 |
|
بحر المعارف جلد اول عالم ربانى و عارف صمدانى مولى عبدالصمد همدانى - پىنوشتها -
503- همان 577- ((فتوحات مكيه)). 578- ظاهرا ((خمسة)) بوده است . 579- ((شيطان با افراد تنهاست)). 580- توبه ، 119: ((با راستگويان باشيد)). 581- جاثيه ، 23: ((آن كس كه هواى نفس خود را معبود خود ساخته است)). 582- نازعات ، 37 - 39: ((اما آن كس كه طغيان ورزد و زندگانى دنيا را ترجيح دهد، پس دوزخ جايگاه اوست)). 583- حجر، 44: ((آن (دوزخ) را هفت در است)). 584- ا. موافقت اغيار. 585- ((كافى)) ج 2،ص 115. ((سنن ابن ماجه)) كتاب فتن ، باب 12. 586- ((بحار)) ج 70،ص 108: به نقل از ((امالى صدوق)) و در ((كافى)) نيافتم . 587- اخلو - خ ل . 588- ((بحار)) ج 78،ص 10. 589- ((مصباح الشريعه)) باب 3: رعايت : من العاش . 590- ((جامع الصغير)) ج 1،ص 75. ((بحار)) ج 70،ص 111. 591- همان 592- ((تحصين))ص 18. و حديث دوم در ((غوالى)) ج 1،ص 280. 593- ((تحصين))ص 18. و حديث دوم در ((غوالى)) ج 1،ص 280. 594- ((عين الحياة))ص 368: او مردم را شناسد... 595- ((تحصين))ص 7. 596- ((تحصين))ص 7. 597- ((تحصين))ص 7. 598- ((تحصين))ص 10 - 11. و ((مآله)) در نسخه ها و مصدر: ماله . 599- ((تحصين))ص 10 - 11. و ((مآله)) در نسخه ها و مصدر: ماله . 600- در مصدر نيز همينطور است ولى ((ابى الحسن الرضا عليه السلام)) صحيح است . 601- ((تحصين))ص 11. 602- ((تحصين))،ص 12، 18 - 19. و در ب ، ج : و اءِذَا خوطبوا لم يتزوجوا. 603- ((تحصين))،ص 12، 18 - 19. و در ب ، ج : و اءِذَا خوطبوا لم يتزوجوا. 604- ((تحصين))،ص 12، 18 - 19. و درب ، ج : و اءِذَا خوطبوا لم يتزوجوا. 605- ((تحصين))ص 19. 606- ((شهاب الاخبار))،ص 364. 607- ((عوالى اللئالى)) ج 1،ص 282. و در ا، ج : مواضع الجهاد. 608- ((تحصين))ص 13. 609- ((عدة الداعى))،ص 219. ((كافى)) ج 1،ص 17، از امام كاظم عليه السلام . 610- مومنون ، 60. 611- ((روضه كافى))ص 128 - 129، حديث 98. 612- 614- به ((محجة البيضاء)) ج 8،ص 81 مراجعه شود. 615- مزمل ، 8. 616- ((نهج البلاغه)) اواخر خطبه 190. 617- ((شرح نهج البلاغه)) ابم ميثم ، ج 4،ص 314. 618- ((نهج البلاغه)) آخر خطبه 190. 619- ((شرح نهج البلاغه)) ابن ميثم ، ج 4،ص 321. 620- ((تحصين))،ص 9 و 8. و در نسخه ها: يسال الله . 621- ((تحصين))،ص 9 و 8. و در نسخه ها: يسال الله . 622- ((تحصين))،ص 9 و 8. و در نسخه ها: يسال الله . 623- ((وضو سلاح مؤ من است)). 624- سستى . 625- آل عمران ، 191: ((آنان كه خدا را در حال ايستاده و نشسته و بر پهلو ياد مى كنند)). 626- كهف ، 28. 627- ((اثناعشريه))ص 10 و 37. 628- ((اثنا عشريه)) باب 3، فصل 5،ص 94. 629- انثاعشريه ، باب 3، فصل 5،ص 94. 630- ((اثناعشريه)) باب 3، فصل 4،ص 91. 631- بقره ، 284: ((و اگر آن چه را كه در نفس خد داريد آشكار كنيد يا پنهان نماييد خداوند به آن از شما حساب مى كشد)). 632- ((آنانند كه معنى را از لازم آن يا لوازم لازم آن تا هفت بطن ، مى فهمند)). 633- انبياء، 91 با لفظ ((فيها)) و تحريم ، 12 با لفظ ((فيه)) و ((اَلَّتِى)) بدون واو: ((و آن (زن) دامن خويش پاك نگاه داشت و ما از روح خود در آن دميديم)). 634- ((علل الشرايع))، باب 307، ج 2،ص 526. و در نسخه ها: ملتقم القلب . 635- ((كافى)) ج 2،ص 330، از اميرالمؤ منين عليه السلام . 636- ((از دل به دل روزنه اى گشوده هست ، هر چند فاصله مكان هاى صاحبدلان دور باشد)). 637- همان 638- ((الجواهر الغوالى فِى شرح عوالى اللئالى)) مخطوط. 639- ((كافى)) ج 2،ص 226 - 230. ((امالى صدوق)) مجلس 84،ص 510 - 514. ((نهج البلاغه)) خطبه 191. 640- ((بحار الانوار، ج 43،ص 331 و 332. 641- زمر، 23 و 22. 642- زمر، 23، 22. 643- انفال ، 2. 644- ((كافى)) ج 2،ص 236. 645- ((آداب النفس)) ج 1،ص 204، فصل 11. 646- همان 647- اعراف ، 172: ((آيا من پروردگار شما نيستم ؟)). 648- ((آداب النفس)) ج 1،ص 204، فصل 11. 649- ((آداب النفس)) ج 1،ص 204، فصل 11. 650- همان 651- برده - خ ل . 652- ((عدة الداعى))ص 238. 653- ((عدة الداعى))ص 238. و آيه 152 در سوره بقره . 654- ((فقيه)) ج 4،ص 409، باب نوادر. 655- ((امالى طوسى)) ج 1،ص 7. 656- ((امالى صدوق)) مجلس 58،ص 324. 657- شعراء، 88 - 89. 658- بقره : 125. 659- و ديگر از اصطلاحات عرفا ((شطح)) و ((طامات)) است . 660- ((كافى)) ج 2،ص 130. 661- ((كشف المراد))ص 275 - 277، مقصد چهارم ، مساءله پنجم . 662- ((كافى)) ج 2،ص 424. و در آن ((لو تدومون)) است . 663- ((موجودى جز خدا نيست)). 664- ((خداوند همت هاى بلند را دوست دارد)). و در ((تاريخ يعقوبى)) ج 2،ص 246، از حسين بن على عليهماالسلام چنين نقل كرده است : اءنّ الله يحب معالى الامور و يكره سفسافها: ((خداوند امور والا را دوست ، و امور پست را ناخوشايند مى دارد)). 665- ((كافى)) ج 1،ص 130، باب عرش و كرسى : ((و او حيات هر چيز و نور هر چيز است)). و حديث اول را نيز در ((وسائل الشيعه)) ج 12،ص 47 آورده است . 666- شورى ، 52: ((و اينچنين روحى را از امر خود (قرآن را) به سوى تو وحى كرديم ، تو نمى دانستى كتاب و ايمان چيست ، ولى ما آن (قرآن را) نورى قرار داديم كه به آن هر يك از بندگان خود را كه بخواهيم هدايت مى كنيم)). 667- ((كافى))، ج 1،ص 34. و در آن ((العالمون ، المتعلمون ، غثاء)) وارد است . 668- همان 669- ((الاختصاص)) مفيد،ص 245. 670- انعام ، 89: ((آنانند كسانى كه كتاب و حكم و نبوت را به ايشان داده ايم)). 671- انعام ، 158. 672- ((تاويل الايات)) ج 1،ص 168. ((كافى)) ج 1،ص 428. 673- ((كافى)) ج 1،ص 35. 674- ((حلية الاولياء)) ج 1،ص 221. ((احياء العلوم)) ج 1،ص 134. (احاديث مثنوى ،ص 20)/. 675- ((كافى)) ج 2،ص 352. ((صحيح بخارى)) ج 7،ص 131، كتاب رقاق . و در هر دو قريب به اين مضمون . 676- ((صحيح بخارى)) ج 9،ص 148، كتاب توحيد، ((صحيح مسلم)) ج 8،ص 67، كتاب الذكر. ((سنن ابن ماجه)) ج 2،ص 1255، كتاب ادب . 677- خاموش . 678- ((امالى طوسى)) ج 2،ص 145. 679- شورى ، 20. 680- همان 681- ((امالى طوسى)) ج 2،ص 143. و در آن به جاى ((الاحمق))، ((تلعاجز)) آمده است . 682- ((مجلى))ص 328. 683- همان 684- ((امالى طوسى)) ج 2،ص 146. 685- ((منازل السايرين))، مقدمه : ((يفتن القلب)) و بدايات ، مراحل اوليه سلوك است . 686- ا،ب : جان تحقيق ... 687- ((صحيح بخارى)) 5،ص 169. 688- ((كلمات مكنونه))ص 239 - 241. 689- درباره ابن سينا چه مى فرماييد؟ فرمود: او مردى بود كه مى خواست بدون واسطه من به خداى متعال برسد، پس او را با دو دست خود اين چنين باز داشتم ، نيتجتا در آتش سرنگون شد. 690- درباره ابن سينا چه مى فرماييد؟ فرمود: مردى است كه خدا گمراهش نموده ... درباره شهاب الدين (سهروردى) مقتول چه ؟ فرمود: او هم از پيروان اوست ... درباره فخر الدين رازى چه ؟ فرمود: او مردى است كه مورد عتاب قرار خواهد گرفت ... درباره حجة الاسلام غزالى چه ؟ فرمود: او مردى است كه به مقصود دست يافته است ... درباره امام الحرمين (ابن جوزى) چه فرمود: او از ياوران دين من است . 691- خداوندا (با لطف و رحمت خود) به من باز گرد تا توفيق توبه پيدا كنم . بار الها! مرا از اين كه به گناه باز گردم نگهدار، طاعات را در نظرم محبوب ساز، و گناهان را در نظرم ناخوشايند دار. 692- مطابق تحقيقات رشيق شيخ الرئيس ابن سينا رحمه الله در مقَالَه نبوات و منافات ((شفا)) و نيز در نمط تاسع ((اشارات)) در باب حقيقت مكاشفات عرفا و آن چه كه در خواب و رويا به انسان نمايانده مى شود، روشن شده كه ملاك امر در اين هر دو واحد و سر اختلاف مكاشفات نيز واضح است و اين كه بايد در مرود مكاشفات و مشهودات عرفانى نيز همچون منامات به تعبير و تاءويل مناسب آن ها دست يازيد و اين تعبير البته خود بايد به دست اهل معنا و ره سپردگان صورت پذيرد. خلاصه اين تحقيق بر اين است كه چون نفس سالك يا عارف در خواب يا بيدارى به عوالم ملكوت و مبادى وجود متصل شود از ملاحظه حقايق نورانى و صور مجرده انفعالى در وى حاصل مى شود و در اين جا قوه خيال مداخله نموده و متناسب با حالت مزبور صورتى از خزاءِنَّهُ صور خود بر صفحه حس مشترك يا خيال متنقش مى گردد كه همان واقعه مشهور و يا خواب مضبوط باشد و اين حال را چه بسا افراد ناوارد دليل بر كاشفيت تام مشاهده يا خواب از واقع و نفس الامر محسوب مى دارند و حال آن كه ملاحظه تناسب فكرى شخص مشاهد و يا خواب بيننده و وضع فكرى و روحى و سلوكى و ساير جهات وى با تعبير آن واقعه و رويا ارتباط تام داشته و شخص معبر بصير با ملاحظه همه اين جهات به مكشوف و مطابق آن كشف يا خواب پى مى برد. و اين حكم عام است مگر در مواردى كه به دليل شدت اتصال سالك به عوالم بالا و يا رقت و صفاى ضمير وى ، قوه خيال از مداخله باز مانده و عين صور مجرده و يا انوار قدسيه بر دل و ضمير سالك متجلى و منعكس گردد. اين تحقيق رشيق مورد قبول قاطبه كملين از عرفا و اهل بصيرت از مشاهدين مى باشد و آن ها هيچگاه نظر به ظاهر كشف و مشاهده و خواب و رويا ننموده بلكه اوضاع فكرى و ساير خصوصيات افراد را نيز در نظر مى گيرند. از اين روايت كرده است كه :كسى در وضع مذهبى خود مثلا مخالف فلسفه و مباحثات عقلى است و يا در مسلك فقهى تصور نادرستى از تشيع و مكتب ائمه معصومين عليهم السلام دارد، در برخى مشاهدات خود فلان فيلسوف را كه در مخيله او به عنوان الگوى مباحثات نظرى است به عنوان ضال و مضل و يا شيعيان را به عنوان منحرفين ملاحظه مى كند، فتامل جيدا. (ناشر) 693- نام پسر نوح عليه السلام است . 694- نبى - به ضم نون - يعنى قرآن . 695- اشاره است به آيه 43، از سوره هود، از قول حضرت نوح به پسرش كه : ((مروز كسى را از امر خدا نگهدارى نيست مگر آن كس كه خدا به او رحم كند)). 696- ((مثنوى)) دفتر چهارم ،ص 89. 697- ((من لا يحضره الفقيه)) ج 1،ص 41. 698- همان 699- ((همانا منم الله)). 700- ((آنها خيالاتى است كه اطفال طريقت را بدان تربيت مى كنند)). 701- ظاهرا بايزيد بسطامى است . 702- ((نهج البلاغه)) اواخر نامه 31: و اياك و الانكال على المنى ... 703- ((مقصد اقصى)) فصل سوم از مقدمه . 704- ((احياء العلوم)) ج 4،ص 256. (احادث مثنوى ،ص 52) 705- ((كافى)) ج 1،ص 185. 706- همان 707- كهف ، 66. 708- ((جامع الصغير)) ج 2،ص 43. 709- ((نهج البلاغه)) حكمت 79 و 80 و در آن ((صواحبها)) است . 710- ((نهج البلاغه)) حكمت 79 و 80 و در آن ((صواحبها)) است . 711- ((عوالى اللئالى)) ج 1،ص 25. 712- در مصدر: ((بالموافاة)). يعنى گواهى به استلام حجر و برخورد با آن مى دهد. 713- احاديث گذشته را در ((علل الشرايع)) باب 161،ص 423 به بعد ببينيد. 714- ((كافى)) ج 1،ص 39. 715- حج ، 47: ((همانا يك روز نزد پروردگارت مانند هزار سال است)). 716- ((مقصد اقصى)) مقدمه ، فصل 5. 717- از نزد خداى متعال . 718- قلاووز: ماخوذ از تركى ، راهنما، دليل . 719- اشاره به حديث : يا على اءِذَا تقرب النَّاس الى خالقهم فِى ابواب البر فتقرب اليه بانواع العقل ... 720- اشاره است به آيه 78 از سوره كهف 721- اشاره است به آيه 10 از سوره فتح . 722- اشاره است به حديث ((لا يسعنى ارضى و لا سمايى و يسعنى قلب عبدى المؤ من .)) 723- اشاره است به شكافته شدن بحر قلزم براى بنى اسرائيل و عبور آنان از آن . 724- بختى - به ضم با -: شتر قوى هيكل ، شتر دو كوهانه . 725- ((مثنوى)) به ترتيب دفتر 1 / 81، 1 / 73، 3 / 60، 2 / 80، 3 / 71. 6 / 55، 3 / 71. 726- ((نهج البلاغه)) خطبه 74. 727- ((شرح نهج البلاغه))، ابن ميثم ، ج 2،ص 208. 728- ((عقاب الاعمال))،ص 1. 729- اعراف ، 145: ((و براى او در الواح پندهايى و شرح و تفصيل پاره اى چيزها نوشتيم)). 730- كهف ، 66 و 67: ((آيا اجازه مى دهى دنبال تو باشم تا از آن چه آموخته شده اى به من تعليم كنى ؟... تو طاقت همراهى مرا ندارى و صبر با من نتوانى كرد.)) 731- كهف ، 66 و 67: ((آيا اجازه مى دهى دنبال تو باشم تا از آن چه آموخته شده اى به من تعليم كنى ؟... تو طاقت همراهى مرا ندارى و صبر با من نتوانى كرد.)) 732- جمعه ، 4: ((اين فضل و بخشش خداست كه به هر كه بخواهد عطا مى كند)) 733- همان 734- گريوه ، گردنه هاى سخت 735- ب ، ج : خلفاى حق . 736- احزاب ، 46: ((ما تو را... و دعوت كننده به سوى خدا به اذن او و چراغى روشن فرستاديم)). 737- بقره ، 10: ((در دلهاى ايشان مرضى است)). 738- اسراء، 82: ((و از قرآن چيزى فرود آورده ايم كه براى مؤ منان شفا و رحمت است ، و ظالمان را جز خسران و زيان نيفزايد)). 739- انعام ، 59: ((... و نه تر و خشكى جز اين كه در كتاب مبين هست)). 740- نحل ، 89. و در قرآن ((تبيانا لكل شى ء)) است : ((كتاب را بر تو نازل كرديم تا بيانگر هر چيزى باشد)). 741- شورى ، 52: ((به درستى كه تو همانا به راه راست هدايت مى كنى)). 742- ((به ملكوت آسمان ها داخل نشود كسى كه دو بار متولد نشده باشد)). 743- همان 744- ((بحار)) ج 70،ص 286. 745- ((روضه كافى)) ص 345، رقم 545. 746- ((سنن ابن ماجه)) باب 6 مقدمه ، ج 1،ص 16: ((بر شما باد به شنيدن و اطاعت كردن)). 747- انعام ، 90. 748- نحل ، 123. 749- ((مصباح الشريعه)) باب 59. 750- آل عمران ، 68 751- ((امالى طوسى)) ج 1،ص 44. و آيه 36 در سوره ابراهيم . 752- ((نهج البلاغه)) حكمت 96. و در آن ((اعلمهم)) است . 753- ((اربعين)) شيخ بهايى ، آخر شرح حديث بيست و پنجم ،ص 165. 754- ((و مراد از (مقام) حاَلَّتِى است كه ثبات داشته و پايدار بماند، و (حال) آن است كه عارضى بوده و به سرعت زوال پذيرد)). 755- ((يك جذبه از سوى حق با عمل جن و انس برابرى مى كند)). 756- ((مقصد اقصى)) مقدمه ، فصل 7. 757- ((طبيبى به مداواى مردم برخاسته كه خود بيمار است)). 758- احاديث اختلاف امم را در ((بحارالانوار)) ج 8 طبع كمپانى ، و ج 28 طبع جديد، باب اول ببينيد. 759- ((ركبها)) صحيح است . 760- ((بحارالانوار))، ج 23،ص 119، به بعد. ((امان الامة من الضلال و الاختلاف)) تاليف آية الله لطف الله صافِى گلپايگانى ، در اين رساله مصادر اين حديث و حديث ثقلين و حديث امان ، نقل شده است . 761- ((امالى طوسى))، ج 2،ص 137، با اندكى تلخيص . 762- مراد از ميانه روان ، معنى اصطلاحى و سياسى امروزى آن كه اشخاص غير مبارز و ملاحظه كارند نيست ، بلكه منظور كسانى هستند كه نه راه غلو و افراط را پيموده اند و اءنّ راه بغض و دشمنى آن حضرت را، بلكه پيرو و دنباله رو و گوش به فرمان حضرت بوده اند.
|
