2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ عَرَفَ فَضْلَ كَبِيرٍ لِسِنِّهِ فَوَقَّرَهُ آمَنَهُ اللَّهُ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 478 رواية : 2

ترجمه : 2ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: رسـولخدا (ص ) فرموده : هر كه برترى پير مردى را بـخـاطـر گـذشـت سن او بداند و او را احترام كند خداوند خاطر او را از هراس روز رستاخيز آسوده سازد.

3- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ مَنْ وَقَّرَ ذَا شَيْبَةٍ فِي الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَزَعِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 478 رواية : 3

ترجمه : 3ـ و نيز فرمود (ص ) هر كس احترام كند از كسى كه موى خود را در اسلام سفيد كرده خداى عزوجل از هراس روز قيامت او را آسوده سازد.

4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عـَنْ إِسـْحـَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْخَطَّابِ يُحَدِّثُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ ثَلَاثَةٌ لَا يَجْهَلُ حَقَّهُمْ إِلَّا مُنَافِقٌ مَعْرُوفٌ بِالنِّفَاقِ ذُو الشَّيْبَةِ فِي الْإِسْلَامِ وَ حَامِلُ الْقُرْآنِ وَ الْإِمَامُ الْعَادِلُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 478 رواية : 4

ترجمه : 4ـ اسحاق بن عمار گويد: شنيدم ابا الخطاب از حضرت صادق عليه السلام حديث مى كرد كه فرموده : سه كس هستند كه حق آنها را ناديده نگيرد كسى جز منافقى كه بنفاق معروف اسـت : كـسـى كـه مـويـش را در اسـلام سـپـيـد كرده ، و آنكه قرآن را در بردارد، و پيشواى عادل .

توضيح :
فيض (ره ) گويد: شايد مقصود از پيشواى عادل امام معصوم عليه السلام باشد.

5- عـَنـْهُ عـَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي نَهْشَلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مـِنْ إِجـْلَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِجْلَالُ الْمُؤْمِنِ ذِي الشَّيْبَةِ وَ مَنْ أَكْرَمَ مُؤْمِناً فَبِكَرَامَةِ اللَّهِ بَدَأَ وَ مَنِ اسْتَخَفَّ بِمُؤْمِنٍ ذِي شَيْبَةٍ أَرْسَلَ اللَّهُ إِلَيْهِ مَنْ يَسْتَخِفُّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 478 رواية : 5

ترجمه : 5ـ عـبـداللّه بـن سـنـان گـويـد: حـضـرت صادق عليه السلام بمن فرمود: از احترام خداى عـزوجـل احـتـرام (پـيـرمـرد) سـپيد موى مؤ من است ، و هر كه مؤ منى را گرامى دارد، بگرامى داشـتـن خـداونـد شـروع كـرده ، و هـر كـه مـؤ مـن سـپـيـده مـوئى را سـبـك شـمـارد خـداى عزوجل كسى را بر او بگمارد كه پيش از مرگش او را سبك شمارد.

6- الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ وَ غَيْرِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِجْلَالُ ذِي الشَّيْبَةِ الْمُسْلِمِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 479 رواية : 6

ترجمه : 6ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: از احـتـرام بـخـداى عزوجل احترام به مو سپيد مسلمان است .

*باب گرامى داشتن شخص كريم و بزرگوار* بَابُ إِكْرَامِ الْكَرِيمِ

1- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقـَدَّاحِ عـَنْ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قَالَ دَخَلَ رَجُلَانِ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فَأَلْقَى لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا وِسَادَةً فَقَعَدَ عَلَيْهَا أَحَدُهُمَا وَ أَبَى الْآخَرُ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع اقْعُدْ عَلَيْهَا فَإِنَّهُ لَا يَأْبَى الْكَرَامَةَ إِلَّا حِمَارٌ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ إِذَا أَتَاكُمْ كَرِيمُ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 479 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: دو نـفـر مـرد بـر حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام وارد شـدنـد پس آنحضرت براى هر كدام از آنها توشكى انداخت ، يكى از آندو روى آن نشست و ديگرى خوددارى كرد، اميرالمؤ منين باو فرمود: بر آن بنشين زيرا از پذيرفتن احترام خود دارى نـكـنـد جز الاغ ، سپس فرمود: رسولخدا (ص ) فرموده : هرگاه بزرگوار قومى بر شما رسيد او را گرامى داريد.

2- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا أَتَاكُمْ كَرِيمُ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 479 رواية : 2

ترجمه : 2ـ و نـيـز فـرمـود عـليـه السـلام كـه رسـولخـدا صـلى اللّه عليه و آله فرموده : هرگاه بزرگوار قومى بر شما رسيد او را گرامى داريد.

3- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنـَا عـَنْ أَحـْمـَدَ بـْنِ أَبـِي عـَبـْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ الْعـَلَوِيِّ عـَنْ أَبـِيـهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع لَمَّا قَدِمَ عَدِيُّ بْنُ حَاتِمٍ إِلَى النَّبِيِّ ص أَدْخَلَهُ النَّبِيُّ ص بَيْتَهُ وَ لَمْ يَكُنْ فِي الْبَيْتِ غَيْرُ خَصَفَةٍ وَ وِسَادَةٍ مِنْ أَدَمٍ فَطَرَحَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص لِعَدِيِّ بْنِ حَاتِمٍ اصول كافى جلد 4 صفحه : 479 رواية : 3

ترجمه : 3ـ اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود: چون عدى بن حاتم (كه هم خود از بزرگان قبيله طى بوده و هم پدرش حاتم طائى معروف است ) به پيغمبر (ص ) وارد شد آنحضرت (ص ) او را بـخـانـه خـود بـرد، و در خـانـه جـز تـيـكـه حـصـيرى و بالشى از پوست چيزى نبود، رسولخدا (ص ) آنها را براى عدى بن حاتم پهن كرد (و خود روى زمين نشست ).

*باب حق شخص وارد شونده* بَابُ حَقِّ الدَّاخِلِ

1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قـَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ مِنْ حَقِّ الدَّاخِلِ عَلَى أَهْلِ الْبَيْتِ أَنْ يَمْشُوا مَعَهُ هُنَيْئَةً إِذَا دَخَلَ وَ إِذَا خـَرَجَ وَ قـَالَ قـَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمْ عَلَى أَخِيهِ الْمُسْلِمِ فِي بَيْتِهِ فَهُوَ أَمِيرٌ عَلَيْهِ حَتَّى يَخْرُجَ اصول كافى جلد 4 صفحه : 480 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: رسـول خـدا (ص ) فـرمـوده : از حـقـوق شـخـص كـه بـر اهـل خـانـه وارد شـود ايـنـسـت كـه هـنـگام ورود و خروجش كمى با او راه روند (يعنى چند قدم اسـتـقـبـال و چـنـد قـدم بـدرقـه اش كـنـنـد). و فـرمـود: كـه رسـول خـدا (ص ) فـرموده : هر گاه يكى از شما ببرادر مسلمانش در خانه او وارد گردد او بر صاحبخانه امير است تا آنگاه كه بيرون رود.

*باب اينكه مجلسها امانت است* بَابُ الْمَجَالِسُ بِالْأَمَانَةِ

1- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ وَ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بـْنِ سـِنـَانٍ عـَنِ ابـْنِ أَبـِي عـَوْفٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ الْمَجَالِسُ بِالْأَمَانَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 480 رواية : 1

ترجمه : (يـعـنـى صـحـبـتـهـاى خـصـوصـى كـه در مـجـالس شـود يـا نـگـفـته پيدا است كه گوينده ميل ندارد فاش شود حكم امانت را دارد و بايد از افشاء آن خوددارى كرد). 1ـ (ابن ) ابى عوف گويد: شنيدم از حضرت صادق (ع ) كه مى فرمود: مجلسها امانت است .

2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْمَجَالِسُ بِالْأَمَانَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 480 رواية : 2

ترجمه : 2ـ (مـانـنـد حـديـث (1) اسـت كـه حـضـرت بـاقـر (ع ) از رسول خدا (ص ) روايت كرده است ).

3- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ الْمـَجـَالِسُ بـِالْأَمَانَةِ وَ لَيْسَ لِأَحَدٍ أَنْ يُحَدِّثَ بِحَدِيثٍ يَكْتُمُهُ صَاحِبُهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِلَّا أَنْ يَكُونَ ثِقَةً أَوْ ذِكْراً لَهُ بِخَيْرٍ اصول كافى جلد 4 صفحه : 481 رواية : 3

ترجمه : 3ـ حضرت صادق (ع ) فرمود: مجلسها امانت است ، و كسى حق ندارد كلام محرمانه رفيق خود را بـدون اجـازه او بـازگو كند، مگر در موردى كه شنونده مورد وثوق و اطمينان باشد يا ذكر خيرى از آن رفيق باشد.

*باب سربگوشى صحبت كردن* بَابٌ فِي الْمُنَاجَاةِ

1- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحـْيـَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ عـَطـِيَّةَ عـَنْ أَبـِي بـَصـِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا كَانَ الْقَوْمُ ثَلَاثَةً فَلَا يَتَنَاجَى مِنْهُمُ اثْنَانِ دُونَ صَاحِبِهِمَا فَإِنَّ فِي ذَلِكَ مَا يَحْزُنُهُ وَ يُؤْذِيهِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 481 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حـضرت صادق (ع ) فرمود: هرگاه سه نفر باهم هستند دو نفر آنها سربگوشى با هم صحبت نكنند زيرا كه آندو مايه اندوه و آزار رفيق سومى ايشان است .

2- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ يُونُسَ بْنِ يـَعـْقـُوبَ عـَنْ أَبـِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع قَالَ إِذَا كَانَ ثَلَاثَةٌ فِي بَيْتٍ فَلَا يَتَنَاجَى اثْنَانِ دُونَ صَاحِبِهِمَا فَإِنَّ ذَلِكَ مِمَّا يَغُمُّهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 481 رواية : 2

ترجمه : 2ـ (مانند حديث اول است كه از حضرت كاظم عليه السلام حديث شده ).

3- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ عَرَضَ لِأَخِيهِ الْمُسْلِمِ الْمُتَكَلِّمِ فِي حَدِيثِهِ فَكَأَنَّمَا خَدَشَ وَجْهَهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 481 رواية : 3

ترجمه : 3ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: رسـول خـدا (ص ) فـرمـوده : هـركس در ميان سخن برادر مـسـلمـانـش (كـه مـشـغـول سـخـن گـفتن است ) بدود و سخن او را ببرد مانند اين است كه او را خراشيده است .

تـوضـيـح:
ايـن حديث مناسب با اين باب نيست ، و جهت اينكه كلينى (ره ) اين حديث را در اين باب آورده است آشكار نشد: جز اينكه گفته شود: كه چون بحث در اين بابها در آداب نشست و بـرخاست است و يكى از آداب مجالست اين است كه انسان در نشست و برخاست با مردم اين جـهـت را مراعات كند كه هرگاه كسى مشغول سخن گفتن است ميان حرف او ندود، باين مناسبت آنرا در اينجا آورده است .

*باب كيفيت نشستن* بَابُ الْجُلُوسِ

1- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بـْنِ الْحـَسَنِ الْعَلَوِيِّ رَفَعَهُ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ ص يَجْلِسُ ثَلَاثاً الْقُرْفُصَا وَ هُوَ أَنْ يُقِيمَ سَاقَيْهِ وَ يَسْتَقْبِلَهُمَا بِيَدَيْهِ وَ يَشُدَّ يَدَهُ فِي ذِرَاعِهِ وَ كَانَ يَجْثُو عَلَى رُكْبَتَيْهِ وَ كَانَ يَثْنِي رِجْلًا وَاحِدَةً وَ يَبْسُطُ عَلَيْهَا الْأُخْرَى وَ لَمْ يُرَ ص مُتَرَبِّعاً قَطُّ اصول كافى جلد 4 صفحه : 482 رواية : 1

ترجمه : 1ـ عـبـدالعـظيم بن عبداللّه در حديث مرفوعى (كه سند را بمعصوم عليه السلام رسانده ) حديث كند كه فرمود: پيغمبر (ص ) سه جور مى نشست : 1ـ سـرپا مى نشست و آن اينگونه است كه ساقهاى پا را از زمين بلند كند و دو زانو را در ميان دو دست خود حلقه وار بگيرد (و رانها را بشكم بچسباند) و بشانه پاها را ببندد 2ـ و گاهى دو زانو مى نشست 3 و گاهى يك پا را خم مى كرد و پاى ديگر را روى آن مى انداخت ، و هرگز ديده نشد كه آنحضرت (ص ) چهار زانو بنشيند.

2- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ قَالَ رَأَيـْتُ عـَلِيَّ بـْنَ الْحـُسـَيـْنِ ع قـَاعـِداً وَاضـِعاً إِحْدَى رِجْلَيْهِ عَلَى فَخِذِهِ فَقُلْتُ إِنَّ النَّاسَ يـَكـْرَهـُونَ هـَذِهِ الْجـِلْسَةَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهَا جِلْسَةُ الرَّبِّ فَقَالَ إِنِّي إِنَّمَا جَلَسْتُ هَذِهِ الْجِلْسَةَ لِلْمَلَالَةِ وَ الرَّبُّ لَا يَمَلُّ وَ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لَا نَوْمٌ اصول كافى جلد 4 صفحه : 482 رواية : 2

ترجمه : 2ـ ابو حمزه ثمالى گويد: حضرت على بن الحسين عليهما السلام را ديدم كه نشسته بود و يكى از دو پاى خود را بر ران ديگر گذارده بود، من عرضكردم : مردم از اين نوع نشستن خـوشـشـان نيايد و ميگويند: اين نشستن پروردگار است ؟ حضرت فرمود: اينكه من اينطور نـشـسـتـم بـراى ايـن بـود كـه دلتنگ بودم ، و پروردگار كه دلتنگ نمى شود و چرب و خواب او را نمى گيرد. توضيح در ضمن حديث (5) شرحى بر اين حديث نيز بيايد.

3- عَلِيٌّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُرَازِمٍ عَنْ أَبِي سُلَيْمَانَ الزَّاهِدِ عَنْ أَبِي عـَبـْدِ اللَّهِ ع قـَالَ مـَنْ رَضـِيَ بـِدُونِ التَّشـَرُّفِ مـِنَ الْمـَجـْلِسِ لَمْ يـَزَلِ اللَّهُ عـَزَّ وَ جـَلَّ وَ مَلَائِكَتُهُ يُصَلُّونَ عَلَيْهِ حَتَّى يَقُومَ اصول كافى جلد 4 صفحه : 482 رواية : 3

ترجمه : 3ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: هـر كـه بـمـجـلسى بدون تشريفات خشنود باشد خداى عزوجل و فرشتگانش پيوسته بر او رحمت فرستند تا از آن مجلس برخيزد.

4- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَكْثَرَ مَا يَجْلِسُ تُجَاهَ الْقِبْلَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 483 رواية : 4

ترجمه : 4ـ و نـيـز فرمود عليه السلام : كه رسول خدا (ص ) بيشتر اوقات كه مى نشست رو بقبله بود.

5- أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ جَلَسَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مُتَوَرِّكاً رِجْلُهُ الْيُمْنَى عَلَى فَخِذِهِ الْيُسْرَى فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَذِهِ جِلْسَةٌ مَكْرُوهَةٌ فَقَالَ لَا إِنَّمَا هُوَ شَيْءٌ قَالَتْهُ الْيَهُودُ لَمَّا أَنْ فَرَغَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ خَلْقِ السَّمـَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ جَلَسَ هَذِهِ الْجِلْسَةَ لِيَسْتَرِيحَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عـَزَّ وَ جـَلَّ اللّ هُ ل ا إِل هَ إِلّ ا هـُوَ الْحـَيُّ الْقـَيُّومُ ل ا تـَأْخـُذُهُ سـِنـَةٌ وَ ل ا نَوْمٌ وَ بَقِيَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مُتَوَرِّكاً كَمَا هُوَ اصول كافى جلد 4 صفحه : 483 رواية : 5

ترجمه : 5ـ حـماد بن عثمان گويد: حضرت صادق (ع ) روى پاى چپ نشست و پاى راست را روى ران چـپ گـذارد، پـس مردى باو عرضكرد: قربانت گردم اين نوع نشستن خوب نيست !؟ فرمود: نـه ايـن حـرفـى اسـت كـه يـهـود گـويـنـد: كـه چـون خـداى عزوجل از آفريدن آسمانها و زمين فارغ شد، و بر عرش استوار گرديد براى استراحت (و رفـع خـسـتـگـى ) ايـنـگـونـه نـشـسـت ، پس خداى تعالى اين آيه (يعنى آية الكرسى ) را نـازل كرد: (((اللّه لا اله هو الحى القيوم لا تاءخذه سنة و لا نوم ))) و حضرت صادق (ع ) بهمانطور كه نشسته بود حركت نكرد.

6- عـِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا دَخَلَ مَنْزِلًا قَعَدَ فِي أَدْنَى الْمَجْلِسِ إِلَيْهِ حِينَ يَدْخُلُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 483 رواية : 6

ترجمه : 6ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمود: رسول خدا (ص ) اينگونه بود كه در هر منزلى وارد مى شد همان دم در مى نشست .

7- مـُحـَمَّدُ بـْنُ يـَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع سُوقُ الْمُسْلِمِينَ كَمَسْجِدِهِمْ فَمَنْ سَبَقَ إِلَى مَكَانٍ فَهُوَ أَحَقُّ بِهِ إِلَى اللَّيْلِ قَالَ وَ كَانَ لَا يَأْخُذُ عَلَى بُيُوتِ السُّوقِ كِرَاءً اصول كافى جلد 4 صفحه : 483 رواية : 7

ترجمه : 7ـ و نـيـز فـرمود عليه السلام : امير المؤ منين عليه السلام فرموده : بازار مسلمانان چون مـسـجـد آنـهـا است ، پس هركس ‍ بمكانى از آن پيشى گرفت (و زودتر از ديگران در جائى نشست ) او سزاوارتر است بدانجا تا بشب ، و فرمود: آنحضرت از دكانهاى بازار كرايه از مردم نمى گرفت .

8- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص يَنْبَغِي لِلْجُلَسَاءِ فِي الصَّيْفِ أَنْ يَكُونَ بَيْنَ كُلِّ اثْنَيْنِ مِقْدَارُ عَظْمِ الذِّرَاعِ لِئَلَّا يَشُقَّ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ فِي الْحَرِّ اصول كافى جلد 4 صفحه : 483 رواية : 8

ترجمه : 8ـ و نيز فرمود عليه السلام : شايسته است براى آنان كه در تابستان دور هم مى نشينند كه ميان هر دو نفر باندازه يك استخوان ذراع فاصله باشد كه از گرما ناراحت نشوند.

9- عـَلِيٌّ عـَنْ أَبـِيـهِ عـَنِ ابـْنِ أَبـِي عـُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ رَأَيْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَجْلِسُ فِي بَيْتِهِ عِنْدَ بَابِ بَيْتِهِ قُبَالَةَ الْكَعْبَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 484 رواية : 9

ترجمه : 9ـ حماد بن عثمان گويد: حضرت صادق (ع ) را ديدم در اطاقش در رو بقبله مى نشست .

*باب كيفيت نشستن* بَابُ الِاتِّكَاءِ وَ الِاحْتِبَاءِ

1- عـَلِيُّ بـْنُ إِبـْرَاهـِيـمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قـَالَ رَسـُولُ اللَّهِ ص الِاتِّكـَاءُ فـِي الْمَسْجِدِ رَهْبَانِيَّةُ الْعَرَبِ إِنَّ الْمُؤْمِنَ مَجْلِسُهُ مَسْجِدُهُ وَ صَوْمَعَتُهُ بَيْتُهُ اصول كافى جلد 4 صفحه : 484 رواية : 1

ترجمه : 1ـ حـضـرت صـادق (ع ) فـرمـود: تـكـيـه زدن (بـر دستها) در مسجد رهبانيت (يعنى گوشه نشينى رياضت ) عرب است ، همانا مجلس است و عبادتگاهش خانه او است .

شــرح :
رهـبانيت بمعناى گوشه گيرى و عزلت از دنيا و رياضت كشيدن است ، و در حديث است كه پـيـغمبر (ص ) فرمود: رهبانيت در اسلام نيست ، و اين روى اين جهت بوده كه ترسايان ، از دنـيـا و اهـل آن كناره گيرى مى كردند و تن خود را مانند مرتاضان بانواع شكنجه و عذاب دچـار مـى كـردنـد تـا روح خـود را تـقـويـت كـنـنـد، و اسـلام از ايـن نـوع عـمـل جـلوگـيـرى فـرمـود، و مـحـتـمل است كه مقصود از اين حديث اين باشد كه رهبانيت عرب بـايـنـسـت كه در مسجد باين كيفيت بنشينند (كه دستها را بجاى عصا براى بدن تكيه گاه كنند) و خلاصه منظور از اين حديث مدح اين وضع از نشستن است ، و ممكن است مذمت از اين نحو نـشـسـتـن بـاشد و مقصود اين باشد كه چنانچه رهبانيت بدعتى بود كه ترسايان گذارده بـودنـد، ايـنـگـونـه نـشـسـتـن نـيـز در مـسـجـد از بـدعـتـهاى عرب است ، و مجلسى (ره ) اين احـتـمـال دوم را ظـاهـر دانـسـتـه ، ولى بـنـظـر مـى رسـد كـه احـتـمـال اول ظـاهـر بـاشـد چـنـانـچـه در حـديـث آمـده اسـت كـه رسول خدا (ص ) فرمود: رهبانيت امت من نشستن در مساجد بخاطر انتظار نماز است .

2- عـَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ‍ الِاحْتِبَاءُ فِي الْمَسْجِدِ حِيطَانُ الْعَرَبِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 484 رواية : 2

ترجمه : 2ـ امـام صـادق عـليـه السلام فرمود: در مسجد روى پا نشستن و زانوها را با دو دست حلقه وار بغل گرفتن ديوار عربها است .

شــرح :
يـعنى چنانچه كسى كه كنار ديوار بنشينند براى رفع خستگى بديوار تكيه كنند عربها هم كه در مسجد بنشينند بجاى ديوار براى تكيه زدن از اين نحو نشستن استفاده كنند.

3- مـُحـَمَّدُ بـْنُ إِسـْمـَاعـِيلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ وَ عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الِاحْتِبَاءُ حِيطَانُ الْعَرَبِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 485 رواية : 3

ترجمه : 3ـ (مانند حديث (2) است )

4- عـِدَّةٌ مـِنْ أَصـْحـَابـِنـَا عـَنْ أَحـْمـَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ سـَأَلْتُ أَبـَا عـَبـْدِ اللَّهِ ع عـَنِ الرَّجـُلِ يـَحْتَبِي بِثَوْبٍ وَاحِدٍ فَقَالَ إِنْ كَانَ يُغَطِّي عَوْرَتَهُ فَلَا بَأْسَ اصول كافى جلد 4 صفحه : 485 رواية : 4

ترجمه : 4ـ سماعه گويد: از حضرت صادق (ع ) پرسيدم : كه مردى يك پيراهن بيش در تنش نيست ، مى تواند روى پا بنشيند؟ فرمود: اگر آن پيراهن عورتش را مى پوشاند عيب ندارد.

تـوضـيـح:
عـربها در زمانهاى قديم معمولا يك پيراهن بلند بتن مى كردند و زير آن چيزى مـانـنـد شـلوار نـداشـتـه انـد چـنـانـچـه اكـنـون نـيـز در ميان اعراب بدوى و چادر نشين چنين مـعـمـول است ، از اينرو سماعة مى پرسد كه با چنين وضعى نشستن روى پا بآن كيفيت كه رانـهـا بـشكم چسبيده و زانوها با دوست حلقه وار نگهدارى شده و خواه ناخواه عورتين روى زمـيـن قـرار گـيـرد چـگونه است ؟ امام عليه السلام در پاسخ فرمود: كه اگر عورتش را بپوشاند عيبى ندارد.

5- عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا يَجُوزُ لِلرَّجُلِ أَنْ يَحْتَبِيَ مُقَابِلَ الْكَعْبَةِ اصول كافى جلد 4 صفحه : 485 رواية : 5

ترجمه : 5ـ حضرت صادق (ع ) فرمود: روا نيست كه انسان در برابر خانه كعبه سرپا بنشيند.