820 - احق خلق الله ان يسلم لما قضى الله عزوجل من عرف الله عزوجل. و من رضى بالقضاء اتى عليه القضاء و عظم الله اجره ومن سخط القضاء مضى عليه القضاء فاحبط الله اجره.

823 - لو ان عبداً قتل بالمشرق و رضى بقتله آخر بالمغرب كان شريكاً فى قتله.

824 - من لم يرض بقضائى و لم يصبر على بلائى فليطلب رباً سوائى.

825 - همانا خداوند به حال بندگان بيناست. (سوره آل عمران، آيه 15)

826 - مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم و شكر مرا بجاى آوريد و كفران نورزيد. (سوره بقره، آيه 152)

827 - و همانا ياد خدا بزرگتر است. (سوره عنكبوت، آيه 45)

828 - خداوند شما را عذاب نمى‏كند اگر شكر گزاريد و ايمان آوريد. (سوره نساء، آيه 147)

829 - و به زودى شكر گزاران را پاداش مى‏دهيم. (سوره آل عمران، آيه 145)

830 - اگر شكر گزاريد شما را بيشتر مى‏دهيم و اگر كفران كنيد همانا عذاب من شديد است. (سوره ابراهيم، آيه 7).

831 - و اندكى از بندگان من شكر گزارند. (سوره سبأ، آيه 13).

832 - الطاعم الشاكر له من الاجر كاجر الصائم المحتسب، والمعا فى الشاكر له من الاجر كاجر المبتلى الصابر والمعطى الشاكر له من الاجر كاجر المحروم القانع.

833 - ما فتح الله على عبد باب شكر فخزن عنه باب الزيادة

834 - اگر شكر گزاريد شما را بيشتر مى‏دهيم. (سوره ابراهيم، آيه 7)

835 - ما انعم الله على عبد بنعمة فعر فها بقلبه و حمد الله ظاهراً بلسانه فتم كلامه حتى يؤمر له بالمزيد

836 - اشاره است به آيه 2 از سوره فتح (اى رسول ما اندوه مخور) كه ما تو را به فتحى آشكار نائل كرديم تا خدا گناه گذشته و آينده‏ات را ببخشد.

837 - اى پيامبر ما قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به زحمت بيفتى. (سوره طه، آيه 1 و 2)

838 - اشكر من انعم عليك، وانعم من شكرك، فانه لا زوال للنعماء اذا شكرت، و لا بقاء لها اذا كفرت، الشكر زيادة فى النعم و امان من الغير.

839 - و اما نعمت پروردگارت را بازگو كن. (سوره ضحى، آيه 11)

840 - الذى انعم الله عليك بما فضلك و اعطاك، و احسن عليك، ثم قال: فحدث بدينه و ما اعطاه الله و ما انعم به عليه.

841 - ثلاث لا يضر معهن شى‏ء الدعاء عند الكرب، و الاستغفار عند الذنب و الشكر عند النعمة.

842 - شكر النعمة اجتناب المحارم، و تمام الشكر قول الرجل: الحمد لله رب العالمين.

845 - من حمد الله على نعمة فقد شكره، و كان الحمد افضل مت تلك النعمة.

846 - الحمد لله على هذه النعمة

847 - الحمد لله على كل حال

848 - الحمد لله الذى عافانى مما ابتلاك به ولو شاء فعل

849 - و تعداد كمى از بندگان من شكر گزارند. (سوره سبأ، آيه 13)

850 - اگر بخواهيد نعمتهاى خدا را شماره كنيد نخواهيد توانست.

851 - سبحان من لم يجعل فى احد من معرفة نعمه الا المعرفة بالتقصير عن معرفتها كمالم يجعل فى احد من معرفة ادراكه اكثر: العلم بانه لا يدركه

854 - الدنيا مزرعة الاخرة.

855 - الاحمق من اتبع نفسه هواها و تمنى على الله الجنة.

856 - آنان كه ايمان آوردند و هجرت نمودند و در راه خدا مجاهده كردند آنان به رحمت خدا اميدوار باشند. (سوره بقره، آيه 218)

857 - (پس از درگذشت پيشينيان) باز ماندگان آنها كه وارث كتاب شده بودند (به دنيا روى آورده) متاع پست دنيا را برگزيده و مى‏گفتند: ما بخشيده خواهيم شد. (سوره اعراف، آيه 169)

858 - كذبوا، ليسوا لنابموال، اولئك قوم ترجحت بهم الامانى؛ من رجى شيئا عمل له و من خاف شيئاً هرب منه.

859 - لا يكون المؤمن مؤمناً حتى يكون خائفاً راجياً، و لا يكون خائفاً راجيا حتى يكون عاملاً لما يخاف و يرجو.

860 - (اى رسول ما)! به آن بندگان كه بر خويشتن ستم روا داشتند بگو: از رحمت خدا نااميد نشويد، كه خدا همه بندگان را مى‏بخشد زيرا او خدايى بسيار بخشنده و مهربان است. (سوره زمر، آيه 53)

861 - همانا پروردگارت بر مردم با گذشت است اگر چه آنها ستم كرده‏اند. (سوره رعد، آيه 6)

862 - همان گمان بدى كه به پروردگار خويش داشتيد شما را هلاك كرد. (سوره فصلت، آيه 23)

865 - لا يموتن احدكم الا و هو يحسن الظن بالله.

866 - يقول الله انا عند ظن عبدى بى، فليظن بى ما شاء.

867 - ما اجتمعا فى قلب عبد فى هذا الموطن الا اعطاه الله ما رجى و آمنه مما يخاف.

868 - حسن الظن بالله ان لا ترجو الا الله و لا تخاف الا ذنبك

871 - همانگونه كه بزودى از تعريف خوف مشخص مى‏شود خوف همان حال سوزش و احتراق است، علم مقدمه حال خوف و عمل نتيجه آن است ولى مرحوم مؤلف در اين مقام به تبع علماى اخلاق به اين عبارت نارسا اكتفا نموده است.

872 - انا اخوفكم لله.

873 - تنها بندگان دانا از خدا مى‏ترسند. (سوره فاطر، آيه 28)

874 - تنها بندگان دانشمند از خدا مى‏ترسند. (سوره فاطر، آيه 28)

875 - خدا از آنها راضى است و آنها از خدا راضيند و اين بهشت مخصوص كسى است كه از پروردگارش بترسد. (سوره بينه، آيه 8)

876 - و از من بترسيد اگر مؤمن هستيد. (سوره آل عمران، آيه 175)

877 - البته كسى كه خداترس باشد پند مى‏گيرد. (سوره اعلى، آيه 10)

878 - بايد كم بخندند و بسيار گريه كنند. (سوره توبه، آيه 82)

879 - ما من عبد تخرج من عينيه دمعة و ان كانت مثل رأس الذباب من خشية الله ثم نصيب شيئاً من حر وجهه الا حرمه الله على النار.

880 - اذا اقشعر قلب المؤمن من خشية الله تحاتت عنه خطاياه كما يتحات من الشجرة ورقها.

881 - لا يلج النار احد بكى من خشية الله حتى يعود اللبن فى الضرع. پيامبر اكرم (صلى‏الله عليه و آله و سلم) در اين كلام نورانى با اسلوبى شيوا كه در اصطلاح، تعليق به محال ناميده مى‏شود مى‏فرمايد: چنين كسى وارد جهنم نمى‏شود، چون شير به پستان بر نمى‏گردد چنان كه قرآن عظيم مى‏فرمايد... حتى يلج الجمل فى سم الخياط.

882 - يا اسحاق خف الله كانك تراه و ان كنت لا تراه فانه يراك و ان كنت ترى انه لا يراك فقد كفرت و ان كنت تعلم انه يراك ثم برزت له بالمعصية فقد جعلته من اهون الناظرين اليك.

883 - من خاف الله خاف منه كل شى‏ء و من لم يخف الله اخافه الله من كل شى‏ء.

884 - من عرف الله خاف الله و من خاف الله سخت نفسه عن الدنيا.

885 - ان من العبادة شدة الخوف من الله يقول الله: انما يخشى الله من عباده العلماء و قال تعالى: فلا تخشوا الناس واخشون و قال تعالى: و من يتق الله يجعل له مخرجاً.

886 - ان حب الشرف و الذكر لا يكونان فى قلب الخائف الراهب.

887 - المؤمن بين مخافتين ذنب قد مضى لا يدرى ما صنع الله فيه و عمر قدبقى لا يدرى ما يكتسب فيه من المهالك فهو لا يصبح الا خائفاً و لا يصلحه الا الخوف.

888 - لا يكون المؤمن مؤمنا حتى يكون خائفاً راجيا و لا يكون خائفاً راجياً حتى يكون عاملاً لما يخاف و يرجو.

889 - اى گروه انس و جن بزودى بكار شما خواهيم پرداخت. (سوره الرحمن، آيه 31)

890 - همانا من كسانى را مى‏بخشم كه توبه كرده، و ايمان آورند و عمل صالح به جاى آورده راه راست باز شناسند. (سوره طه، آيه 82)

891 - كسى كه توبه كرده ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد اميد است از رستگاران باشد. (سوره قصص، آيه 67)

892 - تا راستگويان را از حقيقت و صدقشان باز پرسند. (سوره احزاب، آيه 8)

893 - آيا از عذاب الهى غافل شده‏اند. (سوره اعراف، آيه 99)

894 - و هيچيك از شما نيست مگر آنكه وارد جهنم خواهد شد. (سوره مريم، آيه 71)

895 - هرچه مى‏خواهيد انجام دهيد. (كه خدا به تمام اعمال شما آگاه است). (سوره فصلت، آيه 40)

896 - و ما به اعمال آنها روى نموده، همه را باطل و نابود مى‏كنيم. (سوره فرقان، آيه 22)

897 - قسم به عصر كه انسان در زيان است مگر آنان كه ايمان آورده و عمل صالح به جاى آورند و همديگر را به حق و صبر سفارش كردند. (سوره عصر)

898 - (آنگاه كه نور خدا بر كوه تابيد، كوه را متلاشى ساخت) و موسى بيهوش بر زمين افتاد. (سوره اعراف، آيه 143)

899 - الهى اذا ذكرت خطيئتى صاقت على الارض برحبها و اذا ذكرت رحمتك ارتدت الى روحى، سبحانك الهى اتيت اطباء عبادك ليداووا خطيئتى فكلهم عليك يدلنى فبؤساً للقانطين من رحمتك.

900 - در تعليقه كتاب محجةالبيضاء در ذيل اين حكايت مى‏نويسد اين حكايت و حكايت قبل از آن از اسرائيليات است و در بعضى از كتب صوفيه نقل شده. ولى به نظر مى‏رسد حكايت بعدى نيز از اين قبيل باشد. زيرا اين گونه حكايات اولا با سيره انبياء كه ارشاد و هدايت مردم مى‏باشد سازگارى ندارند و ثانيا با عقل سازگار نيستند.

901 - و خداوند شما را از خويش بر حذر مى‏دارد (مى ترساند). (سوره آل عمران، آيه 28 و 30)

902 - خف الله خيفة لو جئته ببر الثقلين لعذ بك وارج الله رجاء لو جئته بذنوب الثقلين لرحمتك.

903 - انه ليس من عبد مؤمن الا و فى قلبه نوران نور خيفه و نور رجاء لو وزن هذا لم يزد على هذا و لو وزن هذا لم يزد على هذا.

904 - (زكريا (عليه السلام) و خانواده‏اش) در حال بيم و اميد ما را مى‏خواندند. (سوره انبياء، آيه 90)

905 - با بيم و اميد پروردگار خويش را مى‏خوانند. (سوره سجده، آيه 16)

909 - هركس تنها حاصل مزرعه دنيا را بخواهد او را از آن نصيب مى‏كنيم ولى در آخرت بهره‏اى نخواهد داشت. (سوره شورى، آيه 20)

912 - من اصبح و همه الدنيا شتت الله على امره و فرق عليه ضيعته و جعل فقره بين عينيه و لم يأته من الدنيا الا ما كتب له و من اصبح وهمه الآخرة جمع الله له همه، و حفظ عليه ضيعته و جعل غناه فى قلبه و اتته الدنيا و هى راغمة.

913 - اذا رأيتم العبد و قد اعطى صمتا وزهداً فى الدنيا فاقتربوا منه فانه يلقى الحكمة و قد قال الله تعالى: و من يؤت الحكمة فقد اوتى خيراً كثيرا (سوره بقره، آيه 269) و ممكن است يلقى خوانده شود كه در اين صورت چنين معنى مى‏شود: به او نزديك شويد كه او از حكمت برخوردار است.

914 - ازهد فى الدنيا يحبك الله وازهد فيما ايدى الناس يحبك الناس.

915 - من اراد ان يؤتيه الله علما بغير تعلم و هدى بغير هداية فليزهد فى الدنيا

916 - من زهد فى الدنيا احل الله الحكمة فى قلبه وانطق بها لسانه و عرفه داء الدنيا و دواءها و اخرجه منها سالماً الى دار السلام.

917 - من آثر الدنيا على الاخرة ابتلاه الله بثلاث هم لا يفارق قلبه ابداً و فقر لا يستغنى معه ابداً و حرص لا يشبع معه ابداً

918 - لا يستكمل العبد الايمان حتى يكون ان لا يعرف احب اليه من ان يعرف و حتى يكون قله الشى‏ء احب اليه من كثرته.

919 - تا از آنچه از دستتان مى‏رود افسوس نخوريد، و با آنچه بدست مى‏آوريد شادمان نشويد. (سوره حديد، آيه 23)

920 - الزهد فى الدنيا قصر الامل و شكر كل نعمة و الورع عن كل ما حرم الله عزوجل.

921 - ليس الزهد فى الدنيا باء ضاعة المال و لا تحريم الحلال بل الزهد فى الدنيا ان لاتكون بما فى يدك اوثق منك بما عند الله.

922 - الذى يترك حلالها مخافة حسابه و يترك حرامها مخافة عقابه.

923 - السخاء شجرة من شجرة الجنة اغصانها متدلية على الارض، فمن اخذ منها غصناً قاده ذلك الغصن الى الجنة.

924 - ان هذا دين ارتضيته لنفسى و لن يصلحه الا السخاء و حسن الخلق فاكرموه بهما ما استطعتم.

925 - ان من موجبات المغفره بذل الطعام و افشاء السلام و حسن الكلام.

926 - تجافوا عن ذنب السخى فان الله اخذ بيده كلما عثر اقاله.

927 - طعام الجواد دواء و طعام البخيل داء.

928 - ان السخى قريب من الله قرب من الناس قريب من الجنه بعيد من النار وان البخيل بعيد من الله و بعيد من الناس بعيد من الجنه قريب من النار و جاهل سخى احب الى الله من عابد بخيل وادوى الداء البخل.

929 - ديگران را بر خود ترجيح مى‏دهند هرچند خود به چيزى محتاج باشند. (سوره حشر، آيه 9)

930 - بر دوستى خدا مسكين، يتيم و اسير را غذا مى‏دهند. (سوره دهر، آيه 8)

931 - ايما امرى‏ء اشتهى شهوه فرد شهوته و آثر الله على نفسه غفر له.

932 - منظور از جهد مقل نهايت توان انسان تنگدستى است كه آن را براى بخشش صرف مى‏كند و با توجه به اينكه ملاك ارزش اعمال به كيفيت آنهاست نه كميت و مقدار، اين مقدار كم از بخششهاى بزرگ ثروتمندان ارزشمندتر است.

933 - الارواح جنود مجندة فما تعارف منها ائتلف و ماتنا كرمها اختلف.

934 - وانت الذى ازلت الاغيار عن قلوب احبائك حتى لم يحبوا سواك و لم يلتجئوا الى غيرك.

935 - قسمتى از آيه شريفه 101 سوره انبياء ان الذين سبقت لهم منا الحسنى اولئك عنها مبعدون.

936 - آيه 7 از سوره روم يعلمون ظاهراً من الحياة الدنيا و هم عن الاخرةهم غافلون.

937 - بزودى خدا قومى را به نصرت اسلام بر مى‏انگيزد كه آنها را دوست مى‏دارد و آنها خدا را دوست دارند. (سوره مائده، آيه 54)

938 - و آنان كه ايمان آوردند خدا را بيشتر دوست دارند. (سوره بقره، آيه 165)

939 - بگو اى پدران و فرزندان و برادران و همسران و قبائلتان و اموالى كه جمع كرده‏ايد و تجارتى كه از كساد آن هراس داريد و منازلى كه به آن دل خوش داشته‏ايد از خدا ورسولش و جهاد در راه او در نزد شما محبوب‏ترند منتظر باشيد تا امر خدا جارى گردد. (سوره توبه، آيه 24)

940 - لا يؤمن احدكم حتى يكون الله و رسوله احب اليه مما سواهما.

941 - اللهم ارزقنى حبك و حب من يحبك و حب ما يقربنى الى حبك و اجعل حبك احب الى من الماء البارد.

942 - هل رأيت خليلاً يميت خليله.

943 - هل رأيت محباً يكره لقاء حبيبه.

944 - يابن عمران! كذب من زعم انه يحبنى فاذا جنه الليل نام عنى. اليس كل محب يحب خلوه حبيبه؟ هااناذا يابن عمران مطلع على احبائى اذا جهنم الليل حولت ابصارهم الى من قلوبهم و مثلت عقوبتى بين اعينهم يخاطبونى عن المشاهدة و يكلمونى عن الحضور. يابن عمران هب لى من قبلك الخشوع و من بدنك الخضوع و من عينيك الدموع فى ظلم الليل فانك تجدنى قريباً.

945 - فهبنى يا الهى و سيدى و مولاى صبرت على عذابك فكيف اصبر على فراقك.

946 - انت الذى ازلت الاغيار عن قلوب احبائك حتى لم يحبوا سواك و لم يلجأوا الى غيرك.

947 - يا من اذاق احباءه حلاوة الموانسة فقاموا بين يديه متملقين.

950 - و الحقنا بعبادك الذين هم بالبدار اليك يسارعون و بابك على الدوام يطرقون، واياك فى الليل و النهار يعبدون و هم من هيبتك مشفقون، الذين صفيت لهم المشارب و بلغتهم الرغائب.

951 - و ملأت حفائرهم من حبك و رويتهم من صافى شراب ودك فبك الى لذيذ مناجاتك و صلوا و منك على اقصى مقاصدهم حصلوا.

952 - فقد انقطعت اليك همتى و انصرفت نحوك رغبتى فأنت لا غيرك مرادى و لك لا سواك سهرى و سهادى و لقائك قره عينى و وصلك منى نفسى و اليك شوقى و فى محبتك و لهى و الى هواك صبابتى و رضاك بغيتى، و رويتك حاجتى و جوارك طلبتى و قربك غايه مسألتى و فى مناجاتك روحى وراحتى و عندك دواء علتى و شفاء غلتى و برد لوعتى و كشف كربتى.

953 - و لا تقطعنى عنك يا نعيمى و جنتى و يا دنياى و آخرتى.

954 - الهى من ذالذى ذاق حلاوه محبتك فرام منك بدلاً، و من ذا الذى آنس بقربك فابتغى عنك حولاً، الهى فاجعلنى ممن اصطفيته لقربك و ولايتك و اخلصته لودك و محبتك و شوقته الى لقائك و ارضيته بقضائك و منحته بالنظر الى وجهك و حبوته بر ضاك و اعدته من هجرك و قلاك.

955 - و هيمت قلبه لارادتك و اجنبيته لمشاهدتك و اخليت وجهه لك و فرغت فؤاده لحبك.

956 - اللهم اجعلنا ممن دابهم الارتياح اليك و الحنين و ديدنهم الزفره والانين، و جباههم ساجده لعظمتك، و دموعهم سائله من خشيتك و قلوبهم معلقه بمحبتك، و افئدتهم منخلعه من هيبتك. يا من انوار قدسه لا تزال شارقه و سبحات نور و وجهه لقلوب عارفيه شائقه، يا منتهى قلوب المشتاقين و يا غايه آمال المحبين اسالك حبك و حب من يحبك و حب كل عمل يوصل الى قربك و ان تجعلك احب الى ممن سواك.

957 - الهى ما الذ خواطر الالهام بذكرك على القلوب و ما احلى المسير اليك فى مسالك الغيوب و ما اطيب حبك و ما اعذب شرب قربك... و غلتى لا يبردها الا وصلك، ولو عتى لا يطفئها الا لقاءك و شوقى اليك لا يبله الا النظر الى وجهك و قرارى لا يقردون دنوى منك و لهفتى لا يردها الا روحك و سقمى لا يشفيه الا طبك و غمى لا يزيله الا قربك و جزحى لا يبرئه الا صفحك و صدأ قلبى لا يجلوه الا عفوك و وسواس صدرى لا يزيحه الا منك.

958 - لا يزال العبد يتقرب الى بالنوافل حتى احبه فاذا احببته كنت سمعه الذى يسمع به و بصره الذى يبصر به و لسانه الذى ينطق به.

961 - خداوند توبه كنندگان و پاكيزگان را دوست دارد. (سوره بقره، آيه 222)

962 - ان الله يعطى الدنيا من يحب و من لا يحب و لايعطى الايمان الا من يحب.

963 - اذا احب الله عبداً ابتلاه فان صبر اجتباه و ان رضى اصطفاه.

964 - اذا احب الله عبداً جعل له واعظاً من نفسه وزاجراً من قلبه يأمره و ينهاه.

965 - و ايشان به آخرت يقين دارند. (سوره بقره، آيه 4)

968 - اليقين الايمان كله.

969 - ليس شى‏ء الا و له حد. قيل له: جعلت فداك فما حد التوكل؟ قال: اليقين. قيل: فما حد اليقين؟ قال: الا يخاف مع الله شيئاً.

972 - ان العمل الدائم القليل على اليقين افضل عند الله من العمل الكثير على غير يقين.

973 - لا يجد احدكم طعم الايمان حتى يعلم ان ما اصابه لم يكن ليخطئه و ان ما اخطاه لم يكن ليصيبه.

974 - حرس امرء اجله.

975 - اما ديوار مال دو پسر بچه يتيم از اهل شهر بود و در زير آن گنجى مربوط به آنها وجود داشت. (سوره كهف، آيه 82)

976 - لا اله الا انا، من ايقن بالموت لم يضحك سنه، و من ايقن بالحساب لم يفرح قلبه، و من ايقن بالقدر لم يخش الا الله.

977 - تعبير به اين واژه و خوددارى از استخدام كلمه نگهبان به اين دليل است كه نگهبان، فقط پاسدارى مى‏كند ولى حفظ شى‏ء مورد نگهبانى را تضمين نمى‏كند ولى واژه نگهدار چنين مفهومى در خود دارد.

978 - نعم يا سعيد انه ليس من عبد الا وله من الله عزوجل حافظه و اقيه معه ملكان يحفظانه من ان يسقط من رأس جبل او يقع فى بثر فاذا نزل القضاء خليا بينه كل شى‏ء.

979 - عبارتى كه به اين صورت ترجمه شد اين است: و ينبغى لمن عقل عن الله ترجمه ديگرى كه از اين عبارت مى‏توان نمود چنين است: سزاوار است كسى كه خدا به او قوه عقل داده است.

980 - كان فى الكنز الذى قال الله عزوجل: و كان تحته كنز لهما فيه بسم الله الرحمن الرحيم عجبت لمن ايقن بالموت كيف يفرح و لمن ايقن بالقدر كيف يحزن و عجبت لمن راى الدنيا و تقلبها كيف يركن اليها و ينبغى لمن عقل عن الله لا يتهمه فى قضائه و لا يستبطئه فى رزقه.

981 - ان لله وادياً من ذهب حماه باضعف خلقه و هو النمل فلو رامه البخاتى لم يصل اليه.

982 - به زبانهايشان چيزى مى‏گويند كه در دل ندارند و خدا به آنچه كتمان مى‏كنند آگاه است. (سوره آل‏عمران، آيه 167)

983 - بر خدا توكل كنيد اگر مؤمن هستيد. (سوره مائده، آيه 23)

984 - هركس بر خدا توكل كند، خدا برايش كافى است. (سوره طلاق، آيه 3)

985 - خداوند متوكلين را دوست دارد. (سوره آل‏عمران، آيه 159)

986 - آيا خدا براى بنده‏اش كافى نيست؟ (سوره زمر، آيه 36)

987 - هركس بر خدا توكل كند، خدا عزيز و حكيم است. (سوره انفال، آيه 49)

988 - لو انكم تتوكلون على الله حق توكله لرزقكم كما يرزق الطير تغدو و خماصاً و تروح بطاناً.

989 - من انقطع الى الله كفاه الله كل مؤنه ورزقه من حيث لا يحتسب و من انقطع الى الدنيا و كله الله اليها.

990 - من سره ان يكون اغنى الناس فليكن بما فى يدالله اوثق منه بما فى يده.

991 - ان الغنى و العز يجولان فاذا طفرا بموضع التوكل اوطنا.

992 - مترجم اصول كافى در تفسير امور ديگران چنين نگاشته است: امور فاميل و پيروان و دوستانت كه به تو ارتباط دارند.

993 - زيرا مقتضاى شرع مقدس و سنت نبى اكرم (صلى‏الله عليه و آله و سلم) و ائمه اطهار (عليهم السلام) استفاده از اسباب است.

994 - الا ان الروح الامين نفث فى روعى انه لا تموت نفس حتى تستكمل رزقها فاتقوا الله عزوجل و اجملوا فى الطلب.

995 - ما اجمل فى الطلب من ركب البحر.

996 - جمله آخر در مقام تعليل در ذيل حديث وارد شده و منظور از مالى ندارند اين است كه مال براى ايشان نفعى ندارد، يا آن را از دست مى‏دهند علامه مجلسى (رحمةالله) در وجه ارتباط اين ذيل با صدر حديث مى‏فرمايد غرض از اين جمله باز داشتن مخاطب از حرص است زيرا مال فراوان غالباً با ترك شكرگزارى همراه است و در اين صورت جز با محاسبه روز قيامت ثمره‏اى بر اين مال زياد مترتب نيست بنابراين مال كم همراه با توفيق شكرگزارى بهتر است. (مرآة العقول ج 19 ص 27)

999 - (اى مؤمنين!) سلاح جنگ برگيريد. (سوره نساء، آيه 71)

1000 - (طايفه‏اى كه با تو نماز مى‏گزارند) با لباس جنگ و اسلحه باشند. (سوره نساء، آيه 102)

1001 - براى مقابله با دشمنان هرچه مى‏توانيد نيرو و اسباب سوارى آماده كنيد. (سوره انفال، آيه 60)

1002 - (اى موسى) بندگان مرا شب حركت بده. (سوره دخان، آيه 23)

1003 - نسبت چنين اعتقادى به پيامبرى عظيم‏الشأن چون حضرت موسى (عليه السلام) خالى از اشكال نيست و حتى در صورتى كه روايت سندى معتبر داشته باشد پذيرفتن آن مشكل است.

1004 - آيا ايمان نياورده‏اى؟ گفت: چرا، ولى براى اينكه قلبم مطمئن و آرام شود. (سوره بقره، آيه 26)

1005 - اين تقسيم با توجه به مفاد سوره شريفه واقعه انجام شده‏

1006 - ابى الله عزوجل ان يجعل ارزاق المؤمنين الا من حيث لا يحتسبون.

1009 - شرف المؤمن قيام الليل و عزه استغناءه عن الناس.

1010 - با راستگويان باشيد. (سوره توبه، آيه 119)

1011 - (از مؤمنين) مردانى هستند كه به عهد و پيمانى كه با خدا بستند وفا نمودند. (سوره احزاب، آيه 23)

1012 - ان الصادق اول ما يصدقه الله تعالى، يعلم انه صادق و تصدقه نفسه تعلم انه صادق.

1013 - ان العبد ليصدق حتى يكتب عند الله من الصادقين، و يكذب حتى يكتب عند الله من الكاذبين فاذا صدق قال الله تعالى صدق و بر و اذا كذب قال الله تعالى كذب و فجر.

1014 - ان الرجل ليصدق حتى يكتبه الله صديقاً.

1015 - كونوا دعاة الناس بالخير بغير السنتكم ليروا منكم الاجتهاد و الصدق و الورع.

1016 - انظر مابلغ به على (عليه السلام) عند رسول‏الله (صلى‏الله عليه و آله و سلم) فالزمه فان علياً انما بلغ عند رسول الله (صلى‏الله عليه و آله و سلم) ما بلغ بصدق الحديث و اداء الامانة.

1017 - لاتنظروا الى طول ركوع الرجل و سجوده فان ذلك شى‏ء اعتاده ولو تركه استوحش لذلك ولكن انظروا الى صدق حديثه و اداء امانته.

1018 - ان الله تعالى لم يبعث نبياً الا بصدق الحديث و اداء الامانة الى البر و الفاجر.

1019 - اداء الامانة يجلب الرزق، و الخيانة تجلب الفقر.

1022 - واژه‏اى كه به سخن غير صريح ترجمه‏اش نموديم كلمه معاريض است كه به معناى توريه هم استعمال مى‏شود ولى به قرينه جملات بعدى همان ترجمه صحيح است.

1023 - اصل و ترجمه اين اشعار در فصل بيستم از ركن اول ص 78 تا 80 ذكر شد و در همانجا توضيحى درباره بيت اول بيان شد.

1026 - انى والله ما اخثكم على طاعة الا واسبقكم اليها و لا انهاكم عن معصية الا واتناهى قبلكم عنها.

1027 - فقط مؤمنان كسانى هستند كه به خدا و رسولش ايمان آوردند و پس از آن هيچگاه شك و ترديدى به خود راه ندادند و در راه خدا با مال و جانشان جهاد كردند اينان به حقيقت راستگويانند. (سوره حجرات، آيه 15)

1028 - (نيكوكارى به آن نيست كه روى به جانب مغرب و مشرق كنيد - چنانكه يهود مى‏كنند -) بلكه نيكوكار كسى است كه به خدا و آخرت و فرشتگان و كتاب آسمانى و پيامبران ايمان بياورد و دارايى خود را در راه دوستى خدا به خويشان، يتيمان، مساكين و ابن سبيل و گدايان بدهد و در راه آزاد كردن بندگان صرف نمايد و نماز به پا دارد و زكات ادا كند و به عهد خويش وفا نمايد و در سختى‏ها صابر و در ميدان جنگ استوار باشد چنين كسانى به حقيقت راستگو و (تقوى پيشه‏اند). (سوره بقره، آيه 177)

1029 - لم ار مثل النار نام هاربها و لم ار مثل الجنة نام طالبها.

1030 - روز قيامت روز سنجيدن اعمال است. (سوره اعراف، آيه 8)

1031 - مصباح الشريعة باب 74. شارح مصباح الشريعه در شرح اين عبارت چنين مى‏نگارد: صدق حقيقى و صادق تحقيقى مانند كسى است كه در نزع روح باشد، چنان كه او در آن حالت به موت راضى‏تر از حيات است آدم راستگو كه ملازم راستى و درستى است نيز به مردن راضى‏تر است، چرا كه دنيا زندان اوست و هميشه بايد عنان نفس را كشيده دارد كه مبادا منافى صدق به عمل آيد و از اين كمال محروم شود و مخالف ظاهر با باطن ظهور يابد. و در هر لمحه و هر لحظه باى با بسيارى از اعادى و دشمنان از انس و جن نبرد كند، و محاربه و مجاهده نمايد، و هرگر از اين جهاد فارغ نباشد، حيات دنيا با اين همه زحمت چه اعتبار تواند داشت؟ و موت نسبت به او البته آسان‏تر و سهل‏تر است.

1032 - (اى انسان امروز - قيامت - نامه اعمالت را بخوان كه) تو خود براى رسيدگى به حساب خويش كافى هستى. (سوره اسراء، آيه 14)

1033 - و ما ترازوهاى عدل را براى روز قيامت خواهيم نهاد و به هيچ كسى ستمى نخواهد شد و اگر عملى به اندازه يك دانه خردل باشد به حساب مى‏آوريم و ما براى حسابرسى كافى هستيم. (سوره انبياء، آيه 47)

1034 - و آنروز نامه اعمال خلق را پيش نهند و گناهكاران را مى‏بينى كه از آنچه در نامه عمل آنها نوشته شده هراسانند، و مى‏گويند اى واى بر ما اين چه كتابى است كه هيچ عمل كوچك و بزرگى را از حساب نينداخته و همه را به حساب آورده و همه اعمال خويش را حاضر ببينند و پروردگار تو به هيچ كس ستم نخواهد كرد. (سوره كهف، آيه 49)

1035 - روزى كه خدا خلائق را براى حساب برانگيزد تا آنها را از اعمالى كه انجام داده و فراموش كرده‏اند و خدا تمام آنها را با شماره ضبط كرده است آگاه سازد و خدا بر همه موجودات عالم گواه است. (سوره مجادله، آيه 6)

1036 - در آن روز (قيامت) مردم پراكنده از قبرها بيرون مى‏آيند تا اعمال خويش را ببينند. پس هركس به قدر ذره‏اى كار نيك كرده آن را مى‏بيند و هركس به اندازه ذره‏اى كار بد كرده آن را مى‏بيند. (سوره زلزال، آيات 6 تا 8)

1037 - روزى كه مقدار آن پنجاه هزار سال است. (سوره معارج، آيه 4)

1038 - جز در حد ضرورت به امر دنيا نمى‏پردازند.

1039 - سوره انبياء، آيه 47.

1040 - چون ضرر از ناحيه نفس ناشى شده جبران آن نيز به عهده نفس است.

1041 - ليس منا من لم يحاسب نفسه فى كل يوم فان عمل حسنة استزاد الله و ان عمل سيئة استغفر الله منها و تاب اليه.

1042 - فانى اوصيك اذا انت هممت بامر فتدبر عاقبته فان يك رشداً فامضه و ان يك غياً فانته عنه.

1043 - آيا (انسان) نمى‏داند كه خدا مى‏بيند. (سوره علق، آيه 14)

1044 - همانا خداوند مراقب شماست. (سوره نساء، آيه 1)

1045 - الاحسان ان تعبد الله كانك تراه فان لم تكن تراه فانه يراك.

1048 - آيا منافقان در آيات قرآن تفكر نمى‏كنند يا بر دلهايشان قفلهاى جهالت زده‏اند. (سوره محمد (صلى‏الله عليه و آله و سلم)، آيه 24)

1049 - تفكر ساعة خير من عبادة سنة.

1050 - التفكر يدعوا الى البر و العمل به.

1051 - نبه بالتفكر قلبك و جاف عن الليل جنبك واتق الله ربك.

1052 - تفكروا فى آلاء الله و لا تفكروا فى الله فانكم لن تقدروا قدره.

1053 - اياكم و التفكر فى الله ولكن اذا اردتم ان تنظروا الى عظمته فانظروا الى عظم خلقه.

1054 - من نظر فى الله كيف هو هلك.

1055 - به نظر مى‏رسد منظور از متوسط كسانى است كه نه چنان از معارف محرومند كه خدا را بدون جسم و دست و پا نتوانند تصور كنند و نه تا بدان حد به كمال رسيده‏اند كه ياراى نظر به جمال آن ذات اقدس را داشته باشند، مستفاد از كلمات مرحوم محدث فيض در اين مقام آن است كه صديقان اگر چه از دوام نظر به مقام ذات محرومند ولى توفيق آن يافته‏اند كه گاهى بهره‏اى گيرند او در قسمتى از كلام خويشتن چنين مى‏فرمايد حال ساير خلق نسبت به جلال خدا مانند حال چشم خفاش نسبت به نور خورشيد است كه ياراى نظر به آن را نداشته، روز پنهان مى‏شود و شب به گردش مى‏آيد تا از انعكاس نور خورشيد بر زمين بهره گيرد و حال صديقين مانند حال انسان است نسبت به نور خورشيد كه مى‏تواند به آن نگاه كند ولى طاقت نگاه دايمى ندارد و اگر ادامه دهد بيم آن مى‏رود كه چشمان خويش را از دست بدهد... .

1056 - ليس العبادة كثره الصلاة و الصوم انما العبادة التفكر فى امر الله.

1057 - هر نفسى مرگ را خواهد چشيد و حتماً شما روز قيامت پاداش خويش به كمال خواهيد گرفت پس هركس از آتش دور شد و به بهشت در آمد سعادتمند است كه زندگى دنيا جز متاعى فريبنده چيزى نيست. (سوره آل‏عمران، آيه 185)

1058 - اكثروا ذكر هادم اللذات، قيل و ما هو يا رسول‏الله؟ قال: الموت، فما ذكره عبد على الحقيقة فى سعة الا ضاقت عليه الدنيا و لا فى شدة الا اتسعت عليه.

1059 - الموت كفارة لكل مسلم. منظور اين است كه اگر مسلمانى از گناهان كبيره اجتناب كند و واجبات خويش را به جا آورد مرگ او را تطهير مى‏كند.

1060 - تحفة المؤمن الموت.

1061 - الموت، الموت، الا و لابد من الموت، جاء الموت بما فيه، جاء بالروح و الراحة و الكرة المباركة الى جنة عالية لاهل دار الخلود الذين كان لها سعيهم و فيها رغبتهم.

1064 - لو راى العبد اجله و سرعته اليه لابغض العمل من طلب الدنيا.

1065 - اكثر ذكر الموت فانه لم يكثر ذكره انسان الا زهد فى الدنيا.

1066 - اذا انت حملت جنازة فكن كانك انت المحمول و كانك سألت ربك الرجوع الى الدنيا ففعل فانظر ماذا تستأنف.

1067 - عجباً لقوم حبس اولهم عن آخرهم ثم نودى فيهم بالرحيل و هم يلعبون علامه مجلسى در شرح اين جمله احتمال ديگرى هم داده كه طبق آن ترجمه اين جمله چنين مى‏شود: تعجب مى‏كنم از قومى كه پيشينيانشان در قبرها محبوس و از بازگشت به دنيا حبس شده‏اند. (مرآة العقول ج 14، ص 285)

1068 - ما خلق الله يقيناً لاشك فيه اشبه بشك لا يقين فيه من الموت.

1069 - هر كجا باشيد مرگ شما را فرا مى‏گيرد اگر چه در كاخهاى بسيار محكم. (سوره نساء، آيه 78)

1070 - بگو مرگى كه شما از آن مى‏گريزيد حتماً شما را ملاقات خواهد كرد. (سوره جمعه، آيه 8)

1071 - من كره لقاء الله كره الله لقاءه.

1072 - اذا اصبحت فلا تحدث نفسك بالمساء و اذا امسيت فلا تحدث نفسك بالصباح و خذمن دنياك لاخرتك، و من حياتك لموتك، و من صحتك لسقمك، فانك لاتدرى ما اسمك غداً.

1073 - ان اشد ما اخاف عليكم خصلتان، اتباع الهوى، و طول الامل. فاما اتباع الهوى فانه يعدل عن الحق و اما طول الامل فانه يحبب الدنيا.