(1) -
ملا محمد مهدى نراقى، جامع السعادات، ج1، بخش مقدمه، ص ف.
(2) -
ملا احمد نراقى، معراج السعادة، ص 6.
(3) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج1، ص 2.
(4) -
همان، ص ح.
(5) -
همان، ص ح.
(6) -
همان، ص ص.
(7) -
همان، ص ت.
(8) -
الذريعة، ج5، ص 59.
(9) -
ر.ك: مستند الشيعة، ج1، ص 163؛ امام خمينى، المكاسب المحرمة، ج1، ص 253،
بجنوردى، القواعد الفقهية، ج7، ص 350 و...
(10) -
براى تفصيل بيشتر ر.ك: ارسطو، علم الاخلاق، با مقدمه مبسوط بارقلين
سانتملير؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج7، ص 594.
(11) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج2، ص 280- 307.
(12) -
همان، ج 3، ص 373- 406.
(13) -
همان، ج 1، ص 326.
(14) -
همان، ص 330- 334.
(15) -
همان، ص 354- 359.
(16) -
شرح حديث جمود عقل و جهل، ص 11- 12.
(17) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج 1، ص 2.
(18) -
اعراف (7)، آيههاى 16 و 17.
(19) -
فجر (89)، آيههاى 27 و 28.
(20) -
بقره (2)، آيه 286.
(21) -
مانند آيههاى: روم (30) آيه 8؛ اعراف (7) آيه 158؛ حشر (59) آيه 2؛ عنكبوت
(29) آيه 20؛ آل عمران (3) آيههاى 190 و 191؛ ذاريات (51) آيههاى 20 و 21.
(22) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ص 145- 166.
(23) -
همان، ص ص.
(24) -
همان.
(25) -
براى تفصيل بيشتر ر.ك: احاديث ام المؤمنين عايشة، علامه عسكرى، ج2، ص 25؛
معالم المدرسين: ج 3، ص 285.
(26) -
ملا محمد نراقى، همان، ج 1، ص ق.
(27) -
طور (52) آيه 16.
(28) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ص17.
(29) -
همان، ص 18.
(30) -
همان، ص 77.
(31) -
همان، ص 216.
(32) -
همان، ص 47.
(33) -
همان، ص 57 و 61.
(34) -
همان، ص 134.
(35) -
همان، ص 134.
(36) -
همان، ص 212.
(37) -
همان، ص ق.
(38) -
ق (50)، آيه 16.
(39) -
ملامحمد مهدى نراقى، همان، ص 28.
(40) -
همان، ص 30.
(41) -
همان، ص 33.
(42) -
همان، ص 97.
(43) -
استاد اعوانى در اين باره مىنويسد: «اين تلقى كه رذايل اخلاقى در واقع امراض
نفسانىاند كه بر روح انسانى عارض شده، آن را آزرده مىسازند، از اوان تاليف نخستين
آثار در اخلاق فلسفى نزد فيلسوفان مسلمان نيز وجود داشته و حاصل آن برخوردى طبيبانه
با علم اخلاق بوده است كه شيوههاى درمان بيمارىهاى نفسانى را بيان مىدارد»،
(دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج1، ص 207).
(44) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج1، ص 97.
(45) -
شمس (91)، آيه 9.
(46) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ص 22- 24.
(47) -
همان، ص 40.
(48) -
همان، ص 49.
(49) -
همان، ص 215.
(50) -
براى تفصيل بيشتر درباره استحاله طفره ر.ك: شهيد صدر، شرح عروة الوثقى، ج4،
ص 158 و مصباح الاصول، ج 3، ص 442.
(51) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج 1، ص 88.
(52) -
شرح حديث جنود عقل و جهل، ص 345.
(53) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج 1، ص ع.
(54) -
مرحوم علامه طباطبائى معتقد است كه در مباحث اخلاقى، تا كنون چهار مكتب ظهور
كرده است: مكتب فلاسفه، مكتب انبيا، مكتب عرفانى اولياى كمل (البته اين نام را با
توجه به تعريف ايشان بر آن گذاشتهايم)، مكتب ماديون، ايشان تفاوت مكتب فلاسفه
(نظريه اعتدال) و مكتب انبيا را در غرض از اخلاق مىداند؛ زيرا غرض فلاسفه از طرح
مباحث اخلاقى كسب فضيلت است، در حالى كه هدف پيامبران عليهم السلام كسب رضايت الهى
است. (ر.ك: الميزان، ج1، ص 370- 375).
(55) -
براى آگاهى از برخى انتقادهاى ديگر ر.ك: شهيد مطهرى، آشنايى با علوم اسلامى،
ج2، ص 202- 204.
(56) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج1، ص 61- 62.
(57) -
نهج البلاغه.
(58) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ص 60- 61.
(59) -
طباطبائى، الميزان، ج1، ص 31- 35.
(60) -
انعام (6)، آيه 153.
(61) -
حديد (57)، آيه 27.
(62) -
زاد المسير، ج 7، ص 311؛ هم چنين ر.ك: طباطبائى، الميزان، ج5، ص 281.
(63) -
اعراف (7)، آيه 32.
(64) -
مستدرك الوسائل، ج16، ص 54.
(65) -
نهج البلاغه، خطبه 209.
(66) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج1، ص 59.
(67) -
همان، ج2، ص 305.
(68) -
همان، ج1، ص 344.
(69) -
همان، ص 352.
(70) -
همان، ص 352- 353.
(71) -
همان، ج 2، ص 18.
(72) -
همان.
(73) -
همان، ص 19.
(74) -
همان، ص 55.
(75) -
همان، ص 88- 92.
(76) -
همان، ج 1، ص 83.
(77) -
علامه سيد محمد حسين تهرانى، رسالة لب الالباب، ص 124علامه شهيد مرتضى مطهرى
در اين باره مىنويسد: «عرفا روى اين مطلب زياد تاكيد مىكنند كه اگر هدف و مطلوب
انسان در زندگى و يا در خصوص عبادات، غير از ذات حق چيزى باشد، نوعى شرك است. عرفان
صد در صد بر ضد اين شرك است» (آشنايى با علوم اسلامى، ج2، ص 148).
(78) -
همان، ج 2، ص 211.
(79) -
همان، ج 2، ص 17.
(80) -
ملا محمد مهدى نراقى، همان، ج3، ص 117.
(81) -
همان، ص 116، مرحوم علامه مجلسى بر اساس چنين استدلالى ديدگاه پيش گفته را
ناصحيح مىداند. ر.ك: مرآةالعقول، ج8، ص 86.