451- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 268.
452- فرائدالاصول شيخ انصارى ، در بحث حديث رفع . بحارالانوار، جلد 55، صفحه 320، ذيل حديث 9.
453- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 196، حديث 15.
454- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 360.
455- كنزالعمال ، جلد 3، صفحه 497، حديث 7585.
456- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 114.
457- ميزان الحكمه ، جلد 2، صفحه 1787، حديث 11575 تا 11577.
458- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 158، حديث 142.
459- نهج البلاغه ، نامه 53.
460- يوسف ، آيه 87.
461- بقره ، آيه 189.
462- نور، آيه 27.
463- كنزالعمال ، جلد 3، صفحه 808، حديث 8827.
464- صحيح مسلم ، جلد 4، صفحه 1985، حديث 2563.
465- همان مدرك .
466- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 354، حديث 4.
467- شرح غرر، جلد 3، صفحه 1386، حديث 4581.
468- همان مدرك ، جلد 5، صفحه 371، حديث 8799.
469- همان مدرك ، حديث 8800.
470- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 253، حديث 109.
471- شرح غررالحكم ، جلد 5، صفحه 371، حديث 8799.
472- همان مدرك ، حديث 8802.
473- همان مدرك ، حديث 8798.
474- مستدرك الوسائل ، چاپ جديد، جلد 9، صفحه 147، حديث 15 (باب 141).
475- براى توضيح بيشتر به جلد 10 پيام قرآن ، صفحه 403 به بعد مراجعه فرمائيد.
476- براى توضيح بيشتر به جلد 10 پيام قرآن ، صفحه 403 به بعد مراجعه فرمائيد.
477- وسائل الشيعه ، جلد 11، صفحه 44، حديث 4.
478- در بعضى از كتب بَسبَس نقل شده ، او بسبس بن عمرو است . (سيره ابن هشام ، جلد 2، صفحه 265).
479- سنن ابى داود، حديث 2618.
480- نهج البلاغه ، نامه 53.
481- حياة الحسين ، جلد 2، صفحه 263.
482- تحريم ، آيه 3 و 4.
483- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 237.
484- شرح غرر، جلد 5، صفحه 268، حديث 8295.
485- همان مدرك ، صفحه 371، حديث 8802.
486- بحارالانوار، جلد 71، صفحه 178، حديث 17.
487- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 89.
488- غررالحكم ، جلد 4، صفحه 141، حديث 5616.
489- همان ، صفحه 146.
490- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 6.
491- ميزان الحكمة ، جلد 4، صفحه 427.
492- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 68.
493- ميزان الكحمه ، جلد 4، صفحه 427، حديث 8419.
494- بحار، جلد 72، صفحه 412.
495- همان مدرك .
496- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 418.
497- بحارالانوار، جلد 80، صفحه 22.
498- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 370، حديث 4.
499- آل عمران ، آيه 112.
500- مرآة العقول ، جلد 11، صفحه 64. (حديث شماره 7).
501- مرآة العقول ، جلد 11، صفحه 62.
502- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 48.
503- مرآة العقول ، جلد 11، صفحه 65.
504- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 71.
505- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 225، حديث 14.
506- همان مدرك .
507- بحارالانوار، جلد 26، صفحه 237.(با تلخيص ).
508- شرح غررالحكم ، جلد 5، صفحه 257.
509- شرح غررالحكم ، جلد 5، صفحه 255.
510- همان مدرك ، جلد 5، صفحه 403.
511- غررالحكم ، حديث 4662.
512- غررالحكم ، حديث 10265.
513- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 224، حديث 9.
514- ((كَظيم )) صيغه مبالغه از ماده كظم (بر وزن نظم ) در اصل به معنى بستن گلوى مشك بعد از پرشدن است ، به همين دليل كظيم به كسى گفته مى شود كه مملو از غضب شده و خويشتن دارى مى كند و به اصطلاح دندان بر جگر مى گذارد و صرف نظر مى كند، و غيظ به معنى شدت خشم است كه بر اثر بروز ناملايمات به انسان دست مى دهد و به نظر مى رسد كه غيظ مرحله شديد و بالاى خشم مى باشد بنابراين كظم غيظ به معنى خويشتن دارى و سلطه بر نفس به هنگام بروز شدّت غضب است و اين صفت بسيار بالايى است .
515- البتّه براى ((اوّاه )) معناى ديگرى ذكر شده ، ولى مناسب همان معنى است كه در بالا گفته شده و در اصل ((اوّاه )) به معنى كسى است كه فراوان آه مى كشد خواه به خاطر توبه باشد يا مسؤ وليت ، يا دلسوزى نسبت به مردم .
516- تفسير منهج الصادقين ، جلد 6، صفحه 417، (مطابق نقل تفسير اثنى عشرى ذيل آيه مورد بحث ) و تفسير روح البيان ، جلد 6، صفحه 241 (ذيل آيه مورد بحث ).
517- تفسير روح البيان ، جلد 3، صفحه 298، ذيل آيه .
518- مجمع البيان ، ذيل آيه .
519- بحارالانوار، جلد 70، صفحه 265.
520- همان مدرك .
521- شرح غرر، جلد 2، صفحه 454، حديث 3269.
522- همان ، صفحه 47، حديث 1787.
523- آثارالصادقين ، جلد 15، صفحه 454.
524- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 303.
525- صحيفه سجاديه ، دعاى 8.
526- شرح غرر، جلد 2، صفحه 286، حديث 2635.
527- همان ، جلد4، صفحه 326، حديث 6225.
528- همان ، صفحه 361، حديث 6325.
529- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 293.
530- سفينة البحار، ماده غضب .
531- غررالحكم ، حديث 1356.
532- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 113.
533- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 428.
534- جامع احاديث الشيعه ، كتاب الجهاد، جلد 13، صفحه 468.
535- بحارالانوار، جلد 11، صفحه 318.
536- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 293.
537- جامع احاديث الشيعه ، جلد 13، صفحه 479.
538- همان مدرك .
539- همان ، صفحه 478.
540- شرح غررالحكم ، جلد 6، صفحه 28، حديث 9351.
541- محجة البيضاء، جلد 5، صفحه 304.
542- سفينة البحار، ماده غضب .
543- شرح غرر، جلد 1، صفحه 142، حديث 530.
544- سفينة البحار، ماده غضب ، المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 307.
545- جامع الاحاديث ، جلد 13، صفحه 472.
546- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 308.
547- وسائل الشيعه ، جلد 11، صفحه 291، (باب 54 از ابواب جهادالنفس ).
548- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 308، بحارالانوار، جلد 70، صفحه 272.
549- بحارالانوار، جلد 70، صفحه 272.
550- همان ، جلد 77، صفحه 312.
551- همان ، جلد 70، صفحه 272.
552- همان مدرك .
553- اشاره به عمروبن عبيد معتزلى كه با جماعتى خدمت امام باقر عليه السّلام آمده بودند، به گمان اين كه آن حضرت را بيازمايند و سرانجام شرمنده باز گشتند.
554- بحارالانوار، جلد 4، صفحه 68.
555- به سوره طه ، آيات 92 تا 94 و سوره اعراف آيات 150 تا 151 مراجعه شود.
556- بحارالانوار، جلد 20، صفحه 360.
557- همان ، جلد 40، صفحه 113.
558- نهج البلاغه ، خطبه 130.
559- ميزان الحكمه ، جلد 3، صفحه 2270.
560- بحارالانوار، جلد 44، صفحه 191.
561- نهج البلاغه ، نامه 38.
562- بحارالانوار، جلد 14، صفحه 161.
563- بحارالانوار، جلد 64، صفحه 354.
564- همان ، جلد 75، صفحه 102.
565- كنزالعمال ، حديث 5815، جلد 3، صفحه 130.
566- غررالحكم ، حديث 7529.
567- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 152، شبيه همين معنى با كمى تفاوت در وسائل الشيعه جلد 11، صفحه 211 آمده است .
568- همان ، صفحه 212.
569- شرح فارسى غرر، جلد 2، صفحه 450.
570- همان ، صفحه 435.
571- همان ، صفحه 488.
572- مستدرك الوسائل ، جلد 11، صفحه 288 (كتاب الجهاد).
573- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 110، حديث 9.
574- سفينة البحار، ماده حلم .
575- جامع الاحاديث ، جلد 13، صفحه 479، حديث 12.
576- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 112، حديث 3 و 7.
577- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 208، حديث 1.
578- غررالحكم ، جلد 2، ص 66.
579- شرح غررالحكم ، جلد 2، صفحه 66.
580- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 112.
581- تحف العقول ، صفحه 19.
582- شرح غررالحكم ، جلد 3، صفحه 741، حديث 3859.
583- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 102.
584- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 460.
585- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 422، حديث 61.
586- شرح غررالحكم ، جلد 1، صفحه 311، حديث 1185.
587- همان ، جلد 3، صفحه 221، حديث 4274.
588- همان ، جلد 4، صفحه 285، حديث 6084.
589- تفسيرالميزان و قرطبى و اثنى عشرى و روح البيان و فى ظلال ، ذيل آيه مورد بحث .
590- مجمع البيان ، جلد 2، صفحه 512.
591- تفسير عياشى و الدُّرالمنثور، ذيل آيه مورد بحث .
592- نهج البلاغه ، نامه 47.
593- به تفسيرالميزان ، جلد 16، ذيل آيه مورد بحث رجوع شود.
594- تفسير روح البيان ، جلد اول ، صفحه 285.
595- توجّه داشته باشيد كه مادّه ((غفران )) همان گونه كه در مورد خداوند گفته مى شود در آيات متعددى درباره انسان نيز به كار رفته است : قل للّذين آمنوا يغفروا للّذين لايرجون اءيّام اللّه (جاثيه ، آيه 14) و مانند و اذا ما غضبواهم يغفرون (شورى ، آيه 37).
596- مجمع البيان ، جلد 10، صفحه 379.
597- همان ، ذيل آيه 40 سوره شورى .
598- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 107.
599- شرح غررالحكم ، جلد 1، صفحه 140 (حديث 520).
600- همان مدرك ، جلد 4، صفحه 184 (حديث 5769).
601- شرح غررالحكم ، جلد 4، صفحه 175 (حديث 5735).
602- بحارالانوار، جلد 49، صفحه 172، حديث 10.
603- شرح غرر، جلد 4، صفحه 505، حديث 6766.
604- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 11.
605- همان مدرك ، حديث 211.
606- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 424، حديث 65.
607- شرح غررالحكم ، جلد 4، صفحه 20، (حديث 5139).
608- كنزالفوائد، جلد 2، صفحه 182، - شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 20، صفحه 270، حديث 124.
609- همان ، حديث 783، و همان ، صفحه 330، حديث 783.
610- غررالحكم ، حديث 4788.
611- ميزان الحكمه ، جلد 3، صفحه 2015، حديث 13225.
612- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 168.
613- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 108.
614- كنزالعمال ، جلد 3، صفحه 373، حديث 7004.
615- ميزان الحكمة ، جلد 3، حديث 13184.
616- غررالحكم ، جلد 1، صفحه 398، حديث 1547.
617- خلخال طوق باريكى از نقره يا طلا بوده كه داراى حلقه ها يا زنگهاى كوچكى بوده كه اگر محكم راه مى رفتند صداى لاده و زنهاى عرب بعنوان يك زينت آن را به ساق پا مى كردند و بعضى مى گويند فلسفه اصلى آن بوده كه زنان بيابان گرد عرب كه معمولا پاهايشان برهنه بوده است آن را به پا مى كردند تا حشرات موذى صداى آن را بشنوند و دور شوند سپس به صورت يك زينت در آمده است .
.فروع كافى ، جلد 5، صفحه 535، باب الغيره ، حديث 1.
618- همان ، صفحه 536، حديث 2.
619- مرآت العقول ، ذيل حديث مورد بحث .
620- بحارالانوار، جلد 100، صفحه 248، حديث 33. .كنزالعمال ، حديث 7076، (جلد 3، صفحه 387).
621- همان ، صفحه 385، حديث 7065.
622- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حديث 47.
623- وسائل الشيعه ، جلد 14، صفحه 109، (باب 77 حديث 10).
624- بحارالانوار، جلد 76، صفحه 115، حديث 7.
625- كنزالعّمال ، جلد 3، صفحه 385، حديث 7067.
626- نهج البلاغة ، نامه 31.
627- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 236.
628- نهج البلاغة ، خطبه 127.
629- دائرة المعارف قرن بيستم ، ماده رهب .
630- تفسير نمونه ، جلد 23، صفحه 381 - 390.
631- كنزالعّمال ، جلد 1، حديث 1028، صفحه 206.
632- ميزان الحكمة ، جلد اوّل ، حديث 2438، صفحه 406.
633- كنزالعّمال ، جلد 1، صفحه 206، حديث 1032.
634- نهج البلاغة ، خطبه 127.
635- المحجّة البيضاء، جلد 4، صفحه 8.
636- همان ، صفحه 7.
637- همان مدرك .
638- سفينة البحار، ماده هجر.
639- ميزان الحكمة ، جلد 3، صفحه 1966، حديث 12914.
640- بحارالانوار، جلد 67، صفحه 115.
641- بحارالانوار، جلد 67، صفحه 114.
642- نهج البلاغة ، خطبه 209.
643- مجمع البيان ، جلد 9، صفحه 243، ذيل آيه 27 حديد.
644- ميزان الحكمة ، جلد 3، حديث 12884.
645- شرح غررالحكم ، جلد 5، صفحه 338.
646- همان ، جلد 4، حديث 6505، صفحه 406.
647- همان ، حديث 6504.
648- بحارالانوار، جلد 67، صفحه 111.
649- فروع كافى ، ج 8، ص 128.
650- شرح غرر، جلد 4، حديث 5609، صفحه 140.
651- همان ، جلد 5، حديث 8151، صفحه 238.
652- مريم ، آيه 48 و 49.
653- جامعه شناسى ساموئيل كَنيك ، صفحه 428.