 |
|
شرح مناجات شعبانیه سیدمحمود طاهرى - ۲ - پیشگفتار وَ اِذا سَئَلَكَ عِبادى عَنّى فَاِنّى قَریبٌ اُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ. (بقره: 186) و هرگاه كه بندگان من از تو درباره من مىپرسند، پس «بدانند» كه من به آناننزدیك هستم، و دعاى آنكه مرا مىخواند مستجاب مىكنم.
مولانا در این صحراى سوزانِ غفلتها و لغزشها، در میانِ این همه نگرانىها ودغدغهها، و در این سوزِ عطشناك برخاسته از حرمان آب حیات، نیایش ونجوا با موجودى لطیف و دل آرام و دلربا، چه آرامبخش و روحافزا خواهدبود. مىتوان با نیایشى كوتاه، به وادىِ ایمن حضور او نقبى زد و دریچهاى ازنسیم نوازشگر او را به سوى خود گشود و مرهمى شفابخش براى دردها ونگرانىهاى خود فراهم ساخت و آب راهى به سوى قلب خود باز نمود، تامجراى آب حیاتى باشد كه از آن سرچشمه بىنهایت و همیشه جوشان،تراوش كند. به راستى كه با «مِفتاح دعا» و نیایش، چه گرهها گشوده خواهد شد:
حافظ «حضرت دوست» در ما چه دیده است كه همواره ما را به خودفرا مىخواند؟! ، ما كه باشیم، «كه بر آن خاطر عاطِر گذریم»:
حافظ معبود، ما را مشتاقانه به خود فرا مىخواند و مشاهده «صدها خطا از ما نیز»«گرهى بر ابروى او» ایجاد نمىكند. چه شرمساریم از «سلامِ گرم» او در برابر آنهمه لغزشها از ما:
مولانا به راستى كه اگر او با آن همه شكوه و عظمت و بزرگى، ما را به خودفرا نمىخواند، چه كسى جرئت داشت كه نامش را ببرد:
عطار و نیز به تعبیر مولانا:
و چه بیچاره است بندهاى كه چنین معشوقى «شراب طهور» و خوانِ آسمانىخود را «رایگان» در اختیار او قرار مىدهد، ولى او روزگار خود را به غفلت سپرىمىكند:
مولانا و حال آنكه آدمى در برابر چنین معشوق و نازنینى، باید به هر قیمتى، به بارگاهامن و بىنهایت زیباىِ او بار یابد، تا آنجا كه اگر «در راهم ببندد» از «رهِ بام بهتماشاى او برود»:
مولانا به هر حال، درِ گفتوگو همواره باز است و خوشا به حال آنان كه حلاوتِ اینگفتوگو و نیایش را چشیدند:
مولانا ولى، هر كس مىتواند در هر جا و مكان و به هر زبان، با خداى خویش به نجواو گفتوگو بنشیند. در این میان ادعیهاى كه از اهل بیت علیهمالسلام در اختیار ما قرارگرفته است، یكى از زیباترین شكل راز و نیاز است كه عمیقترین مضامینآن، از نظر ظاهر و الفاظ، جذّاب و زیباست. یكى از بزرگان در اینباره چنینمىگوید: متونِ دعاى اسلامى، از زیباترین متون ادبى و هنرى، و نمونه بهترین كارگیرىاز فصاحت و بلاغت در بیان است و این نشان مىدهد كه اسلام، به زیبایى وبه ارزش هنر، اهمیت مىدهد. همچنین، این متون دعاى اسلامى، داراى یكنوع موسیقى و آهنگ نیز مىباشد كه تأثیر این آهنگ و تأثیر زیبایىهاىِكلام، در روحِ انسان چنان است كه كمك مىكند به روح براى در پناهِ عشقآمدن و در مقابل خداوند، حضور یافتن و تاثیر پذیرفتن بیشتر در برابر دعا.(2) باید گفت ادعیه اسلامىِ ما از محتوایى والا و مضمونى عمیق نیز بهره مىبرند.امام خمینى رحمهالله در این زمینه چنین مىگوید: ادعیه ائمه هُدى همان مسائلى را كه كتاب خدا دارد، دعاهاى آنها هم دارد بایك زبان دیگر. قرآن یك زبان دارد، یك نحو صحبت مىكند و همه مطالبرا دارد، منتها بسیاریش در رمز است كه ما نمىتوانیم بفهمیم و ادعیه ائمه علیهمالسلام كه وضع دیگرى دارد... . آن چیزى كه در قرآن به طور اسرار هست، درادعیه ائمه ما به طور اسرار هست.(3) «مناجاتِ شعبانیه» از ادعیهاى است كه داراى جایگاه و منزلتى بسیار والا وممتاز است، به طورى كه براى درك بعضى از مضامین آن، راهى نیست مگر آنكهآدمى، خود به آن عوالِم راه پیدا كند، و آن حقایق را از جان و شهود، حس نماید. درباره اهمیت این مناجات، به سخنى از امام خمینى رحمهالله بسنده مىكنیم كهفرمودهاند: این مناجاتِ حضرت امیر علیهالسلام و فرزندانِ آن حضرت است و همه ائمهطاهرین علیهمالسلام ، با آن خدا را مىخواندهاند و كمتر دعا و مناجاتى دیده شدهاست كه درباره آن تعبیر شده باشد كه: همه ائمه علیهمالسلام آنرا مىخواندهاند و باآن خدا را مناجات مىكردهاند.(4) همچنین عارف سترگ، آیت الله میرزا جواد ملكى تبریزى در مقام والاىمناجات شعبانیّه چنین مىگوید: این مناجات، مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن، با ماه شعبان مأنوسشده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. این مناجات شاملمطالب اساسى در مورد چگونگى معامله بندگان با خداى بزرگ بوده و آدابخواستن، دعا و طلب آمرزش از او را آنگونه كه شایسته است، بیان مىكند واستدلالهاى جالب توجهى جهت امیدوار شدن به درگاه خدا كه با مناجات بااو مناسب است در بر دارد و به روشنى، ملاقات، نزدیكى و دیدن خدا رامعنى مىكند... . به هر حال، این مناجات بزرگى است و يكى از ارمغانهاى آل محمد صلىاللهعليهوآله مىباشد كه بزرگى آن را كسى كه قلب سالم و گوش شنوايى داشته باشد،درك مىكند و اهل غفلت از درك فواید و نورهاى آن بىبهرهاند.(5)
حافظ
|
