گفت : سلطنت به تمجيد..... منظور رسالت پيامبر اكرم است كه با تمجيد از كلام خداوند مردم را به خدا نزديك مى كرد.
گفت : چرا در عبادت و يارى ..... چون آدمى هميشه در تعيين كامل نيست ، يقين كامل متعلق به معصوم (عليه السلام ) است . اگر فردى كاملا به خدا نزديك شود به يقين مى رسد. در اينجا شك از جانب ابن عربى بوده و خداوند به او تذكر داده كه شك را از خود دور كند.
گفت : چرا عيد به نيمه دوم ..... سبع المثانى در سوره حجر آيه 88 و لقد آتيناك سبعا من المثانى و القرآن عظيم هم آمده است همچنين در مفهوم سوره فاتحه معلوم مى شود كه نيمى از آن درباره خداوند و نيمى در باب بشر است . البته چنان كه اشاره شد، درك اين نام ها و صفات عين وجود اقدس خود خدا نيست ، بشر نمى تواند درك كامل از ذات اقدس بارى تعالى داشته باشد لذا براى ايجاد ارتباط از اين اسماء و صفات بهره مى گيرد و سعى در ادراك و شناخت خداوند در حد و ظرفيت انسانى خود مى كند. از آنجا كه خداوند بطور مستقيم براى انسان قابل درك و شناخت نيست . پس ‍ اسماء و صفات ثانويه براى او آمده است . تا به اين وسيله او در مسيرى قرار گيرد كه او را به خدا نزديك مى كند و از راه گمراهان و كافرين دور شود.
گفت : در قرآن نام محمد صلى الله عليه و آله و سلم و موسى ...... منظور طرح اين سئوال است كه چگونه مى شود؟ مى گويد به واسطه قرآن و عبادات مخصوص نوعى واسطه ميان حق و بنده است .
گفت : چرا نوح و ذكريا..... صفات ويژه آن بزرگواران را آورده است .
گفت : چرا در سيادت فاخر محمد صلى الله عليه و آله و سلم ...... در اينجا به وجوه اشتراك و اختلاف پيامبران گرامى اشاره دارد. تمام پيامبران به ميان مردم آمدند، تا انسان ها را به شكل مطلق به سوى خداوند خوانده و آنها را از من دون الله در هر شكلى و صورت و قالبى بر حذر دارند. از آنجا كه هر پيامبرى در دوره و عصر خود با مسايل و مشكلات خاصى روبرو بود، بنابراين هر بزرگوارى معجزات ويژه اى هم منطبق با زمان خود داشته است . اما در مجموع پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم صاحب كامل ترين دين ها بود، و از سوى ديگر تمام كتاب ها و رسالات رسولان و پيامبران به او ختم شد. به اين جهت تمام اوصاف ديگر پيامبران در ايشان جمع بود، و آن حضرت به اين جهت مورد عنايت و توجه خاص خداوند بوده اند. زيرا ايشان تمام صفات را كامل داشته اند و قرآن كه معجزه ايشان است . در هر كلمه و آيه و سوره و جزء و كل داراى مفاهيم و معانى متعدد و بطن در بطن است و خواص مادى و معنوى بسيار دارد كه خداوند آن را فقط براى كسانى كه خود را از آلودگى هاى اخلاقى ، اقتصادى ، مادى ، نفسى و روحى پاك كرده و مى كنند، القاء كرده و قادر به درك و استفاده از آن كتاب پاك عظيم و مجيد مى نمايد. قرآن سراسر نور است پس بديهى است كه حامل آن هم نورانى و پاك و بزرگ خواهد شد.
خاتمه
سپاس بى حد و مرز، خداوند عليم و عظيم راست كه منت نهاده ، تا شرح اين كتاب شريف با دست و قلم اين بنده آغاز و به اتمام رسد و باقياتى صالح باشد تا جويندگان راه حق را در سير و سلوك خود يارى نمايد. سالكانى كه قرآن را كتاب هدايت و نور مى دانند و چارچوب زندگى خود را بر اساس سنت و شيوه زندگى معصومين (عليه السلام ) تنظيم و انتخاب كرده اند.
از پروردگار بى همتا عاجزانه تقاضا دارم ، بار ديگر با لطف و عنايت وسيع و همه جانبه بر مسلمان منت نهند و اراده فرمايند تا فهم و درك و بهره بردارى از آن كتاب مجيد و عظيم بر همه آسان و ميسر گردد. به ويژه مردم مسلمان ايران كه از ديرباز تاكنون همواره مشعل دار توحيد بوده اند؛ بتوانند، با استفاده از دستورات و رعايت منهيات آن و حذف آنچه كه من دون الله و مشتمل بر فرهنگ غيراخلاقى و غيردينى است ، و جلب و تقويت هرآنچه كه مرضى اوست ، را به سوى كمال و سعادت ابدى يابند.
حاصل كتابت را به محضر تمامى چهارده ستاره تابناك هستى ، به ويژه آن ستاره غايب و ظاهر، عبد صالح ، مولى و مقتداى عزيز خود و همه مؤ منان تقديم مى دارد.
الحمد لله رب العالمين
(ح - ن )