پاورقی : . 1 نقش سيد جمال الدين در بيداری مشرق زمين ، صفحه 39 - 40. . 2 نقش سيد جمال الدين در بيداری مشرق زمين ، صفحه . 52
خود نيانگيزد " ( 1 ) .
و هم ايشان میگويند :
" سيد جمال الدين با تيغ زبان و نوك قلم خود زمينه سازی كرد و شالوده
اصلی قبول حكومت مشروطه جديد را در ذهن علمای روحانی مملكت فراهم آورد
. در روزی كه علمای بزرگ تهران و عتبات در صدر نهضت مشروطه قرار گرفته
بودند معلوم شد حسن ظن و حدس صائب سيد جمال الدين درباره عنصر مشروطه
ساز ايران به خطا نرفته بود و از حركت تمرد تنباكو تا مهاجرت به قم و
پشتيبانی علما از مشروطه خواهان در برابر كودتای باغشاه همه جا روح او
راهنمای كسانی بود كه هر يك در مقام مقتدی الانامی قرار دارند " ( 2 ) .
امتياز ديگر سيد جمال اينست كه با اينكه به اصطلاح مردی تجددگرا بود و
مسلمانان را به علوم و فنون جديده و اقتباس تمدن غربی میخواند و با
بيسوادی و بيخبری و عجز فنی و صنعتی مسلمانان به پيكار برخاسته بود ،
متوجه خطرهای تجدد گرائيهای افراطی بود . او میخواست مسلمانان علوم و
صنايع غربی را فرا گيرند ، اما با اينكه اصول تفكر مسلمانان يعنی جهان
بينی آنها جهان بينی غربی گردد و جهان را با همان عينك ببينند كه غرب
میبيند مخالف بود . او مسلمانان را دعوت میكرد كه علوم غربی را بگيرند
اما از اينكه به مكتبهای غربی بپيوندند آنها را برحذر میداشت . سيد جمال
همانگونه كه با استعمار سياسی غرب پيكار میكرد با استعمار فرهنگی نيز در
ستيزه بود . با متجددانی كه
پاورقی : . 1 نقش سيد جمال الدين در بيداری مشرق زمين ، صفحه 39 - 40. . 2 نقش سيد جمال الدين در بيداری مشرق زمين ، صفحه . 52 |