه شيئا اءى نقصت و ما قطعت ، و قال الجزرى : فى حديث سعد ما خرجت من صلاة رسول الله صلى الله عليه و آله شيئا اءى ما تركت
ترجمه : عايشه گفته است :
سوگند به خدايى كه شريك ندارد، هرگاه فاطمه عليهاالسلام راه مى رفت ، راه رفتن وى با راه رفتن رسول خدا صلى الله عليه و آله تفاوتى نداشت ، و هرگاه پيامبر صلى الله عليه و آله او را مى ديد دو بار به او مى گفت : مرحبا به دخترم .
فاطمه زهرا عليهاالسلام گويد: پدرم به من مى فرمود: آيا راضى نيستى كه در قيامت بزرگ و سرور زنان مؤ من ، يا سرور زنان اين امت باشى ؟
76/20 اءمالى الصدوق : ⁽³³⁵⁾ الهمدانى ، عن على بن ابراهيم ، عن جعفر بن سلمة الاهوازى عن ابراهيم بن محمد الثقفى ، عن ابراهيم بن موسى ، عن اءبى قتادة ، عن عبدالرحمن ابن علاء الحضرمى ، عن سعيد بن المسيب ، عن ابن عباس قال : ان رسول الله صلى الله عليه و آله كان جالسا ذات يوم و عنده على و فاطمة و الحسن و الحسين عليهم السلام ، فقال : اللهم انك نعم اءن هؤ لاء اءهل بيتى ، و اءكرم الناس على فاءحبب من اءحبهم ، و اءبغض من اءبغضهم ، و وال من والاهم و عاد من عاداهم ، و اءعن من اءعانهم ، و اجعلهم مطهرين من كل رجس ، معصومين من كل ذنب ، و اءيدهم بروح القدس منك .
ثم قال عليه السلام : يا على ! اءنت امام امتى و خليفتى عليها و اءنت قائد المؤ منين الى الجنة و كاءنى اءنظر الى ابنتى فاطمة قد اءقبلت يوم القيامة على نجيب من نور يمينها سبعون اءلف ملك ، و عن يسارها سبعون اءلف ملك ، و بين يديها سبعون اءلف ملك ، و خلفها سبعون اءلف ملك ، تقود مؤ منات امتى الى الجنة .
فاءيما امراءة صلت فى اليوم و اليلة خمس صلوات ، و صامت شهر رمضان و حجت بيت الله الحرام ، و زكت مالها، و اءطاعت زوجها، و والت عليا بعدى دخلت الجنة بشفاعة ابنتى فاطمة و اءنها لسيدة نساءالعالمين .
فقيل : يا رسول الله اءهى سيدة نساء عالمها؟
فقال صلى الله عليه و آله : ذاك لمريم بنت عمران ، فاءما ابنتى فاطمة فهى سيدة نساءالعالمين من الاولين و الاخرين و انها لتقوم فى محرابها فيسلم عليها سبعون اءلف ملك من الملائكة المقربين و ينادونها بما نادت به الملائكة مريم فيوقون : يا فاطمة (ان الله اصطفاك و طهرك و اصطفاك على نساءالعالمين ) ⁽³³⁶⁾
ثم التفت الى على عليه السلام فقال : يا على ! ان فاطمة بضعة منى و هى نور عينى و ثمره فؤ ادى ، يسوؤ نى ما ساءها و يسرنى ما سرها و انها اءول من يلحقنى من اءهل بيتى فاءحسن اليها بعدى ؛ و اءما الحسن و الحسين فهما ابناى و ريحانتاى و هما سيدا اءهل الجنة فليكرما عليك كسمعك و بصرك .
ثم رفع صلى الله عليه و آله يده الى السماء فقال : اءللهم انى اشهدك اءنى محب لمن اءحبهم ، و مبغض لمن اءبغضهم ، و سلم لمن سالمهم ، و حرب لمن حاربهم ، و عدو لمن عاداهم ، و ولى لمن والاهم ⁽³³⁷⁾
ترجمه : ابن عباس گويد:
يك روز رسول خدا صلى الله عليه و آله نشسته بود و على ، فاطمه ، حسن و حسين نيز در نزد او بودند كه پيامبر فرمود: خداوند! تو مى دانى كه اينها ((اهل )) من هستند و گرامى ترين مردم در نزد من مى باشند، پس دوست بدار آن را كه آنها را دوست بدارد، و دشمن بدار آن را كه با آنها دشمنى كند، و راهبرى كند، و راهبرى كن آن كس را كه آنها را رهبر خود گيرد، و عداوت كن با آنكه به عداوت با آنها برخيزد، و يارى نما كسى را كه آنها را يارى كند، و آنها مقصود اهل بيت پيامبر است را از هرگونه پليدى پاك گردان و از گونه گناهى معصومشان بدار، و ايشان را به وسيله روح القدس تاءييد فرما.
و سپس خطاب به على عليه السلام فرمود: اى على ! تو امام اين امت و خليفه بر آنها بعد از من هستى ، و تو هدايت كننده مؤ منان به سوى بهشت خواهى بود. و گويى دخترم فاطمه عليهاالسلام را مى بينم كه در روز قيامت بر شترى از نور سوار است و در طرف راست وى هفتادهزار فرشته قرار دارند و او زنان مؤ من امت را به سوى بهشت راهنمايى مى كند.
پس هر زنى كه پنج نماز واجب را در روز و شب به جاى آورد، و ماه رمضان را روزه بگيرد، و حج واجب را به جاى آورد، و زكات مال خود را بپردازد، و از شوهر خود اطاعت نمايد، و پس از من على را سرپرست و رهبر خود بداند، به شفاعت دخترم فاطمه عليهاالسلام داخل بهشت مى شود، زيرا او بزرگ و سرور زنان عالميان است .
سؤ ال شد: يا رسول الله ! آيا فاطمه سرور زنان زمان خويش است ؟
پيامبر فرمود: اين مقام براى حضرت مريم دختر عمران بوده است ، اما دختر من فاطمه عليهاالسلام بزرگ زنان عالميان از اولين و آخرين ايشان است ، و هنگامى كه او در محراب عبادت مى ايستد هفتادهزار فرشته مقرب به او سلام مى كند و او را همان گونه كه حضرت مريم را ندا مى كردند مورد خطاب قرار داده و مى گويند: خداوند تو را برگزيده ، و از همه پليديها پاك نموده و بر زنان عالميان برترى داده است .
سپس رسول خدا صلى الله عليه و آله متوجه على عليه السلام گرديد و گفت : اى على ! فاطمه پاره تن من است ، و او نور چشم و ميوه دل من است ، پس آنچه او را آزار دهد مرا نيز مى آزارد، و آنچه او را شادمان گرداند موجب شادمانى من مى شود، و همانا او در ميان اهل بيت من اولين كسى است كه به من مى پيوندد، پس بعد از من به او احسان و نيكى كن ؛ و اما حسن و حسين ، پس آنها فرزندان و گلهاى خوشبوى من هستند، و آن دو سرور جوانان بهشت مى باشند پس آنها را مانند چشم و گوش خود گرامى بدار.
سپس پيامبر دستش را به سوى آسمان بلند كرد و گفت : خداوندا! من تو را شاهد مى گيرم كه دوستداران آنان را دوست و دشمنان آنان را دشمن باشم ، در صلح و سلامت خواهم بود با كسى كه با ايشان در صلح و سلامت باشد، و در حال جنگ خواهم بود با آنان كه با ايشان جدال و جنگ كند، و دشمن كسى خواهم بود كه با آنان دشمنى ورزد، و متولى كسى خواهم بود كه اينان را راهبر و سرپرست خود گرفته باشد.
77/21 علل الشرايع : ⁽³³⁸⁾ اءبى : عن سعد، عن ابن عيسى ، عن على بن الحكم ، عن اءبى جميلة عن اءبى جعفر عليه السلام قال : بنات الانبياء صلوات الله عليهم لا يطمثن انما الطمث عقوبة و اول من طمثت سارة ⁽³³⁹⁾
ترجمه : امام باقر عليه السلام فرمايد:
همانا دختران انبياء حيض نمى شوند، زيرا حيض عقوبت و كيفر است ، و اولين زنى كه حيض شد ساره همسر حضرت ابراهيم عليه السلام بود.
78/22 اءمالى الطوسى : ⁽³⁴⁰⁾ حموية ، عن اءبى خليفة ، عن العباس ‍ بن الفضل ، عن عثمان بن عمر، عن اسرائيل ، عن ميسرة بن حبيب عن المنهال بن عمرو، عن عائشة بنت طلحة ، عن عائشة قالت : ما راءيت من الناس اءحدا اءشبه كلاما و حديثا برسول الله صلى الله عليه و آله من فاطمة .
كانت اذا دخلت عليه رحب بها و قبل يديها و اءجلسها فى مجلسة فاذا دخل عليها قامت اليه فرحبت به و قبلت يديه ، و دخلت عليه فى مرضه فسارها فبكث ثم سارها فضحكت فقلت : كنت اءرى لهذه فضلا على النساء فاذا هى امراة من النساء بينما، هى تبكى اذ ضحكت ، فساءلتها فقالت : اذ انى لبذرة ، فلما توفى رسول الله صلى الله عليه و آله ساءلتها فقالت : انه اءخبرنى اءنه يموت فبكيت ثم اءخبرنى انى اول اءهله لحوقا به فضحكت
بيان : قال الجزرى ، فى حديث فاطمة عند وفاة النبى صلى الله عليه و آله قالت لعائشة : ((انى اذا لبذرة )) البذر الذى يفشى السر و يظهر ما يسمعه
ترجمه : عايشه گفته است :
من هيچ كس را نديدم كه از نظر سخن گفتن و نقل حديث ، شبيه تر از فاطمه عليهاالسلام به رسول خدا صلى الله عليه و آله باشد. هرگاه فاطمه عليهاالسلام به حضور پيامبر مى آمد رسول خدا صلى الله عليه و آله به وى خوشامد مى گفت ، و دستان فاطمه را بوسيده ، او را در جاى خود مى نشانيد، و هرگاه پيامبر نزد فاطمه مى رفت ، فاطمه نيز برخاسته ، به پدرش خوشامد گفته و دست او را مى بوسيد، يك بار كه پيامبر بيمار بود فاطمه وارد گرديد و پيامبر چيزى در گوش او گفت و وى ابتدا گريان و سپس ‍ خندان گرديد، و من با خود گفتم : براى فاطمه فضيلت و برترى نسبت به ساير زنان قائل بودم در حالى كه او هم مانند ساير زنان است و در حالى كه مى خندد گريه مى كند، پس از او درباره اين حالت سؤ ال كردم ، وى گفت : آيا انتظار دارى كه من افشاكننده سر رسول خدا صلى الله عليه و آله باشم ؟ هنگامى كه پيامبر رحلت نمود مجددا از فاطمه عليهاالسلام در اين باره سؤ ال كردم و او گفت : هنگامى كه پدرم خبر داد كه به زودى فوت خواهد نمود گريه كردم ولى پس از آن به من خبر داد كه از خاندان پيامبر اولين كسى خواهم بود كه به او مى پيوندم و لذا از آن خبر شادمان گرديده و خنديدم .
79/23 تفسير القمى : ⁽³⁴¹⁾ (ان الذين يؤ ذون الله و رسوله لعنهم الله فى الدنيا و الاخرة و اءعد لهم عذابا مهينا) ⁽³⁴²⁾ قال : نزلت فمين غصب اءميرالمؤ منين حقه و اءخذ حق فاطمة و آذاها، و قد قال النبى صلى الله عليه و آله : من آذاها فى حياتى كمن آذاها بعد موتى و من آذاها بعد موتى كمن آذاها فى حياتى و من آذاها فقد آذانى فقد آذى الله و هو قول الله (ان الذين يؤ ذون الله و رسوله ...) ⁽³⁴³⁾ الاية ⁽³⁴⁴⁾
ترجمه : على بن ابراهيم قمى در تفسير خود، درباره آيه ((محققا كسانى كه خدا و رسولش را آزار رساند، خداوند آنها را لعنت كرده و عذاب سختى را براى آنان مهيا نموده است )) گويد:
اين آيه درباره كسانى نازل شده است كه حق على را غصب نمودند و حقوق فاطمه را زير پا نهاده و او را اذيت نمودند، كه پيامبر صلى الله عليه و آله گفته است : هر كه فاطمه را در زمان من اذيت و آزار نمايد مثل آن است كه او را بعد از مرگ مورد اذيت و آزار قرار داده باشد و كسى كه او را بعد از مرگم مورد آزار قرار دهد مثل آن است كه او را در زمان حيات من اذيت كرده باشد، و هر كه او را آزار رساند مرا اذيت كرده و هر كه مرا اذيت كند خدا را اذيت كرده است چرا كه خداوند متعال فرمايد: ((هر كه خدا و رسولش را آزار رساند...)) تا آخر آيه .
80/24 الخصال : ⁽³⁴⁵⁾ فيما اءوصى به النبى صلى الله عليه و آله الى على عليه السلام : يا على ان الله عزوجل اءشرف على الدنيا فاختارنى منها على رجال العالمين . ثم اءطلع الثانية فاختارك على رجال العالمين بعدى . ثم اءطلع الثالثة فاختار الائمة من ولدك على رجال العالمين بعدك ، ثم اءطلع الرابعة فاختار فاطمة على نساء العالمين ⁽³⁴⁶⁾
ترجمه : در توصيه هاى پيامبر به على عليه السلام آمده است :
اى على ! به درستى كه خداوند در دنيا نظاره اى نمود و از ميان مردان ، مرا بر جهانيان برترى و فضيلت بخشيد، و پس از آن نظاره ديگرى كرد و تو را بعد از من ، بر جهانيان برترى بخشيد، سپس براى بار سوم نظاره نمود و فرزندان تو را ائمه اطهار عليهم السلام بعد از تو، بر مردان جهانيان برترى عطا فرمود، پس در مرتبه چهارم توجه ديگرى نمود و فاطمه عليهاالسلام را برگزيده ، بر زنان عالميان برترى و فضيلت بخشيد.
81/25 معانى الاخبار: ⁽³⁴⁷⁾ الهمدانى ، عن على ، عن اءبيه ، عن محمد بن سنان ، عن المفضل قال : قلت لابى عبدالله عليه السلام : اءخبرنى عن قول رسول الله صلى الله عليه و آله فى فاطمة : انها سيدة نساء العالمين ، اءهى سيدة نساء عالمها؟
فقال : ذاك لمريم كانت سيدة نساء عالمها، و فاطمة سيدة نساء العالمين من الاولين و الاخرين ⁽³⁴⁸⁾
ترجمه : مفضل بن عمر گويد:
به امام صادق عليه السلام گفتم : اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله درباره حضرت فاطمه عليهاالسلام فرموده است :
((فاطمه سرور زنان عالميان است ))، آيا به اين معنى است كه او سرور زنان در زمان خود بوده است ؟
امام صادق عليه السلام فرمود: اين مقام براى مريم عليهاالسلام بوده ، و او سرور و بزرگ زنان در زمان خود بوده ، اما فاطمه عليهاالسلام بزرگ و سرور زنان عالميان ، از اولين و آخرين ايشان است .
82/26 معانى الاخبار: ⁽³⁴⁹⁾ القطان ، عن اءحمد الهمدانى ⁽³⁵⁰⁾ عن المنذر بن محمد، عن جعفر بن محمد، ⁽³⁵¹⁾ عن جعفر بن سليمان ، عن اسماعيل بن مهران ، عن عباية ، عن ابن عباس ، عن النبى صلى الله عليه و آله انه قال : ان فاطمة شجنة ⁽³⁵²⁾ منى يؤ ذينى ما آذاها و يسرنى ما سرها و ان الله تبارك و تعالى ليغضب لغضب فاطمة و يرضى لرضاها ⁽³⁵³⁾
ترجمه : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله درباره فاطمه زهرا عليهاالسلام فرمايد: به درستى كه فاطمه پاره تن من است ، پس مرا آزار مى دهد هر آنچه كه او را آزار مى دهد، و مرا خشنود مى سازد هر آنچه كه او را خشنود مى نمايد، و خداوند متعال نيز به سبب غضب فاطمه غضبناك مى گردد و به خشنودى او خشنود مى شود.
83/27 معانى الاخبار: ⁽³⁵⁴⁾ محمد بن هارون الزنجانى ، عن على بن عبدالعزيز قال : سمعت القاسم بن سلام يقول فى معنى النبى صلى الله عليه و آله الرحم شجنة من الله عزوجل : يعنى (انه ) قرابة مشتبكة كاشتباك العروق و قول القائل الحديث ذوشجون انما هو تمسك بعضه ببعض . و قال بعض اءهل العلم يقال : شجر مشجن اذا التف بعضه ببعض و يقال شجنة و شجنة و الشجنة كالغصن يكون من الشجرة ⁽³⁵⁵⁾
ترجمه : قاسم بن سلام درباره معناى حديث پيامبر كه مى فرمايد: ((ارحام شجنه اى از جانب خداى متعال هستند)) مى گويد: يعنى عبارت از قرابت و پيوند محكم است مانند پيوندى كه ميان اعضاى بدن است و اينكه در حديث آمده است ((ذوشجون )) منظور اين است كه متمسك مى شوند بعضى از آنها به بعض ديگر. و برخى از اهل علم گفته اند: ((شجر مشجن )) يعنى درختانى كه در هم پيچيده اند ، و گفته شده كه لغات ((شجنة و شجنة و الشجنة )) از ((شجره )) گرفته شده اند.