شرح زيارت جامعه كبيره (ترجمه الشموس الطالعه)

علامه سيد حسين همدانى درود آبادى
مترجم : محمد حسين نائيجى

- پى‏نوشت‏ها -
- ۲ -


201- سوره هود، آيات 118 و 119.
202- بحارالانوار، ج 24، ص 204، باب 54، ان المرحومين فى القرآن .
203- كافى ، ج 1، ص 439، باب فيه نكت و نتف من التنزيل .
204- سوره نوح ، آيات 14 - 13.
205- كافى ، ج 2، ص 44، باب آخر منه .
206- كافى ، ج 2، ص 6، باب آخر منه .
207- مصباح كفعمى ، ص 317، الفصل الثانى و الثالث ...
208- سوره بقره ، آيه 261.
209- اقبال ، ص 124، باب فى دعاء آخر فى هذه الليلة .
210- سوره انعام ، آيه 148.
211- سوره يوسف ، آيه 68.
212- سوره كهف ، آيات 4 و 5.
213- سوره بقره ، آيه 45.
214- سوره بقره ، آيه 120.
215- سوره اسراء، آيه 85.
216- مصباح الشريعه ، ص 16، باب ششم .
217- سوره عنكبوت ، آيه 2.
218- سوره عنكبوت ، آيه 3.
219- سوره عنكبوت ، آيه 11.
220- سوره آل عمران ، آيه 140.
221- سوره آل عمران ، آيه 142.
222- سوره انعام ، آيه 59.
223- كافى ، ج 1، ص 138، باب جوامع التوحيد.
224- بحارالانوار، ج 54، ص 166، تحقيق فى دفع الشبه .
225- كافى ، ج 1، ص 132، باب صفات الذات .
226- كافى ، ج 1، ص 148، باب البداء.
227- سوره رعد، آيه 39.
228- سوره انعام ، آيه 59.
229- خرائج ، ج 1، ص 458، الباب الثالث عشر فى المعجزات .
230- سوره انسان ، آيه 30.
231- كافى ، ج 1، ص 256.
232- سوره جن ، آيات 26 و 27.
233- خرائج ، ج 1، ص 143، باب التاسع فى معجزات الائمة .
234- سوره بقره ، آيه 255.
235- سوره انعام ، آيه 57.
236- سوره يس ، آيه 12.
237- معانى الاخبار، ص 95، باب معنى الامام المبين .
238- احتجاج ، ص 160، باب احتجاج النبى يوم الغدير على الخلق .
239- تاءويل الايات الظاهرة ، ص 797، سوره قدر و ماورد فى تاءويلها.
240- كافى ، ج 1، ص 251، باب فى شاءن انا انزلناه .
241- سوره دخان ، آيه 4.
242- كافى ، ج 1، ص 248، باب فى شاءن انا انزلناه .
243- كافى ، ج 1، ص 147، باب البداء.
244- كافى ، ج 1، ص 147، باب البداء.
245- سوره رعد، آيه 39.
246- تفسير عياشى ، ج 2، ص 215، سوره رعد.
247- بحارالانوار، ج 4، ص 97، باب 3، البداء و النسخ .
248- امالى صدوق ، ص 341، المجلس الخامس و الخمسون .
249- توحيد، ص 304، باب حديث ذعلب .
250- بحارالانوار، ج 4، ص 97، باب ، 3، البداء و النسخ .
251- سوره رعد، آيه 39.
252- كافى ، ج 1، ص 238، باب فيه ذكر الصحيفه و الجفر.
253- كافى ، ج 1، ص 224، باب ان الائمه ورثوا علم النبى صلى الله عليه و آله ، نقل به معنا شده است .
254- كافى ، ج 1، ص 224، باب ان الائمه ورثوا علم النبى (صلى الله عليه و آله و سلم)، نقل به معنا شده است .
255- سوره بقره ، آيه 30.
256- سوره اسراء، آيه 18.
257- اقبال ، ص 58، فصل فيما نذكره فى دعاه الافتتاح .
258- بحارالانوار، ج 4، ص 107.
259- توحيد، ص 333، باب 54، باب البداء.
260- صحيفه سجاديه ، دعاى سى و هفتم ، ص 162.
261- سوره مومنون ، آيه 60.
262- سوره يوسف ، آيه 53.
263- سوره يوسف ، آيه 53.
264- دعاى ابو حمزه ثمالى .
265- سوره طور، آيه 32.
266- كافى ، 1، / 18، كتاب العقل و الجهل .
267- بحارالانوار، 67 / 156، باب 52 - اليقين و الصبر عند الشدائد.
268- بحارالانوار، ج 1، ص 117، باب 4، علامات العقل و جنوده .
269- كافى ، 1/11، كتاب العقل و الجهل .
270- سوره واقعه ، آيه 77.
271- سوره نمل ، آيه 29.
272- سوره شعراء، آيه 7.
273- سوره شعراء، آيه 58.
274- سوره حاقه ، آيه 40.
275- سوره يوسف ، آيه 31.
276- كافى ، 2 / 8 / باب آخر منه .
277- سوره طه ، آيه 115.
278- سوره اسراء، آيه 70.
279- سوره اسراء، آيه 62.
280- سوره نحل ، آيه 120.
281- سوره نحل ، آيه 84.
282- سوره فرقان ، آيه 45.
283- سوره رعد، آيه 15.
284- سوره اعراف ، آيه 172.
285- سوره عنكبوت ، آيات 1 و 2.
286- سوره آل عمران ، آيه 179.
287- كافى ، ج 1، ص 139، باب جوامع التوحيد.
288- سوره لقمان ، آيه 27.
289- سوره بقره ، آيه 21.
290- سوره انعام ، آيه 38.
291- سوره طور، آيه 35.
292- كافى ، 1/134، باب جوامع التوحيد.
293- سوره بلد، آيه 10.
294- سوره بقره ، آيه 256.
295- سوره بقره ، آيات 6 و 7.
296- به زيارت مراجعه شود.
297- به زيارات مراجعه شود.
298- سوره نجم ، آيه 9.
299- سوره اعراف ، آيه 172.
300- كافى ، ج 1/288، باب ما نهى الله و عزوجل و رسوله .
301- سوره بقره ، آيه 31.
302- كافى 1/134 باب الروح .
303- كافى 2/7 باب آخر، منه و فيه زيادة .
304- سوره اعراف ، آيه 172.
305- كافى ، 2/7 باب آخر منه و فيه زيادة .
306- كافى 2/11، باب ان رسول الله اول من اجاب .
307- كافى 2/8، باب آخر منه .
308- كافى ، 2 / 2 باب طينة المومن و الكفار.
309- كافى ، 2 / 2 باب طينة المومن و الكفار.
310- سوره اعراف ، آيه 172.
311- سوره طور، آيه 35.
312- سوره مريم ، آيه 67.
313- سوره انسان ، آيه 1.
314- سوره طين ، آيه 4 و 5.
315- سوره ملك ، آيه 23.
316- سوره ملك ، آيه 24.
317- سوره مومنون ، آيات 12 - 14.
318- سوره اعراف ، آيه 172.
319- سوره روم ، آيه 30.
320- كافى 2، 12، باب فطرة الخلق على التوحيد.
321- سوره اعراف ، آيه 179.
322- سوره مومنون ، آيه 79.
323- بحارالانوار، 14/4 باب 1 - بدء الخلقة و مجرى له .
324- تهذيب ، 1 / 83، باب 4، صفة الوضوء و الغرض منه .
325- بحارالانوار، 55 / 235، باب 11 - آخر فى النهى .
326- كافى 25 / 4 باب طينة المومن و الكفار.
327- سوره مطفقين ، آيات 18 - 21.
328- سوره مطفقين ، آيات 7 - 10.
329- سوره بقره ، آيه 189.
330- احتجاج ، 1 / 247، احتجاجه على زنديق جاء مستدلا عليه .
331- بدان كه خير هر چيز آن است كه آمادگى مى دهد تا ذاتيات آن اظهار شود و مرتبه اقتضايش را به مرتبه آثار مى رساند و شر هر چيزى عبارت از چيزى است كه مانع از اظهار شود، پس خير كسى است كه خود را آماده كرده تا ملكات و افعال و مطلق صفات و دارائى هاى خود را در راه هدفى كه براى آن آفريده شده يعنى حقيقت عبوديت خرج كند و فانى سازد، حقيقت عبوديت مردن در دست خدا و باقى شدن به بقاء خداست كه عنايت و هدف خلق جن و انس است چنانكه خواهد آمد. مولف .
332- سوره آل عمران ، آيه 110.
333- سوره مومنون ، آيات 12 - 15.
334- سوره بقره ، آيه 155.
335- سوره بقره ، آيات 151 - 152.
336- سوره بقره ، آيه 256.
337- سوره افعال ، آيه 29.
338- سوره حديد، آيه 28.
339- سوره مائده ، آيه 55.
340- سوره انعام ، آيه 122.
341- سوره آل عمران ، آيه 19.
342- سوره نساء، آيه 125.
343- سوره بقره ، آيه 112.
344- سوره بقره ، آيه 112.
345- سوره لقمان ، آيه 22.
346- در مجمع البيان از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) نقل شده است كه پرسيدند تفسير آيه شريفه (اءيكم اءحسن عملا) چيست ؟
فرمود: كداميك از شما عقل نيكوترى دارد، آنگاه فرمود: كسى كه عقل كاملتر و بيشتر از همه از خداوند بيم دارد و در آنچه خدا فرمان داد و نهى نمود پذيرش بيشتر دارد. گرچه نوافل وى كمتر از شما باشد و در روايتى آمده : ايكم احسن عقلا و اورع عن محارم الله و اسرع فى طاعة الله ؛ هر كس خردى نيكوتر و از محارم خدا ورع بيشترى دارد و در طاعت خدا سريعتر است .
و در كافى از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه مراد اين نيست كه كار بيشترى مى كند و ليكن عقل صائب برترى دارد و اصابت عقل در خشيت خدا و نيت صادق است .
آن گاه فرمود: باقى ماندن بر عمل تا خالص شود بهتر از خود عمل است و عمل خالص آن است كه نخواهى هيچ كس تو را بر آن ستايش ‍ كند و جز خدا و نيت بهتر از عمل است ، آگاه باشيد، نيت همان عمل است . آنگاه آيه شريفه قل كل يعمل على شاكلته (سوره اسراء، آيه 84) را قرائت فرمود. يعنى بر نيت خود، گويم : مراد از ابقاء بر عمل ترس از رياست ، يعنى عامل به هنگام عمل غير از خدا را ببيند و در آن هنگام كار را براى آن غير و خدا انجام دهد، خواه آن انگيزه قرب به خدا باشد و خواه فرار از عقاب و خواه رسيدن به ثواب و غير آن به خودت بر مى گردد، پس مراد از اين سخن حق تعالى (و هو محسن ) (سوره بقره ، آيه 112).)) يعنى : سپردن روى به خدا، و او جز وفاى به حق خدا چيزى را نخواهد، گرچه به زبان خود عبد باشد از مصنف رحمة الله عليه ... -
347- توحيد، 251، باب الرد على الثنوية و الزنادقة .
348- سوره حجر، آيه 99.
349- كافى 16 / 87، باب المعبود.
350- كافى 1 / 85، باب المعبود.
351- سوره بقره ، آيه 256، باب المعبود.
352- سوره بقره ، آيه 119.
353- سوره نباء، آيه 28.
354- سوره نسا، آيه 59.
355- سوره نساء، آيه 59.
356- سوره نساء، آيه 59.
357- سوره نساء، آيه 55.
358- سوره بقره ، آيه 30.
359- سوره حجر، آيه 28.
360- سوره ص ، آيات 71 و 72.
361- سوره نساء، آيه 80.
362- سوره نساء، آيه 59.
363- سوره نساء، آى 69.
364- سوره نور، آيه 52.
365- سوره احزاب ، آيه 71.
366- سوره نور، آيه 52.
367- اصول كافى ، 1 / 187، باب فرض طاعة الائمة .
368- سوره جمعه ، آيه 2.
369- سوره آل عمران ، آيه 7.
370- سوره مائده ، آيه 55.
371- سوره روم ، آيه 27.
372- سوره مائده ، آيه 55.
373- سوره اسراء، آيه 11.
374- سوره قلم ، آيه 4.
375- سوره حشر، آيه 7.
376- سوره نساء، آيه 80.
377- كافى ، ج 1، 265، باب التفويض الى رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم).
378- اختصاص ، 1 / 330، حديث فى زيارة الائمة من الله .
379- سوره رعد، آيه 7.
380- مجمع البيان ، ج 5 / 427، چاپ دارالمعرفة ، بيروت .
381- كافى ، 1 / 191، باب الائمة هم الهداة .
382- كافى ، 1 / 191، باب الائمة هم الهداة .
383- كافى ، 1 / 191، باب الائمة هم الهداة .
384- سوره ص ، آيه 7.
385- اكمال ، 1 / 667، فى نوادر الكتاب .
386- تفسصير قمى ، 1 / 359، آيه سيزدهم سوره رعد.
387- تفسير عياشى ، ج 2 / 204، آيه سيزدهم سوره رعد.
388- امالى طوسى ، ص 234، مجلس نهم .
389- تفسير الدر المنثور، 4 / 45 ذيل آيه سيزدهم سوره رعد.
390- در حديث كساء و نزديك به روايت فوق موجود است و عين اين روايت را پيدا نكرديم .
391- كافى ، ج 1 / 409، باب ان الارض كلها للامام .
392- كافى ، ج 1 / 409، باب ان الارض كلها للامام .
393- كافى ، ج 1 / 409، باب ان الارض كلها للامام .
394- سوره حشر، آيه 7.
395- مفاتيح الجنان ، زيارت مطلقه امام حسين (عليه السلام)، ص 703.
396- كافى ، 1 / 265، باب التوفيض الى رسول الله .
397- سوره قلم ، آيه 4.
398- سوره نساء، آيه 8.
399- كافى ، 1 / 265 و نيز اختصاص / 330 حديث فى زيارد المومن .
400- كافى ، 1 / 268.
401- سوره نساء، آيه 105.
402- سوره احزاب ، آيه 72.
403- بصار الدرجات ، ص 77، التوا در من الابواب فى الولاية .
404- كافى ، 413، باب فيه نكت و نتف من التاويل .
405- مناقب ، 2 / 314، فصل فى انقياد الحيوانات له .
406- بحارالانوار، 23 / 275، باب ان الامانة فى القرآن الامامة .
407- بحارالانوار، 3 / 69، باب فى ذكر ما كان من حيرة .
408- به منابعى كه هم اكنون از كافى و مناقب و بصائر الدرجات ذكر كرديم مراجعه شود.
409- سوره انفعال ، آيه 53.
410- سوره نساء، آيه 155.
411- كافى ، 1 / 196، باب ان الائمة اركان الارض .
412- تفسير نور الثقلين ، ج 1، ص 59 چاپ اسماعيليان .
413- سوره بقره ، آيه 31.
414- سوره نساء، آيه 65.
415- سوره احزاب ، آيه 36.
416- تفسير قمى ، 2 / 194، در نزول آيه تطهير.
417- كافى 2 / 52، باب حقيقة الايمان و اليقين .
418- كافى ، ج 2 / 32، باب فى ان الايمان مبثوت فى الجوارح .
419- وسائل الشيعه ، 27 / 34، باب تحريم الحكم بغير الكتاب .
420- كافى ، 1 / 86، باب ادنى المعرفة .
421- كافى ، 1 / 85، باب انه لا يعرف الا به .
422- كافى ، 1 / 85، باب انه لا يعرف الا به .
423- توحيد، ص 285، باب انه لا يعرف الا به .
424- نهج البلاغه ، خطبه 184.
425- نهج البلاغه ، خطبه 184، و اگر منذ و قد و لو لا را فاعل بگيريم و ضمير مفعولى را مفعول اول و ((القدمة )) و ((الازلية )) و ((التكلمة )) را مفعول ، معنا چنين مى شود: ((زمان داشتن نمى گذارد آلات ادراكى قديم باشند و حدوث آنها از ازليت جلوگيرى مى كند و كامل نبودن آلات از كمال منع مى نمايند)). م .
426- سوره بقره ، آيه 275.
427- سوره بقره ، آيه 256.
428- سوره نمل ، آيه 36.
429- سوره آل عمران ، آيه 101.
430- سوره فصلت ، آيه 53.
431- نهج البلاغه ، خطبه 184 و بحارالانوار، 91 / 242 باب 40.
432- اصول كافى ، 1 / 139، باب جوامع التوحيد.
433- لو كشف الغطا ما ازددت يقينا، بحار، 4 / 153.
434- كافى ، 1 / 97، باب فى ابطال الروية .
435- الاحتجاج ، ج 2 / 321، احتجاج ابى جعفر (عليه السلام).
436- بحارالانوار 26 / 1، باب 14، نوادر فى معرفتهم .
437- بحارالانوار، 27 / 46، باب 15، انهم الحجة على جمع العوالم .
438- اگر نور ايشان در همه موجودات يافت نشود، چگونه از خداى عادل حكيم منقول است كه ولايت ايشان را بر آنها عرضه كند و ايشان را به پذيرش آن تكليف كند.
439- در نسخه اين گونه بود، و ظاهرا عبارت كما دخلت منك اليها باشد، مصنف .
440- دعاى عرفه .
441- كافى ، 1 / 230، باب ما اعطى الائمه (عليه السلام) من اسم .
442- اقبال ، ص 604، زيارت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم).
443- اقبال ، ص 69، فصل فى ما نذكره من ادعية تتكرر.
444- اقبال ، ص 58، فصل فى ما نذكره من دعاء الافتناح .
445- بحارالانوار، 25 / 289، و 47 / 148، كشف الغمة ، 2 / 197 (اين رواى نقل به معنا شده است .)
446- سوره آل عمران ، آيه 164.
447- سوره جاثيه ، آيات 16 و 17.
448- سوره جاثيه ، آيه 18.
449- مصباح المتهجد، ص 778، شرح زيارت ابى عبدالله فى يوم عاشورا.
450- بحارالانوار، 89 / 234، باب 29 - فضل سورة الفاتحة ، به نقل از عيون اخبار الرضا (عليه السلام) 1 / 282 باب فى ما جاء عن الامام على بن ابى طالب (عليه السلام).
451- خصال ، 2 / 258.
452- تفسير عياشى ، 2 / 228.
453- سوره ق ، آيه 15.
454- توحيد 277، باب 28، ذكر عظمة الله جل جلاله .
455- سوره لقمان ، آيه 27.
456- سوره كهف ، آيه 109.
457- كافى ، 1 / 268، باب التفويض الى رسول الله .
458- سوره حشر، آيه 7.
459- كافى ، 1 / 268، باب التفويض الى رسول الله .
460- سوره اسراء، آيه 9.
461- سوره شورى ، آيه 53.
462- كافى ، 1 / 191، باب ان الائمة هم الهداة .
463- سوره نور، آيه 35.
464- بحارالانوار، 57 / 196 - به نقل از كافى 1 / 441 باب مولد النبى .
465- بحارالانوار، 4 / 18 به نقل از تفسير قمى 2 / 103 آيه نور.
466- توحيد، ص 155 باب 15، تفسير قول الله عزوجل ....
467- كافى ، 1 / 195، باب ان الائمه نور الله ...
468- كافى ، 2 122، باب حدوث اسماء.
469- سوره نور، آيه 40.
470- كافى 1 / 195.
471- تفسير قمى 2 / 106، تفسير آيه نور.
472- سوره بقره ، آيه 41.
473- سوره آل عمران ، آيه 102.
474- سوره آل عمران ، آيه 101.
475- سوره احزاب ، آيات 41 - 43.
476- تفسير قمى / 22 / 106، در تفسير آيه نور.
477- توحيد، 164.