مقصد هفتم: آداب
زيارت بعضى از مشاهد مشرفه
بدان كه: نفوس قويه قدسيه، خصوصا نفوس مقدسه انبيا و ائمه - عليهم السلام -
هرگاه از ابدان شريفه خود رحلت نمودند و دست از بدن برداشتند و صعود به عالم
بالانمودند، نهايت احاطه و غايت استيلا بر اين عالم از براى ايشان حاصل مىشود.و
تمامىامور اين عالم در نزد ايشان منكشف و ظاهر مىگردد.و تمكن از تصرف و تاثير در
اينعالم از براى ايشان حاصل مىشود.پس هركه به قبور مطهره ايشان حاضر شد به
جهتزيارت، ايشان بر او مطلع مىگردند و از احوال زوار مرقد منورشان استحضار تام
دارند.
و سؤالات و تضرعات و توسلات ايشان را مىشنوند.و نظر به رافت و مهربانى
ايشاننسبتبه مخلصان، نسيم الطاف ايشان بر ايشان مىوزد.و رشحات انوارشان بر
ايشانافاضه مىشود.و پرتو التفاتشان بر ايشان مىافتد.پس دامن شفاعتبر ميان
مىزنند و ازخدا طلب حوائج ايشان را مىكنند.و از درگاه الهى مسئلتبر آمدن مطالب و
آمرزشگناهان ايشان را مىنمايند.و همين سر است در ترغيب به زيارت پيغمبر - صلى
الله عليهو آله - و ائمه - عليهم السلام - .
علاوه بر اينكه: در زيارت ايشان، اظهار اخلاص وتجديد عهد ولايت است.و باعثسرور
ايشان و رواج امرشان و غمناكى دشمنان ايشاناست.چگونه زيارت ايشان افضل طاعات و
اقرب قربات نباشد؟ و حال اينكه زيارتمؤمن از اين جهت كه مؤمن استباعث اجر عظيم و
ثواب جزيل است.
و در شريعت مطهره، ترغيب بسيار و تاكيد بىشمار در خصوص آن وارد شده.و ازاين
جهت طريقه هر طايفه بر اين جارى شده كه به زيارت مردگان خود روند.و هرگاهثواب
زيارت مؤمنى چنين باشد پس چگونه خواهد بود زيارت كسى كه خدا او را از هرخطايى معصوم
ساخته! و از رجس و گناه، پاك و مطهر گردانيده! و او را بر همه خلايق،مبعوث كرده و
حجتبر عالميان فرموده! و او را امام مؤمنين و مقتداى مسلمينپسنديده! بلكه به جهت
او آسمان و زمين را آفريده و او را راه و صراط و دليل و نور وضياء خود قرار داده و
امين بر مملكتخود و خليفه در ميان بندگان خود كرده! و مخفى نماند كه: اخبار بىحد،
و احاديث لا تعد (بىشمار) در فضيلت زيارتقبور مطهره و مراقد منوره ايشان رسيده.
حضرت پيغمبر - صلى الله عليه و آله - فرمود كه: «هر كه زيارت كند قبر مرا بعد
ازوفات من مثل كسى است كه هجرت كند به سوى من در حيات من.پس اگر استطاعتبهزيارت
آمدن مرا نداشته باشى بر من سلام كنيد كه سلام شما بر من مىرسد» . (1)
و نيز همان حضرت به اميرمؤمنان فرمود: «يا ابا الحسن! به درستى كه خداى - تعالى
- قبر ترا و فرزندان ترا بقعههايى كرده است از بقعههاى بهشت، و عرصهاى از
عرصههاىآن، و دلهاى خلق و برگزيدگان بندگان خود را مايل به آنها ساخته تا خوارى و
اذيت درراه شما را متحمل شوند و قبور شما را تعمير كنند.و بسيار به زيارت ايشان
آيند به جهتتقرب به خدا و دوستى پيغمبر او.يا على! اين طايفه مخصوصاند به شفاعت
من.و واردمىشوند بر حوض من.و ايشاناند زيارت كنندگان من و همسايگان من فرداى
قيامت دربهشت.يا على! هر كه تعمير كند قبرهاى ايشان را و محافظت كند آنها را مانند
كسى است كه يارى كرده استسليمان بن داود را بر تعمير بيت المقدس.وهركه زيارت كند
قبور ايشان را معادل استبا هفتاد حجبعد از حجة الاسلام.و ازگناهان خود بيرون
مىآيد تا حين مراجعت از زيارت شما مثل روزى كه از مادر متولدشده.بشارت باد ترا يا
على! و بشارت ده دوستان خود را به نعمتهايى كه هيچ چشمىنديده و هيچ گوشى نشنيده و
به خاطر احدى خطور نكرده.و ليكن جماعتى از اراذلمردمان سرزنش خواهند كرد زيارت
كنندگان قبور شما را همچنان كه سرزنش و عيبمىكنند زن زانيه را به زنا.ايشاناند
بدترين امت من كه نمىرسد به ايشان شفاعت من ووارد نمىشوند بر حوض من» . (2)
و حضرت امام جعفر صادق - عليه السلام - فرمود كه: «هرگاه يكى از شما در مدتعمر
خود حج كند و زيارت نكند حسين بن على - عليه السلام - را هر آينه خواهد بودتارك حقى
از حقوق پيغمبر - صلى الله عليه و آله - ، زيرا كه: حق حسين فريضهاىاست از خدا،
واجب بر هر مسلمى» . (3)
و حضرت امام رضا - عليه السلام - فرمود كه: «هر امامى را عهدى است در
گردندوستان و شيعيان خود.و به درستى كه: از تمام وفاى به عهد ايشان، زيارت قبور
ايشاناست.پس هر كه زيارت ايشان را از روى رغبت و از راه تصديق به آنچه گفتهاند
كندهمه ايشان شفيعان ايشان خواهند بود در روز قيامت» . (4)
و اخبار در فضيلت زيارت پيغمبر - صلى الله عليه و آله - و ائمه معصومين خصوصا
زيارت حضرت سيد الشهداء - عليه السلام - و حضرت امام رضا - عليه السلام - و
افضلبودن زيارت ايشان از حج و عمره و جهاد، بىحد و نهايت است.
فصل: ثواب و فضيلت
زيارت
چون فضيلت زيارت ايشان و سر ايشان را شناختى و بزرگى و جلالت قدر ايشان
رادانستى پس بايد در هنگام دخول ايشان و ورود بر مراقد منوره و مشاهد مشرفه
ايشاننهايت تواضع و فروتنى، و غايت تخضع و شكستگى كنى.و در دل خود عظمتشان وجلالت
قدرشان را مستحضر گردى.و متذكر حق عظيم ايشان و سعيشان در ارشاد مردمو رواج دين
الهى شوى.
پس چون به نزديك مدينه منوره رسى و چشم تو بر ديوارهاى آنجا افتد متذكر شو كه:
اين شهرى است كه خدا آن را از براى پيغمبر خود اختيار كرده.ولايتى است كه: درآنجا
اساس شريعتبرپا شده.و واجبات و مستحبات در آنجا قرار داد گشته.و در آنجاپيغمبر خدا
با دشمنان دين جهاد نموده و دين خدا را ظاهر كرده.و تا حين وفات درآنجا ساكن بوده.و
تربت مقدس او در آنجا قرار يافته.
و چون به كوچه و بازار آن تردد كنى قدمهاى همايون سيد انس و جان - روحى فداه -
را ياد آور و تامل كن كه: هيچ موضعى نيست كه تو قدم مىگذارى مگراينكه جاى قدم عزيز
اوست.پس پاى مگذار مگر به سكينه و وقار.و متذكر باش طريقراه رفتن آن سرور را. و
سكينه و وقار و خضوع و تواضع او را از براى پروردگار.و بهخاطر آور آنچه در سينه او
از علوم اولين و آخرين و اسرار حضرت رب العالمين بوده.
و ياد آور رفعتشان او را نزد خدا، حتى اينكه نام خود را با نام او قرين ساخته
و كلامعزيز خود را بر او نازل فرموده، و حضرت روح الامين و ساير ملائكه مقربين را
بهخدمت او فرستاده، و منع فرموده كه: كسى آواز خود را بالاى آواز او بلند سازد.و
يادآور كسانى كه به شرف ملازمت او مشرف گشتند و سعادت خدمت او را دريافتند.وتاسف
خور بر محرومى خود از اين سعادت عظمى.و تضرع كن به سوى خدا كه درآخرت از صحبت آن
حضرت ترا محروم نسازد.و اميدوار باش از آنجا كه خدا ايمانبه او را روزى تو ساخته و
ترا از وطن خود به زيارت او برانگيخته.
و چون داخل مسجد آن حضرت شوى بدان كه: اول موضعى كه فرايض الهيه درآن به پا
داشته شده است آن عرصه مطهره است، و آنجا مكان افضل خلق الله است درحيات و ممات.
و چون به جهت زيارت او بر در ايستادى، در نهايتخضوع و خشوع بايستى.و او را
زنده تصور كنى.و نزديك قبر مطهر منور بروى، زيرا فرق ميان حيات و ممات
ايشاننيست.پس بدان كه: او مطلع استبر حضور تو، و زيارت تو و سلام به او
مىرسد.پسشخص مقدس او را در خيال خود متصور سازى و او را در مقابل خود بر تخت
عظمتو جلال نشسته تصور كنى و عظمت و رتبه او را در دل خود حاضر كنى.
و چون از زيارت او فارغ شوى، به نزد منبر مطهر رو و دستخود را بر آن بكش وتضرع
و زارى كن و حاجتخود را عرض كن.و بالا رفتن پيغمبر - صلى الله عليه و آله - را بر
آن منبر تصور كن كه مهاجرين و انصار در پاى آن منبر چشمها بر جمال مباركشدوخته و
او به فصيحتر زبانى به حمد الهى و ارشاد مردم و مسائل حلال و حرام اشتغالدارد.و
از خدا مسئلت نما كه: در روز جزا تو را از او جدا نكند.
و چون به زيارت امير مؤمنان و سرور متقيان روى چون داخل ارض اقدس نجفشوى متذكر
شو كه آن وادى سلام، و موضع ارواح مؤمنان است.و خداى - تعالى - آنرا اشرف بقاع روى
زمين كرده.و هيچ مؤمنى نيست مگر اينكه بعد از موت، روح او بهآنجا مىآيد و با ساير
مؤمنين قرين بوده، به تنعم مشغول است تا در روز قيامت كبرى بهخانه كرامت عظمى داخل
گردد.و آن زمينى است كه خدا آن را مدفن وصى پيغمبرخود كرده بعد از آنكه مدفن آدم
ابو البشر و نوح شيخ المرسلين بود.
و آن حضرت ضامن شده كه: هر كه در جوار او باشد شفاعت كند.پس، از خدا طلبكن كه
خدا روح ترا به آنجا برد و ترا در زمره مؤمنين كند و آنجا را مدفن تو سازد تا
درجوار مولاى خود دفن شده به شفاعت او فائز گردى.و چون به زيارت آن حضرتايستادى
متذكر رفعتشان و بزرگى قدر آن حضرت شو و قدر و مرتبه او را در نزد خداو پيغمبر ياد
آور و آدابى كه در زيارت پيغمبر - صلى الله عليه و آله - مذكور شدمراعات كن.
و چون وارد زمين كربلا شوى به جهت زيارت سيد الشهدا روحى فداه ياد كن كهآن،
زمينى است كه در آن فرزند رسول خدا را با فرزندان و ياران و خويشان شهيدكردند.و
اهلبيت و حرم او را در آنجا به اسيرى بردند.پس محزون باش و داخل آنزمين مشو مگر
ژوليده و غبار آلوده، شكسته دل و غمناك و گريان.
و حرمت و كرامت آن زمين را مستحضر شو و بدان كه: آن زمينى است كه خدا درآن شفا
قرار داده.و دعا را در آنجا مستجاب فرموده.و در روز قيامت آن را بلندترينبقعههاى
بهشتخواهد ساخت.
و چون داخل «حاير» مقدس شوى به جهت زيارت، و چشم تو بر ضريح مقدسآن سرور افتد
و ضريح اصحاب او كه در دور او شهيد گشته و در يك موضع در جوار او جمع شدند پس اشخاص
ايشان را در خاطر خود ممثل ساز.و وقايع ايشان راياد آور.و بلا و محنتهايى كه بر
ايشان روى داده متذكر شو.و حضرت ابا عبد اللهالحسين - عليه السلام - را تصور كن كه
در عرصه كربلا ايستاده و يك به يك اصحاب بهخدمت آن جناب مىرسند و مىگويند:
«السلام عليك يا ابا عبد الله»
و اذن جهادمىگيرند و حضرت، ايشان را اذن مىدهد و هر يك تنها خود را به ميدان
مىاندازد.ومىزنند و مىكشند تا در راه او شهيد مىگردند.و چون از حيات خود مايوس
مىشوند بهآواز بلند فرياد مىكنند كه:
«ادركنى يا ابا عبد الله».
و آن شهسوار ميدان شجاعت، و يكهتاز معركه شهادت به سرعتبر سر او مىتازد و او
را از ميدان مىربايد و به ساير شهداملحق مىسازد.
و امثال اين وقايع را به خاطر آور و حزن و اندوه خود را تازه مىساز و
آرزومىكن كه: كاش در اين زمين با ايشان مىبودى.و بگو:
«يا ليتنى كنت معهم فافوز فوزا عظيما».
يعنى: اى كاش من با ايشان بودمى تا به رستگارى عظيم فايز گشتمى.
پس ساير آداب را - چنان كه مذكور شد - مراعات كن.
و همچنين در زيارت هر يك از ائمه - عليهم السلام - جلالت قدر هر يك رامتذكر
شو.و حقوق او را ياد آور.و آنچه مناسب مقام استبه خاطر گذران تا زيارتتو قبول، و
به مرتبه زائرين فايز گردى.
رزقنا الله و اياكم شفاعتهم يوم الورود بحق الملك الودود.
پىنوشتها:
1. بحار الانوار، ج 100، ص 144، ح 29
2. تهذيب الاحكام، ج 6، ص 22، ح 7.
3. تهذيب الاحكام، ج 6، ص 42، ح 2.
4. بحار الانوار، ج 100، ص 116، ح 1.
|