پاورقی : 1 - سؤال - در خارج هم ما گاهی معقولات اولی را در حال برخورد با يكديگر در نظر میگيريم ، و همين برخورد خارج است كه به ذهن منتقل میشود ، پس باز هم برخوردهای ذهنی منشأ خارجی دارد و ممكن نيست كه نداشته باشد ؟ جواب : معقولات اوليه كه ماهيات موجود . هستند بدون شك همان طور كه هستند در ذهن ما منتقل میشوند ، اگر ميان اشياء در خارج تضاد و برخوردی بود ، آن تضاد و برخورد هم در ذهن ما منعكس میشود ، ولی صحبت اينستكه ما چيز ديگری هم در ذهنمان داريم كه آن تفكر است . در تفكر هم نوعی تضاد و برخورد ميان عناصر فكری برقرار میشود ، میخواهيم بينيم آيا آن تضادی و ديالكتيكی كه در فكر برقرار میشود و مجادلهای كه در فكر ميان عناصر فكری برقرار میشود عين انعكاس تضادهائيستكه در خارج برقرار میشود ؟ نه اين عين آن نيست ، به اين معنی عين آن نيست كه ماهيات اشياء كه در ذهن منعكس میشوند با همه خصلتها و خواصشان و از آن جمله تضادشان ( كه در ذهن منعكس شده ) تازه به منزله مادههائی هستند برای فكر بعد كه اين مادهها برای فكر پيدا میشود به ضميمه معقولات ثانويه منطقی و فلسفی كه اينها به يك نحو ساختههای خود ذهن هستند ، به ضميمه تمام اينها تازه فكر برای ما بوجود میآيد . يعنی ما نمی خواهيم انعكاس معقولات اوليه را در ذهن انكار كنيم ، شك ندارد كه منعكس میشوند ، همچنين نمی خواهيم بگوئيم كه تضادهايشان منعكس نمی شوند ، بلكه میخواهيم بگوئيم كه استدلال و تفكر عين انعكاس معقولات اوليه با تضادهايشان در ذهن نيست . اين معقولات اوليه با تمام خصلت هايشان - و از جمله تضادهايشان - تازه وقتی به >