1- طه ، آيات 85 و 88 و 95 و 96.
2- نساء، آيه 153.
3- تفسير على بن ابراهيم ، ذيل آيه مورد بحث .
4- ميزان الحكمه ، جلد 1، صفحه 492 (حديث 3034).
5- المحجة البيضاء، جلد 6، صفحه 112.
6- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 297، حديث 2.
7- همان مدرك ، حديث 3.
8- خصال ، جلد 1، صفحه 330.
9- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 69، حديث 7.
10- تحف العقول ، صفحه 237.
11- فرقان ، آيه 74.
12- بحارالانوار، جلد 70، صفحه 147 به بعد (با تلخيص ).
13- نهج البلاغه ، خطبه 3.
14- به محجة البيضاء، جلد 6، صفحه 106 به بعد مراجعه شود كه در حدود صد صفحه درباره اين دو بحث نموده است .
15- آل عمران ، آيه 188.
16- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 299، حديث 8.
17- مكارم اخلاق ، جلد 1، صفحه 26.
18- محجة البيضاء، جلد 6، صفحه 115 - 116 با تلخيص .
19- اين عبارت را به عنوان روايت در كتب روائى مانند بحار، وسائل و مستدرك الوسائل با بررسى كامل نيافتيم .
20- المحجة البيضاء، جلد 6، صفحه 130.
21- ملامتيّه طايفه اى بودند از صوفيه كه در قرن سوّم هجرى و بعد از آن در خراسان شهرت يافتند، آنها بدگمانى در حق نفس را نخستين قدم حُسن ظن به حق كه اصل معرفت است مى دانستند از اين روبرخلاف صوفيان پشمينه پوش عصر خويش ، سعى داشتند از حيث لباس و رفتار و احوال ظاهرى با ساير مردم تفاوت نداشته باشند مخصوصا سعى داشتند كه هرگز در اظهار خير و اخفاء شَرّ نكوشند و براى اين كار به پندار خود گرفتار ريا و جاه طلبى نشوند، از اظهار قبائح و معايب نفس در نزد توده مردم اباء نداشتند، و خويشتن را عمدا در معرض ملامت خَلق قرار مى دادند تا مغرور نشوند (و مرتكب اعمالى مى شدند كه انسان از آن وحشت مى كند.
شرح بيشتر در اين زمينه را در كتاب جلوه حق ، صفحه 63 و 64 مطالعه فرمائيد.
22- روح البيان ، جلد 6، صفحه 98.
23- اسراء، آيه 101.
24- نظير همين تعبيرات بلكه با شرح بيشتر در سوره اعراف ، آيات 131 تا 135 آمده است .
25- سنن ابن ماجه ، حديث 221، ميزان الحكمه ، حديث 18114.
26- شرح فارسى غررالحكم ، جلد 2، صفحه 298.
27- همين مدرك ، جلد 3، صفحه 376.
28- شرح فارسى ، غررالحكم ، جلد 3، صفحه 425.
29- همان ، جلد 6، صفحه 395.
30- سفينة البحار، مادّه لجّ.
31- نهج البلاغه ، نامه 58.
32- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 212.
33- بحارالانوار، جلد 13، صفحه 272.
34- بحارالانوار، جلد 69، صفحه 119.
35- بحارالانوار، جلد 64، صفحه 301، حديث 29.
36- بحارالانوار، جلد 13، صفحه 272.
37- بحارالانوار، جلد 66، صفحه 70.
38- غررالحكم ، جلد 4، صفحه 121.
39- همان ، صفحه 627.
40- همان ، صفحه 630.
41- همان ، جلد 3، صفحه 98.
42- همان ، جلد 4، صفحه 634.
43- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 117.
44- همان ، جلد 70، صفحه 375.
45- غررالحكم ، جلد 4، صفحه 630.
46- بحارالانوار، جلد اوّل ، صفحه 110 (با تلخيص ).
47- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 95، حديث 10؛ نورالثقلين ، جلد 2، صفحه 529.
48- مستدرك الوسائل ، جلد 2، صفحه 399.
49- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 95، حديث 9.
50- نحل ، آيه 18.
51- معراج السعاده ، صفحه 810.
52- المحجّة البيضاء، جلد 7، صفحه 227.
53- بحارالانوار، جلد 3، صفحه 82 (با تلخيص ).
54- شورى ، آيه 32 و 33.
55- نحل ، آيه 78.
56- به آيات 121 نحل ، 3 اسراء، 12 لقمان و 13 سباء مراجعه فرماييد.
57- سباء، آيه 13.
58- زمر، آيه 7.
59- انفال ، آيه 53.
60- شرح فارسى غررالحكم ، جلد 3، صفحه 198.
61- همان مدرك ، صفحه 328.
62- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 94، حديث 1.
63- همان ، حديث 3.
64- همان ، حديث 7.
65- شرح فارسى غررالحكم ، جلد 6، صفحه 170.
66- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 98، حديث 24.
67- همان ، حديث 28.
68- شرح فارسى ، غررالحكم ، جلد 4، صفحه 179.
69- همان ، صفحه 170.
70- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 95.
71- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 98، حديث 26.
72- همان ، حديث 25.
73- همان ، صفحه 96، حديث 16.
74- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 96، حديث 15.
75- همان ، حديث 14.
76- همان ، صفحه 96، حديث 12.
77- شرح غررالحكم فارسى ، جلد 4، صفحه 160، حديث 5667.
78- همان ، صفحه 158، حديث 5653.
79- نهج البلاغه ، كلمات قصار، حكمت 11.
80- شرح فارسى غررالحكم ، جلد 2، صفحه 407.
81- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 69، حديث 18.
82- نهج البلاغه ، نامه 69.
83- همان ، نامه 53.
84- عيون اخبارالرضا، جلد 2، صفحه 24.
85- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 94.
86- لقمان ، آيه 14.
87- بحارالانوار، جلد 44، صفحه 195. مانند اين جريان در مورد امام حسن عليه السّلام نيز نقل شده است . بحارالانوار، جلد 43، صفحه 343.
88- نورالابصار محمد شبلنجى مصرى (با اقتباس و تلخيص )؛ بحارالانوار، جلد 43، صفحه 348.
89- اعلام الورى ، صفحه 126 و 127، سفية البحار، ماده ((حلم )).
90- سفينة البحار، جلد 1، ص 522 (واژه ثويبه ).
91- روح البيان ، جلد 10، صفحه 58.
92- - همان ، مدرك .
93- تفسير كبير فخررازى ، جلد 32، صفحه 91.
94- 1 و 2. جامع السادات ، جلد 2، صفحه 303.
95- 1 و 2. جامع السادات ، جلد 2، صفحه 303.
96- وسائل الشيعه ، جلد 8، صفحه 601، حديث 18.
97- جامع السادات ، جلد 3، صفحه 305.
98- همان ، صفحه 302.
99- همان ، صفحه 303.
100- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 259.
101- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 258، حديث 53.
102- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 358، حديث 1.
103- وسائل الشيعه ، جلد 8، صفحه 599، حديث 13.
104- شرح غررالحكم ، جلد 2، صفحه 687، حديث 2632.
105- مكاسب محرّمه شيخ انصارى ، صفحه 41.
106- وسائل الشّيعه ، جلد 8، ابواب احكام العشره ، صفحه 602.
107- محجة البيضاء، جلد 5، صفحه 256.
108- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 239، حديث 28.
109- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 235 تا 237.
110- همان ، صفحه 261.
111- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 253.
112- همان ، صفحه 260.
113- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 257.
114- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 357.
115- شرح غررالحكم ، جلد 5، صفحه 451. .همان ، جلد 4، صفحه 347.
116- كشكول شيخ بهايى ، جلد 2، صفحه 295 (مطابق نقل كتاب پرورش روح ، صفحه 422).
117- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 252.
118- مستدرك الوسائل ، جلد 9، صفحه 121، حديث 30.
119- همان ، صفحه 122، حديث 34.
120- روضة الواعظين ، صفحه 542.
121- جامع السّعادات ، جلد 2، صفحه 297؛ بحارالانوار، جلد 72، صفحه 226.
122- همان مدرك .
123- ميزان الحكمه ، جلد 3، صفحه 2339.
124- همان ، صفحه 2339.
125- كنزالعمال ، حديث 8028.
126- آثارالصادقين ، ج 16، ص 98.
127- من لايحضره الفقيه ، جلد 4، صفحه 8 و 9.
128- شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 9، صفحه 62.
129- المحجة البيضاء، جلد 5، صفحه 251.
130- مجموعه ورّام ، جلد 1، صفحه 123.
131- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 242.
132- ميزان الحكمة ، جلد 3، صفحه 2339، احاديث 15543 تا 15548.
133- جامع السّعادات ، جلد 2، صفحه 306.
134- ملحقات صحيفه سجاديه ، دعاى روز دوشنبه (با تلخيص ).
135- نساء، آيه 148.
136- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 261.
137- همان ، صفحه 253.
138- همان ، صفحه 260.
139- كنزالعمّال ، جلد 3، صفحه 595، حديث 8069.
140- جواهرالكلام ، جلد 22، صفحه 62.
141- بقره ، آيه 220.
142- وسائل الشيعه ، جلد 8، صفحه 66.
143- همان ، صفحه 607.
144- وسائل الشّيعه ، جلد 19، صفحه 47،باب 24.
145- در اين كه ((ما)) در جمله ((فبما رحمة من اللّه ..)). مرصوله است يا استفهاميه يا نافيه يا زائده ، احتمالات متعدّدى داده شده ، ولى حق آن است كه موصوله يا زائده باشد، مرحوم ((طبرسى )) در ((مجمع البيان )) مى گويد: كه ((ما)) در اينجا به اتفاق مفسّرين زائده است . (البته اين گونه حروف زائده ، تاءكيد را مى رساند، نه اين كه بى معنى است .)
146- لسان العرب ، ماده خلق .
147- مجمع البيان ، جلد 10، صفحه 331، ذيل آيه فوق .
148- نورالثقلين ، جلد 5، صفحه 389؛ اصول كافى ، جلد 1، صفحه 26، حديث 4.
149- نورالثقلين ، جلد 5، صفحه 391.
150- به تفسير فخررازى و روح البيان ، ذيل آيه شريفه مراجعه شود.
151- نورالثقلين ، جلد 4، صفحه 207.
152- كنزالعمال ، جلد 3، صفحه 6، حديث 5158. شبيه اين مضمون در منابع شيعى نيز نقل شده است .
153- تفسير برهان ذيل آيه مورد بحث .
154- تفسير ((فخررازى )) ذيل آيه مورد بحث (جلد 22، صفحه 59).
155- كنزالعمّال ، جلد 3، صفحه 17، حديث 5225.
156- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 392، حديث 59.
157- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 100، حديث 6.
158- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 387، حديث 34.
159- بحارالانوار، جلد 72، صفحه 321.
160- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 100، حديث 5.
161- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 101.
162- بحارالانوار، جلد 74، صفحه 148، حديث 71.
163- غررالحكم ، جلد 6، صفحه 399.
164- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 100، حديث 8.
165- شرح غرر فارسى ، جلد 3، صفحه 393.
166- بحارالانوار، جلد 75، صفحه 53، حديث 86.
167- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 389، حديث 42.
168- كنزالعمال ، جلد 3، صفحه 17، حديث 5229.
169- غررالحكم ، حديث شماره 4855.
170- همان ، حديث 3032.
171- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 394، حديث 64.
172- جلاءالافهام ابن قيم جوزى ، صفحه 92، مطابق نقل كتاب پرورش روح ، جلد 1، صفحه 79.
173- سفينة البحار، چاپ جديد، جلد 2، ماده خلق ، صفحه 692.
174- بحارالانوار، جلد 2، صفحه 3.
175- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 344.
176- تحف العقول ، صفحه 178.
177- منتهى الآمال ، جلد 2، صفحه 4.
178- منتهى الآمال ، جلد 2، صفحه 63 (با تلخيص ).
179- بحارالانوار، جلد 3، صفحه 57 و 58 (با تلخيص و نقل به معنى ).
180- اعيان الشيعه ، جلد 2، صفحه 7.
181- فروع كافى ، جلد 4، صفحه 23، حديث 3، با كمى تلخيص .
182- بحارالانوار، جلد 50، صفحه 47.
183- همان ، صفحه 129.
184- اصول كافى ، جلد 1، صفحه 508، حديث 8.
185- جنّة الماءوى كه به ضميمه جلد 53، بحارالانوار چاپ شده ، صفحه 240.
186- بحارالانوار، جلد 68، صفحه 383.
187- بحارالانوار، جلد 70، صفحه 299.
188- عيون اخبارالرضا، جلد 2، صفحه 37، به نقل از پرورش روح ، جلد 1، صفحه 83.
189- شرح غرر، جلد 6، صفحه 400.
190- همان ، صفحه 359.
191- همان ، صفحه 359.
192- همان ، جلد 1، صفحه 364، حديث 1381.
193- مستدرك الوسائل ، جلد 8، صفحه 408.
194- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 663، حديث 3.
195- همان ، حديث 2.
196- همان ، حديث 1.
197- تنبيه الخواطر، جلد 1، صفحه 112.
198- اصول كافى ، جلد 2، صفحه 665، حديث 16.
199- همان ، صفحه 664، حديث 9.