همگام با اهل بيت عليهم السلام

هاشم موسوى

- پى‏نوشت‏ها -


1- به خواست خداوند درآينده نه چندان دور به شواهد و دلايل اين موضوع اشاره خواهيم كرد.
2- از قبيل عبداللّه سبا
3- نساء 4/59.
4- بينه /7.
5- بـه خـاطر آوريد هنگامى كه پروردگار ابراهيم , وى را با مسائلى آزمود و او هم از عهده برآمد, خداوند فرمود: من تو را امام مردم قرار دادم .
ابراهيم گفت : از فرزندانم (نيز امام قرار ده ) .
خداوند فرمود: عهد من (مقام امامت ) به ستمكاران نخواهد رسيد .
بقره /124.
6- و مـا از بـنـى اسـرائيـل , امامانى را برگزيديم كه به فرمان ما, مردم را هدايت مى كردند .
چون شكيبا بودند و به آيات ما يقين داشتند .
سجده /24.
در اين آيه الف : رمز پيروزى و شرط امامت را دو چيز شمرده : نخست ايمان و يقين به آيات الهى .
و ديگر: صبر و استقامت .
ب : مـساءله هدايت مقيد به امر الهى شده و در امر امامت , مهم همين است كه از فرمان الهى باشد نه از راءى خود, يا درخواست مردم يا تقليد ازآنها.
ج : مـنـظـور از امـر, تـكوينى يا تشريعى , هر دو ذكر شده ولى بهتر است كه به معناى وسيع كلمه بگيريم كه با برخى احاديث نيز هماهنگ است .
(تفسيرنمونه , ج17 , ص 167).
7- من مات و هو لا يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية (الشيخ المفيد, عدة رسائل المفيد, ص 3).
8- مـن مـات و لـيـس فى عنقه بيعة , مات ميته جاهلية , البيهقى / السنن الكبرى , ج 8, ص 156, صحيح مسلم , ج 4, ص 126, ح / 1851.
9- من مات بغير امام مات ميتة جاهلية , الطيرانى , المعجم الكبير, ج 19, ص 389, ح 91.
10- لو لم يكن فى الارض الا اثنان لكان الامام احدهما, الكلينى , الاصول الكافى , ج 1, ص 180.
11- العلا مة الحلى , الباب الحادى عشر, ص 69.
12- ـ كـانـت لـى ساعة من السحر,ادخل فيها على رسول اللّه (ص ) فان كان فى صلاته سبح , فكان ذلـك اذنه لى و ان لم يكن فى صلاته اءذن لى ,النسائى , السنن الكبرى , كتاب الخصائص , ج 5, ص 141, ح 8500.
13- كـان لى من النبى مدخلان , مدخل با ليل و مدخل بالنهار, فكنت اذا دخلت باليل تنحنح لى , همان ماءخذ.
14- ـ كنت اذا ساءلت رسول اللّه (ص ) اعطانى و اذا سكتت ابتداءنى , همان ماءخذ.
15- مستدرك الحاكم , ج 3, ص 125, كتاب معرفة الصحابه , فضائل على بن ابى طالب .
16- ولقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثر امه , يدفع لى فى كل يوم من اخلاقه عملا و ياءمرنى بالاقتداء به ..., نهج البلاغه , صبحى صالح , ص 300,خطبه 192.
17- شعراء /214.
18- من يضمن عنى دينى و مواعيدى و يكون خليفتى و يكون معى فى الجنة ؟
مسند احمد حنبل ج 1,ص 111, تاريخ طبرى , ج 2, ص 321,الحسكانى , شواهد التنزيل , ج 1, ص 543.
19- امـا ترضى ان تكون منى بمنزلة هارون من موسى الا انه لانبى بعدي ؟
مسند احمدحنبل , ج1 , ص 177, صحيح مسلم , ج2 , ص 360, كتاب فضائل الصحابه , فضائل على بن ابى طالب .
20- ان عـلـيـا مـنـى و انا من على , لايؤدى عنى الا انا او على , مسند احمد, ج4 , ص 5ـ164, سنن ترمذى , ج5 , ص 594.
21- اراده خـداوند تعلق گرفته است كه هر پليدى را از شما خاندان بزدايد و شما را به طور كامل پاك و مطهر سازد .
الاحزاب /33.
22- اللهم هؤلاء اهل محمد فاجعل صلواتك وبركاتك على آل محمد كاجعلتها على آل ابراهيم .
23- ـ الحسكانى , شواهد التنزيل , ج 1, ص 26ـ7.
24- مشكل الاثار, ج 1, ص 332.
25- مسند احمد, ج 1, ص 107.
26- السنن الكبرى , كتاب الخصائص , ج 5, ص 107, ح 8399.
27- ولـى و سـرپرست شما, خدا و پيامبر اوست و مؤمنانى كه نماز را بپا مى دارند و در حال ركوع , صـدقه مى دهند, و اين صفت دارند كه خدا ورسول و مؤمنان را دوست مى دارند . آرى , تنها حزب اللّه هستند كه پيروزند . مائده /55ـ 56
28- ـ مسند احمد, دار احياء التراث العربى (1412ه), ج 5,چاپ اول , ص 355, ح 18011.
29- كـاءنـى دعيت فاجبت , انى قد تركت فيكم الثقلين , احدهما اكبر من الاخر كتاب اللّه وعترتى , اهـل بيتى , فانظروا كيف تخلفونى فيهما, فانهما لن يفترقا حتى يردا على الحوض .. .
ان اللّه مولاى و انا ولى كل مؤمن .
ثم اخذ بيد على (ع ) فقال : من كنت وليه فهذا وليه , اللهم وال من والاه وعادمن عاداه .
النسائى السنن الكبرى , كتاب المناقب , ج5 , ص 45, ح48 /81.
30- مائده , ترجمه اين آيه گذشت .
31- الستم تعلمون انى اولى بالمؤمنين من انفسهم .
32- الشهيد السيد محمد باقر الصدر, بحث حول الولاية , ص 9 ـ 78.
33- الباب الحادى عشر, ص 69.
34- الصواعق المحرقه , ص 161.
35- نورالابصار فى مناقب آل بيت النبى الاطهار, ص 80.
36- الدر المنثور, ج 6,ص 379.
37- كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى نيك انجام دادند, بهترين خلق اند . بينه / 7
38- ستقدم على اللّه انت وشيعتك راضين مرضيين ويقدم عليه عدوك , غضبانا مضمحين , النهايه فى غريب الحديث والاثر, ج2 , ص 106.
39- بگو اى پيامبر! من از شما هيچ مزدى نمى خواهم مگر دوستى نسبت به خانواده ام . شورى / 23
40- تاريخ يعقوبى , ج 2 .
ص 124, ابن قتيبه دينورى , الامامة والسياسه , ج 1, ص 19.
41- اراده خدا تعلق گرفته است كه از شما خاندان پليدى را دور كند و شما را به كمال پاكيزگى , پاك سازد . احزاب / 33
42- اوائل المقالات , ص 47.
43- المعصوم هو الممتنع باللّه من جميع محارم اللّه , مجلسى , بحارالانوار, ج 25, ص 194.
44- مقداد السيورى , شرح الباب الحادى عشر, ص 37.
45- خـدا فرمود: اى ابراهيم ! من تو را براى مردم , امام قرار دادم , ابراهيم گفت : از فرزندانم (نيز قرار ده ) . خداوند فرمود: عهد من شامل ستمكاران نمى شود . بقره / 124
46- احزاب /33.
47- الحاكم , المستدرك على الصحيحين , ج 2, ص 451 / ح 3558, البيهقى / السنن الكبرى , ج2 , ص 152, سنن الترمذى , ج 5, ص 621 / ح3787 .
48- النسائى , السنن الكبرى , كتاب المناقب , ج 5, ص 45, ح 8148.
49- مـثل اهل بيتى مثل سفينة نوح , من ركبها نجا و من تركها غرق , السيوطى , الجامع الصغير, ج 2, ص 533, الطبرى , ذخائر العقبى , ص 20,الهيثمى , مجمع الزوائد, ج 9, ص 168.
50- اى پـيـامـبر! بگو من از شما, مزدى براى رسالتم نمى خواهم بجز دوستى نسبت به خويشانم . شورى / 23
51- الـسـيـوطى , الـدر الـمـنـثور, ج 6, ص 7, ابن المغازلى , مناقب على بن ابى طالب , ص 307, زمخشرى , كشاف , قرطبى , الجامع لاحكام القرآن .
52- .. .
هما ريحانتاى من الدنيا, صحيح بخارى , دارالفكر, ج 4, ص 217.
53- ابن حجر هيثمى , الصواعق المحرقه , ص 200.
54- ابن حجر, تهذيب التهذيب , ج7 , ص 269.
55- رسائل الجاحظ السياسيه , ص 45, ابن ابى الحديد, شرح نهج البلاغه , ج 15, ص 274.
56- شذرات الذهب , ج 1, ص 149.
57- الطبقات الكبرى , ج 5, ص 324.
58- الثقات , ج 6, ص 131, باب جيم .
59- ابن حجر, تهذيب التهذيب , ج 2, ص 89, ت 156, باب جيم .
60- الجرح والتعديل , ج 4, باب جيم .
61- ابن جوزى , تذكرة الخواص , ص 198.
62- هـذا اخـوكـم على بن موسى , عالم آل محمد(ص ) فسلوه عن اديانكم و احفظوا ما يقول لكم .
الطبرسى , اعلام الورى باءعلام الهدى , ص 328,ط3.
63- ـ تذكرة الخواص , ص 198.
64 - 260 ه .
65- ابن العماد الحنبلى , شذرات الذهب , ج 2, ص 128 ـ 129 ـ المجلدالاول .
66- تذكرة الخواص , ص 362.
67- المهدى منا اهل البيت يصلحه اللّه فى ليلة , مسند احمد, ج 1, ص 84, سنن ابن ماجه , ج 2, ص 1367, ح 4085.
68- الـمهدى من عترتى , من ولد فاطمه , سنن ابى داوود, ج 2,ص 208, المستدرك , حاكم , ج 4, ص 557.
69- اول الدين معرفته و كمال معرفته , التصديق به , و كمال التصديق به , توحيده و كمال توحيده , الاخلاص له , الامام على (ع ), نهج البلاغه ,الخطبة الاولى .
70- سـاءلت رحمك اللّه عن التوحيد و ما ذهب اليه من قبلك فتعالى اللّه الذى ليس كمثله شى ء و هـو الـسـمـيع البصير, تعالى عما يصفه الواصفون والمشبهون اللّه بخلقه المفترون على اللّه فاعلم رحمك اللّه , ان المذهب الصحيح فى التوحيد, ما نزل به القرآن من صفات اللّه عزوجل , فانف عن اللّه تـعالى البطلان والتشبيه , فلا نفى ولاتشبيه , هواللّه الثابت , تعالى اللّه عما يصفه الواصفون و لاتعدوا القرآن فتضلوا بعد البيان , الكلينى , الاصول من الكافى , ج1 , باب التوحيد.
71- منظور, عبداللّه سبا و ياران اوست .
72- شيخ مفيد, شرح عقايد صدوق , ص 239.
73- و آيا راه خير و شر را به او ننموده ايم ؟
بلد /10.
74- ما راه را به انسان نمايانده ايم , حال اگر خواهد شكر كند (راه هدايت بپيمايد) و اگر بخواهد, مى تواند كفران ورزد .
انسان /3.
75- اللّه اكـرم مـن ان يـفوض اليهم .. .
اللّه اعدل من ان يجبر عبدا على فعل ثم يعذبه عليه , توحيد صدوق , ص 361.
76- مقداد السيورى , شرح الباب الحادى عشر, ص 34.
77- مـردم يـك گـروه بودند پس خداوند پيامبرانى براى بشارت نيكوكاران و ترساندن بدكاران فرستاد و با آنها براستى كتاب فرستاد تا ميان مردم در اختلافاتشان حكم كند.. .
بقره /213.
78- نـيـكـى اين نيست كه روهايتان را به طرف مشرق و مغرب بگردانيد بلكه نيكى , نيكى كسى است كه به خدا و روز قيامت و فرشتگان و كتاب وپيامبر خدا ايمان آورد .
بقره /177.
79- آنان را كه در راه خدا كشته شده اند, مرده مپنداريد بلكه آنان زنده اند و نزد پروردگارشان به آنها روزى داده مى شود .
آل عمران /169.
80- نهج الحق و كشف الصدق , ص 376.
81- مجلسى , بحارالانوار, ج 6, ص 220.
82- ...شفاعت نمى كنند مگر براى كسى كه خدا بخواهد .
انبياء /28.
83- شفاعت در نزد خدا سودى ندارد مگر براى كسى كه خدا اجازه دهد .
سباء /23.
84- انـى سـاءلـت ربى الشفاعة لامتى فاءعطانيها, وهى نائلة ان شاءاللّه لمن لايشرك باللّه عزوجل , شيئا, مسند احمد, ج5 , ص 149.
85- ان الـرجـل مـن امـتـى ليشفع للفئام من الناس فيدخلون الجنة بشفاعته وان الرجل ليشفع لـلقبيلة من الناس فيدخلون الجنة بشفاعته وان الرجل ليشفع للرجل واهل بيته , فيدخلون الجنة بشفاعته , مسند احمد, ص 63.
86- مـن انـكـر ثـلاثـة اشـياء, فليس من شيعتنا, المعراج والمسائلة فى القبر والشفاعة , مجلسى , بحارالانوار, ج8 , ص 37.
87- چيزى براى انسان نيست , جز آنچه با كوشش به دست آورد .
نجم /39.
88- پـس هـر كـس به اندازه ذره اى كار خوب انجام داده است , آن را مى بيند و هر كس به اندازه ذره اى كار بد مرتكب شده , آن را نيز مى بيند .
زلزله /7ـ8.
89- سـپـس مـا تـو را در راهى از امر (دين ) قرار داديم , آن را پيروى كن و از هوسهاى كسانى كه نادان اند پيروى مكن .
جاثيه /18.
90- دروس فى علم اصول الفقه , الحقلة الثانيه , ص 13.
91- اين آيه در آغاز بحث ترجمه شد.
92- آنچه پيامبر به شما دستور مى دهد فراگيريد و آنچه شما را از آن بازمى دارد, ترك كنيد .
حشر /7.
93- ان اللّه تبارك وتعالى لم يدع شيئا يحتاج اليه الامة الا انزله فى كتابه و بينه لرسوله (ص ) وجعل لـكـل شـى ء حـدا وجعل عليه دليلا يدل عليه وجعل على من تعدى ذلك الحد حدا, كلينى , اصول كافى , ج1 , ص 59.
94- ان عـلى كل حق حقيقة وعلى كل صواب نورا, فما وافق كتاب اللّه فخذوه وما خالف كتاب اللّه فدعوه , همان ماءخذ, ص 6.
95- كل شى ء مردود الى الكتاب والسنة وكل حديث لايوافق كتاب اللّه فهو زخرف , همان ماءخذ.
96- انا اذا تحدثنا, حدثنا بموافقة القرآن وموافقة السنة , رجال الكشى , ج2 , ص 489.
97- ...بل كل شى ء فى كتاب اللّه و سنة نبيه , كلينى , اصول كافى , ج 1, ص 62.
98- الشاطبى , كتاب الموافقات , ج 4, ص 74.
99- الخطيب البغدادى , تاريخ بغداد, ج 13, ص 368.
100- اصول الاحكام , طحاوى , ج 2, ص 155.
101- گوش شنواى هوشمندان , اين پند و اندرزها را مى شنود .
حاقه /12.
102- ساءلت ربى ان يجعلها اذنك .. .
فما سمعت شيئا من رسول اللّه (ص ) فنسيته .
اين روايت را ابن جـريـر (طـبـرى ) در تـفـسـيـرش و زمخشرى دركشاف و هيثمى در مجمع خود و سيوطى در درالمنثور و متقى هندى در كنزالعمال ج6 , ص 408 و واحدى در اسباب النزول ذكر كرده اند.
103- على اقضاكم , الاستيعاب , ابن عبدالبر قرطبى , ج3 , ص 38, در حاشيه الاصابه .
104- انا مدينة العلم و على بابها, الطبرانى , المعجم الكبير, ج11 , ص 55, حديث , 11061.
105- بقره /256.
106- شهيد محمد باقر صدر, الفتاوى الواضحة , ص 98.
107- ما خود قرآن را نازل كرده ايم و خود حافظ آن هستيم .
حجر /9.
108- ما خود, آن را گرد آورده , بر تو فراخوانيم .
قيامه /17.
109- مجمع البيان فى تفسير القرآن , مقدمة التفسير باب الفن الخامس , طبرى .
110- الشيخ البلاغى , آلاء الرحمان فى تفسيرالقرآن , ج 1, ص 18.
111- اعتقادات , شيخ صدوق , ص 59.
112- منظور مصاحفى است كه از ناحيه عثمان امر شد آنها را بسوزانند.
113- البيان فى تفسير القرآن , ص 217.
114- امـا گروهى كه در دلشان ميل به باطل است , از پى متشابه رفته , تا به تاءويل آن در اين , راه شـبهه و فتنه گرى پديد آرند, در صورتى كه تاءويل آن راكسى جز خدا نداند و اهل دانش گويند: مـا به همه آن كتاب گرويديم كه همه آن از جانب پروردگار ما آمده و به اين دانش و بر اين معنا تنهاخردمندان آگاه اند .
آل عمران /7.
115- اين آيه با ترجمه و آدرس آن در آخر فصل گذشته ذكر شد ـ م .
116- راغب اصفهانى , معجم مفردات الفاظ القرآن .
117- رازى , مختارالصحاح .
118- بـه خـدا قـسـم مـصـحف فاطمه (س ) نزد ماست , به خدا قسم چيزى از آن در قرآن نيست , بحارالانوار مجلسى , ج 47, ص 271, زندگانى امام جعفر صادق (ع ).
119- .. .
بـه خـدا سوگند مصحف فاطمه (س ) نزد ماست , هيچ آيه اى از قرآن در آن نيست و آن به املاى رسول خدا و دستخط على (ع ) است , همان ماءخذ.
120- ما خود قرآن را نازل كرده و خود, آن را حفظ كننده ايم .
حجر /9.
121- ترجمه اش گذشت .
122- سيد ابولقاسم خوئى , البيان فى تفسير القرآن , ص 221.
123- آيـات القرآن خزائن , فكلما فتحت خزينة ينبغى لك ان تنظر فيها, كلينى , اصول كافى , ج2 , كتاب فضل القرآن .
124- ما آن را قرآن عربى نازل كرديم .
يوسف /2.
125- ما اين كتاب را بر تو نازل نكرديم مگر براى اين كه آنچه را مردم در آن اختلاف دارند, روشن كنى .
نحل /64.
126- آيا آنها در قرآن تدبر نمى كنند يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است ؟
محمد /24.
127- شهيد محمد باقر صدر, دروس فى علم اصول الفقه , الحقلة الاولى , ص 82.
128- ر.ك : مسند احمد, ج 3, ص 17, چاپ دار صادر, بيروت و نيز به طحاوى , مشكل الاثار, ج 4, ص 9ـ368 مراجعه كنيد.
129- آيينى را براى شما تشريع كرد كه به نوح توصيه كرده بود, و آنچه را بر تو وحى فرستاديم و به ابـراهيم و موسى و عيسى سفارش كرديم , كه دين را برپا داريد و در آن تفرقه ايجاد نكنيد .
خداوند هر كس را بخواهد برمى گزيند و هر كس را كه به سوى وى برگردد, هدايت مى كند .
شورى /13.
130- تمام شما به رشته ارتباط با خدا بپيونديد و پراكنده نشويد .
آل عمران /103.
131- آيين الهى را به پا داريد و در آن به تفرقه و اختلاف نپردازيد .
شورى /13.