6 - اتحاد اسلام . ظاهرا ندای اتحاد اسلام را در برابر غرب اولين بار
سيد جمال بلند كرده ( 1 ) . منظور از اتحاد اسلام ، اتحاد مذهبی كه امری
غير عملی است ، نبود . منظور اتحاد جبههای و سياسی بود يعنی تشكيل صف
واحد در مقابل دشمن غارتگر ( 2 ) .
سيد به مسلمانان هشدار میداد كه " روح صليبی " همچنان در غرب مسيحی
، بالاخص در انگلستان زنده و شعلهور است . غرب علی رغم اينكه با ماسك
آزادمنشی ، تعصب را نكوهش میكند خود در دام تعصب ( خصوصا تعصب مذهبی
عليه مسلمانان ) سخت گرفتار است . سيد علی رغم آنچه فرنگی مابان ،
تعصب را نكوهش میكنند ، مدعی بود تعصب بد نيست ، تعصب مانند هر چيز
ديگر افراط و تفريط و اعتدال دارد . افراط در تعصب كه در انسان حس
جانبداری بی منطق و كور ايجاد میكند بد است ، اما تعصب به معنی "
تصلب " و غيرت حمايت از معتقدات معقول و منطقی نه تنها بد نيست ،
بسيار مستحسن است . سيد میگفت :
" اروپائيان ، چون اعتقاد دينی مسلمانان را استوارترين پيوند ميان
آنان میبينند ، میكوشند تا با نام مخالفت با تعصب اين پيوند را سست
كنند ولی خود بيش از هر گروه و كيش به تعصب دينی گرفتارند . گلادستون
پاورقی :
. 1 استاد محيط طباطبائی در كتاب " نقش سيد جمال در بيداری مشرق
زمين " بحث جالبی در اين زمينه كرده و نادر را پيشقدم دانستهاند .
. 2 رجوع شود به مقاله " الغدير و وحدت اسلامی " در كتاب " يادنامه
علامه امينی " [ يا كتاب " شش مقاله " اثر استاد شهيد ] و بحثهای
آقای محيط طباطبائی در كتاب " نقش سيد جمال الدين در بيداری مشرق زمين
" صفحات 77 - . 128