۱۳۵ نور فاطمه (عليها السلام ) در قرآن

على اكبر صاحبى فرد

- پى‏نوشت‏ها -


1- صحيح مسلم ، ج 4، كتاب فضايل الصحابه ، باب 15، ج 94، ص 1903، ج 4.
2- روزى كه مال و فرزندان سودى نبخشد / سوره ى شعراء / 88.
3- اى كاش با رسول راهى را انتخاب كرده بودم / سوره ى فرقان / 27.
4- تفسير الدارالمنشور، ج 6، ص 361 / كتاب كشف الاسرار وعدة الابرار، ج 10، ص 524 / مجمع البيان ، ج 10، ص 505.
5- تفسير الميزان ، ج 20، ص 446.
6- مجمع البيان ، ج 10، ص 504.
7- الذى اعطى كل شى ء خلقه ثم هدى ، سوره ى طه / 50.
8- انا اعطيناك الكوثر، سوره ى كوثر / 1.
9- لسان العرب ، ج 10، ص 196.
10- تفسير روح البيان ، ذيل سوره كوثر.
11- مجمع البيان ، ج 10، صص 406 - 405.
12- در اسات قرانيه (تاريخ القرآن )، صص 57 - 56.
13- سوره ى يوسف / 98 - 97.
14- الدرالمنشور، ج 3، ص 36.
15- بحار الانوار، جلد 43، ص 12.
16- بحار الانوار، جلد 43، ص 80.
17- سنن ترمزى ، ص 465، ح 3893 / صحيح مسلم ، ج 5، صص 2 و 9 / سنن ابى داود، ح 2، ص 188، ح 2017 و نيز بخارى در كتاب النكاح ، ج 2، ص 434 روايت مى كند: ((رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: فاطمة بضعة منى فمن اغضبها اغضبنى ، ((فاطمه پاره ى تن من است هر كس او را به خشم آورد مرا به خشم آورده است )).
18- بحار الانوار، جلد 43، ص 12.
19- صحيح بخارى ، ج 2 ص 444 با كمى تفاوت در سنن ترمزى ، ج 5، ص ‍ 468، ح 3901 / صحيح مسلم ، ج 4، صص 9 - 1888 آنچه از اين روايت و روايات ديگر به دست مى آيد رشك و حسادتى است كه عايشه نسبت به حضرت خديجه (عليها السلام ) داشت به گونه اى كه اين حسادت موجب مى شد كه داد بر سر فاطمه زهرا (عليها السلام ) بكشد و مادر آن حضرت را تحقير كند.
مرحوم علامه مجلسى در حياة القلوب روايت مى كند كه در حديث معتبر از حضرت امام صادق (عليه السلام ) منقول است كه روزى حضرت رسول (صلى الله عليه و آله و سلم ) داخل شد ديد كه عايشه بر روى حضرت فاطمه (عليها السلام ) فرياد مى كند و مى گويد: اى دختر خديجه ! تو را گمان اين است كه مادر تو را بر ما فضيلتى بوده است او را چه زيادتى بر ما هست ؟ او مانند يكى از ماها بود. پس چون فاطمه آن حضرت را ديد، گريست . حضرت فرمود كه چه چيز تو را به گريه آورده است اى دختر محمد؟ فاطمه گفت كه عايشه نام مادر مرا برد و او را به نقص و كمى مرتبه نسبت داد. پس حضرت رسول (صلى الله عليه و آله و سلم ) در خشم شد و گفت : بس كن اى حميرا كه خدا بركت مى دهد زنى را كه بسيار شوهر را دوست دارد و بسيار فرزند آورد و خديجه خدا او را رحمت كند از من ، طاهر مطهر را بهم رساند كه او عبدالله بود و قاسم را آورد و فاطمه و رقيه و زينب و ام كلثوم از او بهم رسيدند و خدا رحم تو را عقيم كرده است كه هيچ فرزند از تو بهم نمى رسد. حياة القلوب ، ج 2، ص 87.
اهل تسنن تا آن جا كه برايشان مقدور بود از حكايت هاى مربوط به رفتارهاى به عايشه را مخفى كرده اند و اين مقدار خود نشان دهنده بخل و كينه ديرينه عايشه نسبت به حضرت فاطمه و على و حسن و حسين (عليهم السلام ) است . تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل .
20- نهج الحياة ، ص 328، ح 213.
21- احقاق الحق ، ج 10، ص 367.
22- كتابنامه حضرت زهرا (س )، ص 14 به نقل از صحيفه نور، ج 9، ص ‍ 185.
23- صحيفه نور، ج 12 ص 72.
24- تفسير الكشاف ، تفسير سوره هل اتى ، ص 670.
25- ينابيع المودة ، صص 108 - 107.
26- تفسير روح المعانى ، ج 29، ص 157.
27- تفسير البيضاوى ، ج 5، ص 428.
28- الغدير، ج 3، ص 107.
29- الغدير، ج 3، ص 110.
30- بحار الانوار، جلد 35، صص 240 - 237 / مناقب خوارزمى ، صص 271 - 267.
31- مجمع البيان ، ج 10 - 9، صص 440 و 405.
32- تفسير القمى ، ج 2، صص 9 - 398.
33- تفسير الصافى ، ج 2، صص 771 - 770.
34- تفسير الميزان ، ج 20، صص 3 - 222.
35- تفسير الكاشف ، ج 7 ص 483.
36- تفسير البيضاوى ، ج 5، ص 428.
37- التفسير الكبير، ذيل سوره
38- روح المعانى ، ج 29، ص 157.
39- تفسير الكاشف ، ج 4، ص 670.
40- كشف الاسرار، ج 10، صص 321 - 319.
41- الدرالمنشور، ج 6، ص 299.
42- بحار الانوار، جلد 35، ص 241.
43- بحار الانوار، جلد 35، ص 242.
44- الغدير، ج 3، ص 109 و 110 به نقل از الكافية ، ص 201.
45- الميزان ، ج 2، ص 221.
46- بحار الانوار، جلد 35، ص 254.
47- ابن حزم ظاهرى اندلسى از متعصبين سرسخت سنى است كه منكر بسيارى از بديهيات در اسلام شده است و شيعه را جزو مسلمانان نمى داند و آنان را طايفه اى چون يهود و نصارى مى پندارد ر.ك الغدير، ج 3، ص ‍ 92. همچنين او معتقد است كه افضل امت بعد از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) عايشه است ر.ك الغدير، ج 3، ص 106. 48- ابن تيميه كه در واقع افكار وهابيت برخواسته از اوست و سرتاسر كتابش ‍ هتاكى است از دروغ پردازان دوران خويش است و در دشمنى با خاندان اهل بيت (عليهم السلام ) گوى سبقت را از ديگران ربوده است ابن حجر در كتاب ((الفتاوى الحديثية )) صفحه 86 مى نويسد: ابن تيميه بنده اى كه خداوند او را خوار و گمراه و كور و كر و ذليل كرده است و پثيشوايان قبلى كه فساد حالات و دروغ سخنانش را بيان كردند به آن تصريح دارند. ر.ك الغدير، ج 3، صص 148 تا 217.
49- بحار الانوار، جلد 35، ص 255.
50- الغدير، ج 3، صص 111 - 107.
51- تفسير روح المعانى ، ج 29، صص 8 - 157.
52- سوره ى بقره / 219.
53- سوره ى بقره / 219.
54- ابطال الباطل از فضل بن روزهان در رد نهج الحق علامه حلى مذكور در كتاب دلائل الاصدق ، ج 2، ص 112.
55- سوره ى آل عمران / 92.
56- سوره ى حشر / 9.
57- دلايل الصدق ، ج 2، صص 115 - 114.
58- مجمع البيان ، ج 10 - 9، ص 405.
59- مفاتيح الجنان ، دعاى ندبه .
60- على فى القرآن ، ج 2، ص 530 به نقل از ذخائر العقبى ، ص 61.
61- بحار الانوار، جلد 25، ص 98.
62- بحار الانوار، جلد 25، ص 97.
63- ابتداى صحيفه سجاديه كامله قبل از دعاى اول .
64- مجمع البيان ذيل سوره كوثر.
65- الميزان ، ج 20، ص 521.
66- الميزان ، ج 20، ص 522.
67- تفسير نوين ، ج 2، ص 285.
68- التفسير الكبير، ج 31، ص 124.
69- الدرالمنشور ذيل سوره كوثر.
70- بحار الانوار، جلد 43، ص 19 / جلاءالعيون ج 1، ص 131.
71- بحار الانوار، جلد 43، ص 19 / جلاءالعيون ج 1، ص 133.
72- لازم به ذكر است كه در مدينه منوره بعد از ميلاد با سعادت حضرت زهرا (عليها السلام ) اين آيه به ذهن حقير درباره حضرت زهرا (عليهما السلام ) رسيد و آن را يك لطفى از آن حضرت نسبت به اين كتاب مى دانم .
73- سروه ى طه / 130.
74- مرحوم محدث قمى بعد از اين جمله در داخل پرانتز مى نويسد: معلوم است كه مراد نمازهاى نافله و مستحبى است نه نماز فريضه ، چون ذات نبى و امام بر آن است (يعنى وجود پيامبر و امام (عليهما السلام ) براى نماز است ) كه نماز را مقدم بر افطار مى دارد.
75- حياة القلوب ، ج 2، صص 105 - 104 / منتهى الامال ، صص 158 - 157.
76- سوره ى آل عمران / 61.
77- مجمع البيان ، ج 1 و 2، ص 452.
78- التفسير الكبير، ج 5، ص 85.
79- الامام على بن ابى طالب (من حبه عنوان الصحيفه ) به نقل از مطالب المسؤ ول ، ص 7.
80- تفسير كشاف ، ج 1، ص 283 / بحار الانوار، جلد 21، ص 282.
81- سوره ى احزاب / 33.
82- الدرالمنثور، ج 5، صص 9 - 198 / سنن ترمذى ، ج 5، ص 141 / صحيح مسلم ، ج 4، ص 1883 / باب فضايل اهل بيت النبى و... .
83- سنن ترمذى ، ج 5، ص 142 / الدرالمنثور، ج 5، ص 199.
84- سنن ترمذى ، ج 5، ص 142 / الدرالمنثور، ج 5، ص 199.
85- تفسير صافى ، ج 2، ص 352.
86- سوره طه / 132.
87- شواهدالتنزيل ، ج 1، صص 2 - 381.
88- شواهدالتنزيل ، ج 1، صص 2 - 381.
89- سوره ى اسراء / 26.
90- سوره ى روم / 38.
91- شواهدالتنزيل ، ج 2، ص 134.
92- الدرالمنثور، ج 4، ص 176.
93- الدرالمنثور، ج 4 ص 177.
94- على فى القرآن ، ج 1، صص 9 - 467، به نقل از وفاء الوفاء، ج 2، ص 153.
95- نهج البلاغه صبحى صالح نامه 45 به عثمان بن حنيف ، ص 417.
96- اصول كافى ، ج 1 ص 543.
97- سوره نحل / 89
98- سوره ى اسراء / 26، سوره ى روم / 38.
99- بحار الانوار، جلد 24، ص 189.
100- سوره ى نساء / 58.
101- آيات الفضايل ، ص 354.
102- تفسير صافى ، ج 1، ص 937.
103- اصول كافى ، ج 1، صص 3 - 392.
104- سوره ى انفال / 41.
105- سوره ى حشر / 7.
106- اصول كافى ، ج 1، ص 539.
107- سوره ى شورى / 23.
108- ينابيع المودة ، ص 123.
109- شواهدالتنزيل ، ج 2، ص 130.
110- ر.ك اتمام حجتى ديگر فصل سوم .
111- ينابيع المودة ، ص 354.
112- سوره ى سباء / 47.
113- ينابيع المودة ص 353.
114- بحار الانوار، جلد 43، ص 17.
115- بحار الانوار، جلد 43، ص 15.
116- ينابيع المودة ، ص 124.
117- سوره ى حشر / 8.
118- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 247.
119- تفسير الصافى ، ج 2.
120- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 246.
121- سوره ى رحمن / 23 - 19.
122- ينابيع المودة ، صص 139 - 138.
123- مجمع البيان ، ج 9، ص 201 / تفسير قمى ، ج 2، ص 344 / تفسير الدرالمنثور، ج 6، ص 143.
124- سوره ى بقره / 36.
125- تفسير صافى ، ج 1، صص 83 - 82.
126- الدرالمنثور، ج 1 ص 61 نظير همين روايت در ينابيع المودة ، ص 283 آمده است .
127- مناقب على بن ابى طالب ، ص 92.
128- سوره ى اعراف / 22 - 19.
129- سوره ى نساء / 32.
130- تفسير نورالثقلين ، ج 2، ص 535.
131- تفسير صافى ، ج 1، صص 80 - 79.
132- سوره ى بقره / 124.
133- تفسير صافى ، ج 1، ص 138 / تفسير برهان ، ج 1، ص 147 / ينابيع المودة ، ص 112.
134- سوره ى آل عمران / 37.
135- تفسير البيضاوى ، ج 2، صص 35 - 34.
136- الدرالمنثور، ج 2، ص 20.
137- اصول كافى ، ج 1، ص 460 / تفسير صافى ، ج 1، ص 259 / روح المعانى ، ج 4 ص 124.
138- سوره ى ذاريات / 18 - 17.
139- شو اهدالتنزيل ، ج 2، ص 5 - 194.
140- سوره ى فرقان / 54.
141- مجمع البيان ، ج 8 و 7، ص 175.
142- دلايل الصدق ، ج 2، ص 139.
143- ينابيع المودة ، ص 139.
144- تفسير صافى ، ج 2، ص 200.
145- سوره ى فرقان / 74.
146- تفسير القمى ، ج 2، ص 117.
147- تفسير سافى ، ج 2، صص 7 - 206.
148- شواهد التنزيل ، ج 1، ص 416.
149- نهج البلاغه / خطبه 2.
150- سوره ى محمد / 11.
151- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 174.
152- سوره ى احزاب / 58 - 57.
153- سوره توبه / 61.
154- صافى ، ج 2، ص 366.
155- بحار الانوار، جلد 43، ص 25.
156- تهذيب الاحكام ، ج 2، ص 28.
157- صحيح بخارى ، ج 2 / كتاب الخمس ، ص 271.
158- مناقب على و الحسنين و امها فاطمد الزهراء، صص 216 - 214.
159- تاريخ الخلفاء، ص 14.
160- سوره ى طور / 28 - 21.
161- تفسير قمى ، ج 2، ص 332.
162- تفسير قمى ، ج 2، ص 332.
163- شواهد التنزيل ، ج 2، صص 198 - 197.
164- شواهد التنزيل ، ج 2، صص 198 - 197.
165- سوره ى نور / 35.
166- تفسير نورالثقلين ، ج 3، ص 602 / نظير اين روايت را ابن مغازلى در مناقب ، ص 247 از على بن جعفر روايت مى كند كه گفت : از ابوالحسن (عليه السلام ) از فرموده ى خداى عزيز (كمشكاة فيها مصباح ) پرسيدم .
167- تفسير برهان ، ج 3، ص 137.
168- سوره ى نور / 36.
169- الدرالمنثور، ج 5، ص 50.
170- تفسير صافى ، ج 2، ص 171.
171- سوره ى نور / 37.
172- الدرالمنثور، ج 6، ص 221.
173- تفسير برهان ، ج 4، ص 336.
174- سوره ى نور / 63.
175- تفسير صافى ، ج 2، 3 184 / سفينة البحار، ج 2، ص 374.
176- سوره ى ابراهيم / 25 - 24.
177- بحار الانوار، جلد 9، ص 218 / تفسير برهان ، ج 2، ص 310.
178- شوهد التنزيل ، ج 1، صص 312 - 311.
179- سوره ى حجر / 47.
180- تفسير برهان ، ج 2، ص 348 / شواهدالتنزيل ، ج 1، ص 318 به نقل كتاب اوسط طبرانى .
181- كنزالعمال ، ج 13، ص 106.
182- سوره ى مطففين / 28 - 27.
183- تفسير قمى ، ج ، ص 411.
184- تفسير قمى ، ج 2، ص 412.
185- تفسير صافى ، ج 2، ص 799.
186- سوره ى طور / 19 - 17.
187- شواهدالتنزيل ، ج 2، ص 196.
188- سوره ى تحريم / 8.
189- سوره ى اعلى / 9.
190- سوره اعلى / 10.
191- سوره آل عمران / 192.
192- تفسير برهان ، ج 4، ص 357.
193- بحار الانوار، جلد 8، ثث 53 - 55.
194- سوره ى مؤ منون / 111.
195- شواهدالتنزيل ، ج 1، ص 40.
196- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 324.
197- سوره ى بقره / 285.
198- جلاءالعيون ، ج 1، ص 313.
199- سوره ى اعراف / 54.
200- فرقد؛ ستاره قطب شمال را مى گويند. فرهنگ جامع ، ج 4 - 3 ذيل كلمه فرقد.
201- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 211.
202- سوره ى اسراء / 57.
203- شواهد التنزيل ، ج 1، ص 343.
204- على فى القرآن ، ج 1، ص 473.
205- سوره ى مائده / 35.
206- 110 على (عليه السلام ) در قرآن ، صص 109 - 108.
207- مناقب ابن مغازلى ، ص 206.
208- تفسير الميزان ، ج 13، ص 138.
209- سوره ى فاطر / 22.
210- تفسير برهان ، ج 3، ص 361.
211- شواهد التنزيل ، ج 2، ص 101.
212- سوره ى فاطر / 32.
213- بحار الانوار، جلد 46، ص 185.
214- تفسير برهانى ، ج 3، ص 363.
215- سوره ى احزاب / 60 - 59.
216- سوره ى نور / 31.
217- صحيفه ى سجاديه ، مناجات پانزدهم از مناجات خمسه عشر.
218- بحار الانوار، جلد 43، ص 88 / فرهنگ سخنان فاطمه (عليها السلام )، صص 163 - 162.
219- بحار الانوار، جلد 43، ص 91.
220- بحار الانوار، جلد 43، ص 92 / فرهنگ سخنان فاطمه (عليها السلام )، ص ‍ 164.
221- سوره ى فجر / 30 - 27.
222- اصول كافى ، ج 3، صص 128 - 127.
223- سوره ى واقعه / 85 - 83.
224- كافى ، ج 3، ص 134.
225- كافى ، ج 3، ص 133.
226- فضيلت هاى فراموش شده ، صص 150 - 149.
227- مجمع البيان ، ج 3، ص 138.
228- سوره ى آل عمران / 196 - 192.
229- تفسير صافى ، ج 2، ص 322 و مضمون آن در بحار، ج 19، ص 65.
230- سوره ى نساء / 69.
231- سوره ى مائده / 3.
232- سوره ى نحل / 100.
233- سوره ى ، صص 83 - 82.
234- آيات الفضايل ، صص 158 - 157 / بحار الانوار بدين مضمون ، ج 54، صص 193 - 192.
235- سوره ى حمد / 7 - 6.
236- يا بنى اسرائيل اذكروا نعمتى التى انعمت عليكم ، ((اى بنى اسراييل ياد كنيد نعمتى كه بر شما دادم .))، سوره ى بقره / 47 و 40.
237- ... و ضربت عليهم الذلة والمسكنة و باءوا بغضب من الله ، ((و بر آنان (بنى اسرائيل ) مهر ذلت و بى چارگى خورد و به خشم الهى گرفتار شدند... .)) / سوره بقره / 61.
238- سوره ى بقره / 136 - 137.
239- سوره ى بقره / 253.
240- سوره ى احزاب / 31.
241- اصول كافى ، ج 1، صص 416 - 415.
242- سوره ى فجر / 3 - 1.
243- سوره ى واقعه / 76.
244- سوره ى قمر / 49.
245- سوره ى بقره / 30.
246- سوره ى واقعه / 76 - 75.
247- مجمع البيان ، ج 10 - 9، ص 226.
248- مجمع البيان ، ج 10 - 9، ص 226.
249- كشف الاسرار، ج 9، ص 463.
250- اصول كافى ، ج 1، صص 207 - 206.
251- مجمع البيان ، ج 10 - 9، ص 485.
252- آيات الفضائل ، صص 340 - 339.
253- اصول كافى ، ج 1، ص 179.
254- سوره ى آل عمران / 34 - 33.
255- مجمع البيان ، ج 2 - 1، ص 433.
256- سوره ى آل عمران / 43 - 42.
257- تفسير صافى ، ج 1، ص 262 / بحار الانوار، جلد 43، ص 78.
258- اصول كافى ، ج 1، ص 241 / بحار الانوار، جلد 43، ص 79.
259- سوره ى نمل / 59.
260- سنن ترمذى ، ج 5، ص 142 / تفسير الدرالمنثور، ج 5، ص 199.
261- بحار الانوار، جلد 43، ص 55.
262- سوره ى صافات / 130.
263- سوره ى نمل / 59.
264- سوره ى صافات / 79.
265- سوره صافات / 109.
266- سوره صافات / 120.
267- سوره ى صافات / 130.
268- مجمع البيان ، ج 8، ص 456.
269- تفسير صافى ، ج 2، ص 433.
270- تفسير صافى ، ج 2، صص 265 - 264.
271- تفسير صافى ، ج 2، ص 433.
272- سوره ى احزاب / 56.
273- الدرالمنثور، ج 5، ص 216 / صحيح بخارى ، ج 3، ص 249 / سنن ترمذى ، ج 5، ص 150.
274- سوره ى ابراهيم / 37.
275- تفسير برهان ، ج 2، ص 320.
276- سوره ى صافات / 24.
277- سوره ى تكاثر، 8.
278- سوره ى مائده / 109.
279- ينابيع المودة ، ص 131.
280- ينابيع المودة ، ص 133.
281- تفسير برهان ، ج 4، ص 18 / بحار الانوار، جلد 36، ص 79 / و، ج 7، ص ‍ 261.
282- ينابيع المودة ، ص 131 / بحار الانوار، جلد 7، ص 272 / تفسير برهان ، ج 4، ص 502.
283- بحار الانوار، جلد 7، ص 275.
284- سوره ى غاشيه / 26 - 25.
285- بحار الانوار، جلد 7، ص 274.
286- در تفسير نورالثقلين ، ج 3، صص 4 - 423؛ 4 روايت به اين مضمون وارد شده است .
287- سوره ى بقره / 81.
288- سوره ى مريم / 96.
289- ينابيع المودة ، ص 324.
290- ينابيع المودة ، ص 324.
291- سوره ى توبه / 24.
292- سوره ى بلد / 12 - 11.
293- اصول كافى ، ج 1، صص 430 - 431 / بحار الانوار، جلد 24، ص ‍ 258.
294- سوره ى نحل 16 و سوره ى انبياء 7.
295- سوره ى جمعه / 9.
296- سوره ى انبياء / 5.
297- سوره ى طلاق / 11 - 10.
298- اصول كافى ، ج 1، ص 211.
299- ينابيع المودة ، ص 51.
300- اصول كافى ، ج 1، ص 212.
301- سوره ى طه / 124.
302- فذكر انما انت مذكر پس متذكر ساز؛ زيرا تو تنها تذكر ده و هشدار ده هستى ، سوره غايشه / 20.
303- سوره ى رعد / 7.
304- سوره ى شعراء / 209 - 208.
305- تفسير نورالثقلين ، ج 3، ص 405.
306- تفسير نورالثقلين ، ج 3، ص 405.
307- شواهد التنزيل ، ج 1، ص 379 / در پاورقى كتاب از تاريخ دمشق ، ج 20، ص 52 نقل مى كند كه در ذيل حديث آمده است جابر گفت : گفتم اى رسول خدا! اگر چه (اين فرد) روزه بگيرد و نماز بخواند و گمان كند مسلمان است همانا بدين وسيله خون خود را حفظ مى كند و جزيه به حالت ذلت پرداخت نمى كند. سپس فرمود: خداوند همه ى نام هاى امتم را به من ياد داد، همان طور كه به آدم همه ى اسماء را ياد داد و برايم آن را در گل تمثيل كرد. پس در برابرم صاحبان پرچم عبور كردند و من براى على و شيعيانش استغفار كردم .
308- سوره ى طه / 82.
309- ينابيع المودة ، ص 129.
310- ينابيع المودة ، ص 129.
311- سوره ى نمل / 90 - 89.
312- ينابيع المودة ، ص 113.
313- سوره ى شورى / 23.
314- ينابيع المودة ، ص 113.
315- المناقب ، ج 3، ص 326.